خانواده‌ی سمندران راستین Salamandridae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی سمندرسانیان پیشرفته، از راسته‌ی دُم‌دارسانان و از رده‌ی دوزیستان هستند. این خانواده دربرگیرنده‌ی ۱۴۷ گونه است که در ۲۲ سرده دسته‌بندی شده‌اند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان سمندرک‌های آتش‌دل، کوچک، خال‌دار، زگیل‌دار آسیایی، تاج‌دار، آج‌دار، آرام، تمساح، دکمه‌ای، لیکیه‌ای، راستین و عینکی را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی سمندران راستین در قاره‌های اروپا و آسیا، شمال آفریقا و آمریکای شمالی زندگی می‌کنند. این جانوران بدنی باریک و دراز، دُمی بلند و پاهایی کوتاه دارند. آنان چهار انگشت در دست‌ها و پنج انگشت در پاهای‌شان دارند. بیشتر گونه‌های خانواده‌ی سمندران راستین پوستی زِبر و زهرآگین دارند. همچنین آنان شیارهای دنده‌ای یا پهلویی ندارند. بیشتر گونه‌های این خانواده می‌توانند اندام آسیب‌دیده یا جدا شده‌ی بدن خود را بازسازی کنند.
در میان گونه‌های خانواده‌ی سمندران راستین، هر دو گونه‌ی خشکی‌زی و آبزی یافت می‌شود. برخی از آنان در خشکی تخم‌گذاری می‌کنند. نوزادان سمندرهایی که در خشکی تخم‌گذاری می‌کنند، مرحله‌ی لاروی ندارند و همانند سمندری کامل، ولی کوچک سر از تخم بیرون می‌آورند. گونه‌های سرده‌ی سمندرهای لیکیه‌ای و برخی گونه‌های سرده‌ی سمندرهای راستین نیز زنده‌زا هستند. سمندرک ایتالیایی با درازای ۸ سانتی‌متر و سمندر آتشین خاور نزدیک با درازای ۳۲/۴ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی سمندران راستین به‌شمار می‌روند. در این نوشته که به بخش نخست خانواده‌ی سمندران راستین می‌پردازد با ۲۶ گونه (از ۸۱ گونه) آشنا می‌شویم.
چند نکته برای آشنایی بیشتر با دوزیستان و سمندرها: سمندر یا آتش‌خوار جانوری دوزیست از راسته‌ی دُم‌دارسانان است. دوزیستان جانورانی خون‌سرد هستند که از دیدگاه فرگشتی میان ماهیان و خزندگان جای می‌گیرند. بیشتر دوزیستان تخم‌گذارند. نوزادی که از تخم بیرون می‌آید لارو نامیده می‌شود. لاروها گام به گام و با فرآیندی به‌نام دگردیسی به جانوری بالغ دگرگون می‌شوند. دوزیستان نوزادی خود را در آب و بزرگسالی خود را در خشکی و آب زندگی می‌کنند. آنان بدنی برهنه و بدون پولک دارند. بیشتر دوزیستان از راه شُش‌ها و پوست خود دم‌وبازدم انجام می‌دهند. پوست باید همیشه نمناک باشد تا بتواند اکسیژن را دریافت کند. اگر پوست آنان خشک شود، نمی‌توانند دم‌وبازدم انجام دهند، پس می‌میرند. اکسیژن دریافت شده از راه پوست به درون رگ‌های خونی زیر پوست می‌رود و رگ‌ها نیز اکسیژن را به بخش‌های گوناگون بدن می‌رسانند. دوزیستان دارای سه گونه غده به نام‌های غده‌های موکوسی، غده‌های دانه‌دار و غده‌های لوله‌ای هستند. غده‌های موکوسی پوست را نمناک نگاه می‌دارند. غده‌های دانه‌دار از پوست زهر تراوش می‌کنند و غده‌های لوله‌ای از پوست ماده‌ای چسبناک تراوش می‌کنند. ماده‌ی چسبناک برای چسبیدن جانور نر به ماده در هنگام جفت‌گیری کاربرد دارد.
سمندرها بدنی باریک و دراز، دُمی بلند و پاهایی کوتاه با انگشتانی پرده‌دار برای شنا کردن دارند. آنان از دُم خود برای پیشروی در آب بهره می‌برند. بیشتر سمندرها چهار انگشت در دست‌ها یا پاهای جلویی و پنج انگشت در پاها یا پاهای پشتی‌شان دارند. برخی از آنان انگشتان کمتری دارند و برخی نیز بدون پاهای پشتی‌شان هستند.
