خانواده‌ی شیشه‌ماهیان یا سیمین‌پهلوهای جهان دیرین Atherinidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی گل‌آذین‌ماهی‌سانیان، از راسته‌ی گل‌آذین‌ماهی‌سانان و از رده‌ی پرتوبالگان هستند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان اسملت شنی پولک‌درشت و اسملت شنی مدیترانه‌ای را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی شیشه‌ماهیان در آب‌های گرمسیری و معتدل سراسر جهان زندگی می‌کنند. این جانوران بدنی دراز، کم‌وبیش فشرده و پوشیده از پولک دارند. همچنین آنان دهانی کوچک، چشمانی درشت، باله‌ی دُمی دوشاخه و دو باله‌ی پشتی دارند. باله‌های سینه‌ای این ماهی‌ها نیز در بالای بدن‌شان جای گرفته‌اند. رنگ گونه‌های این خانواده آبی-سبز، سبز یا زیتونی است. همچنین پهلوها و شکم آنان نیز به‌رنگ نقره‌ای است. نزدیک به دو سوم گونه‌های این خانواده دریازی هستند و مانده‌ی آنان در آب لب‌شور و آب شیرین زندگی می‌کنند. سرسخت رودخانه‌ی دارلینگ با درازای ۵/۵ سانتی‌متر و سیمین‌پهلوی سرسخت با درازای ۲۵ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی شیشه‌ماهیان به‌شمار می‌روند. در این نوشته با ۱۵ گونه‌ی این خانواده آشنا می‌شویم.

زیرخانواده‌ی Atherininae
سرده‌ی Atherina

نام: اسملت شنی پولک‌درشت Big-scale sand smelt
نام علمی: Atherina boyeri
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری شرق اقیانوس اطلس (در کرانه‌های کشورهای اسپانیا و پرتغال در جنوب غربی قاره‌ی اروپا تا کشور موریتانی و گروه‌جزیره‌ی مادیرا وابسته به کشور پرتغال در شمال غربی قاره‌ی آفریقا، همچنین کرانه‌های کشورهای پیرامون دریاهای مدیترانه و سیاه)
اندازه: بدن به درازای ۲۰ سانتی‌متر
نگاره: Rafi Amar

نام: اسملت شنی مدیترانه‌ای Mediterranean sand smelt
نام علمی: Atherina hepsetus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری شرق اقیانوس اطلس (در کرانه‌های کشور اسپانیا در جنوب غربی قاره‌ی اروپا تا کشور مراکش، گروه‌جزیره‌ی مادیرا وابسته به کشور پرتغال و گروه‌جزیره‌ی قناری وابسته به کشور اسپانیا در شمال غربی قاره‌ی آفریقا، همچنین کرانه‌های کشورهای پیرامون غرب دریای مدیترانه و دریاهای آدریاتیک و سیاه)
اندازه: بدن به درازای ۲۰ سانتی‌متر
نگاره: Bernat Garrigós

نام: اسملت شنی Sand smelt
نام علمی: Atherina presbyter
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری شرق اقیانوس اطلس (در کرانه‌های کشورهای پیرامون تنگه‌ی کاتگات و کرانه‌های جزیره‌های بریتانیا در شمال غربی قاره‌ی اروپا تا کشور موریتانی، کشور جزیره‌ای کیپ ورد و گروه‌جزیره‌ی قناری وابسته به کشور اسپانیا در شمال غربی قاره‌ی آفریقا، همچنین کرانه‌های کشورهای پیرامون غرب دریای مدیترانه)
اندازه: بدن به درازای ۲۰ سانتی‌متر
نگاره: Roberto Pillon

سرده‌ی Atherinosoma

نام: سرسخت دهان‌کوچک Small mouth hardyhead
نام علمی: Atherinosoma microstoma
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۸ متری آب‌های معتدل جنوب غربی اقیانوس آرام (در کرانه‌های کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۱۰/۷ سانتی‌متر
نگاره: john lenagan

