خانواده‌ی بچه‌اژدهاماهیان Callionymidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی بچه‌اژدهاماهی‌سانیان، از راسته‌ی بچه‌اژدهاماهی‌سانان و از رده‌ی پرتوبالگان هستند. این خانواده دربرگیرنده‌ی ۱۹۸ گونه است که در ۱۷ سرده دسته‌بندی شده‌اند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان اژدهاچه‌های نیزه‌دار، معمولی، ستاره‌ای و یاقوتی و ماهی ماندارین و ماهی ماندارین روانگردان را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی بچه‌اژدهاماهیان در آب‌های گرمسیری اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام زندگی می‌کنند. آنان در آب‌های بسیار کم‌ژرف تا ژرفای ۹۰۰ متر یافت می‌شوند. بچه‌اژدهاماهیان زمان خود را بیشتر روی بسترهای گلی و شنی و یا لابه‌لای سبزه‌ها و آب‌سنگ‌های مرجانی می‌گذرانند. بیشتر گونه‌های این خانواده دریازی هستند، ولی در میان آنان گونه‌های آب لب‌شور و آب شیرین نیز یافت می‌شود.
این جانوران بدنی کشیده و بدون پولک دارند. همچنین آنان سرهایی سه‌گوش و هموار، دهانی بزرگ، چشمانی درشت و باله‌هایی بزرگ و کشیده دارند. این ماهیان دو باله‌ی پشتی دارند و باله‌ی پشتی نخست‌شان ۱ تا ۴ خار یا پرتو سخت دارد. باله‌ی دُمی آنان نیز بادبزنی و باریک‌شونده است. آبشش بچه‌اژدهاماهیان کوچک است و روی بخش بالایی سرشان باز می‌شود. پیش‌آبشش‌پوش‌های آنان نیز دارای یک خار نیرومند هستند. بیشتر بچه‌اژدهاماهیان بسیار رنگارنگ و دارای نقش‌های مرموز هستند. نرها و ماده‌ها رنگ و نقش‌های ناهمسانی با یکدیگر دارند. همچنین باله‌ی پشتی نرها بسیار بلندتر است. گونه‌های خانواده‌ی بچه‌اژدهاماهیان روزگرد و کف‌زی هستند و خوراک‌شان جانوران کف‌زی ریز و بی‌مهرگان است. اژدهاچه‌ی یاقوتی با درازای ۴ سانتی‌متر و اژدهاچه‌ی معمولی با درازای ۳۰/۵ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی بچه‌اژدهاماهیان به‌شمار می‌روند. در این نوشته با ۱۷ گونه‌ی این خانواده آشنا می‌شویم.

سرده‌ی Callionymus

نام: اژدهاچه‌ی نیزه‌دار Lancer dragonet
نام علمی: Callionymus bairdi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱ تا ۹۱ متری آب‌های گرمسیری غرب اقیانوس اطلس (از کشور کانادا تا گروه‌جزیره‌ی برمودا (از سرزمین‌های فرادریایی بریتانیا)، جنوب ایالت فلوریدای کشور آمریکا و کشور جزیره‌ای باهاما در شرق آمریکای شمالی تا شمال آمریکای جنوبی)
اندازه: بدن به درازای ۱۱/۴ سانتی‌متر
نگاره: Pauline Walsh Jacobson

نام: اژدهاچه‌ی سرکوچک Smallhead dragonet
نام علمی: Callionymus erythraeus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱ تا ۱۰ متری آب‌های گرمسیری غرب اقیانوس هند (دریای سرخ، شاخاب فارس و کرانه‌های جنوبی کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۱۰ سانتی‌متر
نگاره: Ria Tan

نام: اژدهاچه‌ی دم‌دراز ژاپنی Japanese longtail dragonet
نام علمی: Callionymus japonicus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۵ تا ۲۰۸ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری غرب اقیانوس آرام (کرانه‌های کشورهای ژاپن، اندونزی و پاپوآ گینه‌ی نو، جنوب غربی کشور استرالیا و همچنین گروه‌جزیره‌ی چسترفیلد از گروه‌جزیره‌ی کالدونیای نو (از سرزمین‌های فرادریایی فرانسه) در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۲۰ سانتی‌متر
نگاره: Mark Rosenstein

