خانواده‌ی شیشه‌ماهیان آسیایی Ambassidae، خانواده‌ای از راسته‌ی کفال‌ماهی‌سانان و از رده‌ی پرتوبالگان هستند. این خانواده دربرگیرنده‌ی ۵۱ گونه است که در ۸ سرده دسته‌بندی شده‌اند. تاکنون ۲ سرده از خانواده‌ی شیشه‌ماهیان آسیایی نابود شده و از میان رفته‌اند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان شیشه‌ماهی‌های آگاسی، غول‌پیکر، گوژسر و هندی را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی شیشه‌ماهیان آسیایی در آب‌های گرمسیری اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام زندگی می‌کنند. زیستگاه گونه‌های آب شیرین نیز قاره‌های آسیا و اقیانوسیه است. بیشتر گونه‌های این خانواده دریازی هستند، ولی در میان آنان گونه‌های آب لب‌شور و آب شیرین نیز یافت می‌شوند.
این جانوران بدنی کشیده، پشت‌بلند، فشرده و پوشیده از پولک دارند. همچنین آنان چشمانی درشت و و باله‌ی دُمی دوشاخه دارند. بدن بسیاری از گونه‌ها شفاف یا نیمه‌شفاف است و استخوان‌ها و اندام‌های درونی آنان دیده می‌شوند. باله‌ی پشتی شیشه‌ماهیان آسیایی دراز است و شکافی میان بخش خاردار و بخش نرم‌پرتو این باله دیده می‌شود. بخش خاردار دارای ۷ تا ۸ خار و بخش نرم‌پرتو دارای ۷ تا ۱۱ پرتو است. باله‌ی مخرجی نیز دارای ۳ خار و باله‌های شکمی دارای یک خار هستند. Gymnochanda limi (در فهرست زیر نیست.) با درازای ۲/۲ سانتی‌متر و شیشه‌ماهی غول‌پیکر با درازای ۲۴ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی شیشه‌ماهیان آسیایی به‌شمار می‌روند. در این نوشته با ۱۵ گونه‌ی این خانواده آشنا می‌شویم.

سرده‌ی شیشه‌ماهیان معمولی Ambassis

نام: شیشه‌ماهی آگاسی Agassiz's glass fish
نام علمی: Ambassis agassizii
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری جویبارها، آبگیرها، باتلاق‌ها، رودها و خندق‌های زهکشی ایالت‌های کوئینزلند، نیوساوت ولز و ویکتوریا در شرق کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه، میان مدارهای ۲۳ درجه‌ی جنوبی تا ۳۵ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی
اندازه: بدن به درازای ۷/۵ سانتی‌متر
نگاره: Australian Society for Fish Biology

نام: ماهی لوتی باله‌زرد Yellow-fin perchlet
نام علمی: Ambassis elongatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری رودها و جویبارهای ایالت کوئینزلند کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه، میان مدارهای ۱۷ درجه‌ی جنوبی تا ۲۰ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی
اندازه: بدن به درازای ۷/۵ سانتی‌متر
نگاره: Ryan Francis

نام: شیشه‌ماهی پورت جکسون Port Jackson glassfish
نام علمی: Ambassis jacksoniensis
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۶ متری آب‌های ‌نیمه‌گرمسیری جنوب غربی اقیانوس آرام، میان مدارهای ۲۷ درجه‌ی جنوبی تا ۳۶ درجه‌ی جنوبی و ۱۴۶ درجه‌ی شرقی تا ۱۵۵ درجه‌ی شرقی از عرض جغرافیایی (کرانه‌های شرقی کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۷ سانتی‌متر
نگاره: Aaron Payne

نام: شیشه‌ماهی مکلی Macleay's glassfish
نام علمی: Ambassis macleayi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارها و باتلاق‌های کرانه‌های شمالی کشور استرالیا و جنوب جزیره‌ی گینه‌ی نو در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: بدن به درازای ۹ سانتی‌متر
نگاره: -

نام: ماهی لوتی پای‌رود Estuary perchlet
نام علمی: Ambassis marianus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های ‌نیمه‌گرمسیری پای‌رودهای لب‌شور مانگرو و جویبارهای شرق کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه، میان مدارهای ۲۶ درجه‌ی جنوبی تا ۳۶ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی
اندازه: بدن به درازای ۱۰ سانتی‌متر
نگاره: Gunther Schmida