سرده‌ی Leptatherina

نام: ماهی نقره‌ای Silver fish
نام علمی: Leptatherina presbyteroides
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل جنوب غربی اقیانوس آرام (در کرانه‌های کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۱۱ سانتی‌متر
نگاره: Glen Whisson

نام: سرسخت غربی Western hardyhead
نام علمی: Leptatherina wallacei
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل رودها و دریاچه‌های کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: بدن به درازای ۷ سانتی‌متر
نگاره: Freshwaterfishgroup

زیرخانواده‌ی Atherinomorinae
سرده‌ی Atherinomorus

نام: سیمین‌پهلوی گرمسیری Tropical silverside
نام علمی: Atherinomorus duodecimalis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۴ متری آب‌های گرمسیری اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام (در کرانه‌های کشورهای کومور، ماداگاسکار و سیشل در شرق قاره‌ی آفریقا، سری‌لانکا، تایلند و اندونزی در جنوب و جنوب شرقی قاره‌ی آسیا و پاپوآ گینه‌ی نو و وانواتو و گروه‌جزیره‌ی کالدونیای نو (از سرزمین‌های فرادریایی فرانسه) در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۱۱ سانتی‌متر
نگاره: Ria Tan

نام: سیمین‌پهلوی سرزمین ایندراخت Eendracht Land silverside
نام علمی: Atherinomorus endrachtensis
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری غرب مرکز اقیانوس آرام (در کرانه‌های کشور فیلیپین و جزیره‌های میکرونزی تا استرالیا و کشور جزیره‌ای جزایر سلیمان در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۹ سانتی‌متر
نگاره: Randall, J.E

نام: سیمین‌پهلوی سرسخت Hardyhead silverside
نام علمی: Atherinomorus lacunosus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱ تا ۳۹ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری اقیانوس‌های هند و آرام (در کرانه‌های شرقی قاره‌ی آفریقا تا کشور جزیره‌ای تونگا در قاره‌ی اقیانوسیه، همچنین کرانه‌های کشور ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا تا استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۲۵ سانتی‌متر
نگاره: Picture-worl.org

نام: سرسخت معمولی Common hardyhead
نام علمی: Atherinomorus vaigiensis
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام (در کرانه‌های کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۱۷ سانتی‌متر
نگاره: Erik Schlogl

زیرخانواده‌ی Craterocephalinae
سرده‌ی Craterocephalus

نام: سرسخت رودخانه‌ی دارلینگ Darling River hardyhead
نام علمی: Craterocephalus amniculus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری شاخه‌های رود دارلینگ در ایالت نیو ساوت ولز کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: بدن به درازای ۵/۵ سانتی‌متر
نگاره: Small_and_Fishy

نام: سرسخت ماری Murray hardyhead
نام علمی: Craterocephalus fluviatilis
پایندگی: گونه‌ی رو به نابودی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل جنوب ایالت نیو ساوت ولز و شمال ایالت ویکتوریای کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: بدن به درازای ۷ سانتی‌متر
نگاره: David Paul

نام: سرسخت بی‌خال Unspecked hardyhead
نام علمی: Craterocephalus fulvus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری رودهای ایالت کوئینزلند کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: بدن به درازای ۷/۸ سانتی‌متر
نگاره: John Lenagan

نام: سرسخت خال‌مگسی Fly-specked hardyhead
نام علمی: Craterocephalus stercusmuscarum
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری شمال و جنوب کشور استرالیا و جنوب جزیره‌ی گینه‌ی نو در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: بدن به درازای ۷ سانتی‌متر
نگاره: Aquatic Ecosystem Health

نام: بلک‌ماسک Blackmast
نام علمی: Craterocephalus stramineus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری رودهای سرزمین شمالی در شمال کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: بدن به درازای ۶/۵ سانتی‌متر
نگاره: Natasha Khasdina

بن‌مایگان: wikipedia - fishbase
گردآوری: فرتورچین