خانواده‌ی گربه‌زَبّادان Viverridae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی گربه‌سانیان، از راسته‌ی گوشت‌خوارسانان و از رده‌ی پستانداران هستند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان زبادها، مُشکین‌گربه‌ها و خرس‌گربه را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی گربه‌زبادان در قاره‌ی آفریقا، جنوب و جنوب شرقی آسیا و جنوب اروپا زندگی می‌کنند. این جانوران خزی پُرپشت، پاهایی کم‌وبیش کوتاه، دُمی بلند، سری کوچک، گوش‌هایی کوتاه و پوزه‌ای دراز و نوک‌تیز دارند. گونه‌های خانواده‌ی گربه‌زبادان به‌جز خرس‌گربه پنجه‌رو هستند و بر روی انگشتان پا راه می‌روند. آنان دارای ۵ انگشت در دست‌ها و ۴ انگشت در پاهای‌شان هستند و هر یک از انگشت‌ها پنجه‌هایی تیز و نیمه‌جمع‌شونده دارند. بیشتر آنان درخت‌نوردانی نیرومند و دارای حس بویایی، شنوایی و بینایی خوبی هستند. گربه‌های زباد مُشکی روغنی و خوش‌بو از غده‌های نشیمن‌گاه خود تراوش می‌کنند که زَبّاد نام دارد. آنان قلمرو خود را با این مُشک نشانه‌گذاری و مرزبندی می‌کنند. مُشکین‌گربه‌ی هاوسا با وزن ۱/۳ تا ۱/۵ کیلوگرم و درازای ۳۸ تا ۴۵ سانتی‌متر و خرس‌گربه با وزن ۹ تا ۲۰ کیلوگرم و درازای ۷۱ تا ۸۴ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی گربه‌زَبّادان به‌شمار می‌روند. در این نوشته با ۱۶ گونه‌ی این خانواده آشنا می‌شویم.

زیرخانواده‌ی گربه‌زَبّادیان Viverrinae
سرده‌ی زَبّادگون‌ها Viverra

نام: زباد بزرگ هندی Large Indian civet
نام علمی: Viverra zibetha
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های انبوه، درختچه‌زارها و سبزه‌زارهای شمال شرقی کشور هند، جنوب چین، نپال، بوتان، بنگلادش، میانمار، تایلند، کامبوج، لائوس، ویتنام، سنگاپور و شبه‌جزیره‌ی مالایی در جنوب و جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: وزن ۳/۴ تا ۹/۲ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۵۰ تا ۹۵ سانتی‌متر، دُم به درازای ۳۸ تا ۵۹ سانتی‌متر
نگاره: Buripornchaiprasit

نام: زباد مالایی Malayan civet
نام علمی: Viverra tangalunga
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌ها، بوته‌زارها، سبزه‌زارها، کشت‌زارها و پیرامون روستاهای کشورهای اندونزی، مالزی، برونئی، فیلیپین و سنگاپور در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: وزن ۵ تا ۱۱ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۵۸ تا ۹۵ سانتی‌متر، دُم به درازای ۳۰ تا ۴۸ سانتی‌متر
نگاره: Klaus Rudloff

سرده‌ی زَبّادک‌ها Viverricula

نام: زباد کوچک هندی Small Indian civet
نام علمی: Viverricula indica
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های برگریز، جنگل‌های نیمه‌همیشه‌سبز، جنگل‌های خار و بامبو، سبزه‌زارها، گرم‌دشت‌ها، منطقه‌های درختچه‌ای، منطقه‌های رودخانه‌ای، مرداب‌ها، نزدیک کشت‌زارهای چای و نزدیک روستاهای کشورهای پاکستان، هند، سری‌لانکا، نپال، بوتان، بنگلادش، جنوب و مرکز چین، میانمار، تایلند، لائوس، کامبوج، ویتنام، شبه‌جزیره‌ی مالزی، جزیره‌های جاوه و بالی اندونزی و جزیره‌ی تایوان در جنوب و جنوب شرقی قاره‌ی آسیا (زباد کوچک هندی به کشور جزیره‌ای ماداگاسکار و گروه‌جزیره‌ی زنگبار وابسته به کشور تانزانیا در شرق قاره‌ی آفریقا نیز برده شده و جانور بومی این سرزمین‌ها به‌شمار نمی‌رود.)
اندازه: وزن ۲ تا ۴ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۵۳ تا ۵۸ سانتی‌متر، دُم به درازای ۳۸ تا ۴۳ سانتی‌متر
نگاره: Tontan Travel

