خانواده‌ی حواصیلان یا مرغ‌های ماهی‌خوار Ardeidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی حواصیل‌سانیان، از راسته‌ی پلیکان‌سانان و از رده‌ی پرندگان هستند. این خانواده دربرگیرنده‌ی ۶۷ گونه است که در ۱۶ سرده دسته‌بندی شده‌اند. تاکنون ۲۴ گونه از خانواده‌ی حواصیلان نابود شده و از میان رفته‌اند. حواصیلان خانواده‌ای از پرندگان آبزی هستند که دربرگیرنده‌ی حواصیل‌ها، بوتیمارها یا غم‌خورک‌ها، اگرت‌ها یا غارها و گاوچرانک‌ها  می‌شوند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان بوتیمار اوراسیایی، حواصیل شب تاج‌سیاه، حواصیل سفید بزرگ، گاوچرانک غربی، حواصیل خاکستری، حواصیل آبی بزرگ، حواصیل ارغوانی و قار کوچک را نام برد. گونه‌های این خانواده در همه‌ی قاره‌های جهان به‌جز جنوبگان یافت می‌شوند. آنان در بیشتر زیستگاه‌ها به‌جز سردترین بخش‌های شمالگان، کوه‌های بسیار بلند و خشک‌ترین بیابان‌ها دیده می‌شوند. حواصیلان بیشتر پرندگان آبزی غیرشناگر هستند که در زیستگاه‌های آب شیرین همچون دریاچه‌ها، رودها، باتلاق‌ها و آبگیرها و کرانه‌های دریاها زندگی می‌کنند.
این پرندگان بدنی با اندازه‌ای میانه تا بزرگ دارند. همچنین آنان گردنی بلند دارند. حواصیلان در هنگام پرواز، گردن خود را تا کرده و به‌مانند S درآورده و به‌سوی عقب می‌گیرند. گردن حواصیلان روز بلندتر از حواصیلان شب و بوتیماران است. گونه‌های این خانواده پاهایی بلند، باریک و نیرومند دارند. انگشتان آنان دراز و نازک و دارای پنجه‌هایی بلند، نوک‌تیز و خمیده هستند. این پرندگان در زمان پرواز، پاهای خود را افقی و رو به عقب می‌گیرند. گونه‌های خانواده‌ی حواصیلان دارای نوکی دراز و نیزه‌مانند هستند. نوک این پرندگان می‌تواند از بسیار باریک همچون نوک حواصیل شکم‌بلوطی تا پهن‌تر همانند نوک حواصیل خاکستری باشد. نابهنجارترین و شگفت‌انگیزترین نوک از آنِ حواصیل نوک‌زورقی‌ست که نوکی پهن و کلفت دارد. نوک و دیگر بخش‌های برهنه و بدون پر حواصیلان بیشتر زرد، سیاه یا قهوه‌ای‌ست، اگرچه این رنگ می‌تواند در زمان زادآوری دگرگون شود.
گونه‌های خانواده‌ی حواصیلان بال‌هایی بلند و پهن و دُمی کوتاه دارند. بال‌های آنان دربرگیرنده‌ی ۱۰ تا ۱۱ شاهپرنخستین و ۱۵ تا ۲۰ شاهپردومی هستند. همچنین آنان دارای ۱۲ شاهپر دُم هستند. در میان آنان تنها حواصیل نوک‌زورقی ۹ شاهپرنخستین و بوتیماران ۱۰ شاهپر دُم دارند. برخی گونه‌های این خانواده دارای پرهای زینتی بلند بر روی سر، گردن یا شانه‌های‌شان هستند. این پرها در زمان زادآوری برای نمایش و کشش جفت به‌کار برده می‌شوند و بخشی از نمایش جفت‌یابی در حواصیلان هستند. همه‌ی گونه‌های این خانواده گوشت‌خوار هستند و خوراک آنان جانوران آبزی همچون ماهیان، سخت‌پوستان، نرم‌تنان، حشرات آبزی، دوزیستان و خزندگان است. همچنین برخی از گونه‌ها پرندگان و تخم آنان، جوندگان و گاهی لاشه‌ی جانوران را می‌خورند. بوتیمار کوتوله با درازای ۳۰ سانتی‌متر و حواصیل جالوت با درازای ۱۴۰ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی حواصیلان به‌شمار می‌روند. در این نوشته که به بخش نخست خانواده‌ی حواصیلان می‌پردازد با ۳۳ گونه (از ۶۷ گونه) آشنا می‌شویم.

