خانواده‌ی گربه‌کوسگان ژرفازی Pentanchidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی درنده‌کوسه‌سانیان، از راسته‌ی درنده‌کوسه‌سانان یا زمین‌کوسه‌سانان و از رده‌ی غضروف‌ماهیان هستند. این خانواده دربرگیرنده‌ی ۱۱۰ گونه است که در ۱۱ سرده دسته‌بندی شده‌اند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان گربه‌کوسه‌ی قهوه‌ای و گربه‌کوسه‌ی دهان‌سیاه را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی گربه‌کوسگان در آب‌های گرمسیری و معتدل اقیانوس‌های اطلس، هند و آرام زندگی می‌کنند.
این جانوران بدنی کشیده، دوکی‌مانند، استوانه‌ای و پوشیده از پولک دارند. همچنین آنان دهانی زیرین و دندان‌هایی کوچک دارند. چشمان کشیده و گربه‌مانند این کوسه‌ها دارای پوسته‌ی پلکی یا پلک سوم هستند. پلک سوم شفاف یا نیمه‌شفاف است و می‌تواند از گوشه‌ی چشم تا سراسر چشم گسترش یابد. همچنین پلک سوم توانایی باز و بسته شدن دارد و در کنار نگهداری از چشم، آن را نمناک می‌کند. گربه‌کوسگان ژرفازی دو باله‌ی پشتی کوچک و بدون خار و یک باله‌ی مخرجی دارند. همچنین آنان باله‌ی دُمی دگرباله‌ای یا هتروسرکال (ناهمسان) دارند. گونه‌های این خانواده روزنک یا اسپیراکل‌های کم‌وبیش بزرگ و ۵ شکاف آبششی دارند که واپسین شکاف در پایه‌ی باله‌ی سینه‌ای باز می‌شود.
گونه‌های خانواده‌ی گربه‌کوسگان ژرفازی، دریازی و کف‌زی هستند و خوراک آنان ماهیان استخوانی کوچک، سرپایان، سخت‌پوستان و دیگر بی‌مهرگان کف‌زی‌ست. بیشتر گونه‌های این خانواده تخم‌گذار و برخی تخم‌گذار زنده‌زا هستند. گربه‌کوسه‌ی کامپچه Parmaturus campechiensis (در فهرست زیر نیست.) با درازای ۱۶ سانتی‌متر و گربه‌کوسه‌ی خال‌دار استرالیایی با درازای ۹۰ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی گربه‌کوسگان ژرفازی به‌شمار می‌روند. در این نوشته با ۱۱ گونه‌ی این خانواده آشنا می‌شویم.

سرده‌ی گربه‌کوسه‌های شبح (گربه‌کوسه‌های دیو) Apristurus

نام: گربه‌کوسه‌ی قهوه‌ای Brown catshark
نام علمی: Apristurus brunneus
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۳۳ تا ۱۳۰۶ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری شرق اقیانوس آرام، میان مدارهای ۶۰ درجه‌ی شمالی تا ۳۹ درجه‌ی جنوبی و ۱۳۸ درجه‌ی غربی تا ۷۰ درجه‌ی غربی از عرض جغرافیایی (از استان بریتیش کلمبیای کشور کانادا تا شمال ایالت باخا کالیفرنیای کشور مکزیک در غرب آمریکای شمالی؛ و شاید به‌سوی جنوب تا کشورهای پاناما، اکوادور و پرو در غرب آمریکای جنوبی)
اندازه: بدن به درازای ۶۹ سانتی‌متر
نگاره: Andy Murch

سرده‌ی Asymbolus

نام: گربه‌کوسه‌ی خال‌دار استرالیایی Australian spotted catshark
نام علمی: Asymbolus analis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۰ تا ۱۸۰ (بیشتر ۱۰ تا ۶۰) متری آب‌های معتدل اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام، میان مدارهای ۳۲ درجه‌ی جنوبی تا ۳۸ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی (کرانه‌های کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۹۰ سانتی‌متر
نگاره: John Turnbull

نام: گربه‌کوسه‌ی شاخاب Gulf catshark
نام علمی: Asymbolus vincenti
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۲۷ تا ۶۵۰ متری آب‌های معتدل شرق اقیانوس هند، میان مدارهای ۳۳ درجه‌ی جنوبی تا ۴۲ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی (کرانه‌های کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۶۱ سانتی‌متر
نگاره: Rudie H. Kuiter