سرده‌ی زَبّادهای آفریقایی Civettictis

نام: زباد آفریقایی African civet
نام علمی: Civettictis civetta
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: گرم‌دشت‌ها، جنگل‌ها و کرانه‌های رودهای زیر صحرای بزرگ آفریقا
اندازه: وزن ۷ تا ۲۰ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۶۷ تا ۸۴ سانتی‌متر، دُم به درازای ۳۴ تا ۴۷ سانتی‌متر، بلندای بدن تا شانه‌ها ۴۰ سانتی‌متر
نگاره: Mike Soroczynski
(آشنایی بیشتر با زباد آفریقایی)

زیرخانواده‌ی نخلی‌نواریان Hemigalinae
سرده‌ی زَبّادهای نخلی نواری Hemigalus

نام: زباد نخلی نواری Banded palm civet
نام علمی: Hemigalus derbyanus
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های کشورهای میانمار، تایلند، مالزی و اندونزی در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: وزن ۱/۷ تا ۳ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۴۱ تا ۶۲ سانتی‌متر، دُم به درازای ۲۵ تا ۳۸ سانتی‌متر
نگاره: Greg Hume

سرده‌ی زَبّادهای نخلی هوز Diplogale

نام: زباد نخلی هوز Hose's palm civet
نام علمی: Diplogale hosei
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های کشور برونئی و ایالت‌های صَباح و ساراواک کشور مالزی در جزیره‌ی بورنئو در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: وزن ۱/۴ تا ۱/۵ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۴۷ تا ۵۴ سانتی‌متر، دُم به درازای ۳۰ تا ۳۵ سانتی‌متر
نگاره: Chien Lee

سرده‌ی زَبّادهای نخلی آستون Chrotogale

نام: زباد نخلی آستون Owston's palm civet
نام علمی: Chrotogale owstoni
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری، جنگل‌های کوهستانی و دشت‌های نمناک شمال کشور ویتنام، شرق لائوس و بخش‌های کوچکی از جنوب چین در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: وزن ۲ تا ۳ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۵۷ سانتی‌متر، دُم به درازای ۴۳ سانتی‌متر
نگاره: Chien Lee
(آشنایی بیشتر با زباد نخلی آستون)

زیرخانواده‌ی ناسازنمائیان Paradoxurinae
سرده‌ی ناسازنماها Paradoxurus

نام: زباد نخلی آسیایی Asian palm civet
نام علمی: Paradoxurus hermaphroditus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های گرمسیری و معتدل، پارک‌ها، باغ‌ها و کشت‌زارهای کشورهای هند، سری‌لانکا، نپال، بنگلادش، بوتان، میانمار، تایلند، لائوس، کامبوج، ویتنام، جنوب چین، فیلیپین، سنگاپور، مالزی، اندونزی و برونئی در جنوب و جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: وزن ۲ تا ۵ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۵۳ سانتی‌متر، دُم به درازای ۴۸ سانتی‌متر
نگاره: Fryap.wordpress
(آشنایی بیشتر با زباد نخلی آسیایی)

نام: زباد نخلی طلایی Golden palm civet
نام علمی: Paradoxurus zeylonensis
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های بارانی دشت، جنگل‌های همیشه‌سبز کوهستانی و جنگل‌های موسمی انبوه کشور جزیره‌ای سری‌لانکا در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: وزن ۱/۴ تا ۳/۲ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۵۰ سانتی‌متر، دُم به درازای ۴۰ سانتی‌متر
نگاره: Anjitha Senarath

سرده‌ی خرس‌گربه‌ها Arctictis

نام: خرس‌گربه Bearcat
نام علمی: Arctictis binturong
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های گرمسیری انبوه و جنگل‌های همیشه سبز جنوب و جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: وزن ۹ تا ۲۰ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۷۱ تا ۸۴ سانتی‌متر، دُم به درازای ۶۶ تا ۶۹ سانتی‌متر (ماده‌ها ۲۰ درصد بزرگ‌ترند.)
نگاره: Zoo-olomouc
(آشنایی بیشتر با خرس‌گربه)

