خانواده‌ی دندانه‌شکمان Serrasalmidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی تتراسانیان، از راسته‌ی تتراسانان و از رده‌ی پرتوبالگان هستند. این خانواده دربرگیرنده‌ی ۱۰۲ گونه است که در ۱۷ سرده دسته‌بندی شده‌اند. تاکنون ۱ سرده از خانواده‌ی دندانه‌شکمان نابود شده و از میان رفته است. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان پاکو سیاه، پاکو شکم‌سرخ و پیرانای شکم‌سرخ را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی دندانه‌شکمان تنها در آمریکای جنوبی یافت می‌شوند. آنان در همه‌ی رودهای بزرگ و کوچک حوضه‌ی اطلس آمریکای جنوبی و در شرق رشته‌کوه آند زندگی می‌کنند. بیشتر گونه‌های این خانواده در زیستگاه‌های آب شیرین منطقه‌های گرمسیری زندگی می‌کنند، ولی در میان آنان گونه‌های آب لب‌شور نیز یافت می‌شوند. دامنه‌ی زیستگاه آنان میان مدارهای ۱۰ درجه‌ی شمالی تا ۳۵ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی است.
این جانوران بدنی بلند، دیسک‌مانند، فشرده و پوشیده از پولک دارند. همچنین آنان چشمانی کم‌وبیش درشت، باله‌ی پشتی بلند و باله‌ی چربی کوچک دارند. این ماهیان دارای کیل بر روی شکم‌شان هستند. کیل‌ها، پولک‌های استخوانی و اره‌مانند هستند که در لبه‌ی پایینی شکم این ماهیان جای گرفته‌اند. همچنین بیشتر گونه‌ها دارای یک مهره‌ی پیشین، پیش از باله‌ی پشتی هستند که از یک استخوان فوق عصبی کشیدگی پیدا کرده است. خوراک گونه‌های خانواده‌ی دندانه‌شکمان دربرگیرنده‌ی دانه‌ها، میوه‌ها، برگ‌ها، بی‌مهرگان، مهره‌داران و همچنین گوشت، پولک و باله‌ی ماهیان است. بیشتر آنان به‌جز پیراناها گیاه‌خوار هستند. دلار نقره‌ای راه‌راه با درازای ۵/۸ سانتی‌متر و پاکو سیاه با درازای ۱۰۸ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی دندانه‌شکمان به‌شمار می‌روند. در این نوشته با ۳۴ گونه‌ی این خانواده آشنا می‌شویم.

سرده‌ی Acnodon

نام: پاکو گوسفندی Sheep-pacu
نام علمی: Acnodon normani
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رودهای آمازون، شینگو و توکانتین در کشور برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۱۱۰ گرم، بدن به درازای ۱۹/۹ سانتی‌متر
نگاره: Anders Johnsson

نام: پاکو باریک Slender Pacu
نام علمی: Acnodon oligacanthus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری رودهای شمال منطقه‌ی گویان در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۲۰ سانتی‌متر
نگاره: Aquafin.jp

سرده‌ی Catoprion

نام: پیرانای ویمپل Wimple piranha
نام علمی: Catoprion mento
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رودهای آمازون، اورینوکو، اسکیبو و پاراگوئه بالایی در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۱۵ سانتی‌متر
نگاره: Mark Smith

سرده‌ی Colossoma

نام: پاکو سیاه Black pacu
نام علمی: Colossoma macropomum
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رودهای آمازون و اورینوکو در آمریکای جنوبی، میان مدارهای ۱۵ درجه‌ی جنوبی تا ۳۵ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی
اندازه: وزن ۴۰ کیلوگرم، بدن به درازای ۱۰۸ سانتی‌متر
نگاره: Tino Strauss

سرده‌ی Metynnis

نام: -
نام علمی: Metynnis altidorsalis
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری رودهای شمال و شرق منطقه‌ی گویان در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۱۱/۲ سانتی‌متر
نگاره: Paul MOINE

نام: دلار نقره‌ای (سیلور دالر) Silver dollar
نام علمی: Metynnis argenteus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رود تاپاژوس در کشور برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۱۵۳ گرم، بدن به درازای ۱۴ سانتی‌متر
نگاره: Pete Hawkins

