خانواده‌ی گودال‌غوکان Phrynobatrachidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی نوغوک‌سانیان، از راسته‌ی بی‌دُم‌سانان و از رده‌ی دوزیستان هستند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان قورباغه‌های گودالی طلایی، پیتر، فرانسیس، ساوانا و کوتوله‌ی ناتال را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی گودال‌غوکان تنها در زیر صحرای بزرگ آفریقا یافت می‌شوند. این جانوران بدنی کوتاه و بدون دُم، پوستی هموار یا ناهموار، چشمانی درشت با مردمک افقی و دست‌هایی کوتاه و پاهایی بلند دارند. همچنین گونه‌های این خانواده همگی خشکی‌زی هستند. قورباغه‌ی گودالی کوتوله‌ی بزرگ با درازای ۱/۷ سانتی‌متر و قورباغه‌ی گودالی کرفت با درازای ۴/۱ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی گودال‌غوکان به‌شمار می‌روند. در این نوشته با ۱۹ گونه‌ی این خانواده آشنا می‌شویم.
چند نکته برای آشنایی بیشتر با دوزیستان و قورباغه‌ها: قورباغه یا غوک جانوری دوزیست از راسته‌ی بی‌دُم‌سانان است. دوزیستان جانورانی خون‌سرد هستند که از دیدگاه فرگشتی میان ماهیان و خزندگان جای می‌گیرند. بیشتر دوزیستان تخم‌گذارند. نوزادی که از تخم بیرون می‌آید لارو نامیده می‌شود. لاروها گام به گام و با فرآیندی به‌نام دگردیسی به جانوری بالغ دگرگون می‌شوند. دوزیستان نوزادی خود را در آب و بزرگسالی خود را در خشکی و آب زندگی می‌کنند. آنان بدنی برهنه و بدون پولک دارند. بیشتر دوزیستان از راه شش‌ها و پوست خود دم‌وبازدم انجام می‌دهند. پوست باید همیشه نمناک باشد تا بتواند اکسیژن را دریافت کند. اگر پوست آنان خشک شود، نمی‌توانند دم‌وبازدم انجام دهند، پس می‌میرند. اکسیژن دریافت شده از راه پوست به درون رگ‌های خونی زیر پوست می‌رود و رگ‌ها نیز اکسیژن را به بخش‌های گوناگون بدن می‌رسانند. دوزیستان دارای سه گونه غده به نام‌های غده‌های موکوسی، غده‌های دانه‌دار و غده‌های لوله‌ای هستند. غده‌های موکوسی پوست را نمناک نگاه می‌دارند. غده‌های دانه‌دار از پوست زهر تراوش می‌کنند و غده‌های لوله‌ای از پوست ماده‌ای چسبناک تراوش می‌کنند. ماده‌ی چسبناک برای چسبیدن جانور نر به ماده در هنگام جفت‌گیری کاربرد دارد.
قورباغه‌ها خونسرد هستند، به‌گونه‌ای که درجه‌ی دمای بدن آنان، همانند درجه‌ی دمای هوا یا آب پیرامون آنان است. زمانی که بدن‌شان سرد می‌شود، آفتاب می‌گیرند تا گرم شوند و زمانی که بدن‌شان بیش از اندازه گرم می‌شود، به درون آب می‌روند تا خنک شوند. قورباغه‌ها در آب تخم‌گذاری می‌کنند. تخم‌های آنان درون لایه‌ای از ماده‌ای ژلاتینی جای گرفته‌اند. هنگامی که نوزاد سر از تخم بیرون می‌آورد، مانند ماهیان باله دارد. او می‌تواند با باله‌ها و دُم بلندش شنا کند. قورباغه‌ی نابالغ از راه آبشش دم‌وبازدم انجام می‌دهد و تا زمانی که به بلوغ نرسیده است از آب بیرون نمی‌آید. با رشد نوزاد قورباغه، نخست پاهای پشتی و پس از آن پاهای جلویی او رشد می‌کنند. سپس شش‌ها بزرگ می‌شوند و قورباغه‌ی جوان با نگه داشتن سر خود در بالای آب، می‌تواند دم‌وبازدم انجام داده و کم‌کم از آب بیرون بیاید. رفته رفته دُم او کوتاه‌تر می‌شود تا این‌که قورباغه‌ی جوان همانند قورباغه‌های بالغ می‌شود.