نام: شیشه‌ماهی دم‌پرچمی Flag-tailed glassfish
نام علمی: Ambassis miops
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۲ متری آب‌های گرمسیری اقیانوس‌های هند و آرام، میان مدارهای ۲۶ درجه‌ی شمالی تا ۲۷ درجه‌ی جنوبی و ۷۵ درجه‌ی شرقی تا ۱۷۲ درجه‌ی غربی از عرض جغرافیایی (از دریای عرب و کشور هند تا کشورهای اندونزی، مالزی و تیمور شرقی، جزیره‌ی تایوان، جنوب کشور ژاپن، شمال کشور استرالیا، جزیره‌ی گینه‌ی نو، گروه‌جزیره‌ی کالدونیای نو (از سرزمین‌های فرادریایی فرانسه)، کشورهای جزیره‌ای فیجی و ساموآ و جزیره‌های کوک (از سرزمین‌های فرادریایی بریتانیا) در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۱۰/۳ سانتی‌متر
نگاره: 呂 大腸

سرده‌ی Gymnochanda

نام: شیشه‌ماهی رشته‌ای Filament glassfish
نام علمی: Gymnochanda filamentosa
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری رودها و جویبارهای غرب جزیره‌ی بورنئو و شبه‌جزیره‌ی مالایی در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۳/۸ سانتی‌متر
نگاره: Zoopet

نام: شیشه‌ماهی شعله Flame glassfish
نام علمی: Gymnochanda flamea
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری رودها و جویبارهای بخش اندونزیایی جزیره‌ی بورنئو در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲/۳ سانتی‌متر برای نرها و ۱/۷ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Frank Schäfer

نام: شیشه‌ماهی کوتوله Dwarf glassfish
نام علمی: Gymnochanda ploegi
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری دریاچه‌های بخش اندونزیایی جزیره‌ی بورنئو در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲/۸ سانتی‌متر
نگاره: Fishbook.com.tw

نام: شیشه‌ماهی شعله‌ی گلگون Rose flame glassfish
نام علمی: Gymnochanda verae
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری رودها و جویبارهای جزیره‌ی بلیتونگ وابسته به کشور اندونزی در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲/۶ سانتی‌متر
نگاره: Flair Wang

سرده‌ی Parambassis

نام: ماهی لوتی شیشه‌ای رنگین‌کمانی Iridescent glassy perchlet
نام علمی: Parambassis apogonoides
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های ‌گرمسیری رودها و جویبارها و دریاچه‌های کشورهای لائوس، کامبوج، مالزی و اندونزی در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۰ سانتی‌متر
نگاره: Andaman Kaosung

نام: ماهی لوتی شیشه‌ای روز Day's glassy perchlet
نام علمی: Parambassis dayi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های ‌گرمسیری رودها، جویبارها و دریاچه‌های کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۷/۵ سانتی‌متر
نگاره: Natasha Khardina

نام: شیشه‌ماهی غول‌پیکر Giant glassfish
نام علمی: Parambassis gulliveri
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری رودهای کرانه‌های شمالی کشور استرالیا و جنوب جزیره‌ی گینه‌ی نو در قاره‌ی اقیانوسیه، میان مدارهای ۵ درجه‌ی جنوبی تا ۱۸ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی
اندازه: بدن به درازای ۲۴ سانتی‌متر
نگاره: Nathan Litjens

نام: شیشه‌ماهی گوژسر Humphead glassfish
نام علمی: Parambassis pulcinella
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های ‌گرمسیری حوضه‌ی رود سالوین در جنوب شرقی کشور میانمار و غرب تایلند در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۸ سانتی‌متر
نگاره: leksyka

نام: شیشه‌ماهی هندی Indian glassy fish
نام علمی: Parambassis ranga
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری آبگیرهای کشورهای پاکستان، هند، بنگلادش، نپال، میانمار، تایلند و مالزی در جنوب و جنوب شرقی قاره‌ی آسیا، میان مدارهای ۳۸ درجه‌ی شمالی تا ۱ درجه‌ی شمالی از عرض جغرافیایی
اندازه: بدن به درازای ۹/۵ سانتی‌متر
نگاره: Aquadiction

بن‌مایگان: wikipedia - fishbase
گردآوری: فرتورچین