خانواده‌ی بچه‌اژدهاماهیان Callionymidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی بچه‌اژدهاماهی‌سانیان، از راسته‌ی بچه‌اژدهاماهی‌سانان و از رده‌ی پرتوبالگان هستند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان اژدهاچه‌های نیزه‌دار، معمولی، ستاره‌ای و یاقوتی و ماهی ماندارین و ماهی ماندارین روانگردان را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی بچه‌اژدهاماهیان در آب‌های گرمسیری اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام زندگی می‌کنند. آنان در آب‌های بسیار کم‌ژرف تا ژرفای ۹۰۰ متر یافت می‌شوند. بچه‌اژدهاماهیان زمان خود را بیشتر روی بسترهای گلی و شنی و یا لابه‌لای سبزه‌ها و آب‌سنگ‌های مرجانی می‌گذرانند. این جانوران بدنی کشیده و بدون پولک دارند. همچنین آنان سرهایی سه‌گوش و هموار، دهانی بزرگ، چشمانی درشت و باله‌هایی بزرگ و کشیده دارند. این ماهیان دو باله‌ی پشتی دارند و باله‌ی پشتی نخست‌شان ۱ تا ۴ خار یا پرتو سخت دارد. باله‌ی دُمی آنان نیز بادبزنی و باریک‌شونده است. آبشش بچه‌اژدهاماهیان کوچک است و روی بخش بالایی سرشان باز می‌شود. پیش‌آبشش‌پوش‌های آنان نیز دارای یک خار نیرومند هستند. بیشتر بچه‌اژدهاماهیان بسیار رنگارنگ و دارای نقش‌های مرموز هستند. نرها و ماده‌ها رنگ و نقش‌های ناهمسانی با یکدیگر دارند. همچنین باله‌ی پشتی نرها بسیار بلندتر است. گونه‌های خانواده‌ی بچه‌اژدهاماهیان روزگرد و کف‌زی هستند و خوراک‌شان جانوران کف‌زی ریز و بی‌مهرگان است. بیشتر گونه‌های این خانواده دریازی هستند، ولی در میان آنان گونه‌های آب لب‌شور و آب شیرین نیز یافت می‌شود. اژدهاچه‌ی یاقوتی با درازای ۴ سانتی‌متر و اژدهاچه‌ی معمولی با درازای ۳۰/۵ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی بچه‌اژدهاماهیان به‌شمار می‌روند. در این نوشته با ۱۷ گونه‌ی این خانواده آشنا می‌شویم.

سرده‌ی Callionymus

نام: اژدهاچه‌ی نیزه‌دار Lancer dragonet
نام علمی: Callionymus bairdi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱ تا ۹۱ متری آب‌های گرمسیری غرب اقیانوس اطلس (در کرانه‌های کشور کانادا در شرق آمریکای شمالی تا شمال آمریکای جنوبی)
اندازه: بدن به درازای ۱۱/۴ سانتی‌متر
نگاره: Pauline Walsh Jacobson

نام: اژدهاچه‌ی سرکوچک Smallhead dragonet
نام علمی: Callionymus erythraeus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱ تا ۱۰ متری آب‌های گرمسیری غرب اقیانوس هند (در کرانه‌های کشورهای پیرامون دریای سرخ و شاخاب فارس و همچنین کرانه‌های جنوبی کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۱۰ سانتی‌متر
نگاره: Ria Tan

نام: اژدهاچه‌ی دم‌دراز ژاپنی Japanese longtail dragonet
نام علمی: Callionymus japonicus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۵ تا ۲۰۸ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری غرب اقیانوس آرام (در کرانه‌های کشورهای ژاپن، اندونزی، پاپوآ گینه‌ی نو و استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۲۰ سانتی‌متر
نگاره: Mark Rosenstein

نام: اژدهاچه‌ی معمولی Common dragonet
نام علمی: Callionymus lyra
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۵ تا ۴۳۰ متری (بیشتر ۵ تا ۳۰ متری) آب‌های معتدل شرق اقیانوس اطلس (در کرانه‌های کشورهای ایسلند و نروژ در شمال قاره‌ی اروپا تا کشور موریتانی، گروه‌جزیره‌ی آزور وابسته به کشور پرتغال و گروه‌جزیره‌ی قناری وابسته به کشور اسپانیا در شمال غربی قاره‌ی آفریقا، همچنین کرانه‌های کشورهای پیرامون شمال دریای مدیترانه، غرب دریای سیاه و دریاهای اژه و آدریاتیک)
اندازه: بدن به درازای ۳۰/۵ سانتی‌متر برای نرها و ۲۵ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Tom Van Deuren

نام: اژدهاچه‌ی باله‌بادبانی Sailfin dragonet
نام علمی: Callionymus pusillus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری شرق اقیانوس اطلس (در کرانه‌های کشور پرتغال در جنوب غربی قاره‌ی اروپا و همچنین کرانه‌های کشورهای پیرامون شمال دریای مدیترانه و دریاهای آدریاتیک، اژه و سیاه)
اندازه: بدن به درازای ۱۴ سانتی‌متر
نگاره: Roberto Pillon

