خانوادهی بلنیهای سهباله Tripterygiidae، خانوادهای از زیر راستهی بلنیسانیان، از راستهی بلنیسانان و از ردهی پرتوبالگان هستند. از برجستهترین گونههای این خانواده میتوان سهبالهی غولپیکر، سهبالهی معمولی و بلنی رخسیاه را نام برد. گونههای خانوادهی بلنیهای سهباله در آبهای گرمسیری و معتدل اقیانوسهای اطلس، آرام و هند زندگی میکنند. آنان زمان خود را بیشتر در بستر دریا و یا نزدیک به آن و روی سنگها و مرجانها میگذرانند. بیشتر گونههای این خانواده دریازی هستند، ولی در میان آنان گونههای آب لبشور نیز یافت میشوند. این جانوران بدنی کشیده، فشرده و پوشیده از پولک دارند. همچنین آنان دارای بالههای سینهای بزرگ، بالههای پشتی و مخرجی دراز و بالههای دُمی گِرد هستند. بالهی پشتی بلنیهای سهباله دربرگیرندهی سه بخش است. دو بخش نخست دارای چندین خار باریک و بخش سوم دارای ۷ پرتو نرم هستند. بالهی مخرجی آنان نیز دربرگیرندهی ۲ خار است. بالههای شکمی این ماهیان باریک و کوچک هستند و پیش از بالههای سینهای و درست زیر گلو جای گرفتهاند. گونههای خانوادهی بلنیهای سهباله روزگرد و قلمروخواه هستند و خوراک آن بیمهرگان کوچک است. همچنین ماهیان نر این خانواده تخمها را تا زمان زاده شدن نوزادان نگهداری میکنند. سهبالهی زرشکی با درازای ۱/۷ سانتیمتر و کاکلدار نیوزیلندی با درازای ۱۸/۲ سانتیمتر، کوچکترین و بزرگترین گونهی خانوادهی بلنیهای سهباله بهشمار میروند. در این نوشته که به بخش نخست خانوادهی بلنیهای سهباله میپردازد با ۲۵ گونه (از ۷۳ گونه) آشنا میشویم.
سردهی Notoclinus
نام: کاکلدار قهوهای Brown topknot
نام علمی: Notoclinus compressus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۵ متری آبهای معتدل جنوب غربی اقیانوس آرام (کرانههای کشور نیوزیلند در قارهی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۸/۵ سانتیمتر
نگاره: Darrell Crisp
نام: کاکلدار نیوزیلندی New Zealand topknot
نام علمی: Notoclinus fenestratus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۱۵ متری آبهای نیمهگرمسیری جنوب غربی اقیانوس آرام (کرانههای کشور نیوزیلند در قارهی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۱۸/۲ سانتیمتر
نگاره: Malcolm Francis
سردهی Axoclinus
نام: سهبالهی کوکوس Cocos triplefin
نام علمی: Axoclinus cocoensis
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۷ تا ۸ متری آبهای گرمسیری شرق مرکز اقیانوس آرام (کرانههای جزیرهی کوکوس وابسته به کشور کاستاریکا در آمریکای مرکزی)
اندازه: بدن به درازای ۳/۵ سانتیمتر
نگاره: Billy Bensted-Smith
نام: سهبالهی کورتز Cortez triplefin
نام علمی: Axoclinus nigricaudus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۳ متری آبهای گرمسیری شرق مرکز اقیانوس آرام (شاخاب کالیفرنیا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۴/۵ سانتیمتر
نگاره: Frank Krasovec
نام: -
نام علمی: Axoclinus storeyae
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای گرمسیری شرق اقیانوس آرام (شاخاب کالیفرنیا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۴/۳ سانتیمتر
نگاره: Raphael Forns
سردهی Bellapiscis
نام: تویستر خالدار Mottled twister
نام علمی: Bellapiscis lesleyae
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۵ متری آبهای معتدل جنوب غربی اقیانوس آرام (کرانههای کشور نیوزیلند در قارهی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۶ سانتیمتر
نگاره: lcolmer
نام: تویستر Twister
نام علمی: Bellapiscis medius
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۵ متری آبهای معتدل جنوب غربی اقیانوس آرام (کرانههای کشور نیوزیلند در قارهی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۷/۵ سانتیمتر