سرده‌ی زَبّادهای نخلی نقاب‌دار Paguma

نام: زباد نخلی نقاب‌دار Masked palm civet
نام علمی: Paguma larvata
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های برگ‌ریز، جنگل‌های برگ‌ریز مخلوط، جنگل‌های همیشه‌سبز، جنگل‌های بارانی گرمسیری و منطقه‌های کوهستانی شمال کشورهای پاکستان و هند، بوتان، بنگلادش، میانمار، تایلند، لائوس، کامبوج، ویتنام، چین، مالزی، اندونزی، جزیره‌ی تایوان و جزیره‌های آندامان و نیکوبار در جنوب و جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: وزن ۳/۶ تا ۶ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۵۱ تا ۷۶ سانتی‌متر، دُم به درازای ۵۱ تا ۶۳ سانتی‌متر
نگاره: Tremarctos
(آشنایی بیشتر با زباد نخلی نقاب‌دار)

سرده‌ی زَبّادهای نخلی دندان‌کوچک Arctogalidia

نام: زباد نخلی دندان‌کوچک Small-toothed palm civet
نام علمی: Arctogalidia trivirgata
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌ها، درخت‌زارها، درختچه‌زارها و کشت‌زارهای شمال شرقی کشور هند، میانمار، کامبوج، تایلند، ویتنام، لائوس، سنگاپور، مالزی و اندونزی در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: وزن ۲ تا ۲/۵ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۴۴ تا ۶۰ سانتی‌متر، دُم به درازای ۴۸ تا ۶۶ سانتی‌متر
نگاره: Gomen S

زیرخانواده‌ی مُشکین‌گربه‌ایان Genettinae
سرده‌ی مُشکین‌گربه‌ها Genetta

نام: مشکین‌گربه‌ی معمولی Common genet
نام علمی: Genetta genetta
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های برگریز و همیشه‌سبز با زمین‌های سنگی، غارها و درختچه‌زارهای انبوه در زیر صحرای بزرگ آفریقا، کرانه‌های شمالی قاره‌ی آفریقا و کرانه‌های کشورهای عربستان، یمن و عمان در شبه‌جزیره‌ی عربستان (مُشکین‌گربه‌ی معمولی به کشورهای پرتغال، اسپانیا و فرانسه در جنوب غربی قاره‌ی اروپا نیز برده شده و جانور بومی این سرزمین‌ها به‌شمار نمی‌رود.)
اندازه: وزن ۲ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۴۳ تا ۵۵ سانتی‌متر، دُم به درازای ۳۳ تا ۵۲ سانتی‌متر
نگاره: Nuno.xavier@moreira
(آشنایی بیشتر با مشکین‌گربه‌ی معمولی)

نام: مشکین‌گربه‌ی دماغه Cape genet
نام علمی: Genetta tigrina
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: درخت‌زارها و جنگل‌های نمناک نزدیک جویبارها، رودها، دریاچه‌ها و آبگیرهای منطقه‌های پست و کوهستانی استان‌های کیپ غربی، کیپ شرقی و کوازولو-ناتال در جنوب کشور آفریقای جنوبی در جنوب قاره‌ی آفریقا
اندازه: وزن ۱/۶ تا ۲/۱ کیلوگرم برای نرها و ۱/۳ تا ۱/۸ کیلوگرم برای ماده‌ها، سر و بدن به درازای ۴۶ تا ۵۸ سانتی‌متر برای نرها و ۴۲ تا ۵۶ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم به درازای ۳۹ تا ۴۵ سانتی‌متر برای نرها و ۳۸ تا ۴۳ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Bernard DUPONT

نام: مشکین‌گربه‌ی خال‌زنگاری Rusty-spotted genet
نام علمی: Genetta maculata
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های بارانی گرمسیری، منطقه‌های باتلاقی، گرم‌دشت‌ها، درختچه‌زارها، سبزه‌زارها و کشت‌زارهای زیر صحرای بزرگ آفریقا
اندازه: وزن ۱/۳ تا ۳ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۴۲ تا ۵۲ سانتی‌متر، دُم به درازای ۴۰ تا ۵۳ سانتی‌متر
نگاره: Jaffles

نام: مشکین‌گربه‌ی هاوسا Hausa genet
نام علمی: Genetta thierryi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: سبزدشت‌های درختی، درخت‌زارهای نمناک، جنگل‌های بارانی و درخت‌زارهای باز گرم‌دشت‌های خشک و نمناک غرب قاره‌ی آفریقا
اندازه: وزن ۱/۳ تا ۱/۵ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۳۸ تا ۴۵ سانتی‌متر، دُم به درازای ۳۰ تا ۴۷ سانتی‌متر
نگاره: Klaus Rudloff

بن‌مایگان: wikipedia - animaldiversity
گردآوری: فرتورچین