خانواده‌ی شب‌غوکان یا قورباغه‌های تنومند Nyctibatrachidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی نوغوک‌سانیان، از راسته‌ی بی‌دُم‌سانان و از رده‌ی دوزیستان هستند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان قورباغه‌های شب بمبئی و چروکیده‌ی غول‌پیکر را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی شب‌غوکان تنها در رشته‌کوه گهات غربی هند و کشور جزیره‌ای سری‌لانکا یافت می‌شوند. این جانوران بدنی کوتاه و بدون دُم، پوستی ناهموار، چشمانی درشت با مردمک افقی و دست‌هایی کوتاه و پاهایی بلند دارند. همچنین گونه‌های این خانواده همگی خشکی‌زی هستند. قورباغه‌ی شب مینیاتور با درازای ۱/۴ سانتی‌متر و قورباغه‌ی چروکیده‌ی غول‌پیکر با درازای ۸/۴ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی شب‌غوکان به‌شمار می‌روند. در این نوشته با ۲۱ گونه‌ی این خانواده آشنا می‌شویم.
چند نکته برای آشنایی بیشتر با دوزیستان و قورباغه‌ها: قورباغه یا غوک جانوری دوزیست از راسته‌ی بی‌دُم‌سانان است. دوزیستان جانورانی خون‌سرد هستند که از دیدگاه فرگشتی میان ماهیان و خزندگان جای می‌گیرند. بیشتر دوزیستان تخم‌گذارند. نوزادی که از تخم بیرون می‌آید لارو نامیده می‌شود. لاروها گام به گام و با فرآیندی به‌نام دگردیسی به جانوری بالغ دگرگون می‌شوند. دوزیستان نوزادی خود را در آب و بزرگسالی خود را در خشکی و آب زندگی می‌کنند. آنان بدنی برهنه و بدون پولک دارند. بیشتر دوزیستان از راه شش‌ها و پوست خود دم‌وبازدم انجام می‌دهند. پوست باید همیشه نمناک باشد تا بتواند اکسیژن را دریافت کند. اگر پوست آنان خشک شود، نمی‌توانند دم‌وبازدم انجام دهند، پس می‌میرند. اکسیژن دریافت شده از راه پوست به درون رگ‌های خونی زیر پوست می‌رود و رگ‌ها نیز اکسیژن را به بخش‌های گوناگون بدن می‌رسانند. دوزیستان دارای سه گونه غده به نام‌های غده‌های موکوسی، غده‌های دانه‌دار و غده‌های لوله‌ای هستند. غده‌های موکوسی پوست را نمناک نگاه می‌دارند. غده‌های دانه‌دار از پوست زهر تراوش می‌کنند و غده‌های لوله‌ای از پوست ماده‌ای چسبناک تراوش می‌کنند. ماده‌ی چسبناک برای چسبیدن جانور نر به ماده در هنگام جفت‌گیری کاربرد دارد.
قورباغه‌ها خونسرد هستند، به‌گونه‌ای که درجه‌ی دمای بدن آنان، همانند درجه‌ی دمای هوا یا آب پیرامون آنان است. زمانی که بدن‌شان سرد می‌شود، آفتاب می‌گیرند تا گرم شوند و زمانی که بدن‌شان بیش از اندازه گرم می‌شود، به درون آب می‌روند تا خنک شوند. قورباغه‌ها در آب تخم‌گذاری می‌کنند. تخم‌های آنان درون لایه‌ای از ماده‌ای ژلاتینی جای گرفته‌اند. هنگامی که نوزاد سر از تخم بیرون می‌آورد، مانند ماهیان باله دارد. او می‌تواند با باله‌ها و دُم بلندش شنا کند. قورباغه‌ی نابالغ از راه آبشش دم‌وبازدم انجام می‌دهد و تا زمانی که به بلوغ نرسیده است از آب بیرون نمی‌آید. با رشد نوزاد قورباغه، نخست پاهای پشتی و پس از آن پاهای جلویی او رشد می‌کنند. سپس شش‌ها بزرگ می‌شوند و قورباغه‌ی جوان با نگه داشتن سر خود در بالای آب، می‌تواند دم‌وبازدم انجام داده و کم‌کم از آب بیرون بیاید. رفته رفته دُم او کوتاه‌تر می‌شود تا این‌که قورباغه‌ی جوان همانند قورباغه‌های بالغ می‌شود.
