خانواده‌ی کفشک‌ماهیان راستین Soleidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی کفشک‌ماهی‌سانیان، از راسته‌ی کفشک‌ماهی‌سانان و از رده‌ی پرتوبالگان هستند. این خانواده دربرگیرنده‌ی ۱۸۴ گونه است که در ۳۲ سرده دسته‌بندی شده‌اند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان سولنت، حلوای فرش، حلوای طاووس، حلوای معمولی و حلوای لبه‌آبی را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی کفشک‌ماهیان راستین در آب‌های اقیانوس‌های اطلس و هند و غرب و مرکز اقیانوس آرام زندگی می‌کنند. دامنه‌ی زیستگاه آنان بیشتر از قاره‌ی اروپا تا کشورهای ژاپن و استرالیا است. بیشتر گونه‌های این خانواده دریازی هستند، ولی در میان آنان گونه‌های آب لب‌شور و آب شیرین نیز یافت می‌شوند. گونه‌های آب شیرین در قاره‌ی آفریقا، جنوب قاره‌ی آسیا، جزیره‌ی گینه نو و کشور استرالیا یافت می‌شوند. این جانوران بدنی پهن، دایره‌ای و پوشیده از پولک دارند. همچنین آنان چشمانی بسیار کوچک، بیرون‌زده و نزدیک به‌هم دارند. کفشک‌ماهیان راستین دارای دهانی کوچک و اندکی زیرین و خط کناری راست هستند. همچنین آنان دارای باله‌های پشتی و مخرجی دراز هستند. این باله‌ها پرتو سخت ندارند و از باله‌ی دُمی تا سر کشیده شده‌اند. باله‌های پشتی و مخرجی در برخی گونه‌ها جدا از باله‌ی دُمی و در برخی پیوسته به آن هستند. همچنین پایه‌ی باله‌ی پشتی از بالای چشم‌ها یا پیش از آن‌ها آغاز می‌شود. برخی گونه‌ها دارای باله‌های سینه‌ای بدون خار و برخی بدون باله‌های سینه‌ای هستند. باله‌های شکمی در پهلوی دارای چشم، بیشتر رشد کرده‌اند.
گونه‌های خانواده‌ی کفشک‌ماهیان راستین بر روی پهلوی چپ خود در بستر دریا می‌خوابند و هر دو چشم آنان در پهلوی راست بدن‌شان جای گرفته‌اند. آنان در زمان نوزادی مانند دیگر ماهیان شنا می‌کنند، ولی کم‌کم شنای آنان به خوابیده دگرگون می‌شود. چشمان این ماهیان نیز در آغاز زندگی مانند دیگر ماهیان در دو سوی بدن‌شان جای دارند، ولی هر چه که به بلوغ نزدیک می‌شوند، چشم دیگرشان که کاربردی نداشته و در زیر بدن‌شان جای گرفته، به پهلوی روی بدن و نیم‌رخ رو به آبِ آنان کوچ می‌کند تا هر دو چشم به‌کار گرفته شوند. بیشتر گونه‌های این خانواده می‌توانند رنگ خود را برابر با پیرامون خود دگرگون کرده و خود را از دید دیگر جانوران پنهان کنند. همچنین آنان کف‌زی هستند و خوراک‌شان سخت‌پوستان کوچک، دیگر بی‌مهرگان و ماهیان کوچک است. Aseraggodes kruppi (در فهرست زیر نیست.) با درازای ۲/۴ سانتی‌متر و Aseraggodes filiger (در فهرست زیر نیست.) با درازای ۱۱۰ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی کفشک‌ماهیان راستین به‌شمار می‌روند. در این نوشته که به بخش نخست خانواده‌ی کفشک‌ماهیان راستین می‌پردازد با ۱۸ گونه (از ۳۷ گونه) آشنا می‌شویم.