زیرخانواده‌ی بوتیماریان کاکل‌سفید Tigriornithinae
سرده‌ی ببری‌ها یا حواصیل‌های ببری Tigrisoma

نام: حواصیل ببری گردن‌برهنه Bare-throated tiger heron
نام علمی: Tigrisoma mexicanum
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها) و خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارهای کشور مکزیک در جنوب آمریکای شمالی و کشورهای بلیز، کاستاریکا، السالوادور، گواتمالا، هندوراس، نیکاراگوئه، پاناما و شمال غربی کلمبیا در آمریکای مرکزی
اندازه: وزن ۱۰۴۶ تا ۱۲۷۴ گرم، بدن به درازای ۸۱ سانتی‌متر
نگاره: Bill Schneider

نام: حواصیل ببری پرنوار (حواصیل ببری نواردار) Fasciated tiger heron
نام علمی: Tigrisoma fasciatum
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک و کوهستانی نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری و رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها) در بخش‌هایی از کشورهای کاستاریکا، هندوراس، نیکاراگوئه و پاناما در آمریکای مرکزی و بخش‌هایی از کشورهای کلمبیا، ونزوئلا، سورینام، گویان، گویان فرانسه، اکوادور، پرو، بولیوی، برزیل، پاراگوئه و شمال آرژانتین در شمال آمریکای جنوبی
اندازه: به درازای ۷۱ سانتی‌متر
نگاره: Daniel Sziklai

نام: حواصیل ببری حناتاب (حواصیل ببری حنایی) Rufescent tiger heron
نام علمی: Tigrisoma lineatum
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دارای پوشش گیاهی مانگرو نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری بالاتر از تراز کشندی و خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارهای کشورهای هندوراس، نیکاراگوئه و پاناما در آمریکای مرکزی و شمال، شرق و مرکز آمریکای جنوبی (تا شمال کشور آرژانتین)
اندازه: وزن ۶۳۰ تا ۹۸۰ گرم، بدن به درازای ۶۶ تا ۷۶ سانتی‌متر
نگاره: Anonymous

سرده‌ی کاکل‌سفیدها یا بوتیمارهای کاکل‌سفید Tigriornis

نام: بوتیمار کاکل‌سفید White-crested bittern
نام علمی: Tigriornis leucolopha
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، جنگل‌های دارای پوشش گیاهی مانگرو نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری بالاتر از تراز کشندی، جنگل‌های باتلاقی نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری و رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها) در کشورهای کامرون، ساحل عاج، گابن، گامبیا، گینه، گینه‌ی بیسائو، لیبریا، سنگال، سیرالئون، آنگولا، بنین، جمهوری آفریقای مرکزی، جمهوری کنگو، جمهوری دموکراتیک کنگو، گینه‌ی استوایی، غنا، نیجریه و توگو در غرب و مرکز قاره‌ی آفریقا
اندازه: به درازای ۶۶ تا ۸۰ سانتی‌متر
نگاره: Javier Train

زیرخانواده‌ی نوک‌زورقیان Cochleariinae
سرده‌ی نوک‌زورقی‌ها یا حواصیل‌های نوک‌زورقی Cochlearius

نام: حواصیل نوک‌زورقی Boat-billed heron
نام علمی: Cochlearius cochlearius
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دارای پوشش گیاهی مانگرو نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری بالاتر از تراز کشندی، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها) و دریاچه‌های آب شیرین همیشگی جنوب کشور مکزیک در جنوب آمریکای شمالی، بخش‌هایی از آمریکای مرکزی و شمال آمریکای جنوبی (تا شمال کشور آرژانتین)
اندازه: وزن ۶۸۰ تا ۷۷۰ گرم برای نرها و ۵۰۳ تا ۷۲۶ گرم برای ماده‌ها، بدن به درازای ۴۵ تا ۵۱ سانتی‌متر، بازه‌ی میان دو سر بال‌ها ۷۶ سانتی‌متر
نگاره: Karl Kroeker