قورباغه‌ها دارای بدنی کوتاه و بدون دُم هستند. آنان همچنین زبان چسبنده‌ی درازی دارند. درازای این زبان کم‌وبیش یک سوم درازای بدن آن‌هاست. زبان قورباغه‌ها به‌جای پشت در جلوی دهان آنان جای گرفته است. آنان زبان خود را به بیرون پرتاب می‌کنند و با آن حشرات را شکار می‌کنند. زبان نیرومند آنان می‌تواند با سرعت فراوانی به شکار رسیده و با گرفتن آن به سوی دهان بازگردد. قورباغه‌ها دندان‌هایی به‌نام وومرین دارند که در آرواره‌ی بالا و در بخش جلویی دهان آنان جای گرفته است. دندان‌های آرواره‌ی بالایی کم‌توانند، آرواره‌ی پایینی نیز دندان ندارند. از همین روی قورباغه‌ها نمی‌توانند خوراک را بجوند. آنان این دندان‌ها را برای گرفتن و نگه داشتن شکار به‌کارگیری می‌کنند و سپس خوراک را یک‌جا فرو می‌برند. قورباغه‌ها گوش بیرونی ندارند. به‌جای آن تمپانوم یا طبل‌گوش یا پرده‌گوش دارند که در دو سوی سر آنان جای دارد. موج‌های صدا پرده‌گوش را می‌لرزاند، سپس پرده‌گوش موج‌ها را به گوش میانی و گوش میانی موج‌ها را به مغز می‌رساند.
قورباغه‌های نر دارای کیسه‌های صدای درونی در گلو یا دو سوی گردن هستند. با آن‌که این کیسه‌ها در درون بدن قورباغه جای دارند، ولی در زمانی که از هوا پُر می‌شوند، پوست نرم بیرونی بدن نیز باد کرده و برآمده می‌شود. به‌کارگیری کیسه‌ی صدا بدین گونه است که قورباغه‌ی نر هوا را فرو برده و سوراخ‌های بینی و دهان خود را می‌بندد. سپس با فشار، هوا را میان دهان و شش‌های خود پس و پیش می‌کند. زمانی صدا پدید می‌آید که هوا از روی تارهای آوایی گذر کند و آن‌ها را بلرزاند. زمانی که قورباغه آواز می‌خواند، کیسه‌های صدا همانند یک تشدیدگر کار می‌کند و توان صدای قورباغه را افزایش می‌دهد. 
قورباغه‌ها و وزغ‌ها همانند یکدیگرند، ولی ناهمگونی‌هایی با یکدیگر دارند. بیشتر قورباغه‌ها پوستی هموار، نرم و نمنک دارند و در نزدیکی آب‌ها زندگی می‌کنند. ولی بیشتر وزغ‌ها پوستی ناهموار، خشک و زگیل‌مانند دارند و بیشتر خشکی‌زی هستند. قورباغه‌ها دست‌هایی کوتاه و پاهایی بلند دارند، از همین روی به‌جای راه رفتن، می‌جهند. ولی وزغ‌ها دست‌ها و پاهایی هم‌اندازه دارند، از همین روی به‌جای پریدن، راه می‌روند. بیشتر قورباغه‌ها انگشتانی پرده‌دار برای شنا کردن دارند، ولی وزغ‌ها دارای انگشتانی بدون پرده هستند.
برخی از قورباغه‌ها درختی هستند و بسیار کم به روی زمین می‌آیند. برخی نیز دالان‌ساز هستند و در زیر زمین زندگی می‌کنند و تنها برای زادآوری به روی زمین می‌آیند. گروهی از قورباغه‌ها زهرآگین هستند، به‌گونه‌ای که برخی از آنان از زهرآگین‌ترین جانوران خشکی‌زی زمین به‌شمار می‌روند.