قورباغه‌ها دارای بدنی کوتاه و بدون دُم هستند. آنان همچنین زبان چسبنده‌ی درازی دارند. درازای این زبان کم‌وبیش یک سوم درازای بدن آن‌هاست. زبان قورباغه‌ها به‌جای پشت در جلوی دهان آنان جای گرفته است. آنان زبان خود را به بیرون پرتاب می‌کنند و با آن حشرات را شکار می‌کنند. زبان نیرومند آنان می‌تواند با سرعت فراوانی به شکار رسیده و با گرفتن آن به سوی دهان بازگردد. قورباغه‌ها دندان‌هایی به‌نام وومرین دارند که در آرواره‌ی بالا و در بخش جلویی دهان آنان جای گرفته است. دندان‌های آرواره‌ی بالایی کم‌توانند، آرواره‌ی پایینی نیز دندان ندارند. از همین روی قورباغه‌ها نمی‌توانند خوراک را بجوند. آنان این دندان‌ها را برای گرفتن و نگه داشتن شکار به‌کارگیری می‌کنند و سپس خوراک را یک‌جا فرو می‌برند. قورباغه‌ها گوش بیرونی ندارند. به‌جای آن تمپانوم یا طبل‌گوش یا پرده‌گوش دارند که در دو سوی سر آنان جای دارد. موج‌های صدا پرده‌گوش را می‌لرزاند، سپس پرده‌گوش موج‌ها را به گوش میانی و گوش میانی موج‌ها را به مغز می‌رساند.
قورباغه‌های نر دارای کیسه‌های صدای درونی در گلو یا دو سوی گردن هستند. با آن‌که این کیسه‌ها در درون بدن قورباغه جای دارند، ولی در زمانی که از هوا پُر می‌شوند، پوست نرم بیرونی بدن نیز باد کرده و برآمده می‌شود. به‌کارگیری کیسه‌ی صدا بدین گونه است که قورباغه‌ی نر هوا را فرو برده و سوراخ‌های بینی و دهان خود را می‌بندد. سپس با فشار، هوا را میان دهان و شش‌های خود پس و پیش می‌کند. زمانی صدا پدید می‌آید که هوا از روی تارهای آوایی گذر کند و آن‌ها را بلرزاند. زمانی که قورباغه آواز می‌خواند، کیسه‌های صدا همانند یک تشدیدگر کار می‌کند و توان صدای قورباغه را افزایش می‌دهد. 
قورباغه‌ها و وزغ‌ها همانند یکدیگرند، ولی ناهمگونی‌هایی با یکدیگر دارند. بیشتر قورباغه‌ها پوستی هموار، نرم و نمنک دارند و در نزدیکی آب‌ها زندگی می‌کنند. ولی بیشتر وزغ‌ها پوستی ناهموار، خشک و زگیل‌مانند دارند و بیشتر خشکی‌زی هستند. قورباغه‌ها دست‌هایی کوتاه و پاهایی بلند دارند، از همین روی به‌جای راه رفتن، می‌جهند. ولی وزغ‌ها دست‌ها و پاهایی هم‌اندازه دارند، از همین روی به‌جای پریدن، راه می‌روند. بیشتر قورباغه‌ها انگشتانی پرده‌دار برای شنا کردن دارند، ولی وزغ‌ها دارای انگشتانی بدون پرده هستند.
برخی از قورباغه‌ها درختی هستند و بسیار کم به روی زمین می‌آیند. برخی نیز دالان‌ساز هستند و در زیر زمین زندگی می‌کنند و تنها برای زادآوری به روی زمین می‌آیند. گروهی از قورباغه‌ها زهرآگین هستند، به‌گونه‌ای که برخی از آنان از زهرآگین‌ترین جانوران خشکی‌زی زمین به‌شمار می‌روند.

