خانواده‌ی لیزماهیان Pholidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی سردرشت‌سانیان، از راسته‌ی عقرب‌ماهی‌سانان و از رده‌ی پرتوبالگان هستند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان لیزماهی‌های نواری و صخره‌ای را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی لیزماهیان در آب‌های شمال اقیانوس اطلس، شمالگان و شمال اقیانوس آرام زندگی می‌کنند. آنان بیشتر در پهنه‌های جزر و مدی صخره‌ای و آب‌های کم‌ژرف نزدیک زیر خط جزر و مد، به‌ویژه منطقه‌های کتانجک و دیگر جلبک‌های دریایی یافت می‌شوند. بیشتر گونه‌های این خانواده دریازی هستند، ولی در میان آنان گونه‌های آب لب‌شور نیز یافت می‌شوند. این جانوران بدنی کشیده، مارماهی‌مانند، فشرده و پوشیده از پولک دارند. همچنین آنان باله‌های پشتی و مخرجی دراز و باله‌ی دُمی گِرد دارند. برخی از گونه‌های خانواده‌ی لیزماهیان بدون باله‌های سینه‌ای و برخی دارای باله‌های سینه‌ای بسیار کوچک هستند. باله‌های شکمی آنان نیز ساده و کوچک هستند و یک خار و یک پرتو دارند. لیزماهی‌ها گوشت‌خوار هستند و خوراک آنان سخت‌پوستان کوچک و نرم‌تنان است. Pholis nea با درازای ۷/۹ سانتی‌متر و لیزماهی مدادی با درازای ۴۶ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌ی خانواده‌ی لیزماهیان به‌شمار می‌روند. (از آن‌جا که عکس درخوری از Pholis nea یافت نشد، در این فهرست آورده نشده است.) در این نوشته با ۱۱ گونه‌ی این خانواده آشنا می‌شویم.

زیرخانواده‌ی Pholinae
سرده‌ی Pholis

نام: لیزماهی درازباله Longfin gunnel
نام علمی: Pholis clemensi
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۷ تا ۶۴ متری آب‌های معتدل شرق اقیانوس آرام (از جزیره‌ی فیلمور در جنوب شرقی ایالت آلاسکا تا شمال ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۱۳ سانتی‌متر
نگاره: Gregory C Jensen

نام: -
نام علمی: Pholis fangi
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل شمال غربی اقیانوس آرام (شاخاب بوهای در دریای زرد و بخش شمالی دریای چین شرقی در شرق قاره‌ی آسیا)
اندازه: وزن ۱۶ گرم، بدن به درازای ۱۶/۸ سانتی‌متر
نگاره: Shi Qi

نام: لیزماهی نواری Banded gunnel
نام علمی: Pholis fasciata
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۹۴ (بیشتر ۳۰ تا ۴۶) متری آب‌های قطبی غرب اقیانوس اطلس و شمال اقیانوس آرام، میان مدارهای ۸۳ درجه‌ی شمالی تا ۴۰ درجه‌ی شمالی و ۱۶۳ درجه‌ی شرقی تا ۴۲ درجه‌ی غربی از عرض جغرافیایی (غرب اقیانوس اطلس: از اقیانوس شمالگان تا جنوب استان نیوفاندلند و لابرادور کشور کانادا و غرب جزیره‌ی گرینلند وابسته به کشور دانمارک در شمال آمریکای شمالی؛ شمال اقیانوس آرام: کرانه‌های ایالت آلاسکا در غرب آمریکای شمالی و کرانه‌های کشور ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۳۰ سانتی‌متر
نگاره: Peterraskmoller

نام: لیزماهی صخره‌ای Rock gunnel
نام علمی: Pholis gunnellus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۱۰۰ (بیشتر ۰ تا ۳۰) متری آب‌های قطبی اقیانوس اطلس، میان مدارهای ۷۲ درجه‌ی شمالی تا ۴۳ درجه‌ی شمالی و ۷۶ درجه‌ی غربی تا ۴۵ درجه‌ی شرقی از عرض جغرافیایی (شمال اقیانوس اطلس: شبه‌جزیره‌ی کانین در شمال کشور روسیه تا شهرستان لا روشل در غرب کشور فرانسه در شمال قاره‌ی اروپا (دربرگیرنده‌ی دریاهای سفید، سرخ و بالتیک)، همچنین کرانه‌های کشور ایسلند، گروه‌جزیره‌ی سوالبارد وابسته به کشور نروژ و گروه‌جزیره‌ی نوایا زملیا وابسته به کشور روسیه؛ غرب اقیانوس اطلس: از استان نیوفاندلند و لابرادور کشور کانادا تا شاخاب دلاور در شرق کشور آمریکا در شرق آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۲۵ سانتی‌متر
نگاره: Frederic ANDRE