نگاره: D_Kluza
سردهی Blennodon
نام: سهبالهی غولپیکر Giant triplefin
نام علمی: Blennodon dorsale
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۸ متری آبهای معتدل جنوب غربی اقیانوس آرام (کرانههای کشور نیوزیلند در قارهی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۱۵/۱ سانتیمتر
نگاره: Pcaiger
سردهی Ceratobregma
نام: سهبالهی هلن Helen's triplefin
نام علمی: Ceratobregma helenae
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۴۰ متری آبهای گرمسیری اقیانوس آرام (کرانههای جزیرهی کریسمس (از سرزمینهای فرادریایی استرالیا) در شرق اقیانوس هند؛ جزیرهی تایوان تا جنوب غربی و جنوب شرقی کشور استرالیا و گروهجزیرهی ساموآی آمریکا (از سرزمینهای فرادریایی آمریکا) در قارهی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۳/۵ سانتیمتر
نگاره: Alain Daoulas
سردهی Cremnochorites
نام: سهبالهی دماغه Cape triplefin
نام علمی: Cremnochorites capensis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۵ تا ۳۰ متری آبهای نیمهگرمسیری غرب اقیانوس هند و جنوب شرقی اقیانوس اطلس (کرانههای کشور آفریقای جنوبی در جنوب قارهی آفریقا)
اندازه: بدن به درازای ۸ سانتیمتر
نگاره: Martin_Nieuwoudt
سردهی Crocodilichthys
نام: سهبالهی مارمولک Lizard triplefin
نام علمی: Crocodilichthys gracilis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۰ تا ۳۸ متری آبهای گرمسیری شرق مرکز اقیانوس آرام (شاخاب کالیفرنیا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۶/۴ سانتیمتر
نگاره: Frank Krasovec
سردهی Cryptichthys
نام: سهبالهی مرموز Cryptic triplefin
نام علمی: Cryptichthys jojettae
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۱۲ متری آبهای معتدل جنوب غربی اقیانوس آرام (کرانههای کشور نیوزیلند در قارهی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۶ سانتیمتر
نگاره: Ian Shaw
سردهی Enneanectes
نام: سهبالهی والا Lofty triplefin
نام علمی: Enneanectes altivelis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۳ تا ۱۰ متری آبهای گرمسیری غرب اقیانوس اطلس (از جنوب شرقی ایالت فلوریدای کشور آمریکا و کشور جزیرهای باهاما در شرق آمریکای شمالی تا کشور برزیل در شرق آمریکای جنوبی)
اندازه: بدن به درازای ۴ سانتیمتر
نگاره: Ewan Tregarot
نام: سهبالهی لبهسیاه Blackedge triplefin
نام علمی: Enneanectes atrorus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱ تا ۱۵ متری آبهای گرمسیری غرب اقیانوس اطلس (کشورهای جزیرهای کوبا و باهاما در دریای کارائیب)
اندازه: بدن به درازای ۳/۳ سانتیمتر
نگاره: Frank Krasovec
نام: سهبالهی سرزبر Roughhead triplefin
نام علمی: Enneanectes boehlkei
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای نیمهگرمسیری غرب اقیانوس اطلس (از ایالت فلوریدای کشور آمریکا و کشور جزیرهای باهاما در شرق آمریکای شمالی تا کشور جزیرهای سنت کیتس و نویس در دریای کارائیب)
اندازه: بدن به درازای ۴ سانتیمتر
نگاره: James Quillen
نام: سهبالهی کارمین (سهبالهی جگری) Carmine triplefin
نام علمی: Enneanectes carminalis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای گرمسیری شرق مرکز اقیانوس آرام (از ایالت باخا کالیفرنیای کشور مکزیک در غرب آمریکای شمالی تا کشور پاناما در آمریکای مرکزی)
اندازه: بدن به درازای ۳ سانتیمتر
نگاره: Carol D Cox
نام: سهبالهی دونوار Two-bar triplefin
نام علمی: Enneanectes deloachorum