سرده‌ی گودال‌غوک‌ها Phrynobatrachus

نام: قورباغه‌ی گودالی آفریقای شرقی East African puddle frog
نام علمی: Phrynobatrachus acridoides
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: گرم‌دشت‌های خشک و نمناک، درختچه‌زارها، سبزه‌زارها، منطقه‌های کرانه‌ای، گودال‌ها، استخرها و باتلاق‌های کشورهای آفریقای جنوبی، کنیا، مالاوی، موزامبیک، سومالی، تانزانیا و زیمبابوه در شرق و جنوب شرقی قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۲/۷ تا ۲/۸ سانتی‌متر برای نرها و ۲/۵ تا ۳ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: L. Mahler and B. Zlmkus

نام: قورباغه‌ی باتلاقی آفریقایی African swamp frog
نام علمی: Phrynobatrachus africanus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های باتلاقی دشت کشورهای کامرون، گابن، گینه‌ی استوایی، جمهوری آفریقای مرکزی، جمهوری کنگو و جمهوری دموکراتیک کنگو در غرب و مرکز قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۳ سانتی‌متر
نگاره: Daniel Portik

نام: قورباغه‌ی گودالی حلقه‌دار Ringed puddle frog
نام علمی: Phrynobatrachus annulatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری کشورهای ساحل عاج، غنا، گینه و لیبریا در غرب قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۲/۶ سانتی‌متر
نگاره: Matthieu Berroneau

نام: قورباغه‌ی گودالی طلایی Golden puddle frog
نام علمی: Phrynobatrachus auritus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری، رودها، مرداب‌های آب شیرین و جنگل‌های پیشین ویران شده‌ی کشورهای کامرون، گینه‌ی استوایی، گابن، نیجریه، جمهوری آفریقای مرکزی، جمهوری کنگو، جمهوری دموکراتیک کنگو، رواندا و اوگاندا در غرب و مرکز قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۳/۵ سانتی‌متر
نگاره: Amphibiancare

نام: قورباغه‌ی گودالی پیتر Peters' puddle frog
نام علمی: Phrynobatrachus calcaratus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: گرم‌دشت‌های نمناک، جنگل‌ها و بوته‌های کشت‌زارهای کشورهای کامرون، ساحل عاج، غنا، گینه، گینه‌ی استوایی، لیبریا، نیجریه، جمهوری آفریقای مرکزی، سنگال و توگو در غرب و مرکز قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۱/۱ تا ۱/۹ سانتی‌متر برای نرها و ۱/۶ تا ۲/۳ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Adam Leache

نام: قورباغه‌ی گودالی خاردار Spiny puddle frog
نام علمی: Phrynobatrachus chukuchuku
پایندگی: گونه‌ی رو به نابودی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: سبزه‌زارهای کوهستانی کوه اوکو در غرب کشور کامرون در غرب قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۱/۵ تا ۱/۶ سانتی‌متر برای نرها و ۱/۷ تا ۱/۹ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Thomas Doherty-Bone

نام: قورباغه‌ی گودالی نکونگسامبا Nkongsamba river frog
نام علمی: Phrynobatrachus cricogaster
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های پیش‌کوهستانی و کوهستانی غرب کشور کامرون و جنوب شرقی نیجریه در غرب قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۲ تا ۲/۴ سانتی‌متر برای نرها و ۳ تا ۳/۲ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Nikolai Yunakov

نام: قورباغه‌ی گودالی پرنسیپ Principe puddle frog
نام علمی: Phrynobatrachus dispar
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌ها، بوته‌های کشت‌زارها و جنگل‌های پیشین ویران شده‌ی کشور جزیره‌ای سائوتومه و پرنسیپ در غرب قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۲ سانتی‌متر
نگاره: Charles Sharp

نام: قورباغه‌ی گودالی فرانسیس Francisc's puddle frog
نام علمی: Phrynobatrachus francisci
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: گرم‌دشت‌های خشک و نمناک، درختچه‌زارهای خشک و نمناک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری، باتلاق‌ها، مرداب‌های آب شیرین، کشت‌زارها، چراگاه‌ها، باغ‌های روستایی و منطقه‌های شهری کشورهای بنین، بورکینافاسو، ساحل عاج، گامبیا، غنا، مالی، نیجریه، سنگال و توگو در غرب قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۱/۵ سانتی‌متر
نگاره: Alberto Sanchez Vialas

نام: قورباغه‌ی گودالی برادر Brother's puddle frog
نام علمی: Phrynobatrachus fraterculus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک و کوهستانی نمناک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری، رودها، کشت‌زارها و جنگل‌های پیشین ویران شده‌ی غرب کشور ساحل عاج، جنوب گینه، لیبریا و غرب سیرالئون در غرب قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۱/۹ سانتی‌متر برای نرها و ۲/۵ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Matthieu Berroneau

