خانوادهی قورباغههای سینهخاردار Alsodidae، خانوادهای از زیرراستهی نوغوکسانیان، از راستهی بیدُمسانان و از ردهی دوزیستان هستند. از برجستهترین گونههای این خانواده میتوان قورباغههای سینهخاردار پونچه، سینهخاردار وانزولینی و زمینی امیلیو را نام برد. گونههای خانوادهی قورباغههای سینهخاردار تنها در آمریکای جنوبی یافت میشوند. این جانوران بدنی کوتاه و بدون دُم، پوستی هموار، چشمانی درشت با مردمک افقی و دستهایی کوتاه و پاهایی بلند دارند. نرهای برخی از گونهها در زمان زادآوری، برآمدگیهای خارمانندی بر روی سینه و انگشتان خود دارند. همچنین گونههای این خانواده همگی خشکیزی هستند. قورباغهی زمینی جزیرهی شیلوئه با درازای ۳/۶ سانتیمتر و قورباغهی سینهخاردار تونچک با درازای ۷ سانتیمتر، کوچکترین و بزرگترین گونههای خانوادهی قورباغههای سینهخاردار بهشمار میروند. در این نوشته با ۲۱ گونهی این خانواده آشنا میشویم.
چند نکته برای آشنایی بیشتر با دوزیستان و قورباغهها: قورباغه یا غوک جانوری دوزیست از راستهی بیدُمسانان است. دوزیستان جانورانی خونسرد هستند که از دیدگاه فرگشتی میان ماهیان و خزندگان جای میگیرند. بیشتر دوزیستان تخمگذارند. نوزادی که از تخم بیرون میآید لارو نامیده میشود. لاروها گام به گام و با فرآیندی بهنام دگردیسی به جانوری بالغ دگرگون میشوند. دوزیستان نوزادی خود را در آب و بزرگسالی خود را در خشکی و آب زندگی میکنند. آنان بدنی برهنه و بدون پولک دارند. بیشتر دوزیستان از راه ششها و پوست خود دموبازدم انجام میدهند. پوست باید همیشه نمناک باشد تا بتواند اکسیژن را دریافت کند. اگر پوست آنان خشک شود، نمیتوانند دموبازدم انجام دهند، پس میمیرند. اکسیژن دریافت شده از راه پوست به درون رگهای خونی زیر پوست میرود و رگها نیز اکسیژن را به بخشهای گوناگون بدن میرسانند. دوزیستان دارای سه گونه غده به نامهای غدههای موکوسی، غدههای دانهدار و غدههای لولهای هستند. غدههای موکوسی پوست را نمناک نگاه میدارند. غدههای دانهدار از پوست زهر تراوش میکنند و غدههای لولهای از پوست مادهای چسبناک تراوش میکنند. مادهی چسبناک برای چسبیدن جانور نر به ماده در هنگام جفتگیری کاربرد دارد.
قورباغهها خونسرد هستند، بهگونهای که درجهی دمای بدن آنان، همانند درجهی دمای هوا یا آب پیرامون آنان است. زمانی که بدنشان سرد میشود، آفتاب میگیرند تا گرم شوند و زمانی که بدنشان بیش از اندازه گرم میشود، به درون آب میروند تا خنک شوند. قورباغهها در آب تخمگذاری میکنند. تخمهای آنان درون لایهای از مادهای ژلاتینی جای گرفتهاند. هنگامی که نوزاد سر از تخم بیرون میآورد، مانند ماهیان باله دارد. او میتواند با بالهها و دُم بلندش شنا کند. قورباغهی نابالغ از راه آبشش دموبازدم انجام میدهد و تا زمانی که به بلوغ نرسیده است از آب بیرون نمیآید. با رشد نوزاد قورباغه، نخست پاهای پشتی و پس از آن پاهای جلویی او رشد میکنند. سپس ششها بزرگ میشوند و قورباغهی جوان با نگه داشتن سر خود در بالای آب، میتواند دموبازدم انجام داده و کمکم از آب بیرون بیاید. رفته رفته دُم او کوتاهتر میشود تا اینکه قورباغهی جوان همانند قورباغههای بالغ میشود.
قورباغهها دارای بدنی کوتاه و بدون دُم هستند. آنان همچنین زبان چسبندهی درازی دارند. درازای این زبان کموبیش یک سوم درازای بدن آنهاست. زبان قورباغهها بهجای پشت در جلوی دهان آنان جای گرفته است. آنان زبان خود را به بیرون پرتاب میکنند و با آن حشرات را شکار میکنند. زبان نیرومند آنان میتواند با سرعت فراوانی به شکار رسیده و با گرفتن آن به سوی دهان بازگردد. قورباغهها دندانهایی بهنام وومرین دارند که در آروارهی بالا و در بخش جلویی دهان آنان جای گرفته است. دندانهای آروارهی بالایی کمتوانند، آروارهی پایینی نیز دندان ندارند. از همین روی قورباغهها نمیتوانند خوراک را بجوند. آنان این دندانها را برای گرفتن و نگه داشتن شکار بهکارگیری میکنند و سپس خوراک را یکجا فرو میبرند. قورباغهها گوش بیرونی ندارند. بهجای آن تمپانوم یا طبلگوش یا پردهگوش دارند که در دو سوی سر آنان جای دارد. موجهای صدا پردهگوش را میلرزاند، سپس پردهگوش موجها را به گوش میانی و گوش میانی موجها را به مغز میرساند.