زیرخانواده‌ی شکم‌بلوطیان Agamiinae
سرده‌ی شکم‌بلوطی‌ها یا حواصیل‌های شکم‌بلوطی Agamia

نام: حواصیل شکم‌بلوطی (حواصیل آگامی) Agami heron
نام علمی: Agamia agami
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، جنگل‌های دارای پوشش گیاهی مانگرو نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری بالاتر از تراز کشندی، جنگل‌های باتلاقی نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها) و دریاچه‌های آب شیرین همیشگی جنوب کشور مکزیک در جنوب آمریکای شمالی، بخش‌هایی از آمریکای مرکزی و شمال آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۱ تا ۴/۵ کیلوگرم، بدن به درازای ۶۶ تا ۷۶ سانتی‌متر، بازه‌ی میان دو سر بال‌ها ۴۱ تا ۲۰۳ سانتی‌متر
نگاره: Samuel Maglione

زیرخانواده‌ی بوتیماران بزرگ Botaurinae
سرده‌ی زیگزاگی‌ها یا حواصیل‌های زیگزاگی Zebrilus

نام: حواصیل زیگزاگی Zigzag heron
نام علمی: Zebrilus undulatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دارای پوشش گیاهی مانگرو نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری بالاتر از تراز کشندی، جنگل‌های باتلاقی نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، و استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی کشورهای کلمبیا، ونزوئلا، سورینام، گویان، گویان فرانسه، اکوادور، پرو، بولیوی و برزیل در شمال آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۱۲۰ تا ۱۲۵ گرم، بدن به درازای  ۲۸ تا ۳۳ سانتی‌متر
نگاره: Luke Seitz

سرده‌ی بوتیمارهای بزرگ Botaurus

نام: بوتیمار اوراسیایی (بوتیمار بزرگ) Eurasian bittern
نام علمی: Botaurus stellaris
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها، و زمین‌های کشت‌پذیر شرق و بخش‌هایی از غرب و جنوب قاره‌ی اروپا، مرکز و شرق قاره آسیا و جنوب شرقی قاره‌ی آفریقا (زمستان‌ها: بخش‌هایی از جنوب قاره‌ی اروپا، بخش‌هایی از غرب، جنوب، شرق و جنوب شرقی قاره‌ی آسیا و بخش‌هایی از قاره‌ی آفریقا)
اندازه: وزن ۸۷۰ تا ۱۹۴۰ گرم، بدن به درازای ۶۹ تا ۸۰ سانتی‌متر، بازه‌ی میان دو سر بال‌ها ۱۰۰ تا ۱۳۰ سانتی‌متر
نگاره: Eyas Awad
(آشنایی بیشتر با بوتیمار اوراسیایی یا بوتیمار بزرگ)

نام: بوتیمار استرالزی Australasian bittern
نام علمی: Botaurus poiciloptilus
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها، شورمرداب‌ها (با سبزه‌های نمایان) و زمین‌های کشت‌پذیر جنوب غربی و جنوب شرقی کشور استرالیا، کشور نیوزیلند و گروه‌جزیره‌ی کالدونیای نو (از سرزمین‌های فرادریایی فرانسه) در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: وزن ۵۷۱ تا ۱۴۰۰ گرم، بدن به درازای ۷۶ سانتی‌متر، بازه‌ی میان دو سر بال‌ها ۱۰۵ تا ۱۱۸ سانتی‌متر
نگاره: Glenda Rees

نام: بوتیمار آمریکایی American bittern
نام علمی: Botaurus lentiginosus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارهای کشور کانادا و شمال کشور آمریکا در شمال آمریکای شمالی (زمستان‌ها: جنوب کشور آمریکا و کشور مکزیک در جنوب آمریکای شمالی و برخی جزیره‌های دریای کارائیب)
اندازه: وزن ۸۰۰ تا ۱۰۵۰ گرم، بدن به درازای ۸۵ سانتی‌متر، بازه‌ی میان دو سر بال‌ها ۱۰۵ تا ۱۲۵ سانتی‌متر
نگاره: Brenda Bull

