خانوادهی جغدان راستین یا جغدان حقیقی یا جغدان معمولی Strigidae، خانوادهای از راستهی جغدسانان و از ردهی پرندگان هستند. از برجستهترین گونههای این خانواده میتوان جغد سوراخنشین، مرغ حق اوراسیایی، جغد گوشدراز، جغد گوشکوتاه، بوف برفی، بوف شاخدار بزرگ، شاهبوف اوراسیایی، بوف ورو، بوف ماهیخوار بلکیستون، جغد جنگلی و جغد خاکستری بزرگ را نام برد. گونههای خانوادهی جغدان راستین در همهی قارههای جهان به جز جنوبگان یافت میشوند. این پرندگان دُمی کوتاه، سری بزرگ، چهرهای پهن و چشمانی درشت دارند. همچنین آنان نوکی کوچک، کوتاه، خمیده، قلابمانند و نیمپیدا دارند. جغدها در دو سوی سرشان دو دسته پَر همانند گوش گربه دارند که به آنها گوشپر گفته میشود. گوشپرها با شنوایی جغدها پیوندی ندارد و کاربرد آنها بیشتر برای یافتن جفت و ترساندن جانوران شکارگر است. هرچه جغدها بیشتر احساس خطر کنند، گوشپرهایشان نمایانتر است. گونههای این خانواده پاهایی بزرگ، نیرومند و پوشیده از پَر دارند. پنجههای پاهای آنان نیز بلند، نوکتیز و خمیده هستند. آنان برای گرفتن شاخهها و ایستادن بر روی آنها از پاهای نیرومند و ناهمسانانگشتشان بهره میبرند. در ناهمسانانگشتی، دو انگشت شمارهی ۲ و ۳ رو به جلو و دو انگشت شمارهی ۱ و ۴ رو به پشت خم میشوند. این ویژگی حرکت و ایستادن آنان بر روی شاخهی درختان را آسان میکند. جغدها بالهایی بزرگ، گرد، پهن و بلند دارند و بسیار آرام و بیصدا پرواز میکنند.
این پرندگان چشمانی درشت و رو به جلو دارند و این ویژگی، بهکارگیری هر دو چشم را در یک زمان برای آنان فراهم میکند. دید دو چشمی برای برآورد دوری تا شکار، بسیار سودمند است. چشمهای این پرندگان به چشمخانه چسبیده و ثابتند. از همین روی برای دنبال کردن شکار ناچارند سر خود را به پهلو یا پشت بچرخانند. جغدها گردن دراز و نرمشپذیری دارند که در زیر پرهایشان پنهان شده و این گردن چرخاندن سر را برای آنان آسان میکند. آنان این توانایی را دارند که سر و گردن خود را تا ۲۷۰ درجه بچرخانند. گونههای خانوادهی جغدان راستین شنوایی نیرومندی دارند و چهرهی پهن و گِرد آنان در فرستادن صدا بهسوی گوشهای بزرگشان کمک میکند. نوک رو به پایین آنان نیز برای این است که جلوی دریافت صدا را نگیرد. همچنین یکی از گوشها کمی بالاتر از گوش دیگر جای گرفته تا صداها را در حرکات عمودی شکار نیز دریافت و دنبال کند. جغدها با این شنوایی نیرومند، میتوانند جهت حرکت شکار را شناسایی کنند. بیشتر گونههای این خانواده شبزی و تنهازیست هستند و روی درختان زندگی میکنند. مادهها در بیشتر گونههای خانوادهی جغدان راستین بزرگتر از نرها هستند. جغد جنی با وزن ۳۵ تا ۵۵ گرم و درازای ۱۲ تا ۱۴ سانتیمتر و بوف ماهیخوار بلکیستون با وزن ۳ تا ۴/۶ کیلوگرم و درازای ۶۰ تا ۷۰ سانتیمتر، کوچکترین و بزرگترین گونهی خانوادهی جغدان راستین بهشمار میروند. در این نوشته که به بخش نخست خانوادهی جغدان راستین میپردازد با ۳۰ گونه (از ۲۲۳ گونه) آشنا میشویم.