نام: دلار نقره‌ای راه‌راه (سیلور دالر راه‌راه) Striped silver dollar
نام علمی: Metynnis fasciatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رود کاپیورو در زهکشی رود آمازون میانه در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۵/۸ سانتی‌متر
نگاره: John Wurtz

نام: -
نام علمی: Metynnis hypsauchen
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رودهای آمازون و پاراگوئه و رودهای شمال منطقه‌ی گویان در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۱۸ سانتی‌متر
نگاره: Pumpkin45

نام: دلار نقره‌ای خال‌دار (سیلور دالر خال‌دار) Spotted silver dollar
نام علمی: Metynnis lippincottianus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رود آمازون و رودهای شمال شرقی منطقه‌ی گویان در آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۲۰۵ گرم، بدن به درازای ۱۶/۴ سانتی‌متر
نگاره: Markusbredehoeft2190

نام: دلار نقره‌ای لکه‌دار (سیلور دالر لکه‌دار) Speckled silver dollar
نام علمی: Metynnis maculatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رودهای آمازون و پاراگوئه در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۱۸ سانتی‌متر
نگاره: Zierfische.de

سرده‌ی Myleus

نام: -
نام علمی: Myleus micans
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رود سائو فرانسیسکو در کشور برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۲ کیلوگرم، بدن به درازای ۳۸ سانتی‌متر
نگاره: Prazer.jp

سرده‌ی Myloplus

نام: پاکو آرنولد Arnold's pacu
نام علمی: Myloplus arnoldi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رودهای آمازون، شینگو و توکانتین در آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۱/۳ کیلوگرم، بدن به درازای ۳۳ سانتی‌متر
نگاره: Natasha Khardina

نام: پاکو آبشش‌سرخ Redgill pacu
نام علمی: Myloplus asterias
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رود آمازون و رودهای شمال و شرق منطقه‌ی گویان در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۲۵ سانتی‌متر
نگاره: Thomas Maaben

نام: پاکو قلاب‌سرخ Redhook pacu
نام علمی: Myloplus rubripinnis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رودهای آمازون و اورینوکو و رودهای شمال و شرق منطقه‌ی گویان در آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۲/۵ کیلوگرم، بدن به درازای ۴۱/۵ سانتی‌متر
نگاره: Peter Irtz

نام: پاکو دیسکی (پاکو خط‌دار) Disk pacu
نام علمی: Myloplus schomburgkii
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رودهای آمازون، اورینوکو، نانای و سورینام در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۴۲ سانتی‌متر
نگاره: Shop.ton.fish

سرده‌ی Mylossoma

نام: -
نام علمی: Mylossoma aureum
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رودهای آمازون و اورینوکو در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۲۰ سانتی‌متر
نگاره: William Quatman

نام: دلار مایلوسوما (سیلور مایلوسوما) Silver mylossoma
نام علمی: Mylossoma duriventre
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رودهای پاراگوئه، پارانا پایین و اروگوئه پایین در آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۱ کیلوگرم، بدن به درازای ۲۵ سانتی‌متر
نگاره: Ariel Rotondo

سرده‌ی Ossubtus

نام: پاکو طوطی (پاکو نوک‌عقابی) Parrot pacu
نام علمی: Ossubtus xinguense
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رود شینگو در کشور برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۳۷۹ گرم، بدن به درازای ۲۵ سانتی‌متر
نگاره: Aquafin.jp

سرده‌ی Piaractus

نام: پاکو شکم‌سرخ Red-bellied pacu
نام علمی: Piaractus brachypomus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رودهای آمازون و اورینوکو در آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۲۵ کیلوگرم، بدن به درازای ۸۰ سانتی‌متر
نگاره: Jirka Schmidt

نام: پاکو پولک‌ریز Small-scaled pacu
نام علمی: Piaractus mesopotamicus
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری حوضه‌ی رودهای پاراگوئه و پارانا در آمریکای جنوبی، میان مدارهای ۱۵ درجه‌ی جنوبی تا ۳۸ درجه‌ی جنوبی و ۶۶ درجه‌ی غربی تا ۴۲ درجه‌ی غربی از عرض جغرافیایی
اندازه: وزن ۲۰ کیلوگرم، بدن به درازای ۴۵/۵ سانتی‌متر
نگاره: Ariel Rotondo