نام: بوتیمار نگارین (بوتیمار آمریکای جنوبی) Pinnated bittern
نام علمی: Botaurus pinnatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارهای جنوب کشور مکزیک در جنوب آمریکای شمالی، بخش‌هایی از آمریکای مرکزی و بخش‌هایی از شمال و جنوب شرقی آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۵۵۴ تا ۱۱۵۷ گرم، بدن به درازای ۶۴ تا ۷۶ سانتی‌متر
نگاره: Mauricio Silvera

نام: بوتیمار پشت‌راه‌راه Stripe-backed bittern
نام علمی: Botaurus involucris
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها، و زمین‌های کشاورزی تندابی موسمی کشور جزیره‌ای ترینیداد و توباگو و شمال کشورهای کلمبیا، ونزوئلا، سورینام، گویان و گویان فرانسه در شمال آمریکای جنوبی و کشورهای پاراگوئه و اروگوئه، جنوب بولیوی، جنوب برزیل، شمال آرژانتین و مرکز شیلی در جنوب آمریکای جنوبی 
اندازه: بدن به درازای ۳۳ سانتی‌متر
نگاره: Federico Rubio

نام: بوتیمار کمینه Least bittern
نام علمی: Botaurus exilis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دارای پوشش گیاهی مانگرو نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری بالاتر از تراز کشندی، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها، دریاچه‌ها، استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی، شورمرداب‌ها (با سبزه‌های نمایان)، و جوی‌ها، آبراهه‌های زهکشی و کانال‌های جنوب مرکز کشور کانادا، شرق و بخش‌هایی از غرب کشور آمریکا و بخش‌هایی از کشور مکزیک در آمریکای شمالی، سراسر آمریکای مرکزی، جزیره‌های دریای کارائیب و بخش‌هایی از شمال آمریکای جنوبی (تا شمال کشور آرژانتین)
اندازه: وزن ۵۱ تا ۱۰۲ گرم، بدن به درازای ۲۸ تا ۳۶ سانتی‌متر، بازه‌ی میان دو سر بال‌ها ۴۱ تا ۴۶ سانتی‌متر
نگاره: Celine Boilard

نام: بوتیمار سیاه Black bittern
نام علمی: Botaurus flavicollis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، جنگل‌های دارای پوشش گیاهی مانگرو نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری بالاتر از تراز کشندی، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها، استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی، استخرها و مرداب‌های آب شیرین موسمی و دوره‌ای، پای‌رودها، کرانه‌های گلی و پهنه‌های گلی میان‌کشندی، کرانه‌های لب‌شور، کولاب‌های شور و دریاچه‌های دریایی، و منطقه‌های ذخیره‌سازی آب در بخش‌هایی از کشورهای پاکستان، هند، بنگلادش، سری‌لانکا، مالدیو، نپال، چین، کامبوج، لائوس، میانمار، تایلند، ویتنام، تیمور شرقی، سنگاپور، برونئی، مالزی، اندونزی، فیلیپین، ژاپن، استرالیا، پاپوآ گینه‌ی نو و جزایر سلیمان و جزیره‌ی تایوان در جنوب و جنوب شرقی قاره‌ی آسیا و قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: وزن ۳۰۰ تا ۴۲۰ گرم، بدن به درازای ۵۴ تا ۶۶ سانتی‌متر، بازه‌ی میان دو سر بال‌ها ۸۰ سانتی‌متر
نگاره: Vinchel Budihardjo

نام: بوتیمار دارچینی (بوتیمار بلوطی) Cinnamon bittern
نام علمی: Botaurus cinnamomeus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دارای پوشش گیاهی مانگرو نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری بالاتر از تراز کشندی، سبزه‌زارهای معتدل، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها؛ دریاچه‌ها، استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی و زمین‌های کشاورزی تندابی موسمی کشورهای پاکستان، هند، سری‌لانکا، مالدیو، نپال، بنگلادش، چین، ژاپن، کره‌ی شمالی، کامبوج، میانمار، لائوس، ویتنام، تایلند، سنگاپور، تیمور شرقی، برونئی، فیلیپین، مالزی و اندونزی و جزیره‌ی تایوان در جنوب، شرق و جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۳۸ تا ۴۱ سانتی‌متر
نگاره: Lawrence Neo