نام: اژدهاچه‌ی معمولی Common dragonet
نام علمی: Callionymus lyra
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱ تا ۴۴۰ (بیشتر ۵ تا ۳۰) متری آب‌های معتدل شرق اقیانوس اطلس، میان مدارهای ۶۶ درجه‌ی شمالی تا ۱۶ درجه‌ی شمالی و ۴۲ درجه‌ی غربی تا ۴۲ درجه‌ی شرقی از عرض جغرافیایی (از جنوب کشور ایسلند و نروژ در شمال قاره‌ی اروپا به‌سوی جنوب تا کشور موریتانی در شمال غربی قاره‌ی آفریقا؛ دربرگیرنده‌ی شمال دریای مدیترانه، تنگه‌ی جبل الطارق، کرانه‌های کشور الجزایر، غرب دریای سیاه، دریای اژه، دریای آدریاتیک، گروه‌جزیره‌ی آزور وابسته به کشور پرتغال و گروه‌جزیره‌ی قناری وابسته به کشور اسپانیا)
اندازه: بدن به درازای ۳۰/۵ سانتی‌متر برای نرها و ۲۵ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Tom Van Deuren

نام: اژدهاچه‌ی باله‌بادبانی Sailfin dragonet
نام علمی: Callionymus pusillus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری شرق اقیانوس اطلس، میان مدارهای ۴۶ درجه‌ی شمالی تا ۳۵ درجه‌ی شمالی و ۱۰ درجه‌ی غربی تا ۴۲ درجه‌ی شرقی از عرض جغرافیایی (کرانه‌های کشور پرتغال در جنوب غربی قاره‌ی اروپا؛ همچنین شناخته شده از شمال دریای مدیترانه، دریای آدریاتیک، دریای اژه و دریای سیاه)
اندازه: بدن به درازای ۱۴ سانتی‌متر
نگاره: Roberto Pillon

نام: اژدهاچه‌ی مشبک Reticulated dragonet
نام علمی: Callionymus reticulatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۱۱۰ متری آب‌های معتدل شمال شرقی اقیانوس اطلس، میان مدارهای ۶۶ درجه‌ی شمالی تا ۳۵ درجه‌ی شمالی و ۱۱ درجه‌ی غربی تا ۸ درجه‌ی شرقی از عرض جغرافیایی (از جنوب دریای شمال، دریای ایرلند و جنوب غربی کشور ایرلند تا کشور پرتغال در غرب قاره‌ی اروپا؛ همچنین کرانه‌های استان مالاگا در جنوب کشور اسپانیا در دریای مدیترانه)
اندازه: بدن به درازای ۱۸/۵ سانتی‌متر
نگاره: Viktor V. Grotan

سرده‌ی Diplogrammus

نام: اژدهاچه‌ی گورام Goram dragonet
نام علمی: Diplogrammus goramensis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۵ تا ۴۰ متری آب‌های گرمسیری اقیانوس آرام، میان مدارهای ۳۰ درجه‌ی شمالی تا ۲۴ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی (از کشور ویتنام در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا تا جزیره‌های کوک (از سرزمین‌های فرادریایی بریتانیا) در قاره‌ی اقیانوسیه؛ شمال تا جنوب شرقی کشور چین و جزیره‌های ریوکیوی کشور ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا و جنوب تا دیواره‌ی بزرگ مرجانی در کرانه‌های شمال شرقی کشور استرالیا و جزیره‌ی نورفک (از سرزمین‌های فرادریایی استرالیا) در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۱۰ سانتی‌متر
نگاره: Uwkwaj

سرده‌ی Eocallionymus

نام: اژدهاچه‌ی نگارین Painted dragonet
نام علمی: Eocallionymus papilio
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ؟ تا ۵۰ متری آب‌های معتدل شرق اقیانوس هند (کرانه‌های جنوبی کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه؛ از جنوب ایالت استرالیای غربی تا ایالت‌های نیو ساوت ولز و تاسمانی)
اندازه: بدن به درازای ۱۰ سانتی‌متر
نگاره: Ian Shaw

سرده‌ی Foetorepus

نام: اژدهاچه‌ی سرخ Red dragonet
نام علمی: Foetorepus altivelis
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۷۰ تا ۶۰۰ متری آب‌های ژرف اقیانوس‌های هند و آرام، میان مدارهای ۳۵ درجه‌ی شمالی تا ۲۲ درجه‌ی جنوبی و ۵۵ درجه‌ی شرقی تا ۱۶۸ درجه‌ی غربی از عرض جغرافیایی (کرانه‌های کشورهای سیشل، اندونزی و شمال غربی استرالیا؛ همچنین از جنوب کشور ژاپن تا شمال دریای چین جنوبی در شرق قاره‌ی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۱۷ سانتی‌متر
نگاره: Aquarium.co.jp

