خانواده‌ی دکمه‌غوکان Cycloramphidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی نوغوک‌سانیان، از راسته‌ی بی‌دُم‌سانان و از رده‌ی دوزیستان هستند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان قورباغه‌ی دکمه‌ای سائو پائولو را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی دکمه‌غوکان در آمریکای جنوبی و تنها در جنوب شرقی کشور برزیل یافت می‌شوند. این جانوران بدنی کوتاه و بدون دُم، پوستی هموار یا ناهموار، چشمانی درشت با مردمک افقی و دست‌هایی کوتاه و پاهایی بلند دارند. بیشتر گونه‌های این خانواده خشکی‌زی هستند، هرچند گونه‌های نیمه‌آبزی نیز در میان آنان یافت می‌شود. قورباغه‌ی دکمه‌ای آلتو با درازای ۴/۲ سانتی‌متر و قورباغه‌ی دکمه‌ای سائو پائولو با درازای ۶ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی دکمه‌غوکان به‌شمار می‌روند. در این نوشته با ۱۱ گونه‌ی این خانواده آشنا می‌شویم.
چند نکته برای آشنایی بیشتر با دوزیستان و قورباغه‌ها: قورباغه یا غوک جانوری دوزیست از راسته‌ی بی‌دُم‌سانان است. دوزیستان جانورانی خون‌سرد هستند که از دیدگاه فرگشتی میان ماهیان و خزندگان جای می‌گیرند. بیشتر دوزیستان تخم‌گذارند. نوزادی که از تخم بیرون می‌آید لارو نامیده می‌شود. لاروها گام به گام و با فرآیندی به‌نام دگردیسی به جانوری بالغ دگرگون می‌شوند. دوزیستان نوزادی خود را در آب و بزرگسالی خود را در خشکی و آب زندگی می‌کنند. آنان بدنی برهنه و بدون پولک دارند. بیشتر دوزیستان از راه شش‌ها و پوست خود دم‌وبازدم انجام می‌دهند. پوست باید همیشه نمناک باشد تا بتواند اکسیژن را دریافت کند. اگر پوست آنان خشک شود، نمی‌توانند دم‌وبازدم انجام دهند، پس می‌میرند. اکسیژن دریافت شده از راه پوست به درون رگ‌های خونی زیر پوست می‌رود و رگ‌ها نیز اکسیژن را به بخش‌های گوناگون بدن می‌رسانند. دوزیستان دارای سه گونه غده به نام‌های غده‌های موکوسی، غده‌های دانه‌دار و غده‌های لوله‌ای هستند. غده‌های موکوسی پوست را نمناک نگاه می‌دارند. غده‌های دانه‌دار از پوست زهر تراوش می‌کنند و غده‌های لوله‌ای از پوست ماده‌ای چسبناک تراوش می‌کنند. ماده‌ی چسبناک برای چسبیدن جانور نر به ماده در هنگام جفت‌گیری کاربرد دارد.
قورباغه‌ها خونسرد هستند، به‌گونه‌ای که درجه‌ی دمای بدن آنان، همانند درجه‌ی دمای هوا یا آب پیرامون آنان است. زمانی که بدن‌شان سرد می‌شود، آفتاب می‌گیرند تا گرم شوند و زمانی که بدن‌شان بیش از اندازه گرم می‌شود، به درون آب می‌روند تا خنک شوند. قورباغه‌ها در آب تخم‌گذاری می‌کنند. تخم‌های آنان درون لایه‌ای از ماده‌ای ژلاتینی جای گرفته‌اند. هنگامی که نوزاد سر از تخم بیرون می‌آورد، مانند ماهیان باله دارد. او می‌تواند با باله‌ها و دُم بلندش شنا کند. قورباغه‌ی نابالغ از راه آبشش دم‌وبازدم انجام می‌دهد و تا زمانی که به بلوغ نرسیده است از آب بیرون نمی‌آید. با رشد نوزاد قورباغه، نخست پاهای پشتی و پس از آن پاهای جلویی او رشد می‌کنند. سپس شش‌ها بزرگ می‌شوند و قورباغه‌ی جوان با نگه داشتن سر خود در بالای آب، می‌تواند دم‌وبازدم انجام داده و کم‌کم از آب بیرون بیاید. رفته رفته دُم او کوتاه‌تر می‌شود تا این‌که قورباغه‌ی جوان همانند قورباغه‌های بالغ می‌شود.