نام: بوتیمار شرنک Schrenck's bittern
نام علمی: Botaurus eurhythmus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: سبزه‌زارهای معتدل، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها، کرانه‌های لب‌شور، کولاب‌های شور و دریاچه‌های دریایی و چراگاه‌های جنوب شرقی کشور روسیه و شرق کشور چین و کشورهای کره‌ی شمالی، کره‌ی جنوبی و ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا (زمستان‌ها: کشورهای تایلند، لائوس، ویتنام، میانمار، سنگاپور، برونئی، فیلیپین، مالزی و اندونزی و جزیره‌ی تایوان در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۳۳ تا ۳۹ سانتی‌متر، بازه‌ی میان دو سر بال‌ها ۵۵ تا ۵۹ سانتی‌متر
نگاره: RoySim

نام: بوتیمار کوتوله Dwarf bittern
نام علمی: Botaurus sturmii
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دارای پوشش گیاهی مانگرو نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری بالاتر از تراز کشندی، سبزه‌زارهای تندابی یا نمناک موسمی نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها؛ دریاچه‌ها، استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی، دریاچه‌ها، استخرها و مرداب‌های آب شیرین موسمی و دوره‌ای، منطقه‌های ذخیره‌سازی آب، آبگیرها و زمین‌های آبیاری شده (دربرگیرنده‌ی کانال‌های آبیاری) در زیر صحرای بزرگ آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۳۰ سانتی‌متر
نگاره: Niall D Perrins

نام: بوتیمار کوچک Little bittern
نام علمی: Botaurus minutus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دارای پوشش گیاهی مانگرو نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری بالاتر از تراز کشندی، سبزه‌زارهای تندابی یا نمناک موسمی نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها؛ دریاچه‌ها، استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی، دلتاهای درون‌بومی همیشگی، زمین‌های کشت‌پذیر، منطقه‌های ذخیره‌سازی آب و زمین‌های کشاورزی تندابی موسمی شرق، مرکز و جنوب قاره‌ی اروپا، مرکز، غرب و جنوب قاره‌ی آسیا، زیر صحرای بزرگ آفریقا و کشور ماداگاسکار در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: وزن ۱۲۵ تا ۱۵۰ گرم، بدن به درازای ۳۶ سانتی‌متر، بازه‌ی میان دو سر بال‌ها ۴۰ تا ۵۸ سانتی‌متر
نگاره: Toby Carter

نام: بوتیمار زرد Yellow bittern
نام علمی: Botaurus sinensis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دارای پوشش گیاهی مانگرو نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری بالاتر از تراز کشندی، سبزه‌زارهای تندابی یا نمناک موسمی نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها، دریاچه‌های آب شیرین همیشگی و زمین‌های کشاورزی تندابی موسمی کشور جزیره‌ی سیشل در شرق قاره‌ی آفریقا، جنوب غربی کشور عمان در غرب قاره‌ی آسیا، بخش‌هایی از کشورهای پاکستان، هند، مالدیو، سری‌لانکا، نپال و بنگلادش در جنوب قاره‌ی آسیا، جنوب شرقی کشور روسیه، شرق کشور چین و کشورهای ژاپن، کره‌ی شمالی و کره‌ی جنوبی و جزیره‌ی تایوان در شرق قاره‌ی آسیا، کشورهای کامبوج، لائوس، میانمار، تایلند، ویتنام، سنگاپور، تیمور شرقی، برونئی، فیلیپین، مالزی و اندونزی در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا و کشورهای پاپوآ گینه‌ی نو، جزایر سلیمان، میکرونزی و پالائو و جزیره‌های ماریانای شمالی و جزیره‌ی گوآم (از سرزمین‌های فرادریایی آمریکا) در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: بدن به درازای ۳۶ تا ۳۸ سانتی‌متر
نگاره: Tan TS

نام: بوتیمار کوچک استرالیایی (بوتیمار پشت‌سیاه) Australian little bittern
نام علمی: Botaurus dubius
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دارای پوشش گیاهی مانگرو نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری بالاتر از تراز کشندی، سبزه‌زارهای تندابی یا نمناک موسمی نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها؛ دریاچه‌ها، استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی، دلتاهای درون‌بومی همیشگی، زمین‌های کشت‌پذیر، منطقه‌های ذخیره‌سازی آب و زمین‌های کشاورزی تندابی موسمی کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه (زمستان‌ها: کشورهای اندونزی و پاپوآ گینه‌ی نو در جزیره‌ی گینه‌ی نو در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: وزن ۶۰ تا ۱۲۰ گرم، بدن به درازای ۲۵ تا ۳۶ سانتی‌متر
نگاره: Heyn de Kock

