خانواده‌ی کپوردندان‌ماهیان Cyprinodontidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی کپوردندان‌ماهی‌سانیان، از راسته‌ی کپوردندان‌ماهی‌سانان و از رده‌ی پرتوبالگان هستند. این خانواده دربرگیرنده‌ی ۱۰۳ گونه است که در ۱۰ سرده دسته‌بندی شده‌اند. تاکنون ۱ سرده از خانواده‌ی کپوردندان‌ماهیان نابود شده و از میان رفته است. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان کپوردندان‌ماهی‌های سوراخ شیاطین، بیابانی، امرگوسا و سرگوسفندی را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی کپوردندان‌ماهیان در زیستگاه‌های آب شیرین همه‌ی قاره‌ها به‌جز استرالیا زندگی می‌کنند. آنان بیشتر در آمریکای شمالی، آمریکای مرکزی، شمال آمریکای جنوبی، جزیره‌های دریای کارائیب، بخش‌هایی از شمال آمریکای جنوبی، شمال قاره‌ی آفریقا و منطقه‌ی آناتولی دریای مدیترانه یافت می‌شوند. بیشتر گونه‌های این خانواده در زیستگاه‌های آب شیرین همچون رودها و دریاچه‌ها زندگی می‌کنند، ولی در میان آنان گونه‌های آب لب‌شور و آب شور (دریازی) نیز یافت می‌شوند.
این جانوران بدنی کشیده، استوانه‌ای و پوشیده از پولک دارند. همچنین آنان سری هموار، چشمانی درشت و دهانی رو به بالا دارند. باله‌ی پشتی نزدیک به باله‌ی دُمی و کم‌وبیش روبه‌روی باله‌ی مخرجی جای گرفته است. نرها بیشتر باله‌های بزرگ‌تر، پیشرفته‌تر و بسیار روشن‌تر از ماده‌ها دارند که در بیشتر گونه‌ها به‌رنگ زرد یا خاکستری گراینده به سبز هستند. همچنین ماده‌ها بزرگ‌تر و کم‌رنگ‌تر از نرها هستند. خوراک گونه‌های این خانواده دربرگیرنده‌ی جلبک‌ها، پوشش گیاهی پوسیده و بی‌مهرگانی همچون بندپایان آبزی، لارو پشه‌ها، سخت‌پوستان و کرم‌هاست. Cyprinodon desquamator (در فهرست زیر نیست.) با درازای ۳/۱ سانتی‌متر و Orestias cuvieri (در فهرست زیر نیست.) با درازای ۲۷ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی کپوردندان‌ماهیان به‌شمار می‌روند. در این نوشته با ۲۷ گونه‌ی این خانواده آشنا می‌شویم.

سرده‌ی Cualac

نام: کپوردندان‌ماهی شطرنجی Checkered pupfish
نام علمی: Cualac tessellatus
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری رودها و جویبارهای ایالت سن لوئیس پوتوسی کشور مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: بدن به درازای ۸ سانتی‌متر
نگاره: Fishspeciation

سرده‌ی Cubanichthys

نام: کیلی جامائیکایی Jamaican killifish
نام علمی: Cubanichthys cubensis
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری رودها و جویبارهای کشور جامائیکا در دریای کارائیب
اندازه: بدن به درازای ۶ سانتی‌متر
نگاره: Rudolf Pohlmann

سرده‌ی کپوردندان‌ها Cyprinodon

نام: کپوردندان‌ماهی پوتوسی (کپوردندان‌ماهی سانتاکروز) Potosi pupfish
نام علمی: Cyprinodon alvarezi
پایندگی: گونه‌ی نابود شده در طبیعت (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری چشمه‌ای در نزدیکی شهر ال پوتوسی در جنوب غربی ایالت نوئوو لئون در کشور مکزیک در آمریکای شمالی، میان مدارهای ۲۵ درجه‌ی شمالی تا ۲۴ درجه‌ی شمالی از عرض جغرافیایی
اندازه: بدن به درازای ۵ سانتی‌متر
نگاره: Anthony Terceira