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای گرمسیری غرب مرکز اقیانوس اطلس (کرانههای کشورهای جزیرهای باربادوس و دومینیکا در دریای کارائیب)
اندازه: بدن به درازای ۲/۲ سانتیمتر
نگاره: Pauline Walsh Jacobson
نام: سهبالهی ماتادور Matador triplefin
نام علمی: Enneanectes matador
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای گرمسیری غرب مرکز اقیانوس اطلس (کرانههای کشور جزیرهای دومینیکا و جزیرههای ویرجین در دریای کارائیب و همچنین کشور پاناما در آمریکای مرکزی)
اندازه: بدن به درازای ۲/۱ سانتیمتر
نگاره: Allison Morgan Estape
نام: سهبالهی شبکهای Network triplefin
نام علمی: Enneanectes reticulatus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۵ متری آبهای گرمسیری شرق مرکز اقیانوس آرام (شاخاب کالیفرنیا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۴/۹ سانتیمتر
نگاره: Frank Krasovec
سردهی نهبالچهایها Enneapterygius
نام: سهبالهی زرد Yellow triplefin
نام علمی: Enneapterygius abeli
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱ تا ۱۴ متری آبهای گرمسیری غرب اقیانوس هند (از دریای سرخ در راستای کرانههای شرقی قارهی آفریقا تا کشور آفریقای جنوبی؛ دربرگیرندهی کشورهای جزیرهای موریس، سیشل و کومور)
اندازه: بدن به درازای ۲/۵ سانتیمتر
نگاره: Francois Libert
نام: سهبالهی گلوسیاه Blackthroat Triplefin
نام علمی: Enneapterygius atrogulare
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۵ متری آبهای نیمهگرمسیری غرب اقیانوس آرام، میان مدارهای ۱۱ درجهی جنوبی تا ۳۸ درجهی جنوبی از عرض جغرافیایی (از شمال ایالت کوئینزلند تا ایالت نیو ساوت ولز کشور استرالیا در قارهی اقیانوسیه؛ همچنین گزارش شده از کشور جزیرهای تونگا)
اندازه: بدن به درازای ۵/۳ سانتیمتر
نگاره: John Sear
نام: -
نام علمی: Enneapterygius etheostomus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۲۱ متری آبهای معتدل شمال غربی اقیانوس آرام (کرانههای کشورهای ژاپن، چین، کرهی شمالی، کرهی جنوبی، جزیرهی تایوان، هنگ کنگ و ویتنام در شرق قارهی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۵/۹ سانتیمتر
نگاره: Shigeru Harazaki
نام: سهبالهی پسسرزرد Yellownape tripplefin
نام علمی: Enneapterygius flavoccipitis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۲۲ متری آبهای گرمسیری غرب مرکز اقیانوس آرام (کرانههای جزیرههای ریوکیوی کشور ژاپن، جزیرهی تایوان و کشورهای فیلیپین، استرالیا، پاپوآ گینهی نو، وانواتو و اندونزی و همچنین گروهجزیرهی کالدونیای نو (از سرزمینهای فرادریایی فرانسه))
اندازه: بدن به درازای ۳/۲ سانتیمتر
نگاره: Shigeru Harazaki
نام: سهبالهی شکمسیاه Blackbelly triplefin
نام علمی: Enneapterygius fuscoventer
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۵ متری آبهای گرمسیری غرب اقیانوس آرام (کرانههای جزیرهی تایوان و کشورهای فیلیپین، پاپوآ گینهی نو و فیجی و همچنین گروهجزیرهی ساموآی آمریکا (از سرزمینهای فرادریایی آمریکا) و گروهجزیرهی انجمن وابسته به پلینزی فرانسه (از سرزمینهای فرادریایی فرانسه))
اندازه: بدن به درازای ۲/۳ سانتیمتر
نگاره: Shigeru Harazaki
نام: سهبالهی لرد هاوو Lord Howe Threefin
نام علمی: Enneapterygius howensis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۹ متری آبهای نیمهگرمسیری جنوب غربی اقیانوس آرام (کرانههای جزیرهی لرد هاوو وابسته به کشور استرالیا در قارهی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۳/۵ سانتیمتر
نگاره: Ian Shaw
گونههای خانوادهی بلنیهای سهباله (بخش نخست) - (بخش دوم) - (بخش سوم)
بنمایگان: wikipedia - animaldiversity - fishbase
گردآوری: فرتورچین