خانواده‌ی اورانوس‌ماهیان Uranoscopidae، خانواده‌ای از راسته‌ی زهرماهی‌سانان و از رده‌ی پرتوبالگان هستند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان اورانوس‌ماهی معمولی و اورانوس‌ماهی اطلس را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی اورانوس‌ماهیان در آب‌های اقیانوس‌های اطلس، هند و آرام زندگی می‌کنند. این جانوران بدنی کشیده و بدون پولک دارند. اگرچه بدن برخی از آنان دارای پولک‌های هموار و کوچک هستند. اورانوس‌ماهیان سری بزرگ و مکعبی دارند. همچنین آنان دهانی بسیار بزرگ و رو به بالا و لب‌هایی چین‌دار دارند. چشمان این ماهیان روی سر و خط کناری در بخش بالای بدن آنان جای گرفته‌اند. اورانوس‌ماهیان دو باله‌ی پشتی دارند. باله‌ی نخست کوتاه و باله‌ی دوم کم‌وبیش دراز است. برخی از گونه‌ها بدون باله‌ی نخست هستند. باله‌ی مخرجی آنان نیز کم‌وبیش دراز است. باله‌های شکمی این ماهیان در زیر گردن‌شان جای گرفته و بسیار نزدیک به‌هم هستند. این ماهی‌ها دارای ۲ خار زهرآگین هستند که در پشت آبشش‌پوش و بالای باله‌ی سینه‌ای‌شان جای گرفته‌اند. گونه‌های سرده‌ی Astroscopus دارای اندام الکتریکی هستند. اندام الکتریکی آنان برخاسته از دگرگونی ماهیچه‌های چشمان‌شان است. گونه‌های خانواده‌ی اورانوس‌ماهیان کف‌زی هستند. آنان در میان ماسه‌ها پنهان شده و تنها چشمان و دهان‌شان را آشکار می‌کنند و سپس ماهیان کف‌زی و بی‌مهرگان را شکار می‌کنند. برخی از گونه‌ها دارای «دام» هستند. «دام» کرم‌مانند و دراز است و از کف دهان‌شان رشد می‌کند. اورانوس‌ماهیان زمانی که شکار خود را می‌بینند، همچون ماهیگیران، دام را تکان می‌دهند و سپس با دهان بسیار بزرگ خود آن را فرو می‌برند. بیشتر گونه‌های این خانواده دریازی هستند، ولی در میان آنان گونه‌های آب لب‌شور و آب شیرین نیز یافت می‌شوند. Uranoscopus affinis با درازای ۸/۱ سانتی‌متر و اورانوس‌ماهی غول‌پیکر Kathetostoma giganteum با درازای ۹۰ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌ی خانواده‌ی اورانوس‌ماهیان به‌شمار می‌روند. (از آن‌جا که عکس درخوری از آنان یافت نشد، در این فهرست آورده نشده‌اند.) در این نوشته با ۱۴ گونه‌ی این خانواده آشنا می‌شویم.

سرده‌ی اورانوس‌ماهی‌های الکتریکی Astroscopus

نام: اورانوس‌ماهی شمالی Northern stargazer
نام علمی: Astroscopus guttatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ؟ تا ۳۶ متری آب‌های معتدل غرب اقیانوس اطلس، میان مدارهای ۴۲ درجه‌ی شمالی تا ۳۱ درجه‌ی شمالی و ۸۰ درجه‌ی غربی تا ۷۱ درجه‌ی غربی از عرض جغرافیایی (کرانه‌های کشور آمریکا در شرق آمریکای شمالی)
اندازه: وزن ۹/۱ کیلوگرم، بدن به درازای ۵۹ سانتی‌متر
نگاره: Craigjhowe

نام: اورانوس‌ماهی جنوبی Southern stargazer
نام علمی: Astroscopus ygraecum
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۲ تا ۱۰۰ (بیشتر ؟ تا ۷۰) متری آب‌های نیمه‌گرمسیری غرب اقیانوس اطلس، میان مدارهای ۳۵ درجه‌ی شمالی تا ۸ درجه‌ی شمالی و ۹۹ درجه‌ی غربی تا ۶۰ درجه‌ی غربی از عرض جغرافیایی (از شمال ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا و شاخاب مکزیک تا ایالت یوکاتان کشور مکزیک در شرق آمریکای شمالی؛ همچنین کرانه‌های شمالی آمریکای جنوبی)
اندازه: بدن به درازای ۴۴ سانتی‌متر
نگاره: Agasfer

سرده‌ی Genyagnus

نام: اورانوس‌ماهی خال‌دار Spotted stargazer
نام علمی: Genyagnus monopterygius
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۰ تا ۱۰۰ متری آب‌های معتدل اقیانوس آرام، میان مدارهای ۱۷ درجه‌ی جنوبی تا ۴۷ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی (جنوب غربی اقیانوس آرام: کرانه‌های کشور نیوزیلند در قاره‌ی اقیانوسیه؛ شرق مرکز اقیانوس آرام: کرانه‌های کشور جزیره‌ای تونگا و جزیره‌ی تاهیتی از گروه‌جزیره‌ی انجمن وابسته به پلی‌نزی فرانسه (از سرزمین‌های فرادریایی فرانسه) در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۴۵ سانتی‌متر
نگاره: Lcolmer