قورباغه‌ها دارای بدنی کوتاه و بدون دُم هستند. آنان همچنین زبان چسبنده‌ی درازی دارند. درازای این زبان کم‌وبیش یک سوم درازای بدن آن‌هاست. زبان قورباغه‌ها به‌جای پشت در جلوی دهان آنان جای گرفته است. آنان زبان خود را به بیرون پرتاب می‌کنند و با آن حشرات را شکار می‌کنند. زبان نیرومند آنان می‌تواند با سرعت فراوانی به شکار رسیده و با گرفتن آن به سوی دهان بازگردد. قورباغه‌ها دندان‌هایی به‌نام وومرین دارند که در آرواره‌ی بالا و در بخش جلویی دهان آنان جای گرفته است. دندان‌های آرواره‌ی بالایی کم‌توانند، آرواره‌ی پایینی نیز دندان ندارند. از همین روی قورباغه‌ها نمی‌توانند خوراک را بجوند. آنان این دندان‌ها را برای گرفتن و نگه داشتن شکار به‌کارگیری می‌کنند و سپس خوراک را یک‌جا فرو می‌برند. قورباغه‌ها گوش بیرونی ندارند. به‌جای آن تمپانوم یا طبل‌گوش یا پرده‌گوش دارند که در دو سوی سر آنان جای دارد. موج‌های صدا پرده‌گوش را می‌لرزاند، سپس پرده‌گوش موج‌ها را به گوش میانی و گوش میانی موج‌ها را به مغز می‌رساند.
قورباغه‌های نر دارای کیسه‌های صدای درونی در گلو یا دو سوی گردن هستند. با آن‌که این کیسه‌ها در درون بدن قورباغه جای دارند، ولی در زمانی که از هوا پُر می‌شوند، پوست نرم بیرونی بدن نیز باد کرده و برآمده می‌شود. به‌کارگیری کیسه‌ی صدا بدین گونه است که قورباغه‌ی نر هوا را فرو برده و سوراخ‌های بینی و دهان خود را می‌بندد. سپس با فشار، هوا را میان دهان و شش‌های خود پس و پیش می‌کند. زمانی صدا پدید می‌آید که هوا از روی تارهای آوایی گذر کند و آن‌ها را بلرزاند. زمانی که قورباغه آواز می‌خواند، کیسه‌های صدا همانند یک تشدیدگر کار می‌کند و توان صدای قورباغه را افزایش می‌دهد. 
قورباغه‌ها و وزغ‌ها همانند یکدیگرند، ولی ناهمگونی‌هایی با یکدیگر دارند. بیشتر قورباغه‌ها پوستی هموار، نرم و نمنک دارند و در نزدیکی آب‌ها زندگی می‌کنند. ولی بیشتر وزغ‌ها پوستی ناهموار، خشک و زگیل‌مانند دارند و بیشتر خشکی‌زی هستند. قورباغه‌ها دست‌هایی کوتاه و پاهایی بلند دارند، از همین روی به‌جای راه رفتن، می‌جهند. ولی وزغ‌ها دست‌ها و پاهایی هم‌اندازه دارند، از همین روی به‌جای پریدن، راه می‌روند. بیشتر قورباغه‌ها انگشتانی پرده‌دار برای شنا کردن دارند، ولی وزغ‌ها دارای انگشتانی بدون پرده هستند.
برخی از قورباغه‌ها درختی هستند و بسیار کم به روی زمین می‌آیند. برخی نیز دالان‌ساز هستند و در زیر زمین زندگی می‌کنند و تنها برای زادآوری به روی زمین می‌آیند. گروهی از قورباغه‌ها زهرآگین هستند، به‌گونه‌ای که برخی از آنان از زهرآگین‌ترین جانوران خشکی‌زی زمین به‌شمار می‌روند.