زیرخانواده‌ی حواصیلیان شب Ardeinae
سرده‌ی حواصیل‌های شب معمولی Nycticorax

نام: حواصیل شب تاج‌سیاه (حواصیل شب کلاه‌سیاه) Black-crowned night heron
نام علمی: Nycticorax nycticorax
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، جنگل‌های دارای پوشش گیاهی مانگرو نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری بالاتر از تراز کشندی، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها، دریاچه‌های آب شیرین همیشگی و شورمرداب‌ها (با سبزه‌های نمایان) در قاره‌ی آسیا (به‌جز شمال و بخش‌هایی از غرب)، مرکز و جنوب قاره‌ی اروپا، بیشتر قاره‌ی آفریقا، مرکز و جنوب آمریکای شمالی، آمریکای مرکزی، جزیره‌های دریای کارائیب و آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۷۳۰ تا ۱۰۱۰ گرم، بدن به درازای ۵۸ تا ۶۶ سانتی‌متر، بازه‌ی میان دو سر بال‌ها ۱۱۵ تا ۱۱۸ سانتی‌متر
نگاره: Claudio Dias Timm

نام: حواصیل شب نانکین (حواصیل شب حنایی) Nankeen night heron
نام علمی: Nycticorax caledonicus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دارای پوشش گیاهی مانگرو نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری بالاتر از تراز کشندی، سبزه‌زارهای تندابی یا نمناک موسمی نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها؛ دریاچه‌ها، استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی، دریاچه‌های قلیایی یا لب‌شور یا آب شور همیشگی، پای‌رودها، تلماسه‌های شنی کرانه‌ای، کرانه‌های لب‌شور، کولاب‌های شور و دریاچه‌های دریایی، دریاچه‌های آب شیرین کرانه‌ای، باغ‌های روستایی و منطقه‌های شهری کشورهای برونئی، تیمور شرقی، اندونزی، مالزی، فیلیپین، پاپوآ گینه‌ی نو، استرالیا، جزایر سلیمان، میکرونزی و پالائو، جزیره‌ی کریسمس و گروه‌جزیره‌ی کوکوس (از سرزمین‌های فرادریایی استرالیا)، گروه‌جزیره‌ی کالدونیای نو (از سرزمین‌های فرادریایی فرانسه) و جزیره‌های ماریانای شمالی (از سرزمین‌های فرادریایی آمریکا) در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا و قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: وزن ۸۱۰ تا ۱۰۱۴ گرم، بدن به درازای ۵۵ تا ۶۵ سانتی‌متر، بازه‌ی میان دو سر بال‌ها ۹۵ تا ۱۰۵ سانتی‌متر
نگاره: Ravi Krishnamurthy

سرده‌ی حواصیل‌های شب آمریکایی Nyctanassa

نام: حواصیل شب زردتاج Yellow-crowned night heron
نام علمی: Nyctanassa violacea
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دارای پوشش گیاهی مانگرو نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری بالاتر از تراز کشندی، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها، دریاچه‌های آب شیرین همیشگی و شورمرداب‌ها (با سبزه‌های نمایان) در شرق کشور آمریکا و کرانه‌های شرقی و غربی کشور مکزیک در آمریکای شمالی، آمریکای مرکزی، جزیره‌های دریای کارائیب و کرانه‌های شمالی و شرقی آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۶۵۰ تا ۸۵۰ گرم، بدن به درازای ۵۵ تا ۷۰ سانتی‌متر، بازه‌ی میان دو سر بال‌ها ۱۰۱ تا ۱۱۲ سانتی‌متر
نگاره: Jerome (WanaM3)