سرده‌ی Pygocentrus

نام: پیرانای خال‌سیاه Black spot piranha
نام علمی: Pygocentrus cariba
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رود اورینوکو در آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۵۶۰ گرم، بدن به درازای ۲۷/۹ سانتی‌متر
نگاره: George Mc fly

نام: پیرانای شکم‌سرخ Red-bellied piranha
نام علمی: Pygocentrus nattereri
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رودهای آمازون، پاراگوئه، پارانا، اسکیبو و اروگوئه و همچنین رودهای کرانه‌ای کشور برزیل در آمریکای جنوبی، میان مدارهای ۹ درجه‌ی شمالی تا ۳۴ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی
اندازه: وزن ۳/۹ کیلوگرم، بدن به درازای ۵۰ سانتی‌متر
نگاره: Adamvele

نام: پیرانای پیرایا (پیرانای سن فرانسیسکو) Piraya piranha
نام علمی: Pygocentrus piraya
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رود سن فرانسیسکو در کشور برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۳/۲ کیلوگرم، بدن به درازای ۳۸ سانتی‌متر
نگاره: Alessandromastronardi

سرده‌ی Pygopristis

نام: پیرانای لوب‌دندانه‌ای Lobetoothed piranha
نام علمی: Pygopristis denticulata
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رود اورینوکو و شاخه‌های پایین رود آمازون و همچنین رودهای شمال و شرق منطقه‌ی گویان در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۲۱/۵ سانتی‌متر
نگاره: Mo Hassan

سرده‌ی دندانه‌شکم‌ها Serrasalmus

نام: -
نام علمی: Serrasalmus compressus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری حوضه‌ی رود آمازون میانه در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۱۹ سانتی‌متر
نگاره: Enrico Richter

نام: -
نام علمی: Serrasalmus eigenmanni
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رود آمازون و رودهای شمال و شرق منطقه‌ی گویان در آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۳۹۴ گرم، بدن به درازای ۳۵ سانتی‌متر
نگاره: ZaJ'

نام: پیرانای باریک Slender piranha
نام علمی: Serrasalmus elongatus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رودهای آمازون و اورینوکو در آمریکای جنوبی، میان مدارهای ۹ درجه‌ی شمالی تا ۸ درجه‌ی جنوبی و ۷۲ درجه‌ی غربی تا ۴۸ درجه‌ی غربی از عرض جغرافیایی
اندازه: بدن به درازای ۳۰ سانتی‌متر
نگاره: Frank Schafer

نام: پیرانای خط‌بنفش Violet line piranha
نام علمی: Serrasalmus geryi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رود توکانتین در کشور برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۱۸/۱ سانتی‌متر
نگاره: Luca Colì

نام: -
نام علمی: Serrasalmus gibbus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رود توکانتین در کشور برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۲۵/۵ سانتی‌متر
نگاره: Team Piranha

نام: پیرامببا Pirambeba
نام علمی: Serrasalmus humeralis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رود آمازون در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۲۰ سانتی‌متر
نگاره: Kjell Fohrman

نام: -
نام علمی: Serrasalmus maculatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رودهای آمازون، پاراگوئه، پارانا و اروگوئه در آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۴۲۰ گرم، بدن به درازای ۲۶/۴ سانتی‌متر برای نرها و ۳۴/۵ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Marcelo Melo

نام: پیرانای سیاه (پیرانای چشم‌سرخ) Black piranha
نام علمی: Serrasalmus rhombeus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رودهای آمازون و اورینوکو، رودهای شمال و شرق منطقه‌ی گویان و روهای کرانه‌ای شمال شرقی کشور برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۳/۸ کیلوگرم، بدن به درازای ۴۱/۵ سانتی‌متر
نگاره: Tomb0171

نام: پیرانای پوزه‌تیز Sharp-snouted piranha
نام علمی: Serrasalmus sanchezi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رود اوکایالی در کشور پرو در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۱۱/۴ سانتی‌متر
نگاره: Frank Schafer

نام: -
نام علمی: Serrasalmus spilopleura
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رود گواپوره در آمریکای جنوبی، میان مدارهای ۱ درجه‌ی شمالی تا ۱۵ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی (گزارش شده از حوضه‌ی رود پارانا در کشور آرژانتین)
اندازه: بدن به درازای ۲۶ سانتی‌متر
نگاره: Harum.Koh

بن‌مایگان: wikipedia - fishbase
گردآوری: فرتورچین