خانواده‌ی گربه‌ماهیان تندابه Sisoridae، خانواده‌ای از راسته‌ی گربه‌ماهی‌سانان و از رده‌ی پرتوبالگان هستند. این خانواده دربرگیرنده‌ی ۲۸۳ گونه است که در ۲۵ سرده دسته‌بندی شده‌اند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان گربه‌ماهی غول‌پیکر شیطان و گربه‌ماهی کروکودیل را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی گربه‌ماهیان تندابه در زیستگاه‌های آب شیرین منطقه‌های گرمسیری قاره‌ی آسیا زندگی می‌کنند. دامنه‌ی زیستگاه آنان از کشورهای ترکیه و سوریه تا جنوب کشور چین و جزیره‌ی بورنئو است. بیشتر گونه‌های این خانواده در زیستگاه‌های آب شیرین زندگی می‌کنند، ولی در میان آنان گونه‌های آب لب‌شور نیز یافت می‌شوند. گونه‌های آب شیرین کوچک، بیشتر در آب‌های پُرشتاب کوهستانی دیده می‌شوند.
این جانوران بدنی کشیده، استوانه‌ای و بدون پولک دارند. همچنین آنان ۴ جفت سبیلک در نزدیکی دهان‌شان دارند. اگرچه گونه‌های سرده‌ی Sisor، یک جفت سبیلک در آرواره‌ی بالایی و ۵ جفت سبیلک در آرواره‌ی پایینی‌شان دارند. این ماهیان می‌توانند با این سبیلک‌ها خوراک خود را در آب‌های تیره و کدر و همچنین در شن‌ها و ماسه‌ها پیدا کنند. گونه‌های خانواده‌ی گربه‌ماهیان تندابه دارای باله‌ی چربی بزرگ هستند. اگرچه باله‌ی چربی در گونه‌های سرده‌ی Sisor، به یک خار کوچک دگرگون شده است. همچنین در برخی گونه‌ها باله‌ی چربی به باله‌ی دُمی چسبیده است. گونه‌های زیرخانواده‌ی Glyptosterninae، در سینه‌ی خود دارای اندامی چسبناک هستند. آنان با این اندام می‌توانند به سنگ‌های زیستگاه خود بچسبند. Erethistes nareshi (در فهرست زیر نیست.) با درازای ۲/۵ سانتی‌متر و گربه‌ماهی غول‌پیکر شیطان با درازای ۲۳۰ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی گربه‌ماهیان تندابه به‌شمار می‌روند. در این نوشته با ۲۷ گونه‌ی این خانواده آشنا می‌شویم.

زیرخانواده‌ی Sisorinae
سرده‌ی Bagarius

نام: گربه‌ماهی غول‌پیکر شیطان (گونچ) Giant devil catfish
نام علمی: Bagarius bagarius
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری رودهای بزرگ شبه‌قاره‌ی هند در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲۳۰ سانتی‌متر
نگاره: Abhisek Mishra

نام: -
نام علمی: Bagarius lica
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری رودهای کشورهای کامبوج، اندونزی (جزیره‌های بورنئو و سوماترا)، لائوس، مالزی، تایلند و ویتنام در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲۰۰ سانتی‌متر
نگاره: Haakon Haagensen

نام: -
نام علمی: Bagarius rutilus
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رودهای نام سام و ما در کشور لائوس و حوضه‌ی رود سرخ در کشور ویتنام و استان یون‌نان چین در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۰۰ سانتی‌متر
نگاره: Rob Finnick

نام: گربه‌ماهی کروکودیل Crocodile catfish
نام علمی: Bagarius suchus
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رودهای مکونگ و چائو پرایا در کشورهای لائوس، کامبوج و تایلند در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۷۰ سانتی‌متر
نگاره: Frank Schafer

نام: گربه‌ماهی گونچ کوتوله Dwarf goonch catfish
نام علمی: Bagarius vegrandis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رودهای مکونگ و چائو پرایا در کشورهای لائوس، کامبوج و تایلند در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲۲ سانتی‌متر
نگاره: Pier Aquatics

سرده‌ی Gagata

نام: -
نام علمی: Gagata cenia
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رودهای گنگ، سند و ماهانادی در کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا (گزارش شده از رودهای کشورهای تایلند و میانمار)
اندازه: بدن به درازای ۱۵ سانتی‌متر
نگاره: Frank Schafer

نام: -
نام علمی: Gagata dolichonema
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رودهای سالوین، ایراوادی و تناسریم در کشورهای چین و میانمار در شرق قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۳ سانتی‌متر
نگاره: Nabil Bases

نام: -
نام علمی: Gagata gagata
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری رودها و پای‌رودهای کشورهای هند، بنگلادش و میانمار در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۳۱ سانتی‌متر
نگاره: Beta Mahatvaraj