سرده‌ی حواصیل شب جهان دیرین Gorsachius

نام: حواصیل شب ژاپنی (غم‌خورک شب‌زی ژاپنی) Japanese night heron
نام علمی: Gorsachius goisagi
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل، جنگل‌های خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، جنگل‌های دشت نمناک و کوهستانی نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها و زمین‌های کشت‌پذیر کشور ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا (زمستان‌ها: جنوب کشور کره‌ی جنوبی، شرق چین، جزیره‌ی تایوان و کشور فیلیپین در شرق و جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: وزن ۵۰۰ تا ۵۵۰ گرم، بدن به درازای ۴۹ سانتی‌متر، بازه‌ی میان دو سر بال‌ها ۸۷ سانتی‌متر
نگاره: Chun Fai LO

نام: حواصیل شب مالایی Malayan night heron
نام علمی: Gorsachius melanolophus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها، چراگاه‌ها و زمین‌های کشاورزی تندابی موسمی جنوب کشورهای هند، چین و ژاپن و کشورهای سری‌لانکا، نپال، بنگلادش، کامبوج، لائوس، میانمار، تایلند، ویتنام، سنگاپور، برونئی، مالزی، اندونزی و فیلیپین و جزیره‌ی تایوان در جنوب و جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: وزن ۴۱۷ تا ۴۵۰ گرم، بدن به درازای ۴۹ سانتی‌متر، بازه‌ی میان دو سر بال‌ها ۸۶ سانتی‌متر
نگاره: Ayuwat Jearwattanakanok

سرده‌ی سبزها یا حواصیل‌های پشت‌سبز Butorides

نام: حواصیل کوچک Little heron
نام علمی: Butorides atricapilla
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دارای پوشش گیاهی مانگرو نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری بالاتر از تراز کشندی، سبزه‌زارهای تندابی یا نمناک موسمی نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، تالاب‌های بیشتر درختچه‌ای، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها، کرانه‌های گلی و پهنه‌های گلی میان‌کشندی، شورمرداب‌ها (با سبزه‌های نمایان)، زمین‌های کشت‌پذیر، چراگاه‌ها، آبگیرها و جوی‌ها، آبراهه‌های زهکشی و کانال‌های شرق، جنوب شرقی، جنوب و جنوب غربی قاره‌ی آسیا، بخش‌هایی از قاره‌ی اقیانوسیه، زیر صحرای بزرگ آفریقا و کشور مراکش در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: وزن ۱۳۰ تا ۲۵۰ گرم، بدن به درازای ۳۵ تا ۴۸ سانتی‌متر، بازه‌ی میان دو سر بال‌ها ۵۲ تا ۶۰ سانتی‌متر
نگاره: Vincent Wang

نام: حواصیل خط‌دار (راه‌راه یا حرا یا مانگرو) Striated heron
نام علمی: Butorides striata
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دارای پوشش گیاهی مانگرو نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری بالاتر از تراز کشندی، سبزه‌زارهای تندابی یا نمناک موسمی نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، تالاب‌های بیشتر درختچه‌ای، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها، کرانه‌های گلی و پهنه‌های گلی میان‌کشندی، شورمرداب‌ها (با سبزه‌های نمایان)، زمین‌های کشت‌پذیر، چراگاه‌ها، آبگیرها و جوی‌ها، آبراهه‌های زهکشی و کانال‌های آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۱۳۰ تا ۲۵۰ گرم، بدن به درازای ۳۵ تا ۴۸ سانتی‌متر، بازه‌ی میان دو سر بال‌ها ۵۲ تا ۶۰ سانتی‌متر
نگاره: Budak

نام: حواصیل گدازه‌ای (حواصیل گالاپاگوس) Lava heron
نام علمی: Butorides sundevalli
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دارای پوشش گیاهی مانگرو نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری بالاتر از تراز کشندی، سبزه‌زارهای تندابی یا نمناک موسمی نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، تالاب‌های بیشتر درختچه‌ای، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها، کرانه‌های گلی و پهنه‌های گلی میان‌کشندی، شورمرداب‌ها (با سبزه‌های نمایان)، زمین‌های کشت‌پذیر، چراگاه‌ها، آبگیرها و جوی‌ها، آبراهه‌های زهکشی و کانال‌های گروه‌جزیره‌ی گالاپاگوس وابسته به کشور اکوادور در غرب آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۱۳۰ تا ۲۵۰ گرم، بدن به درازای ۳۵ تا ۴۸ سانتی‌متر، بازه‌ی میان دو سر بال‌ها ۵۲ تا ۶۰ سانتی‌متر
نگاره: Courtney Rella