قورباغههای نر دارای کیسههای صدای درونی در گلو یا دو سوی گردن هستند. با آنکه این کیسهها در درون بدن قورباغه جای دارند، ولی در زمانی که از هوا پُر میشوند، پوست نرم بیرونی بدن نیز باد کرده و برآمده میشود. بهکارگیری کیسهی صدا بدین گونه است که قورباغهی نر هوا را فرو برده و سوراخهای بینی و دهان خود را میبندد. سپس با فشار، هوا را میان دهان و ششهای خود پس و پیش میکند. زمانی صدا پدید میآید که هوا از روی تارهای آوایی گذر کند و آنها را بلرزاند. زمانی که قورباغه آواز میخواند، کیسههای صدا همانند یک تشدیدگر کار میکند و توان صدای قورباغه را افزایش میدهد.
قورباغهها و وزغها همانند یکدیگرند، ولی ناهمگونیهایی با یکدیگر دارند. بیشتر قورباغهها پوستی هموار، نرم و نمنک دارند و در نزدیکی آبها زندگی میکنند. ولی بیشتر وزغها پوستی ناهموار، خشک و زگیلمانند دارند و بیشتر خشکیزی هستند. قورباغهها دستهایی کوتاه و پاهایی بلند دارند، از همین روی بهجای راه رفتن، میجهند. ولی وزغها دستها و پاهایی هماندازه دارند، از همین روی بهجای پریدن، راه میروند. بیشتر قورباغهها انگشتانی پردهدار برای شنا کردن دارند، ولی وزغها دارای انگشتانی بدون پرده هستند.
برخی از قورباغهها درختی هستند و بسیار کم به روی زمین میآیند. برخی نیز دالانساز هستند و در زیر زمین زندگی میکنند و تنها برای زادآوری به روی زمین میآیند. گروهی از قورباغهها زهرآگین هستند، بهگونهای که برخی از آنان از زهرآگینترین جانوران خشکیزی زمین بهشمار میروند.
سردهی سینهخاردارها Alsodes
نام: قورباغهی سینهخاردار کابرریا Cabreria spiny-chest frog
نام علمی: Alsodes barrioi
پایندگی: گونهی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جویبارهای جنگلهای کوهستانی استان مایکو در مرکز کشور شیلی در آمریکای جنوبی
اندازه: -
نگاره: Lanalhue Sustentable
نام: قورباغهی سینهخاردار تونچک Tonchek spiny-chest frog
نام علمی: Alsodes gargola
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جویبارها و دریاچههای استانهای ریو نگرو و چوبوت در کشور آرژانتین در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۷ سانتیمتر
نگاره: R. D. Sage
نام: -
نام علمی: Alsodes hugoi
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جویبارهای جنگلهای معتدل استان تالکا در مرکز کشور شیلی در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۶/۸ تا ۶/۹ سانتیمتر برای نرها و ۶/۶ تا ۷/۱ سانتیمتر برای مادهها
نگاره: Jean Paul de la Harpe
نام: -
نام علمی: Alsodes igneus
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جویبارهای جنگلهای استان مایکو در مرکز کشور شیلی در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۴/۶ سانتیمتر برای نرها و ۵/۹ تا ۶/۷ سانتیمتر برای مادهها
نگاره: Felipe Rabanal
نام: قورباغهی سینهخاردار کوهستانی Mountain spiny-chest frog
نام علمی: Alsodes montanus
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: درختچهزارهای معتدل و جویبارهای منطقهی کلانشهری سانتیاگو در مرکز کشور شیلی در آمریکای جنوبی
اندازه: -
نگاره: Diego Alberto Reyes Arellano
نام: قورباغهی سینهخاردار سیاه Black spiny-chest frog
نام علمی: Alsodes nodosus
پایندگی: گونهی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: درختچهزارهای معتدل و جویبارهای منطقههای والپارایزو، هیگینز و مائوله و منطقهی کلانشهری سانتیاگو در مرکز کشور شیلی در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۵ تا ۷/۵ سانتیمتر
نگاره: Catalina Chappuzeau
نام: -
نام علمی: Alsodes norae
پایندگی: گونهی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جویبارهای جنگلهای معتدل استان بالدیبیا در مرکز کشور شیلی در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۳/۱ تا ۶/۱ سانتیمتر
نگاره: Arauco.cl
نام: قورباغهی سینهخاردار پونچه Pehuenche spiny-chest frog
نام علمی: Alsodes pehuenche
پایندگی: گونهی رو به نابودی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جویبارها، آبگیرها و باتلاقهای استان مندوسا در غرب کشور آرژانتین در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۵/۱ سانتیمتر
نگاره: Claudia Andrea Iglesias Müller
نام: قورباغهی سینهخاردار لا پاربا La Parva spiny-chest frog
نام علمی: Alsodes tumultuosus
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: درختچهزارهای معتدل و جویبارهای منطقهی کلانشهری سانتیاگو در مرکز کشور شیلی در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۶/۶ سانتیمتر
نگاره: Daniel Becerra