نام: کپوردندان‌ماهی چشمه‌ای لئون Leon Springs pupfish
نام علمی: Cyprinodon bovinus
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل استخرهای مردابی و چشمه‌های شهرستان پیکس در ایالت تگزاس کشور آمریکا در آمریکای شمالی، میان مدارهای ۳۲ درجه‌ی شمالی تا ۳۱ درجه‌ی شمالی از عرض جغرافیایی
اندازه: بدن به درازای ۵/۶ سانتی‌متر
نگاره: Paul V. Loiselle

نام: کپوردندان‌ماهی دوروفاژ Durophage pupfish
نام علمی: Cyprinodon brontotheroides
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری ۶ دریاچه‌ی جزیره‌ی سان سالوادور در کشور جزیره‌ای باهاما در دریای کارائیب
اندازه: بدن به درازای ۳/۶ سانتی‌متر
نگاره: Anthony C. Terceira

نام: کپوردندان‌ماهی سوراخ شیاطین Devils Hole pupfish
نام علمی: Cyprinodon diabolis
پایندگی: گونه‌ی رو به نابودی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل استخرهای سنگ آهکی ژرف سوراخ شیاطین در شهرستان نای در ایالت نوادای کشور آمریکا در آمریکای شمالی، میان مدارهای ۳۸ درجه‌ی شمالی تا ۳۶ درجه‌ی شمالی از عرض جغرافیایی
اندازه: بدن به درازای ۳/۴ سانتی‌متر
نگاره: Stone Nature Photography

نام: کپوردندان‌ماهی چشمه‌ای کومانچی Comanche Springs pupfish
نام علمی: Cyprinodon elegans
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل چشمه‌ها، کانال‌ها و جویبارهای شهرستان ریوز در ایالت تگزاس کشور آمریکا در آمریکای شمالی، میان مدارهای ۳۲ درجه‌ی شمالی تا ۳۱ درجه‌ی شمالی از عرض جغرافیایی
اندازه: بدن به درازای ۶/۲ سانتی‌متر
نگاره: Eric C. Maxwell

نام: کپوردندان‌ماهی سونویتا (کپوردندان‌ماهی کویتوباکیتو) Sonoyta pupfish
نام علمی: Cyprinodon eremus
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری چشمه‌های کویتوباکیتو در ایالت آریزونای کشور آمریکا و رود سونویتا در ایالت سونورای کشور مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: بدن به درازای ۴ سانتی‌متر
نگاره: Grigory Heaton

نام: کپوردندان‌ماهی دریاچه‌ی اوستیس Lake Eustis pupfish
نام علمی: Cyprinodon hubbsi
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری دریاچه‌ی اوستیس و دیگر دریاچه‌های سرچشمه‌ی رود اوکلاواها در مرکز ایالت فلوریدای کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: بدن به درازای ۵ سانتی‌متر
نگاره: Anthony C. Terceira

نام: کپوردندان‌ماهی خولیمس Julimes pupfish
نام علمی: Cyprinodon julimes
پایندگی: گونه‌ی رو به نابودی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری چشمه‌ی آب‌گرم ال پاندنو در شهر خولیمس در ایالت چی‌واوای کشور مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: بدن به درازای ۴ سانتی‌متر
نگاره: Mauricio De la Maza-Benignos

نام: کپوردندان‌ماهی لا پالما La Palma pupfish
نام علمی: Cyprinodon longidorsalis
پایندگی: گونه‌ی نابود شده در طبیعت (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری چشمه‌ای در جنوب غربی ایالت نوئوو لئون در کشور مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: بدن به درازای ۵/۱ سانتی‌متر
نگاره: Klaus Rudloff

نام: کپوردندان‌ماهی پولک‌درشت Largescale pupfish
نام علمی: Cyprinodon macrolepis
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری چشمه‌ای در حوضه‌ی زهکشی رود فلوریدا در ۱۲/۵ کیلومتری جنوب غربی شهر خیمنس در ایالت چی‌واوای کشور مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: بدن به درازای ۵ سانتی‌متر
نگاره: Fishspeciation