زیرخانواده‌ی ستاره‌غوکیان Astrobatrachinae
سرده‌ی ستاره‌غوک‌ها Astrobatrachus

نام: قورباغه‌ی کوتوله‌ی ستاره‌ای Starry dwarf frog
نام علمی: Astrobatrachus kurichiyana
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های رشته‌کوه گهات غربی در جنوب کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲ تا ۲/۷ سانتی‌متر برای نرها و ۲/۴ تا ۲/۹ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: -

زیرخانواده‌ی Lankanectinae
سرده‌ی Lankanectes

نام: قورباغه‌ی زگیل‌دار سری‌لانکا Sri Lanka wart frog
نام علمی: Lankanectes corrugatus
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: رودهای آرام مرکز جنوب کشور جزیره‌ای سری‌لانکا در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۳/۵ سانتی‌متر برای نرها و ۷/۱ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Kenneth Chin

نام: قورباغه‌ی چین‌دار دومبارا Dumbara corrugated frog
نام علمی: Lankanectes pera
پایندگی: گونه‌ی رو به نابودی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جویبارهای جنگل‌های کوهستانی کشور جزیره‌ای سری‌لانکا در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۶/۶ تا ۶/۹ سانتی‌متر برای نرها و ۴/۲ تا ۵/۶ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Buddhika Mawella

زیرخانواده‌ی شب‌غوکیان Nyctibatrachinae
سرده‌ی شب‌غوک‌ها Nyctibatrachus

نام: قورباغه‌ی شب اسپینولار Spinular night frog
نام علمی: Nyctibatrachus acanthodermis
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های رشته‌کوه گهات غربی در ایالت کرالا در جنوب کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۵/۳ تا ۶/۶ سانتی‌متر
نگاره: Harikrishnan S

نام: قورباغه‌ی شب آلیسیا Alicia's night frog
نام علمی: Nyctibatrachus aliciae
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جویبارهای جنگل‌های همیشه‌سبز نمناک گرمسیری رشته‌کوه گهات غربی در ایالت کرالا در جنوب کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲/۱ تا ۲/۶ سانتی‌متر
نگاره: Praveen H N

نام: قورباغه‌ی شب آنامالای Anamallai night frog
نام علمی: Nyctibatrachus anamallaiensis
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جویبارهای جنگل‌های رشته‌کوه گهات غربی در ایالت تامیل نادو در جنوب کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱/۷ سانتی‌متر
نگاره: David V. Raju

نام: قورباغه‌ی شب بدوم Beddome's night frog
نام علمی: Nyctibatrachus beddomii
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جویبارهای جنگل‌های همیشه‌سبز نمناک گرمسیری رشته‌کوه گهات غربی در ایالت‌های کرالا و تامیل نادو در جنوب کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱/۳ تا ۱/۸ سانتی‌متر
نگاره: David V. Raju

نام: قورباغه‌ی شب داتاتریا Dattatreya night frog
نام علمی: Nyctibatrachus dattatreyaensis
پایندگی: گونه‌ی رو به نابودی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های رشته‌کوه گهات غربی در ایالت کَرناتَکه در جنوب غربی کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۳/۶ تا ۴/۱ سانتی‌متر برای نرها و ۳/۷ تا ۳/۸ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Bhatta Gopalakrishna

نام: قورباغه‌ی شب دکن Deccan night frog
نام علمی: Nyctibatrachus deccanensis
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های رشته‌کوه گهات غربی در ایالت‌های کرالا و تامیل نادو در جنوب کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲/۲ سانتی‌متر
نگاره: David V. Raju

