خانوادهی مارماهیان دریایی Congridae، خانوادهای از زیرراستهی دریاییسانیان، از راستهی مارماهیسانان و از ردهی پرتوبالگان هستند. این خانواده دربرگیرندهی ۲۲۵ گونه است که در ۳۰ سرده دستهبندی شدهاند. از برجستهترین گونههای این خانواده میتوان مارماهیهای دنداننواری، شنی نواری و بزرگدندان، مارماهیهای بزرگ اروپایی و آفریقایی درازباله و مارماهیهای باغچهای شکوهمند و خالدار را نام برد. گونههای خانوادهی مارماهیان دریایی در آبهای گرمسیری، نیمهگرمسیری و معتدل همهی اقیانوسهای جهان زندگی میکنند. بیشتر گونههای این خانواده دریازی هستند، ولی در میان آنان گونههای آب لبشور نیز یافت میشوند.
این جانوران بدنی دراز، استوانهای، مارمانند و بدون پولک دارند. همچنین آنان بالههای پشتی و مخرجی دراز دارند. بالههای پشتی، دُمی و مخرجی آنان بههم پیوست شدهاند. بیشتر گونههای خانوادهی مارماهیان دریایی دارای بالههای سینهای هستند. همچنین بیشتر آنان کفزی و شبزی هستند و روزها در شن و ماسه فرو میروند. آنان با پنهان شدن در شن و ماسه و با حس بویایی خود، سختپوستان و ماهیان کوچک را شکار میکنند. گونههای زیرخانوادهی مارماهیان باغچهای Heterocongrinae، در حالی که نیمی از بدنشان در ماسههای کف دریا فرو رفته است، نیم دیگرشان همچون گیاهان باغ، از ماسهها بیرون زده است.
مارماهیان با موجدار کردن بدنشان و همچنین جنبش بالهی دُمیشان شنا میکنند. آنان میتوانند با وارونه کردن این موجها رو به عقب شنا کنند. لاروهای لپتوسفالی این مارماهیان، رفتار حلقهای شدن از خود نشان میدهند که گمان میرود این رفتار در برابر تهدید شکارگران انجام میشود. لپتوسفال بهمعنای «سر باریک» است و لپتوسفالها، لاروهای تخت و شفاف بسیاری از مارماهیان هستند. مارماهی پردندان Bathycongrus odontostomus (در فهرست زیر نیست.) با درازای ۴/۳ سانتیمتر و مارماهی بزرگ اروپایی با درازای ۳۰۰ سانتیمتر، کوچکترین و بزرگترین گونههای خانوادهی مارماهیان دریایی بهشمار میروند. در این نوشته با ۲۷ گونهی این خانواده آشنا میشویم.
زیرخانوادهی Bathymyrinae
سردهی Ariosoma
نام: مارماهی دریایی Sea conger
نام علمی: Ariosoma anagoides
پایندگی: گونهی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۰ تا ۲۵۰ متری آبهای گرمسیری غرب اقیانوس آرام (از استان کاناگاوای کشور ژاپن در شرق قارهی آسیا بهسوی جنوب تا دریای چین شرقی و جنوب شرقی قارهی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۵۱ سانتیمتر
نگاره: Colin Marshall
نام: مارماهی دنداننواری Bandtooth conger
نام علمی: Ariosoma balearicum
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱ تا ۷۳۲ (بیشتر ۲۰ تا ۱۰۰) متری آبهای نیمهگرمسیری اقیانوس اطلس، میان مدارهای ۳۷ درجهی شمالی تا ۱۷ درجهی جنوبی از عرض جغرافیایی (شرق اقیانوس اطلس: از جنوب کشور پرتغال در جنوب غربی قارهی اروپا تا کشور آنگولا در جنوب غربی قارهی آفریقا، دربرگیرندهی دریای مدیترانه؛ غرب اقیانوس اطلس: از ایالت کارولینای کشور آمریکا و شمال شاخاب مکزیک در شرق آمریکای شمالی تا شمال آمریکای جنوبی؛ شمال غربی اقیانوس اطلس: کرانههای کشور کانادا)
اندازه: بدن به درازای ۳۵ سانتیمتر
نگاره: Dennis Rabeling
نام: مارماهی شنی نواری Barred sand conger
نام علمی: Ariosoma fasciatum
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۰ تا ۵۰ متری آبهای گرمسیری اقیانوسهای هند و آرام، میان مدارهای ۲۸ درجهی شمالی تا ۲۶ درجهی جنوبی از عرض جغرافیایی (کرانههای کشور جزیرهای ماداگاسکار، جزیرهی تایوان، جزیرهی سولاوسی وابسته به کشور اندونزی، کشور جزیرهای جزایر مارشال، گروهجزیرهی هاوایی و جزیرهی تاهیتی از گروهجزیرهی انجمن وابسته به پلینزی فرانسه (از سرزمینهای فرادریایی فرانسه))
اندازه: بدن به درازای ۸۳ سانتیمتر
نگاره: Blue Planet Archive CMA-X
نام: مارماهی درشتچشم Large-eye conger
