خانواده‌ی تندابه‌ماهیان یا کپورماهیان لکه‌دار Gobionidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی کپورماهی‌سانیان، از راسته‌ی کپورماهی‌سانان و از رده‌ی پرتوبالگان هستند. این خانواده دربرگیرنده‌ی ۲۲۰ گونه است که در ۲۹ سرده دسته‌بندی شده‌اند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان تندابه‌ماهی معمولی و تندابه‌ماهی دهان‌بالا را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی تندابه‌ماهیان در زیستگاه‌های آب شیرین قاره‌های  آسیا و اروپا یافت می‌شوند. بیشتر آنان در قاره‌ی آسیا و به‌ویژه کشورهای چین، ژاپن، کره‌ی شمالی و کره‌ی جنوبی و تنها گونه‌های سرده‌های Gobio و Romanogobio در قاره‌ی اروپا زندگی می‌کنند. بیشتر گونه‌های این خانواده در زیستگاه‌های آب شیرین همچون رودها و دریاچه‌ها زندگی می‌کنند، ولی در میان آنان گونه‌های آب لب‌شور نیز یافت می‌شوند.
این جانوران بدنی کشیده و پوشیده از پولک دارند. همچنین آنان یک جفت سبیلک در نزدیکی دهان زیرین‌شان دارند. این ماهیان می‌توانند با این سبیلک‌ها خوراک خود را در آب‌های تیره و کدر و همچنین در شن‌ها و ماسه‌ها پیدا کنند. تندابه‌ماهیان دارای باله‌ی دُمی دوشاخه هستند. باله‌ی پشتی در میان بدن و کم‌وبیش روبه‌روی باله‌های شکمی جای گرفته است. گونه‌های خانواده‌ی تندابه‌ماهیان کف‌زی هستند و خوراک آنان بی‌مهرگان آبزی و گیاهان است. Gobiobotia nicholsi (در فهرست زیر نیست.) با درازای ۳/۶ سانتی‌متر و اسب باربل با درازای ۶۷ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی تندابه‌ماهیان به‌شمار می‌روند. در این نوشته که به بخش نخست خانواده‌ی تندابه‌ماهیان می‌پردازد با ۱۷ گونه (از ۳۵ گونه) آشنا می‌شویم.

سرده‌ی Abbottina

نام: تندابه‌ماهی دروغین چینی Chinese false gudgeon
نام علمی: Abbottina rivularis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری رودها و دریاچه‌های کشورهای چین، ژاپن، کره‌ی شمالی و کره‌ی جنوبی و حوضه‌ی رود تجن (هریرود) در کشور ترکمنستان در قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۸/۹ سانتی‌متر
نگاره: lhlhlh

سرده‌ی Coreius

نام: تندابه‌ماهی برنزی Bronze gudgeon
نام علمی: Coreius guichenoti
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری بخش‌های بالایی رود یانگ‌تسه در کشور چین در شرق قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۵۸/۲ سانتی‌متر
نگاره: ww.tzsd

سرده‌ی Coreoleuciscus

نام: کپور باشکوه کره‌ای Korean splendid dace
نام علمی: Coreoleuciscus splendidus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل رودهای کشور کره‌ی جنوبی در شرق قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۵ سانتی‌متر
نگاره: Omniamni

سرده‌ی Gnathopogon

نام: -
نام علمی: Gnathopogon elongatus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل جویبارها و رودهای کشور ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۶/۲ سانتی‌متر
نگاره: Carp_Monaka

سرده‌ی Gobio

نام: تندابه‌ماهی اژه‌ای Aegean gudgeon
نام علمی: Gobio bulgaricus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل جویبارها و رودهای حوضه‌ی دریای اژه در قاره‌های اروپا و آسیا (از زهکشی‌های رود ماریتسا تا رود هالیاکمون در کشورهای ترکیه، بلغارستان، یونان و مقدونیه)
اندازه: بدن به درازای ۹ سانتی‌متر
نگاره: Riccardo Novaga

نام: تندابه‌ماهی معمولی (کپور کف‌زی) Common gudgeon
نام علمی: Gobio gobio
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل جویبارها، رودها و دریاچه‌های قاره‌ی اروپا، میان مدارهای ۶۷ درجه‌ی شمالی تا ۳۶ درجه‌ی شمالی و ۱۰ درجه‌ی غربی تا ۱۴۲ درجه‌ی شرقی از عرض جغرافیایی (آب‌های ریزنده به حوضه‌های اقیانوس اطلس شرقی، دریای شمال و دریای بالتیک)
اندازه: وزن ۲۲۰ گرم، بدن به درازای ۲۱ سانتی‌متر
نگاره: Martin Chytry