نام: اژدهاچه‌ی مشبک Reticulated dragonet
نام علمی: Callionymus reticulatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۱۱۰ متری آب‌های معتدل شمال شرقی اقیانوس اطلس (در کرانه‌های کشورهای پیرامون شمال دریای سرخ و دریای ایرلند و جنوب غربی کشور ایرلند تا پرتغال در غرب قاره‌ی اروپا، همچنین کرانه‌های کشور اسپانیا در دریای مدیترانه)
اندازه: بدن به درازای ۱۸/۵ سانتی‌متر
نگاره: Viktor V. Grotan

سرده‌ی Diplogrammus

نام: اژدهاچه‌ی گورام Goram dragonet
نام علمی: Diplogrammus goramensis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۵ تا ۴۰ متری آب‌های گرمسیری اقیانوس آرام (در کرانه‌های کشور ویتنام در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا تا جزیره‌های کوک (از سرزمین‌های فرادریایی بریتانیا) در قاره‌ی اقیانوسیه، همچنین کرانه‌های جنوب شرقی چین و جزیره‌های ریوکیوی کشور ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا تا استرالیا و جزیره‌ی نورفک (از سرزمین‌های فرادریایی استرالیا) در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۱۰ سانتی‌متر
نگاره: Uwkwaj

سرده‌ی Eocallionymus

نام: اژدهاچه‌ی نگارین Painted dragonet
نام علمی: Eocallionymus papilio
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ؟ تا ۵۰ متری آب‌های معتدل شرق اقیانوس هند (در کرانه‌های کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۱۰ سانتی‌متر
نگاره: Ian Shaw

سرده‌ی Foetorepus

نام: اژدهاچه‌ی سرخ Red dragonet
نام علمی: Foetorepus altivelis
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۷۰ تا ۶۰۰ متری آب‌های اقیانوس‌های هند و آرام (در کرانه‌های کشورهای سیشل، اندونزی و شمال غربی استرالیا، همچنین از جنوب کشور ژاپن تا شمال دریای چین جنوبی)
اندازه: بدن به درازای ۱۷ سانتی‌متر
نگاره: Aquarium.co.jp

نام: ماهی بدبوی معمولی Common stinkfish
نام علمی: Foetorepus calauropomus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ؟ تا ۱۰۰ متری آب‌های معتدل شرق اقیانوس هند (در کرانه‌های کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۳۰ سانتی‌متر
نگاره: Erik Schlogl

سرده‌ی Neosynchiropus

نام: اژدهاچه‌ی خال‌چشمی Ocellated dragonet
نام علمی: Neosynchiropus ocellatus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱ تا ۳۰ متری آب‌های گرمسیری اقیانوس آرام (در کرانه‌های جنوب کشور ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا تا جزیره‌های مارکیز وابسته به پلی‌نزی فرانسه (از سرزمین‌های فرادریایی فرانسه) در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۸/۹ سانتی‌متر
نگاره: Kuroshio

سرده‌ی Repomucenus

نام: ماهی بدبوی خال‌دار Spotted stinkfish
نام علمی: Repomucenus calcaratus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۳۵ تا ۱۱۰ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری شرق اقیانوس هند (در کرانه‌های کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۲۲ سانتی‌متر
نگاره: Andrew Green

سرده‌ی Synchiropus

نام: اژدهاچه‌ی موریسون Morrison's dragonet
نام علمی: Synchiropus morrisoni
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۰ تا ۴۰ متری (بیشتر ۲۵ تا ۳۳ متری) آب‌های گرمسیری غرب اقیانوس آرام (در کرانه‌های کشور ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا تا استرالیا و شرق تا کشورهای جزیره‌ای ساموآ و تونگا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۸ سانتی‌متر
نگاره: Mark Rosenstein

نام: ماهی ماندارین روانگردان Psychedelic mandarin
نام علمی: Synchiropus picturatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۲۰ متری آب‌های گرمسیری اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام (در کرانه‌های کشورهای فیلیپین و اندونزی در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا و کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۷ سانتی‌متر
نگاره: Rickard Zerpe

نام: ماهی ماندارین Mandarinfish
نام علمی: Synchiropus splendidus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱ تا ۱۸ متری آب‌های گرمسیری غرب اقیانوس آرام (در کرانه‌های جزیره‌های ریوکیوی کشور ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا تا استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۶ سانتی‌متر
نگاره: Luc Viatour
(آشنایی بیشتر با ماهی ماندارین)

نام: اژدهاچه‌ی ستاره‌ای Starry dragonet
نام علمی: Synchiropus stellatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۵ تا ۴۰ متری (بیشتر ۱۰ تا ۲۰ متری) آب‌های معتدل شرق اقیانوس هند (در کرانه‌های شرقی قاره‌ی آفریقا تا جزیره‌ی سوماترای اندونزی در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا، همچنین پیرامون برخی جزیره‌های اقیانوسی)
اندازه: بدن به درازای ۷/۵ سانتی‌متر
نگاره: Tibor Zilahy

نام: اژدهاچه‌ی یاقوتی Ruby dragonet
نام علمی: Synchiropus sycorax
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۲۰ تا ۲۸ متری آب‌های گرمسیری غرب اقیانوس آرام (در کرانه‌های کشور فیلیپین در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۴ سانتی‌متر
نگاره: Joshua Silsbury

بن‌مایگان: wikipedia - fishbase
گردآوری: فرتورچین