سرده‌ی Ichthyscopus

نام: اورانوس‌ماهی درازبینی Longnosed stargazer
نام علمی: Ichthyscopus lebeck
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام (بیشتر کرانه‌های جنوبی کشور هند؛ یک نمونه‌ی ثبت شده از کشور سنگاپور)
اندازه: بدن به درازای ۶۰ سانتی‌متر
نگاره: Kieran Ho

سرده‌ی Kathetostoma

نام: اورانوس‌ماهی نواری Banded Stargazer
نام علمی: Kathetostoma binigrasella
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۰ تا ۵۰۰ (بیشتر ۱۰۰ تا ۳۰۰) متری آب‌های معتدل اقیانوس آرام (کرانه‌های کشور نیوزیلند در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۵۶ سانتی‌متر
نگاره: Malcolm Francis

نام: اورانوس‌ماهی لکه‌دار Speckled Stargazer
نام علمی: Kathetostoma canaster
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۳۰ تا ۷۰۰ متری آب‌های ژرف شرق اقیانوس هند (کرانه‌های جنوبی کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۶۵ سانتی‌متر
نگاره: Brian Mayes

نام: اورانوس‌ماهی معمولی Common stargazer
نام علمی: Kathetostoma laeve
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ؟ تا ۶۰ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری شرق اقیانوس هند (کرانه‌های جنوبی کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه، از ایالت استرالیای غربی تا ایالت نیو ساوت ولز)
اندازه: بدن به درازای ۷۵ سانتی‌متر
نگاره: Ron Greer

سرده‌ی Pleuroscopus

نام: اورانوس‌ماهی پولک‌دار Scaly stargazer
نام علمی: Pleuroscopus pseudodorsalis
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۴۰ تا ۸۰۰ (بیشتر ۲۰۰ تا ۸۰۰) متری آب‌های نیمه‌گرمسیری نیم‌کره‌ی جنوبی (نزدیکی جنوب قاره‌ی آفریقا؛ از ایالت استرالیای غربی تا شمال ایالت نیو ساوت ولز کشور استرالیا، نزدیکی کشور نیوزیلند و جزیره‌ی نورفک (از سرزمین‌های فرادریایی استرالیا) در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۳۳ سانتی‌متر
نگاره: Lachlan_Fetterplace

سرده‌ی Uranoscopus

نام: اورانوس‌ماهی مرمرین Marbled stargazer
نام علمی: Uranoscopus bicinctus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ؟ تا ۱۰۰ متری آب‌های گرمسیری اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام (از شرق کشور هند تا کشورهای جنوب شرقی قاره‌ی آسیا؛ به‌سوی شمال تا کشورهای ژاپن و چین تا فیلیپین، اندونزی و استرالیا)
اندازه: وزن ۴۵۳ گرم، بدن به درازای ۲۹/۵ سانتی‌متر
نگاره: Jim Greenfield

نام: اورانوس‌ماهی دولفوس Dollfus' stargazer
نام علمی: Uranoscopus dollfusi
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۴۶ تا ۷۳ متری آب‌های گرمسیری غرب اقیانوس هند (شاخاب سوئز، شاخاب عمان و شاخاب فارس)
اندازه: بدن به درازای ۲۳/۷ سانتی‌متر
نگاره: SeaTops

نام: اورانوس‌ماهی خال‌سفید Whitespotted stargazer
نام علمی: Uranoscopus polli
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۲۰ تا ۲۰۰ (بیشتر ۲۰ تا ۵۰) متری آب‌های گرمسیری شرق اقیانوس اطلس (کرانه‌های کشورهای کنگو و آنگولا در غرب قاره‌ی آفریقا)
اندازه: بدن به درازای ۳۵ سانتی‌متر
نگاره: Halvard Aas Midtun

نام: اورانوس‌ماهی مشبک Reticulate stargazer
نام علمی: Uranoscopus rosette
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۲۷ متری آب‌های گرمسیری شرق اقیانوس هند (شمال دریای سرخ)
اندازه: بدن به درازای ۱۶/۹ سانتی‌متر
نگاره: Ilan Lubitz

نام: اورانوس‌ماهی اطلس Atlantic stargazer
نام علمی: Uranoscopus scaber
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۵ تا ۴۰۰ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری شرق اقیانوس اطلس، میان مدارهای ۶۲ درجه‌ی شمالی تا ۱۶ درجه‌ی شمالی و ۱۹ درجه‌ی غربی تا ۳۷ درجه‌ی شرقی از عرض جغرافیایی (کرانه‌های غربی قاره‌های اروپا و آفریقا، دریای مدیترانه و دریای سیاه)
اندازه: وزن ۹۴۰ گرم، بدن به درازای ۵۶/۴ سانتی‌متر
نگاره: Andrey Nekrasov

نام: اورانوس‌ماهی لبه‌سفید Whitemargin stargazer
نام علمی: Uranoscopus sulphureus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۵ تا ۳۵۰ متری آب‌های گرمسیری اقیانوس‌های هند و آرام (دریای سرخ، کرانه‌های کشور اندونزی در شرق قاره‌ی آسیا و کشورهای فیجی، ساموآ و تونگا در قاره‌ی اقیانوسیه، همچنین جزیره‌ی رئونیون (از سرزمین‌های فرادریایی فرانسه) در شرق قاره‌ی آفریقا)
اندازه: بدن به درازای ۴۵ سانتی‌متر
نگاره: Patomarazul

بن‌مایگان: wikipedia - fishbase
گردآوری: فرتورچین