نام: -
نام علمی: Gagata youssoufi
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری رودها و جویبارهای کشورهای هند و بنگلادش در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۸/۹ سانتی‌متر
نگاره: Frank Schafer

سرده‌ی Gogangra

نام: -
نام علمی: Gogangra viridescens
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری زهکشی‌های رود سند در کشور پاکستان و زهکشی‌های رودهای گنگ-برهماپوترا در کشورهای هند و بنگلادش در جنوب قاره‌ی آسیا (گزارش شده از کشورهای نپال و بوتان)
اندازه: بدن به درازای ۱۰/۸ سانتی‌متر
نگاره: Beta Mahatvaraj

سرده‌ی Sisor

نام: -
نام علمی: Sisor rabdophorus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارهای کشورهای پاکستان، هند، بنگلادش و نپال در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۸ سانتی‌متر
نگاره: Beta Mahatvaraj

زیرخانواده‌ی Glyptosterninae
سرده‌ی Glyptothorax

نام: -
نام علمی: Glyptothorax anamalaiensis
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارهای کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۶/۵ سانتی‌متر
نگاره: Ben Lee

نام: -
نام علمی: Glyptothorax annandalei
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارهای پُرشتاب کوهستانی کشورهای هند و نپال و منطقه‌ی تبت در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۱/۵ سانتی‌متر
نگاره: Aravind Manoj

نام: گربه‌ماهی کوهی آمریکایی Armenian mountain catfish
نام علمی: Glyptothorax armeniacus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل رودهای جنوب و جنوب شرقی کشور ترکیه در غرب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۲/۵ سانتی‌متر
نگاره: Cuneyt Kaya

نام: -
نام علمی: Glyptothorax botius
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری زهکشی رود هنگ در کشورهای هند، بنگلادش و نپال در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۷/۹ سانتی‌متر
نگاره: Beta Mahatvaraj

نام: -
نام علمی: Glyptothorax deqinensis
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری رودهای نوجیانگ و مکونگ در استان یون‌نان کشور چین در شرق قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۳/۲ سانتی‌متر
نگاره: Tingbing Zhu

نام: -
نام علمی: Glyptothorax housei
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارهای پُرشتاب کوهستانی در زهکشی‌های رود پونانی در رشته‌کوه گهات غربی کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۰ سانتی‌متر
نگاره: Frank Schafer

نام: -
نام علمی: Glyptothorax kudremukhensis
پایندگی: گونه‌ی رو به نابودی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری رودها و جویبارهای کشور هند در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: -
نگاره: Girish Gowda

نام: -
نام علمی: Glyptothorax lampris
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارهای کوهپایه‌ای حوضه‌ی رودهای مکونگ و چائو پرایا و جنوب شرقی کشور تایلند در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۲/۱ سانتی‌متر
نگاره: Dave Rinaldo

نام: -
نام علمی: Glyptothorax laosensis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارهای حوضه‌ی رودهای مکونگ و چائو پرایا و کشورهای ویتنام و مالزی در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۰/۸ سانتی‌متر
نگاره: Cheilinus Aquarium Photography

نام: -
نام علمی: Glyptothorax macromaculatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارهای حوضه‌ی رود مکونگ در کشورهای چین، لائوس و تایلند در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۶/۱ سانتی‌متر
نگاره: Liu Guangyu

نام: -
نام علمی: Glyptothorax pallozonus
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری رودها و جویبارهای کشور چین در شرق قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۶ سانتی‌متر
نگاره: Artur & Karolina Tomaszek

نام: -
نام علمی: Glyptothorax prashadi
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری رودها و جویبارهای کشورهای میانمار و تایلند در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۶/۶ سانتی‌متر
نگاره: Andaman Kaosung

نام: -
نام علمی: Glyptothorax telchitta
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارهای تپه‌ای کشورهای پاکستان، هند، بنگلادش و نپال در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۵/۲ سانتی‌متر
نگاره: Muntasir Akash

نام: گربه‌ماهی سه‌خط Three-lined catfish
نام علمی: Glyptothorax trilineatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارهای پُرشتاب کوهستانی کشورهای هند، میانمار، نپال، تایلند، لائوس و چین در جنوب و جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۳۰ سانتی‌متر
نگاره: Daniel Blom

سرده‌ی Oreoglanis

نام: -
نام علمی: Oreoglanis colurus
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارهای صخره‌ای بخش بالایی زهکشی رود نان، شاخه‌ای از رود چائو پرایا در شمال کشور تایلند در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۶/۲ سانتی‌متر
نگاره: Andaman Kaosung

نام: -
نام علمی: Oreoglanis omkoiense
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری رودها و جویبارهای کشور تایلند در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۶/۹ سانتی‌متر
نگاره: Nonn Panitvong

بن‌مایگان: wikipedia - fishbase
گردآوری: فرتورچین