نام: قورباغهی سینهخاردار کوه پلادا Pelada mountain spiny chest frog
نام علمی: Alsodes valdiviensis
پایندگی: گونهی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل و باتلاقهای استان بالدیبیا در مرکز کشور شیلی در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۴ تا ۶ سانتیمتر برای نرها و ۴ تا ۶/۳ سانتیمتر برای مادهها
نگاره: Diego Alberto Reyes Arellano
نام: قورباغهی سینهخاردار وانزولینی Vanzolini's spiny-chest frog
نام علمی: Alsodes vanzolinii
پایندگی: گونهی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل و جویبارهای استان آرائوکو در مرکز کشور شیلی در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۳/۶ تا ۵/۲ سانتیمتر برای نرها و ۴/۳ تا ۵/۴ سانتیمتر برای مادهها
نگاره: Diego Gutiérrez
نام: قورباغهی سینهخاردار زیتونی Olive spiny-chest frog
نام علمی: Alsodes verrucosus
پایندگی: گونهی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل منطقههای آرائوکانیا و لوس لاگوس در مرکز کشور شیلی و استانهای نئوکن و ریو نگرو در مرکز آرژانتین در آمریکای جنوبی
اندازه: -
نگاره: EstampaVerde
سردهی قورباغههای زمینی Eupsophus
نام: قورباغهی زمینی جزیرهی شیلوئه Chiloe Island ground frog
نام علمی: Eupsophus calcaratus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل منطقههای لوس ریوس، لوس لاگوس، آیسن و ماژلان و جنوبگان شیلی در جنوب کشور شیلی و استانهای چوبوت، ریو نگرو و نئوکن در جنوب آرژانتین در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۳/۱ تا ۳/۶ سانتیمتر
نگاره: Victor Raimilla Almonacid
نام: قورباغهی زمینی کونتولمو Contulmo ground frog
نام علمی: Eupsophus contulmoensis
پایندگی: گونهی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل و مردابهای آب شیرین استانهای آرائوکو و مایکو در مرکز کشور شیلی در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۳/۴ تا ۴/۳ سانتیمتر
نگاره: Lanalhue Sustentable
نام: قورباغهی زمینی امیلیو Emilio's ground frog
نام علمی: Eupsophus emiliopugini
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جویبارهای جنگلهای نمناک منطقههای لوس لاگوس، لوس ریوس و آیسن در جنوب کشور شیلی و استان چوبوت در جنوب آرژانتین در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۴/۳ تا ۵ سانتیمتر برای نرها و ۴/۱ تا ۶/۵ سانتیمتر برای مادهها
نگاره: Birding Chile
نام: قورباغهی زمینی جزیرهی موچا Mocha Island ground frog
نام علمی: Eupsophus insularis
پایندگی: گونهی رو به نابودی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای مخلوط معتدل جزیرهی موچا در ۴۰ کیلومتری کرانههای منطقهی بیوبیو در مرکز کشور شیلی در آمریکای جنوبی
اندازه: -
نگاره: Edgardo Flores
نام: قورباغهی زمینی میگل Miguel's ground frog
نام علمی: Eupsophus migueli
پایندگی: گونهی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل و مردابهای آب شیرین استان بالدیبیا در مرکز کشور شیلی در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۳/۴ تا ۴/۲ سانتیمتر
نگاره: Felipe Rabanal
نام: قورباغهی زمینی ناهوئلبوتا Nahuelbuta ground frog
نام علمی: Eupsophus nahuelbutensis
پایندگی: گونهی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل و مردابهای آب شیرین استان آرائوکو در مرکز کشور شیلی در آمریکای جنوبی
اندازه: -
نگاره: Lanalhue Sustentable
نام: قورباغهی زمینی گلگون Rosy ground frog
نام علمی: Eupsophus roseus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل، رودها، باتلاقها و مردابهای آب شیرین استانهای کاتین، مایکو، آرائوکو، بیوبیو و بالدیبیا در مرکز کشور شیلی در آمریکای جنوبی
اندازه: -
نگاره: Matías Gargiulo
نام: قورباغهی زمینی بالدیبیا Valdivia ground frog
نام علمی: Eupsophus vertebralis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل، رودها و مردابهای آب شیرین منطقهی لوس لاگوس در مرکز کشور شیلی و استان ریو نگرو در مرکز آرژانتین در آمریکای جنوبی
اندازه: -
نگاره: Harold Gillibrand
سردهی تندروها Limnomedusa
نام: قورباغهی تندرو Rapids frog
نام علمی: Limnomedusa macroglossa
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلها، منطقههای باز و رودهای کشور اروگوئه، جنوب برزیل، شمال شرقی آرژانتین و شمال شرقی پاراگوئه در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۳/۸ تا ۵/۵ سانتیمتر
نگاره: Gustavo Casás
بنمایگان: wikipedia - amphibiaweb
گردآوری: فرتورچین