نام: کپوردندان‌ماهی بیابانی Desert pupfish
نام علمی: Cyprinodon macularius
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری چشمه‌ها، مرداب‌ها، دریاچه‌ها، استخرها و جویبارهای زهکشی دریاچه‌ی سالتون در ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا و زهکشی دلتای رود کلرادو در ایالت‌های باخا کالیفرنیا و سونورای کشور مکزیک در آمریکای شمالی، میان مدارهای ۳۴ درجه‌ی شمالی تا ۳۱ درجه‌ی شمالی از عرض جغرافیایی
اندازه: بدن به درازای ۵ سانتی‌متر
نگاره: P.V. Loiselle

نام: کپوردندان‌ماهی امرگوسا Amargosa pupfish
نام علمی: Cyprinodon nevadensis
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری چشمه‌ها، جویبارها، آبگیرها و دریاچه‌های بیابان موهاوی در ایالت‌های کالیفرنیا و نوادای کشور آمریکا در آمریکای شمالی، میان مدارهای ۳۷ درجه‌ی شمالی تا ۳۶ درجه‌ی شمالی از عرض جغرافیایی
اندازه: بدن به درازای ۷/۸ سانتی‌متر
نگاره: Science History Images

نام: کپوردندان‌ماهی سربزرگ Bighead pupfish
نام علمی: Cyprinodon pachycephalus
پایندگی: گونه‌ی رو به نابودی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری چشمه‌های آب گرم حوضه‌ی رود کونچوس در ایالت چی‌واوای کشور مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: بدن به درازای ۵ سانتی‌متر
نگاره: Barbara Nicca

نام: کپوردندان‌ماهی پکوس Pecos pupfish
نام علمی: Cyprinodon pecosensis
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل چشمه‌ها، فروچاله‌ها، استخرها و جویبارهای سیستم رود پکوس در ایالت‌های تگزاس و نیومکزیکوی کشور آمریکا در آمریکای شمالی، میان مدارهای ۳۵ درجه‌ی شمالی تا ۳۰ درجه‌ی شمالی از عرض جغرافیایی
اندازه: بدن به درازای ۵ سانتی‌متر
نگاره: Ryan Photographic

نام: کپوردندان‌ماهی پالوماس Palomas pupfish
نام علمی: Cyprinodon pisteri
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری چشمه‌ها، کانال‌ها، جویبارها و خندق‌های حوضه‌ی دریاچه‌ی گوزمان در شمال ایالت چی‌واوای کشور مکزیک و شاید جنوب غربی ایالت نیومکزیکوی کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: بدن به درازای ۴/۹ سانتی‌متر
نگاره: Johannes Pfleiderer

نام: کپوردندان‌ماهی اوئنز Owens pupfish
نام علمی: Cyprinodon radiosus
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری مرداب‌ها، لجن‌زارها و پس‌آب‌های رود اوئنز در جنوب ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا در آمریکای شمالی، میان مدارهای ۳۸ درجه‌ی شمالی تا ۳۷ درجه‌ی شمالی از عرض جغرافیایی
اندازه: بدن به درازای ۴ سانتی‌متر
نگاره: Sacramento, CA, USA

نام: کپوردندان‌ماهی رود سرخ Red River pupfish
نام علمی: Cyprinodon rubrofluviatilis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل استخرها، سرچشمه‌ها و جویبارهای زهکشی رودهای سرخ و برازوس در ایالت‌های اکلاهما و تگزاس کشور آمریکا در آمریکای شمالی، میان مدارهای ۳۶ درجه‌ی شمالی تا ۳۳ درجه‌ی شمالی از عرض جغرافیایی
اندازه: بدن به درازای ۶ سانتی‌متر
نگاره: Daniel Folds