نام: ماهی بدبوی معمولی Common stinkfish
نام علمی: Foetorepus calauropomus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ؟ تا ۱۰۰ متری آب‌های معتدل شرق اقیانوس هند (کرانه‌های جنوبی کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه؛ از جنوب ایالت استرالیای غربی تا ایالت‌های نیو ساوت ولز و تاسمانی)
اندازه: بدن به درازای ۳۰ سانتی‌متر
نگاره: Erik Schlogl

سرده‌ی Neosynchiropus

نام: اژدهاچه‌ی خال‌چشمی Ocellated dragonet
نام علمی: Neosynchiropus ocellatus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱ تا ۳۰ متری آب‌های گرمسیری اقیانوس آرام، میان مدارهای ۳۰ درجه‌ی شمالی تا ۱۵ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی (از کشور اندونزی در شرق قاره‌ی آسیا تا جزیره‌های پیت‌کرن (از سرزمین‌های فرادریایی بریتانیا) در قاره‌ی اقیانوسیه؛ شمال تا کشور ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا و جنوب تا کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۸/۹ سانتی‌متر
نگاره: Kuroshio

سرده‌ی Repomucenus

نام: ماهی بدبوی خال‌دار Spotted stinkfish
نام علمی: Repomucenus calcaratus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۳۵ تا ۱۱۰ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری شرق اقیانوس هند (کرانه‌های جنوبی کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه؛ دربرگیرنده‌ی جزیره‌ی لرد هاوو وابسته به کشور استرالیا و جزیره‌ی نورفک (از سرزمین‌های فرادریایی استرالیا))
اندازه: بدن به درازای ۲۲ سانتی‌متر
نگاره: Andrew Green

سرده‌ی Synchiropus

نام: اژدهاچه‌ی موریسون Morrison's dragonet
نام علمی: Synchiropus morrisoni
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۰ تا ۴۰ (بیشتر ۲۵ تا ۳۳) متری آب‌های گرمسیری غرب اقیانوس آرام، میان مدارهای ۳۳ درجه‌ی شمالی تا ۳۶ درجه‌ی جنوبی و ۱۰۰ درجه‌ی شرقی تا ۱۶۸ درجه‌ی غربی از عرض جغرافیایی (از کشور ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا تا کشور استرالیا؛ به‌سوی شرق تا کشور جزیره‌ای ساموآ در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۸ سانتی‌متر
نگاره: Mark Rosenstein

نام: ماهی ماندارین روانگردان Psychedelic mandarin
نام علمی: Synchiropus picturatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۲۰ متری آب‌های گرمسیری اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام، میان مدارهای ۲۵ درجه‌ی شمالی تا ۱۷ درجه‌ی جنوبی و ۱۱۶ درجه‌ی شرقی تا ۱۵۶ درجه‌ی شرقی از عرض جغرافیایی (کرانه‌های کشور فیلیپین و شرق کشور اندونزی در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا و شمال غربی کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۷ سانتی‌متر
نگاره: Rickard Zerpe

نام: ماهی ماندارین Mandarinfish
نام علمی: Synchiropus splendidus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱ تا ۱۸ متری آب‌های گرمسیری غرب اقیانوس آرام (از جزیره‌های ریوکیوی کشور ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا تا کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۶ سانتی‌متر
نگاره: Luc Viatour
(آشنایی بیشتر با ماهی ماندارین)

نام: اژدهاچه‌ی ستاره‌ای Starry dragonet
نام علمی: Synchiropus stellatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۵ تا ۴۰ (بیشتر ۱۰ تا ۲۰) متری آب‌های معتدل شرق اقیانوس هند (از شرق قاره‌ی آفریقا تا جزیره‌ی سوماترای کشور اندونزی در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا؛ همچنین پیرامون جزیره‌های اقیانوسی)
اندازه: بدن به درازای ۷/۵ سانتی‌متر
نگاره: Tibor Zilahy

نام: اژدهاچه‌ی یاقوتی Ruby dragonet
نام علمی: Synchiropus sycorax
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۲۰ تا ۳۸ متری آب‌های گرمسیری غرب اقیانوس آرام (کرانه‌های کشور فیلیپین در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۴ سانتی‌متر
نگاره: Joshua Silsbury

بن‌مایگان: wikipedia - fishbase
گردآوری: فرتورچین