نام: تندابه‌ماهی ایبریایی Iberian gudgeon
نام علمی: Gobio lozanoi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل جویبارها و رودهای زهکشی‌های رود آدور در کشور فرانسه و زهکشی‌های رودهای ایبرو و بیداسوا در کشور اسپانیا در شبه‌جزیره‌ی ایبری در جنوب غربی قاره‌ی اروپا
اندازه: بدن به درازای ۱۳/۵ سانتی‌متر
نگاره: Enrique Baquero

نام: تندابه‌ماهی بالکان Balkan gudgeon
نام علمی: Gobio obtusirostris
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل رودها و دریاچه‌های حوضه‌ی رودهای دانوب و اودر در قاره‌ی اروپا
اندازه: بدن به درازای ۱۲/۵ سانتی‌متر
نگاره: AQUATIKA Karlovac

نام: تندابه‌ماهی لانگداک Languedoc gudgeon
نام علمی: Gobio occitaniae
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل جویبارهای تپه‌ای حوضه‌ی مدیترانه‌ای کشورهای آندورا، فرانسه و اسپانیا در جنوب غربی قاره‌ی اروپا
اندازه: بدن به درازای ۱۲/۷ سانتی‌متر
نگاره: Frederic Meki

سرده‌ی Gobiobotia

نام: -
نام علمی: Gobiobotia cheni
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری جویبارهای جزیره‌ی تایوان در شرق قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۰ سانتی‌متر
نگاره: Hdes93403

سرده‌ی Hemibarbus

نام: اسب باربل Barbel steed
نام علمی: Hemibarbus labeo
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۵ تا ۲۰ متری آب‌های معتدل حوضه‌ی رود آمور در کشورهای روسیه و چین تا شمال کشور ویتنام و رودهای کشور ژاپن، جزیر‌ی هاینان کشور چین و جزیره‌ی تایوان در شرق قاره‌ی آسیا، میان مدارهای ۵۴ درجه‌ی شمالی تا ۱۹ درجه‌ی شمالی و ۱۰۵ درجه‌ی شرقی تا ۱۴۳ درجه‌ی شرقی از عرض جغرافیایی
اندازه: وزن ۳ کیلوگرم، بدن به درازای ۶۷ سانتی‌متر
نگاره: B. Kao

نام: باربل درازبینی Longnose Barbel
نام علمی: Hemibarbus longirostris
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل جویبارها و رودهای کشورهای ژاپن، کره‌ی شمالی، کره‌ی جنوبی و چین در شرق قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲۰/۹ سانتی‌متر
نگاره: B. Kao

نام: اسب خال‌دار Spotted steed
نام علمی: Hemibarbus maculatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل جویبارهای حوضه‌ی رود آمور در کشورهای روسیه و چین و جویبارهای کشورهای کره‌ی شمالی، کره‌ی جنوبی و ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا
اندازه: وزن ۱/۷ کیلوگرم، بدن به درازای ۴۷ سانتی‌متر
نگاره: Fenglqz2005

سرده‌ی Ladislavia

نام: تندابه‌ماهی تاچانوفسکی Tachanovsky's gudgeon
نام علمی: Ladislavia taczanowskii
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل حوضه‌ی رودهای یالو و آمور در کشورهای روسیه، چین، کره‌ی شمالی و مغولستان در شرق قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۵ سانتی‌متر
نگاره: Primocean.ru

سرده‌ی تندابه‌ماهی‌های درازبینی Microphysogobio

نام: تندابه‌ماهی کوتاه‌بینی Short-nose gudgeon
نام علمی: Microphysogobio brevirostris
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱ تا ۵ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری جویبارها و رودهای غرب جزیره‌ی تایوان در شرق قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۹ سانتی‌متر
نگاره: Whispers of Aqua

نام: -
نام علمی: Microphysogobio linghensis
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری حوضه‌ی رود لیائو در کشور چین در شرق قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۴/۸ سانتی‌متر
نگاره: Saltlii

نام: -
نام علمی: Microphysogobio tafangensis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری حوضه‌ی رودهای چیانتانگ و مروارید در کشور چین در شرق قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۹ سانتی‌متر
نگاره: Zoobox.de

گونه‌های خانواده‌ی تندابه‌ماهیان (بخش نخست) - (بخش دوم)

بن‌مایگان: wikipedia - fishbase
گردآوری: فرتورچین