نام: کپوردندان‌ماهی دث ولی (کپوردندان‌ماهی دره‌ی مرگ) Death Valley pupfish
نام علمی: Cyprinodon salinus
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل استخرها و مرداب‌های پارک ملی دث ولی در ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا در آمریکای شمالی، میان مدارهای ۳۸ درجه‌ی شمالی تا ۳۷ درجه‌ی شمالی از عرض جغرافیایی
اندازه: بدن به درازای ۷/۸ سانتی‌متر
نگاره: Ron Wolf

نام: کپوردندان‌ماهی باکسر Boxer pupfish
نام علمی: Cyprinodon simus
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری دریاچه‌ی چیچانکاناب در ایالت کینتانا رو کشور مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: بدن به درازای ۴/۵ سانتی‌متر
نگاره: Anthony C. Terceira

نام: کپوردندان‌ماهی سرگوسفندی Sheepshead pupfish
نام علمی: Cyprinodon variegatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری شاخاب‌ها، شاخابک‌ها، کولاب‌ها و مرداب‌های شور آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی، میان مدارهای ۴۵ درجه‌ی شمالی تا ۰ درجه‌ی شمالی و ۹۸ درجه‌ی غربی تا ۴۹ درجه‌ی غربی از عرض جغرافیایی (از ایالت ماساچوست کشور آمریکا تا شمال شرقی کشور مکزیک در کرانه‌های شرقی آمریکای شمالی، جزیره‌های دریای کارائیب و کرانه‌های شمالی آمریکای جنوبی)
اندازه: بدن به درازای ۹ سانتی‌متر
نگاره: Luke Berg

نام: کپوردندان‌ماهی چارکو پالما Charco Palma pupfish
نام علمی: Cyprinodon veronicae
پایندگی: گونه‌ی نابود شده در طبیعت (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری چشمه‌های سیستم رود سن خوان در ایالت نوئوو لئون کشور مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: بدن به درازای ۵/۵ سانتی‌متر
نگاره: Stephen Walker

سرده‌ی Floridichthys

نام: کیلی خال‌طلایی Goldspotted killifish
نام علمی: Floridichthys carpio
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری غرب اقیانوس اطلس، میان مدارهای ۲۸ درجه‌ی شمالی تا ۱۴ درجه‌ی شمالی و ۹۸ درجه‌ی غربی تا ۷۳ درجه‌ی غربی از عرض جغرافیایی (از جنوب شرقی ایالت فلوریدای کشور آمریکا و شاخاب مکزیک در آمریکای شمالی تا شبه‌جزیره‌ی یوکاتان و کشور هندوراس در آمریکای مرکزی)
اندازه: بدن به درازای ۸ سانتی‌متر
نگاره: Nicholas Bott

نام: کیلی خال‌چشمی Ocellated killifish
نام علمی: Floridichthys polyommus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل زیستگاه‌های کرانه‌ای شبه‌جزیره‌ی یوکاتان در آمریکای مرکزی
اندازه: وزن ۲۱۳ گرم، بدن به درازای ۱۹/۵ سانتی‌متر
نگاره: Michael Verdirame

سرده‌ی Garmanella

نام: پرچم‌ماهی یوکاتان Yucatan flagfish
نام علمی: Garmanella pulchra
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری زیستگاه‌های کرانه‌ای شبه‌جزیره‌ی یوکاتان در کشورهای مکزیک و بلیز در آمریکای مرکزی
اندازه: بدن به درازای ۴ سانتی‌متر
نگاره: Pai_Unicaribe

سرده‌ی Jordanella

نام: پرچم‌ماهی (پرچم‌ماهی آمریکایی) Flagfish
نام علمی: Jordanella floridae
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری لجن‌زارها، آبگیرها، دریاچه‌ها و جویبارهای حوضه‌ی زهکشی رودهای سنت جان و اوکلوکونی در ایالت فلوریدای کشور آمریکا در آمریکای شمالی، میان مدارهای ۳۱ درجه‌ی شمالی تا ۲۶ درجه‌ی شمالی از عرض جغرافیایی
اندازه: بدن به درازای ۶ سانتی‌متر
نگاره: Mario Gomes

بن‌مایگان: wikipedia - fishbase
گردآوری: فرتورچین