نام: قورباغه‌ی گودالی کوتوله‌ی بزرگ Largen's dwarf puddle frog
نام علمی: Phrynobatrachus inexpectatus
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌ها و سبزه‌زارهای کوهستانی جنوب کشور اتیوپی در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۱/۳ تا ۱/۶ سانتی‌متر برای نرها و ۱/۵ تا ۱/۷ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Arthur Tiutenko

نام: قورباغه‌ی گودالی جیم زیمکو Jim Zimkus' puddle frog
نام علمی: Phrynobatrachus jimzimkusi
پایندگی: گونه‌ی رو به نابودی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های کوهستانی غرب کشور کامرون در غرب قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۳/۲ تا ۳/۴ سانتی‌متر برای نرها و ۲/۹ تا ۳/۲ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Vaclav Gvozdvik

نام: قورباغه‌ی گودالی کرفت Krefft's puddle frog
نام علمی: Phrynobatrachus krefftii
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌ها و جویبارهای پیش‌کوهستانی و کوهستانی رشته‌کوه اوسامبارا در کشور تانزانیا در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۳/۶ تا ۴/۱ سانتی‌متر
نگاره: L. Mahler and B. Zlmkus

نام: قورباغه‌ی گودالی ساوانا Savanna puddle frog
نام علمی: Phrynobatrachus latifrons
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: گرم‌دشت‌های درختی و باز، جنگل‌ها، جنگل‌های پیشین ویران شده و کشت‌زارهای کشورهای بنین، بورکینافاسو، کامرون، ساحل عاج، گامبیا، غنا، گینه، لیبریا، مالی، نیجریه، سنگال، سیرالئون و توگو در غرب قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۱/۴ تا ۲ سانتی‌متر برای نرها و ۱/۶ تا ۲/۳ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Matthieu Berroneau

نام: قورباغه‌ی گودالی لیبریایی Liberian puddle frog
نام علمی: Phrynobatrachus liberiensis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک و کوهستانی نمناک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری، رودها و باتلاق‌های کشور ساحل عاج، جنوب غربی غنا، جنوب گینه، لیبریا، سیرالئون و جنوب غربی نیجریه در غرب قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۱/۹ تا ۳/۳ سانتی‌متر برای نرها و ۲/۱ تا ۳/۶ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Matthieu Berroneau

نام: قورباغه‌ی گودالی مابابه Mababe puddle frog
نام علمی: Phrynobatrachus mababiensis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: درختچه‌زارهای خشک و نمناک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری، سبزه‌زارها، رودها، باتلاق‌ها و دریاچه‌ها و مرداب‌های آب شیرین کشورهای آنگولا، بوتسوانا، جمهوری دموکراتیک کنگو، کنیا، مالاوی، موزامبیک، نامیبیا، آفریقای جنوبی، سوازیلند، تانزانیا، زامبیا و زیمباوه مرکز و جنوب قاره‌ی آفریقا
اندازه: -
نگاره: Tyrone James Ping

نام: قورباغه‌ی گودالی کوتوله‌ی ناتال Natal dwarf puddle frog
نام علمی: Phrynobatrachus natalensis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: گرم‌دشت‌ها، جنگل‌ها، درختچه‌زارها، سبزه‌زارها، رودها، باتلاق‌ها، دریاچه‌ها و مرداب‌های آب شیرین، کشت‌زارها، باغ‌های روستایی، منطقه‌های شهری و جنگل‌های پیشین ویران شده‌ی زیر صحرای بزرگ آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۲/۵ تا ۳ سانتی‌متر برای نرها و ۲/۶ تا ۳/۱ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Dylan Leonard

نام: قورباغه‌ی رودخانه‌ای پاکنهام Pakenham's river frog
نام علمی: Phrynobatrachus pakenhami
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های شمال جزیره‌ی پِمبا وابسته به کشور تانزانیا در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۲/۵ تا ۳/۵ سانتی‌متر برای نرها و ۳/۱ تا ۳/۶ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: L. Mahler and B. Zlmkus

نام: قورباغه‌ی رودخانه‌ای کرانه‌ای Coast river frog
نام علمی: Phrynobatrachus plicatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری و مرداب‌های آب شیرین کشورهای ساحل عاج، غنا، گینه، لیبریا و نیجریه در غرب قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۲/۱ تا ۴/۲ سانتی‌متر برای نرها و ۲/۷ تا ۳/۸ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Matthieu Berroneau

بن‌مایگان: wikipedia - amphibiaweb
گردآوری: فرتورچین