نام علمی: Ariosoma marginatum
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۲ تا ۴۹۰ متری آبهای گرمسیری شرق مرکز اقیانوس آرام (کرانههای گروهجزیرهی هاوایی)
اندازه: بدن به درازای ۳۸ سانتیمتر
نگاره: David Fleetham
نام: مارماهی گرمسیری Tropical conger
نام علمی: Ariosoma scheelei
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۹ تا ۵۵ متری آبهای گرمسیری اقیانوسهای هند و آرام، میان مدارهای ۱۲ درجهی شمالی تا ۲۴ درجهی جنوبی از عرض جغرافیایی
اندازه: بدن به درازای ۲۰ سانتیمتر
نگاره: Andrey Ryanskiy
زیرخانوادهی Congrinae
سردهی Bathyuroconger
نام: مارماهی بزرگدندان Large-toothed conger
نام علمی: Bathyuroconger vicinus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۵۰ تا ۱۳۱۸ (بیشتر ۹۰۰ تا ۱۰۰۰) متری آبهای ژرف اقیانوسهای اطلس، هند و آرام، میان مدارهای ۲۹ درجهی شمالی تا ۳۶ درجهی جنوبی و ۹۸ درجهی غربی تا ۱۵۳ درجهی غربی از عرض جغرافیایی (شرق اقیانوس اطلس: کرانههای کشور جزیرهای کیپ ورد، شاخاب گینه، کشور نامیبیا و نزدیک کشور آفریقای جنوبی در غرب قارهی آفریقا؛ غرب اقیانوس اطلس: از شرق شاخاب مکزیک در راستای کرانههای آمریکای مرکزی و آمریکای جنوبی تا منطقهی گویان؛ اقیانوسهای هند و آرام: از شرق قارهی آفریقا تا گروهجزیرهی هاوایی در قارهی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۸۸ سانتیمتر
نگاره: NOAA
سردهی مارماهیهای بزرگ Conger
نام: مارماهی بزرگ آفریقایی درازباله Longfin African conger
نام علمی: Conger cinereus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۸۰ متری آبهای گرمسیری اقیانوسهای هند و آرام، میان مدارهای ۳۲ درجهی شمالی تا ۴۷ درجهی جنوبی و ۲۴ درجهی شرقی تا ۱۴۰ درجهی غربی از عرض جغرافیایی (از شاخاب فارس، دریای سرخ و شرق قارهی آفریقا تا جزیرههای مارکیز وابسته به پلینزی فرانسه (از سرزمینهای فرادریایی فرانسه) و جزیرهی ایستر وابسته به کشور شیلی در قارهی اقیانوسیه؛ شمال تا جنوب کشور ژاپن و گروهجزیرهی بونین وابسته به کشور ژاپن در شرق قارهی آسیا و جنوب تا شمال کشور استرالیا و جزیرهی لرد هاوو وابسته به کشور استرالیا در قارهی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۱۴۰ سانتیمتر
نگاره: Gernotkunz
نام: مارماهی بزرگ اروپایی European conger
نام علمی: Conger conger
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۱۱۷۱ متری آبهای معتدل شرق اقیانوس اطلس، میان مدارهای ۶۸ درجهی شمالی تا ۱۲ درجهی شمالی و ۳۲ درجهی غربی تا ۴۲ درجهی شرقی از عرض جغرافیایی (از کشورهای نروژ و ایسلند در شمال قارهی اروپا تا کشور سنگال در غرب قارهی آفریقا، دربرگیرندهی دریای مدیترانه و دریای سیاه)
اندازه: وزن ۱۱۰ کیلوگرم، بدن به درازای ۳۰۰ سانتیمتر
نگاره: Josepvilanova
نام: مارماهی بزرگ سبیلدار هاوایی Hawaiian mustache conger
نام علمی: Conger marginatus
پایندگی: گونهی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای گرمسیری شرق مرکز اقیانوس آرام (کرانههای گروهجزیرهی هاوایی و آبسنگ جانستون (از سرزمینهای فرادریایی آمریکا) در قارهی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۱۳۷ سانتیمتر
نگاره: Sara Thiebaud
نام: مارماهی بزرگ جنوبی Southern conger
نام علمی: Conger verreauxi
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۴۵ متری آبهای معتدل اقیانوسهای هند و آرام (شرق اقیانوس هند: از ایالت استرالیای غربی تا ایالت نیو ساوت ولز کشور استرالیا در قارهی اقیانوسیه؛ جنوب غربی اقیانوس آرام: کرانههای کشور نیوزیلند در قارهی اقیانوسیه)
اندازه: وزن ۵ کیلوگرم، بدن به درازای ۲۰۰ سانتیمتر
نگاره: Sarah Han-de-Beaux
نام: مارماهی بزرگ دماغه Cape conger
نام علمی: Conger wilsoni