سردهی جغدبازهای پاپوآیی Uroglaux
نام: جغدباز پاپوآیی Papuan hawk-owl
نام علمی: Uroglaux dimorpha
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای بارانی دشت، لبهی جنگلها و گرمدشتهای جزیرهی گینهی نو در قارهی اقیانوسیه
اندازه: بدن به درازای ۳۰ تا ۳۳ سانتیمتر
نگاره: Daniel Lopez-Velasco
سردهی جغدبازها Ninox
نام: جغد خندان (جغد رخسفید) Laughing owl
نام علمی: Ninox albifacies
پایندگی: گونهی نابود شده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN) (نابود شده در سال ۱۹۱۴)
زیستگاه: جنگلهای کشور نیوزیلند در قارهی اقیانوسیه
اندازه: وزن ۶۰۰ گرم، بدن به درازای ۳۵/۵ تا ۴۰ سانتیمتر، بالها به درازای ۲۶/۴ سانتیمتر
نگاره: Henry Charles Clarke Wright
نام: جغد حنایی Rufous owl
نام علمی: Ninox rufa
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای بارانی شمال کشور استرالیا و جزیرهی گینهی نو در قارهی اقیانوسیه
اندازه: وزن ۱۰۵۰ تا ۱۳۰۰ گرم برای نرها و ۷۰۰ تا ۱۰۵۰ گرم برای مادهها، بدن به درازای ۴۶ تا ۵۷ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۱۰۰ تا ۱۲۰ سانتیمتر
نگاره: William Riddell
نام: جغد نیرومند Powerful owl
نام علمی: Ninox strenua
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای نمناک کرانههای شرقی و جنوب شرقی کشور استرالیا در قارهی اقیانوسیه
اندازه: وزن ۱ تا ۲/۲ کیلوگرم برای نرها و ۱ تا ۱/۶ کیلوگرم برای مادهها، بدن به درازای ۴۵ تا ۶۵ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۱۱۲ تا ۱۳۵ سانتیمتر
نگاره: Adam Blyth
نام: جغد واق واقی (جغد چشمکزن) Barking owl
نام علمی: Ninox connivens
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای کرانههای کشور استرالیا، بخشهایی از جزیرهی گینهی نو و گروهجزیرهی ملوک وابسته به کشور اندونزی در قارهی اقیانوسیه
اندازه: وزن ۳۸۰ تا ۹۶۰ گرم، بدن به درازای ۳۹ تا ۴۴ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۸۵ تا ۱۲۰ سانتیمتر (نرها ۸ تا ۱۰ درصد سنگینترند.)
نگاره: Mat Gilfedder
نام: جغدباز سومبا Sumba boobook
نام علمی: Ninox rudolfi
پایندگی: گونهی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری و جنگلهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری جزیرهی سومبا وابسته به کشور اندونزی در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر
نگاره: Heru Cahyono
نام: جغدباز استرالیایی Australian boobook
نام علمی: Ninox boobook
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلها، درختزارها و درختچهزارهای باز و منطقههای نیمهبیابانی کشور استرالیا، جنوب جزیرهی گینهی نو، جزیرهی تیمور و برخی جزیرههای پیرامون آن در قارهی اقیانوسیه
اندازه: وزن ۱۴۶ تا ۳۶۰ گرم برای نرها و ۱۷۰ تا ۲۹۸ گرم برای مادهها، بدن به درازای ۲۷ تا ۳۶ سانتیمتر
نگاره: Chris Tzaros
نام: جغدباز روت Rote boobook
نام علمی: Ninox rotiensis
پایندگی: گونهی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک گرمسیری و جنگلهای مانگرو جزیرهی روت وابسته به کشور اندونزی در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: -
نگاره: Sam Woods
نام: جغدباز تیمور Timor boobook
نام علمی: Ninox fusca
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای جزیرههای تیمور، روما، لتی و سمائو وابسته به کشورهای تیمور شرقی و اندونزی در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: -
نگاره: Dubi Shapiro
نام: جغدباز آلور Alor boobook
نام علمی: Ninox plesseni
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای جزیرههای آلور و پانتار وابسته به کشور اندونزی در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: -
نگاره: Robert Tizard
نام: جغدباز تاسمانی Tasmanian boobook
نام علمی: Ninox leucopsis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای اکالیپتوس جزیرههای تاسمانی و کینگ و دیگر جزیرههای تنگهی باس در جنوب کشور استرالیا در قارهی اقیانوسیه
اندازه: بدن به درازای ۲۸ تا ۳۰ سانتیمتر
نگاره: Adam Blyth
نام: مورپورک (جغدباز خالدار تاسمانی) Morepork
نام علمی: Ninox novaeseelandiae
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای کشور نیوزیلند، جزیرهی نورفک (از سرزمینهای فرادریایی استرالیا) و جزیرههای تاسمانی و کینگ و دیگر جزیرههای تنگهی باس در جنوب کشور استرالیا در قارهی اقیانوسیه
اندازه: وزن ۱۴۰ تا ۱۵۶ گرم برای نرها و ۱۷۰ تا ۲۱۶ گرم برای مادهها، بدن به درازای ۲۶ تا ۲۹ سانتیمتر
نگاره: JJ Harrison
نام: جغدباز شمالی Northern boobook
نام علمی: Ninox japonica
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلها بهویژه جنگلهای برگریز، پارکهای جنگلی، باغها و شهرهای کشورهای ژاپن، چین، بخشهایی از روسیه، کرهی شمالی، کرهی جنوبی و تایوان در شرق قارهی آسیا (زمستانها: کشورهای فیلیپین، اندونزی و مالزی در جنوب شرقی قارهی آسیا)
اندازه: وزن ۱۷۰ تا ۲۵۰ گرم، بدن به درازای ۲۹ تا ۳۳ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۶۰ تا ۷۰ سانتیمتر
نگاره: Lai.taipei
نام: جغدباز قهوهای Brown boobook
نام علمی: Ninox scutulata
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلها، درختچهزارها، باغهای روستایی و پارکهای شهری جنوب و جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: وزن ۱۷۰ تا ۲۳۰ گرم، بدن به درازای ۲۷ تا ۳۳ سانتیمتر
نگاره: Adit Jeyan
نام: جغدباز هیوم Hume's boobook