نام: حواصیل سبز Green heron
نام علمی: Butorides virescens
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دارای پوشش گیاهی مانگرو نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری بالاتر از تراز کشندی، سبزه‌زارهای تندابی یا نمناک موسمی نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، تالاب‌های بیشتر درختچه‌ای، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها، کرانه‌های گلی و پهنه‌های گلی میان‌کشندی، شورمرداب‌ها (با سبزه‌های نمایان)، زمین‌های کشت‌پذیر، چراگاه‌ها، آبگیرها و جوی‌ها، آبراهه‌های زهکشی و کانال‌های بخش‌هایی از جنوب کشور کانادا، شرق و غرب کشور آمریکا و شرق، غرب و جنوب کشور مکزیک در آمریکای شمالی، سراسر آمریکای مرکزی و برخی جزیره‌های دریای کارائیب
اندازه: وزن ۲۴۰ گرم، بدن به درازای ۴۱ تا ۴۶ سانتی‌متر، بازه‌ی میان دو سر بال‌ها ۶۴ تا ۶۸ سانتی‌متر
نگاره: Shannon O'Shea Wildlife Photography

سرده‌ی کلاه‌پوش‌ها Pilherodius

نام: حواصیل کلاه‌پوش Capped heron
نام علمی: Pilherodius pileatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها و دریاچه‌های آب شیرین همیشگی کشورهای پاناما، کلمبیا، ونزوئلا، سورینام، گویان، گویان فرانسه، اکوادور، پرو، بولیوی، برزیل و پاراگوئه در شمال آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۴۴۴ تا ۶۳۲ گرم، بدن به درازای ۵۱ تا ۵۹ سانتی‌متر
نگاره: David Lang

سرده‌ی جنگلی‌ها یا بوتیمارهای جنگلی Zonerodius

نام: بوتیمار جنگلی Forest bittern
نام علمی: Zonerodius heliosylus
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها) و استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی کشورهای پاپوآ گینه‌ی نو و اندونزی در جزیره‌ی گینه‌ی نو در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: بدن به درازای ۷۱ سانتی‌متر
نگاره: Julien Mazenauer | Ornis Birding Expeditions

سرده‌ی برکه‌نشین‌ها یا حواصیل‌های برکه‌ای Ardeola

نام: حواصیل برکه‌نشین هندی (حواصیل برکه‌ای هندی) Indian pond heron
نام علمی: Ardeola grayii
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دارای پوشش گیاهی مانگرو نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری بالاتر از تراز کشندی، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها، دریاچه‌های آب شیرین همیشگی، کرانه‌های گلی و پهنه‌های گلی میان‌کشندی، منطقه‌های ذخیره‌سازی آب و زمین‌های کشاورزی تندابی موسمی بخش‌هایی از کشورهای عمان و امارات، جنوب ایران و کشورهای پاکستان، هند، سری‌لانکا، مالدیو، نپال، بوتان، بنگلادش و میانمار در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: وزن ۲۳۰ تا ۳۹۰ گرم، بدن به درازای ۴۶ سانتی‌متر، بازه‌ی میان دو سر بال‌ها ۷۵ تا ۹۰ سانتی‌متر
نگاره: Parthasarathi Chakrabarti

نام: حواصیل زرد (حواصیل اسکواکو) Squacco heron
نام علمی: Ardeola ralloides
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها، استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی و پای‌رودهای جنوب قاره‌ی اروپا، منطقه‌ی خاورمیانه و زیر صحرای بزرگ آفریقا
اندازه: وزن ۲۵۰ تا ۳۰۰ گرم، بدن به درازای ۴۴ تا ۴۷ سانتی‌متر، بازه‌ی میان دو سر بال‌ها ۸۰ تا ۹۲ سانتی‌متر
نگاره: Thanasis Tsafonis

گونه‌های خانواده‌ی حواصیلان (بخش نخست) - (بخش دوم)

بن‌مایگان: wikipedia
گردآوری: فرتورچین