سرده‌ی Achiroides

نام: -
نام علمی: Achiroides leucorhynchos
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری رودهای کشورهای تایلند تا اندونزی در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۸ سانتی‌متر
نگاره: Vince_Adam

سرده‌ی Aesopia

نام: حلوای تک‌شاخ Unicorn sole
نام علمی: Aesopia cornuta
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۸ تا ۱۰۰ متری آب‌های گرمسیری اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام (دریای سرخ و کرانه‌های کشورهای موزامبیک و آفریقای جنوبی در قاره‌ی آفریقا و هند و ژاپن در قاره‌ی آسیا؛ گزارش شده از کرانه‌های کشور اندونزی و شمال غربی کشور استرالیا)
اندازه: بدن به درازای ۲۵ سانتی‌متر
نگاره: Craigjhowe

سرده‌ی Aseraggodes

نام: حلوای سفید White sole
نام علمی: Aseraggodes albidus
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ؟ تا ۱۵ متری آب‌های گرمسیری غرب اقیانوس آرام (کرانه‌های جزیره‌ی سولاوسی کشور اندونزی در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲/۹ سانتی‌متر
نگاره: Uwkwaj

نام: حلوای جنوبی Southern sole
نام علمی: Aseraggodes haackeanus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۲۰ تا ۳۰ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری شرق اقیانوس هند (کرانه‌های جنوبی کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۱۴ سانتی‌متر
نگاره: Henrycarrick

نام: -
نام علمی: Aseraggodes kaianus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۵۰ تا ۲۵۲ متری آب‌های ژرف غرب اقیانوس آرام (کرانه‌های جنوبی کشور ژاپن، کشور چین، جزیره‌ی تایوان، کشور فیلیپین و جزیره‌های کی وابسته به کشور اندونزی در شرق و جنوب شرقی قاره‌ی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۱۴ سانتی‌متر
نگاره: Hal Beral

نام: -
نام علمی: Aseraggodes lenisquamis
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۴ تا ۱۰ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری جنوب غربی اقیانوس آرام (کرانه‌های ایالت نیو ساوت ولز کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۱۰/۲ سانتی‌متر
نگاره: Sarah-Sydneydives

نام: حلوای آمبون Ambon sole
نام علمی: Aseraggodes suzumotoi
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۴ تا ۲۶ متری آب‌های گرمسیری غرب اقیانوس آرام (کرانه‌های کشور اندونزی در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۷/۵ سانتی‌متر
نگاره: Benoit Segerer

نام: حلوای ترز Therese's sole
نام علمی: Aseraggodes therese
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۲ تا ۲۶ متری آب‌های گرمسیری شرق مرکز اقیانوس آرام (کرانه‌های گروه‌جزیره‌ی هاوایی در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۶/۶ سانتی‌متر برای نرها و ۵/۵ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: D. Torres-Pulliza

نام: حلوای کوتوله Dwarf sole
نام علمی: Aseraggodes xenicus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۶ تا ۱۰ متری آب‌های معتدل اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام (کرانه‌های کشورهای آفریقای جنوبی و موزامبیک در شرق قاره‌ی آفریقا و کشور ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۸ سانتی‌متر
نگاره: Colin Marshall

سرده‌ی Brachirus

نام: -
نام علمی: Brachirus aspilos
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۲ تا ۳۰ متری آب‌های گرمسیری اقیانوس‌های هند و آرام (دریای چین شرقی و کرانه‌های کشورهای ژاپن، تایوان، فیلیپین، ویتنام، سنگاپور و اندونزی در شرق و جنوب شرقی قاره‌ی آسیا و کرانه‌های کشورهای پاپوآ گینه‌ی نو، ساموآ و استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۳۸ سانتی‌متر
نگاره: Xavier Rufray

نام: حلوای سیاه Black sole
نام علمی: Brachirus niger
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری جنوب غربی اقیانوس آرام (کرانه‌های شرقی کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۳۵ سانتی‌متر
نگاره: Erik Schlogl

نام: حلوای آب شیرین Freshwater sole
نام علمی: Brachirus selheimi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری رودهای کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: بدن به درازای ۱۵ سانتی‌متر
نگاره: Ryan Francis