نام علمی: Ninox obscura
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری و جنگلهای مانگرو گرمسیری یا نیمهگرمسیری گروهجزیرهی آندامان وابسته به کشور هند در جنوب قارهی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲۹ تا ۳۰ سانتیمتر
نگاره: Yash Kothiala
نام: جغدباز شکلاتی Chocolate boobook
نام علمی: Ninox randi
پایندگی: گونهی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای نمناک گرمسیری، جنگلهای مانگرو و گاهی باغها و کشتزارهای جزیرههای کشور فیلیپین (بهجز جزیرهی پالاوان) در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲۷ تا ۳۳ سانتیمتر
نگاره: Robert Hutchinson
نام: جغدباز آندامان Andaman boobook
نام علمی: Ninox affinis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری و جنگلهای مانگرو گرمسیری یا نیمهگرمسیری گروهجزیرهی آندامان وابسته به کشور هند در جنوب قارهی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲۳ تا ۲۸ سانتیمتر
نگاره: Mariko Sawada
نام: جغدباز لوزون Luzon boobook
نام علمی: Ninox philippensis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک و کوهستانی نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری کشور فیلیپین در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: وزن ۱۲۰ تا ۱۴۲ گرم، بدن به درازای ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر
نگاره: Paul Lee
نام: جغدباز میندانائو Mindanao boobook
نام علمی: Ninox spilocephala
پایندگی: گونهی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری جزیرهی میندانائو وابسته به کشور فیلیپین در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۵ تا ۱۸ سانتیمتر
نگاره: Forest Botial-Jarvis
نام: جغدباز کامیگوئین Camiguin boobook
نام علمی: Ninox leventisi
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری جزیرهی کامیگوئین وابسته به کشور فیلیپین در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲۵ سانتیمتر
نگاره: Robert Hutchinson
نام: جغدباز سولو Sulu boobook
نام علمی: Ninox reyi
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری گروهجزیرهی سولو وابسته به کشور فیلیپین در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲۰ سانتیمتر
نگاره: Rob Hutchinson
نام: جغدباز سبو Cebu boobook
نام علمی: Ninox rumseyi
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری جزیرهی سبو وابسته به کشور فیلیپین در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲۵ سانتیمتر
نگاره: Stephan Lorenz
نام: جغدباز رومبلون Romblon boobook
نام علمی: Ninox spilonotus
پایندگی: گونهی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری جزیرههای تابلاس، سیبویان و رومبلون وابسته به کشور فیلیپین در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲۵ سانتیمتر
نگاره: Brendan Sloan
نام: جغدباز میندورو Mindoro boobook
نام علمی: Ninox mindorensis
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری جزیرهی میندورو وابسته به کشور فیلیپین در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲۰ سانتیمتر
نگاره: Brendan Ryan
نام: جغدباز کوچک (جغدباز سومبای کوچک) Least boobook
نام علمی: Ninox sumbaensis
پایندگی: گونهی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری جزیرهی سومبا وابسته به کشور اندونزی در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: وزن ۹۰ گرم، بدن به درازای ۲۳ سانتیمتر
نگاره: Yovie Jehabut
نام: جغدباز توگیان Togian boobook
نام علمی: Ninox burhani
پایندگی: گونهی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای سه جزیره از گروهجزیرهی توگیان وابسته به کشور اندونزی در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: وزن ۹۸ تا ۱۰۰ گرم، بدن به درازای ۲۵ سانتیمتر
نگاره: James Eaton
نام: جغدباز شکماخرایی Ochre-bellied boobook
نام علمی: Ninox ochracea
پایندگی: گونهی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری و جنگلهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری جزیرهی سولاوسی وابسته به کشور اندونزی در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲۵ تا ۲۹ سانتیمتر
نگاره: Jono Dashper
نام: جغدباز شنگرف Cinnabar boobook
نام علمی: Ninox ios
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای کوهستانی نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری جزیرهی سولاوسی وابسته به کشور اندونزی در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: وزن ۷۸ گرم، بدن به درازای ۲۲ سانتیمتر
نگاره: Filip Verbelen
نام: جغدباز هالماهرا Halmahera boobook
نام علمی: Ninox hypogramma
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری جزیرههای هالماهرا، ترنات و باکان وابسته به کشور اندونزی در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۳۹ سانتیمتر
نگاره: Mark Sutton
نام: جغدباز بورو Buru boobook
نام علمی: Ninox hantu
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری جزیرهی بورو وابسته به کشور اندونزی در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: وزن ۱۴۰ گرم
نگاره: Ashley Banwell
گونههای خانوادهی جغدان راستین (بخش نخست) - (بخش دوم) - (بخش سوم) - (بخش چهارم) - (بخش پنجم) - (بخش ششم) - (بخش هفتم) - (بخش هشتم)
بنمایگان: wikipedia - animaldiversity
گردآوری: فرتورچین