خانواده‌ی ماهیان سربه‌زیر Chilodontidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی تتراسانیان، از راسته‌ی تتراسانان و از رده‌ی پرتوبالگان هستند. این خانواده دربرگیرنده‌ی ۸ گونه است که در ۲ سرده دسته‌بندی شده‌اند. گونه‌های خانواده‌ی ماهیان سربه‌زیر تنها در شمال و مرکز آمریکای جنوبی یافت می‌شوند. آنان در زیستگاه‌های آب شیرین همچون جویبارها و رودهای منطقه‌های گرمسیری زندگی می‌کنند. منطقه‌ی پراکنش آنان بیشتر در حوضه‌ی رودهای آمازون، اورینوکو، پارایبا و رودهای منطقه‌ی گویان است. این جانوران بدنی کشیده، دوکی‌مانند، کم‌وبیش فشرده و پوشیده از پولک دارند. همچنین آنان سری کشیده و مخروطی، چشمانی درشت و باله‌ی چربی کوچک دارند. گونه‌های این خانواده سر به پایین شنا می‌کنند و خوراک‌شان گیاهان، بی‌مهرگان، ریزه‌ها و اسفنج‌هاست. سربه‌زیر برازنده با درازای ۶/۴ سانتی‌متر و سربه‌زیر ماز با درازای ۲۵/۳ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی ماهیان سربه‌زیر به‌شمار می‌روند. در این نوشته با ۳ گونه‌ی این خانواده آشنا می‌شویم.

سرده‌ی Caenotropus

نام: سربه‌زیر ماز (سربه‌زیر هزارتو) Maze headstander
نام علمی: Caenotropus labyrinthicus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رودهای آمازون، اورینوکو و بخش‌های بالایی رود روپونونی، همچنین رودهای سورینام، ساراماکا و پارنایبا در آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۹۰ گرم، بدن به درازای ۱۴/۸ سانتی‌متر برای نرها و ۲۵/۳ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Thiago Nascimento da Silva Campos

سرده‌ی Chilodus

نام: سربه‌زیر برازنده Graceful headstander
نام علمی: Chilodus gracilis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری بخش‌های مرکزی حوضه‌ی رود آمازون در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۶/۴ سانتی‌متر
نگاره: Aquascape.de

نام: سربه‌زیر خال‌دار Spotted headstander
نام علمی: Chilodus punctatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رودهای آمازون و اورینوکو غربی و همچنین رودهای کشورهای گویان و سورینام و ایالت پارا در کشور برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۷۰ گرم، بدن به درازای ۱۸ سانتی‌متر
نگاره: Fishipedia

بن‌مایگان: wikipedia - fishbase
گردآوری: فرتورچین