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۳۰ متری آبهای گرمسیری اقیانوسهای هند و آرام (غرب اقیانوس هند: از جنوب کشور موزامبیک تا دماغهی امید نیک در کشور آفریقای جنوبی در جنوب شرقی قارهی آفریقا، همچنین کرانههای کشور مالدیو؛ غرب اقیانوس آرام: کرانههای کشور استرالیا، جزیرهی لرد هاوو وابسته به کشور استرالیا و کشور نیوزیلند در قارهی اقیانوسیه، و شاید کشور ژاپن در شرق قارهی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۱۵۰ سانتیمتر
نگاره: John Sear
سردهی Gnathophis
نام: مارماهی کوچک Little conger eel
نام علمی: Gnathophis habenatus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۱۳۰ متری آبهای معتدل اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام (کرانههای کشورهای آفریقای جنوبی در جنوب قارهی آفریقا و کشورهای استرالیا و نیوزیلند در قارهی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۴۳ سانتیمتر
نگاره: Rob Wilson
زیرخانوادهی مارماهیان باغچهای Heterocongrinae
سردهی Gorgasia
نام: مارماهی باغچهای بارنز Barnes' garden eel
نام علمی: Gorgasia barnesi
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۵ تا ۲۰ متری آبهای گرمسیری غرب اقیانوس آرام (کرانههای کشورهای اندونزی، فیلیپین، جزایر سلیمان، وانواتو و پاپوآ گینهی نو)
اندازه: بدن به درازای ۱۲۱ سانتیمتر
نگاره: Randall Spangler
نام: مارماهی باغچهای لکهدار Speckled garden-eel
نام علمی: Gorgasia galzini
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۳۵ تا ۵۳ متری آبهای گرمسیری اقیانوس آرام (از جزیرهی گوآم (از سرزمینهای فرادریایی آمریکا) و کشور استرالیا تا گروهجزیرهی انجمن وابسته به پلینزی فرانسه (از سرزمینهای فرادریایی فرانسه) در قارهی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۵۳ سانتیمتر
نگاره: Uwkwaj
نام: مارماهی اسپاگتی آرام (مارماهی باغچهای ژاپنی) Pacific spaghetti eel
نام علمی: Gorgasia japonica
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ؟ تا ۳۰ متری آبهای معتدل اقیانوس اقیانوس آرام (کرانههای کشور ژاپن در شرق قارهی آسیا و کشور نیوزیلند در قارهی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۱۰۰ سانتیمتر
نگاره: Dieter
نام: مارماهی باغچهای خالسفید Whitespotted garden eel
نام علمی: Gorgasia maculata
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۲۵ تا ۴۸ متری آبهای گرمسیری اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام (از کشور جزیرهای مالدیو در جنوب قارهی آسیا تا کشور جزیرهای جزایر سلیمان در قارهی اقیانوسیه؛ بهسوی شمال تا کشور فیلیپین در جنوب شرقی قارهی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۷۰ سانتیمتر
نگاره: Mark Rosenstein
نام: مارماهی باغچهای شکوهمند Splendid garden eel
نام علمی: Gorgasia preclara
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۸ تا ۷۵ (بیشتر ۳۰ تا ؟) متری آبهای گرمسیری اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام (از کشور جزیرهای مالدیو در جنوب قارهی آسیا تا کشور پاپوآ گینهی نو در قارهی اقیانوسیه؛ شمال تا جزیرههای ریوکیوی کشور ژاپن در شرق قارهی آسیا و جنوب تا کشور فیلیپین و دریای مرجان)
اندازه: بدن به درازای ۴۰ سانتیمتر
نگاره: Color-bear
نام: مارماهی باغچهای دریای سرخ Red Sea Garden Eel
نام علمی: Gorgasia sillneri
پایندگی: گونهی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای گرمسیری غرب اقیانوس هند (شاخاب عقبه در دریای سرخ)
اندازه: بدن به درازای ۸۳/۸ سانتیمتر
نگاره: Itai Grisaru
سردهی Heteroconger
نام: مارماهی باغچهای کبرا Cobra garden eel
نام علمی: Heteroconger cobra
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۳ تا ۳۶ متری آبهای گرمسیری غرب مرکز اقیانوس آرام (کرانههای کشورهای جزایر سلیمان و پاپوآ گینهی نو در قارهی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۴۰ سانتیمتر