سرده‌ی قورباغه‌های دکمه‌ای Cycloramphus

نام: -
نام علمی: Cycloramphus acangatan
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های ایالت سائو پائولو در جنوب شرقی کشور برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۳/۳ تا ۴/۳ سانتی‌متر برای نرها و ۴/۴ تا ۴/۸ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Célio Haddad

نام: قورباغه‌ی دکمه‌ای بوراسیا Boraceia button frog
نام علمی: Cycloramphus boraceiensis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری و رودهای جنوب شرقی ایالت ریو دو ژانیرو و شمال ایالت سائو پائولو در جنوب شرقی کشور برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۳/۵ تا ۵/۵ سانتی‌متر برای نرها و ۵/۲ تا ۵/۹ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Renato Gaiga

نام: قورباغه‌ی دکمه‌ای برزیلی Brazilian button frog
نام علمی: Cycloramphus brasiliensis
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک و کوهستانی نمناک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری و رودهای ایالت ریو دو ژانیرو در جنوب شرقی کشور برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: -
نگاره: Diogo Luiz

نام: قورباغه‌ی دکمه‌ای سائو پائولو Sao Paulo button frog
نام علمی: Cycloramphus dubius
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جویبارهای جنگل‌های ایالت سائو پائولو در جنوب شرقی کشور برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۵/۴ سانتی‌متر برای نرها و ۶ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Cauê Rosetto Reis

نام: قورباغه‌ی دکمه‌ای آلتو Alto button frog
نام علمی: Cycloramphus eleutherodactylus
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های ایالت ریو دو ژانیرو، جنوب ایالت مینا ژرایس و شرق ایالت سائو پائولو در جنوب شرقی کشور برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۳/۶ تا ۳/۸ سانتی‌متر برای نرها و ۳/۵ تا ۴/۲ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Renato Gaiga

نام: قورباغه‌ی دکمه‌ای لوتز Lutzs' button frog
نام علمی: Cycloramphus lutzorum
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری، رودها و منطقه‌های سنگی ایالت‌های ریو دو ژانیرو، سائو پائولو و پارانا در جنوب شرقی کشور برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۴/۱ تا ۴/۷ سانتی‌متر برای نرها و ۴/۲ تا ۵/۸ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Gionorossi

نام: قورباغه‌ی دکمه‌ای هایر Heyer's button frog
نام علمی: Cycloramphus rhyakonastes
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری ایالت‌های پارانا و سانتا کاتارینا در جنوب کشور برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۵/۱ سانتی‌متر برای نرها و ۵/۷ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Michel de Aguiar Passos

سرده‌ی قورباغه‌های رودخانه‌ای Thoropa

نام: قورباغه‌ی رودخانه‌ای گوش‌بزرگ Big-eared river frog
نام علمی: Thoropa megatympanum
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: سبزه‌زارهای دشت تندابی یا نمناک موسمی گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری، رودها و منطقه‌های سنگی ایالت مینا ژرایس در جنوب شرقی کشور برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۳/۸ تا ۴/۸ سانتی‌متر برای نرها و ۳/۸ تا ۴/۴ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Pedro H. Martins

نام: قورباغه‌ی رودخانه‌ای ارتشی Military river frog
نام علمی: Thoropa miliaris
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک و کوهستانی نمناک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری، رودها، منطقه‌های سنگی و کرانه‌های سنگی ایالت‌های سائو پائولو، ریو دو ژانیرو، اسپیریتو سانتو، شرق مینا ژرایس و جنوب باهیا در جنوب شرقی کشور برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: -
نگاره: Rowe

سرده‌ی قورباغه‌های چشم‌حشره‌ای Zachaenus

نام: قورباغه‌ی چشم‌حشره‌ای کاروالیو Carvalho's bug-eyed frog
نام علمی: Zachaenus carvalhoi
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های بارانی گرمسیری ایالت‌های اسپیریتو سانتو و مینا ژرایس در جنوب شرقی کشور برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: -
نگاره: -

نام: قورباغه‌ی چشم‌حشره‌ای ریو Rio bug-eyed frog
نام علمی: Zachaenus parvulus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های بارانی گرمسیری ایالت‌های ریو دو ژانیرو، سائو پائولو و اسپیریتو سانتو در جنوب شرقی کشور برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: -
نگاره: Paulo Roberto Melo-Sampaio

بن‌مایگان: wikipedia - amphibiaweb
گردآوری: فرتورچین