سرده‌ی Buglossidium

نام: سولنت (حلوای زرد) Solenette
نام علمی: Buglossidium luteum
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۵ تا ۴۵۰ (بیشتر ۱۰ تا ۴۰) متری آب‌های نیمه‌گرمسیری شرق اقیانوس اطلس، میان مدارهای ۶۶ درجه‌ی شمالی تا ۲۱ درجه‌ی شمالی و ۲۸ درجه‌ی غربی تا ۴۱ درجه‌ی شرقی از عرض جغرافیایی (از کشورهای ایسلند و اسکاتلند به‌سوی جنوب تا دریای سرخ، تنگه‌ی کاتگات و دریای بالتیک؛ همچنین دریای مدیترانه، دربرگیرنده‌ی دریای آدریاتیک، دریای مرمره و دریای بسفر)
اندازه: وزن ۵۳ گرم، بدن به درازای ۲۰ سانتی‌متر
نگاره: Xavier Rufray

سرده‌ی Dicologlossa

نام: حلوای لبه خال‌چشمی Ocellated wedge sole
نام علمی: Dicologlossa hexophthalma
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱ تا ۱۵۰ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری شرق اقیانوس اطلس، میان مدارهای ۳۴ درجه‌ی شمالی تا ۱۷ درجه‌ی جنوبی و ۱۸ درجه‌ی غربی تا ۱۷ درجه‌ی شرقی از عرض جغرافیایی (غرب دریای مدیترانه؛ کرانه‌های کشور پرتغال در جنوب غربی قاره‌ی اروپا و گروه‌جزیره‌ی مادیرا وابسته به کشور پرتغال؛ کرانه‌های غربی قاره‌ی آفریقا از کشور موریتانی تا سیرالئون، همچنین شاخاب گینه و کشورهای کنگو و آنگولا)
اندازه: بدن به درازای ۲۰ سانتی‌متر
نگاره: Halvard Aas Midtun

سرده‌ی Heteromycteris

نام: حلوای بینی‌قلابی Hook-nosed sole
نام علمی: Heteromycteris hartzfeldii
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۲ تا ۱۵ متری آب‌های گرمسیری غرب اقیانوس آرام (کرانه‌های کشورهای اندونزی، فیلیپین و پاپوآ گینه‌ی نو در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۲۰ سانتی‌متر
نگاره: Xavier Rufray

سرده‌ی Liachirus

نام: حلوای فرش Carpet sole
نام علمی: Liachirus melanospilos
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۳ تا ۲۰ متری آب‌های گرمسیری اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام (کرانه‌های گروه‌جزیره‌ی لاکشادویپ وابسته به کشور هند و کشورهای سنگاپور، اندونزی، فیلیپین، چین، تایوان و ژاپن در جنوب، شرق و جنوب شرقی قاره‌ی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۱۵ سانتی‌متر
نگاره: Uwkwaj

سرده‌ی Microchirus

نام: حلوای چهارچشم Foureyed sole
نام علمی: Microchirus ocellatus
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۳ تا ۳۰۰ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری شرق مرکز اقیانوس اطلس و غرب اقیانوس هند، میان مدارهای ۴۳ درجه‌ی شمالی تا ۴ درجه‌ی شمالی از عرض جغرافیایی (شرق مرکز اقیانوس اطلس: جنوب غربی شبه‌جزیره‌ی ایبری، کرانه‌های گروه‌جزیره‌ی مادیرا وابسته به کشور پرتغال، گروه‌جزیره‌ی قناری وابسته به کشور اسپانیا و کشورهای سنگال، غنا، گینه‌ی بیسائو و سیرالئون در غرب قاره‌ی آفریقا؛ غرب اقیانوس هند: کرانه‌های شرقی کشور آفریقای جنوبی در جنوب قاره‌ی آفریقا)
اندازه: وزن ۷۰ گرم، بدن به درازای ۲۱ سانتی‌متر
نگاره: Dennis Rabeling

سرده‌ی Monochirus

نام: حلوای سبیل‌دار Whiskered sole
نام علمی: Monochirus hispidus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۰ تا ۱۰۰ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری دریای مدیترانه، میان مدارهای ۴۴ درجه‌ی شمالی تا ۴ درجه‌ی شمالی و ۱۹ درجه‌ی غربی تا ۳۶ درجه‌ی شرقی از عرض جغرافیایی
اندازه: بدن به درازای ۲۲ سانتی‌متر
نگاره: Sylvain Le Bris

گونه‌های خانواده‌ی کفشک‌ماهیان راستین (بخش نخست) - (بخش دوم)

بن‌مایگان: wikipedia - fishbase
گردآوری: فرتورچین