نگاره: Naturepix
نام: مارماهی باغچهای مرموز Enigma garden eel
نام علمی: Heteroconger enigmaticus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۳ تا ۲۵ متری آبهای گرمسیری غرب اقیانوس آرام (کرانههای کشورهای اندونزی، پاپوآ گینهی نو و فیلیپین در جنوب شرقی قارهی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۴۳/۷ سانتیمتر برای نرها و ۴۱/۶ سانتیمتر برای مادهها
نگاره: Sylvain Le Bris
نام: مارماهی باغچهای خالدار Spotted garden eel
نام علمی: Heteroconger hassi
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱ تا ۵۰ متری آبهای گرمسیری اقیانوسهای هند و آرام، میان مدارهای ۳۰ درجهی شمالی تا ۲۳ درجهی جنوبی از عرض جغرافیایی (از دریای سرخ و شرق قارهی آفریقا تا گروهجزیرهی انجمن وابسته به پلینزی فرانسه (از سرزمینهای فرادریایی فرانسه) در قارهی اقیانوسیه؛ شمال تا جزیرههای ریوکیو و گروهجزیرهی بونین وابسته به کشور ژاپن در شرق قارهی آسیا و جنوب تا شمال غربی کشور استرالیا و گروهجزیرهی کالدونیای نو (از سرزمینهای فرادریایی فرانسه) در قارهی اقیانوسیه؛ همچنین سراسر جزیرههای میکرونزی)
اندازه: بدن به درازای ۴۵ سانتیمتر
نگاره: Sylvain Le Bris
نام: مارماهی باغچهای گالاپاگوس Galapagos garden eel
نام علمی: Heteroconger klausewitzi
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۰ تا ۳۰ متری آبهای گرمسیری جنوب شرقی اقیانوس آرام (کرانههای گروهجزیرهی گالاپاگوس وابسته به کشور اکوادور)
اندازه: بدن به درازای ۷۰ سانتیمتر
نگاره: Frank Krasovec
نام: مارماهی باغچهای قهوهای Brown garden eel
نام علمی: Heteroconger longissimus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۰ تا ۶۰ (بیشتر ۲۰ تا ۶۰) متری آبهای گرمسیری اقیانوس اطلس (غرب اقیانوس اطلس: کرانههای گروهجزیرهی مادیرا وابسته به کشور پرتغال، گروهجزیرهی قناری وابسته به کشور اسپانیا و کشور سنگال در غرب قارهی آفریقا؛ شرق اقیانوس اطلس: از کشور جزیرهای باهاما، گروهجزیرهی فلوریدا کیز، گروهجزیرهی آنتیل، شبهجزیرهی یوکاتان، کشورهای بلیز و هندوراس تا کشور برزیل در شرق آمریکای جنوبی)
اندازه: بدن به درازای ۵۱ سانتیمتر
نگاره: Kevin Bryant
نام: مارماهی باغچهای زرد Yellow garden eel
نام علمی: Heteroconger luteolus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ؟ تا ۳۳ متری آبهای گرمسیری غرب مرکز اقیانوس اطلس (شاخاب مکزیک در شرق آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۵۰ سانتیمتر
نگاره: Kevin Bryant
نام: مارماهی باغچهای سیاه Black garden eel
نام علمی: Heteroconger perissodon
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱ تا ۳۵ متری آبهای گرمسیری اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام (کرانههای کشورهای اندونزی و فیلیپین و گروهجزیرهی آندامان وابسته به کشور هند در جنوب شرقی قارهی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۵۳/۷ سانتیمتر
نگاره: Jim Greenfield
نام: مارماهی باغچهای گورخری Zebra garden eel
نام علمی: Heteroconger polyzona
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱ تا ۱۰ متری آبهای گرمسیری اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام (کرانههای جزیرههای ریوکیوی کشور ژاپن و کشورهای فیلیپین، اندونزی، پاپوآ گینهی نو و وانواتو)
اندازه: بدن به درازای ۳۴/۷ سانتیمتر
نگاره: Karen Honeycutt
نام: مارماهی باغچهای تیلور Taylor's garden eel
نام علمی: Heteroconger taylori
پایندگی: گونهی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۵ تا ۱۵ متری آبهای گرمسیری غرب مرکز اقیانوس آرام (کرانههای کشورهای فیلیپین، اندونزی و پاپوآ گینهی نو)
اندازه: بدن به درازای ۴۷/۹ سانتیمتر
نگاره: Tim Cameron
بنمایگان: wikipedia - fishbase
گردآوری: فرتورچین