نام: قورباغه‌ی شب بمبئی Bombay night frog
نام علمی: Nyctibatrachus humayuni
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جویبارهای جنگل‌های همیشه‌سبز نمناک گرمسیری رشته‌کوه گهات غربی در ایالت مهاراشترا در غرب کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۳/۲ تا ۴/۸ سانتی‌متر برای نرها و ۳/۷ تا ۴/۸ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Nikhilmore nimo

نام: قورباغه‌ی چروکیده‌ی غول‌پیکر Giant wrinkled frog
نام علمی: Nyctibatrachus karnatakaensis
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های رشته‌کوه گهات غربی در ایالت کَرناتَکه در جنوب غربی کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۵/۲ تا ۸/۴ سانتی‌متر
نگاره: Karthickbala

نام: قورباغه‌ی شب کمپولی Kempholey night frog
نام علمی: Nyctibatrachus kempholeyensis
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های رشته‌کوه گهات غربی در ایالت‌های کرالا و کَرناتَکه در جنوب غربی کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲/۴ سانتی‌متر برای نرها و ۲/۷ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Avrajjal Ghosh

نام: قورباغه‌ی شب کومبارا Kumbara night frog
نام علمی: Nyctibatrachus kumbara
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های رشته‌کوه گهات غربی در ایالت کَرناتَکه در جنوب غربی کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۴/۳ تا ۴/۷ سانتی‌متر
نگاره: Benjamin Tapley

نام: قورباغه‌ی شب مالابار Malabar night frog
نام علمی: Nyctibatrachus major
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های رشته‌کوه گهات غربی در ایالت‌های کرالا، تامیل نادو و کَرناتَکه در جنوب کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۳/۲ تا ۴/۹ سانتی‌متر برای نرها و ۴/۴ تا ۵/۴ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: David Raju

نام: قورباغه‌ی شب مینیاتور Miniature night frog
نام علمی: Nyctibatrachus minimus
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های رشته‌کوه گهات غربی در ایالت کرالا در جنوب کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱ تا ۱/۴ سانتی‌متر
نگاره: David V. Raju

نام: قورباغه‌ی شب کرالا Kerala night frog
نام علمی: Nyctibatrachus minor
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های رشته‌کوه گهات غربی در ایالت کرالا در جنوب کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱/۵ تا ۱/۸ سانتی‌متر
نگاره: David V. Raju

نام: قورباغه‌ی شب آلیس Alice's night frog
نام علمی: Nyctibatrachus periyar
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های رشته‌کوه گهات غربی در ایالت کرالا در جنوب کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲/۴ تا ۲/۵ سانتی‌متر برای نرها و ۳ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: David V. Raju

نام: قورباغه‌ی شب کسل راک Castle Rock night frog
نام علمی: Nyctibatrachus petraeus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های رشته‌کوه گهات غربی در ایالت کَرناتَکه در جنوب غربی کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۳/۲ تا ۴/۷ سانتی‌متر برای نرها و ۳/۷ تا ۴/۶ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: David V. Raju

نام: قورباغه‌ی شب میومیو Meowing night frog
نام علمی: Nyctibatrachus poocha
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های رشته‌کوه گهات غربی در ایالت‌های کرالا و تامیل نادو در جنوب کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲/۵ تا ۳/۲ سانتی‌متر
نگاره: David Raju

نام: قورباغه‌ی شب ویجایان Vijayan's night frog
نام علمی: Nyctibatrachus pulivijayani
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های همیشه‌سبز رشته‌کوه گهات غربی در ایالت کرالا در جنوب کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱/۳ تا ۱/۵ سانتی‌متر
نگاره: SD Biju

نام: قورباغه‌ی شب ساباریمالا Sabarimala night frog
نام علمی: Nyctibatrachus sabarimalai
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های رشته‌کوه گهات غربی در ایالت کرالا در جنوب کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: -
نگاره: Harikrishnan S

بن‌مایگان: wikipedia - amphibiaweb
گردآوری: فرتورچین