نام: لیزماهی هلالی Crescent gunnel
نام علمی: Pholis laeta
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۷۳ متری آب‌های معتدل شرق اقیانوس آرام (از کرانه‌های دریای برینگ ایالت آلاسکا و گروه‌جزیره‌ی آلیوتی وابسته به ایالت آلاسکا تا شمال ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۲۵ سانتی‌متر
نگاره: Lawrence Tulissi

نام: لیزماهی پشت‌زینی Saddleback gunnel
نام علمی: Pholis ornata
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۵۰ متری آب‌های معتدل شرق اقیانوس آرام، میان مدارهای ۵۵ درجه‌ی شمالی تا ۳۶ درجه‌ی شمالی و ۱۲۹ درجه‌ی شرقی تا ۱۲۲ درجه‌ی غربی از عرض جغرافیایی (از جنوب استان بریتیش کلمبیای کشور کانادا تا مرکز ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۳۰ سانتی‌متر
نگاره: Sara Thiebaud

نام: -
نام علمی: Pholis picta
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۱۰۰ متری آب‌های معتدل شمال غربی اقیانوس آرام (کرانه‌های جنوب شرقی شبه‌جزیره‌ی کامچاتکا، کرانه‌های گروه‌جزیره‌ی کوریل و کرانه‌های دریای ژاپن از جزیره‌ی هوکایدو کشور ژاپن تا شبه‌جزیره‌ی کره در شرق قاره‌ی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۳۱ سانتی‌متر
نگاره: Hazuki

نام: لیزماهی سرخ Red gunnel
نام علمی: Pholis schultzi
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۱۸ متری آب‌های معتدل شرق اقیانوس آرام (از استان بریتیش کلمبیای کشور کانادا تا مرکز ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۱۳ سانتی‌متر
نگاره: Wendy Feltham

زیرخانواده‌ی Apodichthyinae
سرده‌ی Apodichthys

نام: لیزماهی مدادی Penpoint gunnel
نام علمی: Apodichthys flavidus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۸ متری آب‌های معتدل شرق اقیانوس آرام، میان مدارهای ۵۹ درجه‌ی شمالی تا ۳۳ درجه‌ی شمالی و ۱۵۵ درجه‌ی غربی تا ۱۱۸ درجه‌ی غربی از عرض جغرافیایی (از جزیره‌ی کودیاک وابسته به ایالت آلاسکا تا جزیره‌ی سانتا باربارا وابسته به ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۴۶ سانتی‌متر
نگاره: Jeanne Luce

نام: لیزماهی جلبکی Rockweed gunnel
نام علمی: Apodichthys fucorum
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۹ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری شرق اقیانوس آرام (از استان بریتیش کلمبیای کشور کانادا تا مرکز ایالت باخا کالیفرنیای کشور مکزیک در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۲۳ سانتی‌متر
نگاره: Abbyt

سرده‌ی Rhodymenichthys

نام: لیزماهی نقطه‌چین Stippled gunnel
نام علمی: Rhodymenichthys dolichogaster
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۱۴۸ متری آب‌های معتدل شمال اقیانوس آرام (از استان‌های نیگاتا و ایواته‌ی کشور ژاپن تا سرزمین پریمورسکی، جزیره‌ی ساخالین و گروه‌جزیره‌ی کماندورسکی وابسته به کشور روسیه در شرق قاره‌ی آسیا (دربرگیرنده‌ی کرانه‌های کشور کره‌ی جنوبی)؛ همچنین دریای برینگ و گروه‌جزیره‌ی آلیوتی وابسته به ایالت آلاسکا)
اندازه: بدن به درازای ۲۵ سانتی‌متر
نگاره: Merec0

بن‌مایگان: wikipedia - fishbase
گردآوری: فرتورچین