سرده‌ی Bythaelurus

نام: گربه‌کوسه‌ی گالاپاگوس (گربه‌کوسه‌ی جگوار) Galapagos catshark
نام علمی: Bythaelurus giddingsi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۴۲۸ تا ۵۶۲ متری آب‌های گرمسیری اقیانوس آرام (کرانه‌های گروه‌جزیره‌ی گالاپاگوس وابسته به کشور اکوادور در غرب آمریکای جنوبی)
اندازه: بدن به درازای ۴۵/۳ سانتی‌متر
نگاره: Long. D.J. and J.E. McCosker

سرده‌ی گربه‌کوسه‌های دم‌اره‌ای Galeus

نام: گربه‌کوسه‌ی دهان‌سیاه Blackmouth catshark
نام علمی: Galeus melastomus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۵۵ تا ۱۸۷۳ (بیشتر ۱۵۰ تا ۱۲۰۰) متری آب‌های ژرف شمال شرقی اقیانوس اطلس، میان مدارهای ۶۴ درجه‌ی شمالی تا ۱۲ درجه‌ی شمالی و ۱۹ درجه‌ی غربی تا ۳۷ درجه‌ی شرقی از عرض جغرافیایی (از جزایر فارو وابسته به کشور دانمارک و شهر تروندهایم کشور نروژ در شمال قاره‌ی اروپا به‌سوی جنوب تا کشور سنگال در غرب قاره‌ی اروپا؛ دربرگیرنده‌ی دریای مدیترانه)
اندازه: وزن ۱/۴ کیلوگرم، بدن به درازای ۷۵ سانتی‌متر
نگاره: Andy Murch

سرده‌ی Halaelurus

نام: گربه‌کوسه‌ی لکه‌دار اندونزی Indonesian speckled catshark
نام علمی: Halaelurus maculosus
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری اقیانوس آرام (کرانه‌های شرقی کشور اندونزی در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۴۵/۷ سانتی‌متر برای نرها و ۵۲/۸ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Jo Kuyken

نام: گربه‌کوسه‌ی ببری Tiger catshark
نام علمی: Halaelurus natalensis
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۱۷۲ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری جنوب شرقی اقیانوس اطلس، میان مدارهای ۳۳ درجه‌ی جنوبی تا ۳۵ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی (کرانه‌های کشور آفریقای جنوبی در جنوب قاره‌ی آفریقا)
اندازه: بدن به درازای ۴۵ سانتی‌متر برای نرها و ۴۷ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Andy Murch

سرده‌ی کوسه‌های کم‌رو Haploblepharus

نام: کوسه‌ی کم‌رو مار دمنده Puffadder shyshark
نام علمی: Haploblepharus edwardsii
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۱۳۰ (بیشتر ۴۰ تا ۱۳۰) متری آب‌های نیمه‌گرمسیری جنوب شرقی اقیانوس اطلس، میان مدارهای ۲۹ درجه‌ی جنوبی تا ۳۵ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی (کرانه‌های کشور آفریقای جنوبی در جنوب قاره‌ی آفریقا)
اندازه: بدن به درازای ۵۹ سانتی‌متر برای نرها و ۶۰ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Michael Walker

نام: کوسه‌ی کم‌رو قهوه‌ای Brown shyshark
نام علمی: Haploblepharus fuscus
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری جنوب شرقی اقیانوس اطلس، میان مدارهای ۳۰ درجه‌ی جنوبی تا ۳۵ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی (کرانه‌های کشور آفریقای جنوبی در جنوب قاره‌ی آفریقا)
اندازه: بدن به درازای ۶۹ سانتی‌متر برای نرها و ۷۳ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Andy Murch

نام: کوسه‌ی کم‌رو تیره Dark shyshark
نام علمی: Haploblepharus pictus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری جنوب شرقی اقیانوس اطلس، میان مدارهای ۲۹ درجه‌ی جنوبی تا ۳۶ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی (کرانه‌های کشورهای نامیبیا و آفریقای جنوبی در جنوب قاره‌ی آفریقا)
اندازه: بدن به درازای ۵۷ سانتی‌متر
نگاره: Andy Murch

سرده‌ی گربه‌کوسه‌های دم‌پولکی Parmaturus

نام: کوسه‌ی کم‌رو دم‌پوشه‌ای (کوسه‌ی کم‌رو دم‌سوهانی) Filetail catshark
نام علمی: Parmaturus xaniurus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۸۸ تا ۱۲۵۰ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری شرق مرکز اقیانوس آرام، میان مدارهای ۳۹ درجه‌ی شمالی تا ۲۰ درجه‌ی شمالی از عرض جغرافیایی (از مرکز ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا تا شاخاب کالیفرنیا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۴۵ سانتی‌متر برای نرها و ۵۵ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Andy Murch

بن‌مایگان: wikipedia - fishbase
گردآوری: فرتورچین