سمندرها بدنی همانند مارمولک‌ها دارند، ولی با آنان ناهمسان هستند. سمندرها دوزیست هستند، ولی مارمولک‌ها خزنده هستند. سمندرها دارای پوستی بدون پولک هستند، ولی مارمولک‌ها دارای پوستی پولک‌دار هستند. سمندرها پوستی نمناک دارند، ولی مارمولک‌ها پوستی خشک و زبر دارند. سمندرها در آب یا زیستگاه‌های نمناک زندگی می‌کنند، ولی مارمولک‌ها در زیستگاه‌های خشک زندگی می‌کنند. سمندرها چنگال و سوراخ گوش ندارند، ولی مارمولک‌ها دارای چنگال و سوراخ گوش هستند.
برخی از سمندرها بیشتر زندگانی خود را در آب زندگی می‌کنند، برخی همه‌ی زندگی بالغ خود را در خشکی سپری می‌کنند و برخی نیز در هر دو زیستگاه زندگی می‌کنند. سمندرهایی که همه‌ی زندگی خویش را در آب می‌گذرانند، از راه آبشش و سمندرهایی که در خشکی زندگی می‌کنند از راه شُش‌ها دم‌وبازدم انجام می‌دهند. برخی از سمندرهای خشکی‌زی شُش ندارند و از راه پوست و بافت پوششی دهان دم‌وبازدم انجام می‌دهند.
بیشتر سمندرها پوستی رنگارنگ و زهرآگین دارند. آنان غده‌هایی در پشت گردن یا دُم خود دارند که مایعی زهرآگین یا بدمزه از خود بیرون می‌دهند. رنگارنگی و پُررنگی این جانوران، هشداری به شکارگران است تا از آنان دوری کنند. برخی از سمندرها روی پاهای خود می‌ایستند و دُم خود را تکان می‌دهند و با این کار شکارگران را می‌ترسانند. سمندرها این توانایی را دارند که اندام‌های از دست رفته یا آسیب دیده‌ی خود را بازسازی کنند. برخی از سمندرها همانند بسیاری از مارمولک‌ها، رفتار دفاعی خودوابُری دارند. آنان برای فرار از چنگ شکارگران و گیج کردن آنان، دُم خود را وابریده و می‌اندازند. این جانوران می‌توانند دُم جدا شده‌ی خود را دوباره بازسازی کنند.
بیشتر سمندرها در آب تخم‌گذاری می‌کنند و نوزادانی که سر از تخم بیرون می‌آورند تا پایان دگردیسی در آب می‌مانند. برخی از این نوزادان هیچ‌گاه مرحله‌ی دگردیسی را به پایان نمی‌رسانند و برای همیشه لاروگونه می‌مانند. آنان جانوری بالغ ولی نوزادمانند هستند و در پشت سرشان آبشش پَرمانندی دارند. برخی سمندرها در خشکی و در گودال‌های نمناک زیر درختان و سنگ‌ها تخم‌گذاری می‌کنند. نوزادان این سمندرها مرحله‌ی لاروی ندارند و همانند سمندری کامل، ولی کوچک سر از تخم بیرون می‌آورند. شمار کمی از سمندرها نیز زنده‌زا هستند.

زیرخانواده‌ی Pleurodelinae
سرده‌ی سمندرک‌های جویباری اروپایی Calotriton

نام: سمندرک جویباری مونتسنی Montseny brook newt
نام علمی: Calotriton arnoldi
پایندگی: گونه‌ی رو به نابودی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل و رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها) در رشته‌کوه منتسنی در منطقه‌ی خودگردان کاتالونیا در شمال شرقی کشور اسپانیا در جنوب غربی قاره‌ی اروپا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۵/۶ تا ۵/۹ سانتی‌متر برای نرها و ۵/۷ تا ۵/۹ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم به درازای ۳/۴ تا ۴/۴ سانتی‌متر (بدن به درازای ۱۰/۳ سانتی‌متر)
نگاره: Alberto Sanchez Vialas

نام: سمندر جویباری پیرنه Pyrenean brook salamander
نام علمی: Calotriton asper
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، رودها و جویبارهای موسمی، دوره‌ای و نامنظم، دریاچه‌ها، استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی، کارست‌ها و دیگر سیستم‌های آبی زیرزمینی، و غارهای رشته‌کوه پیرنه در کشور آندورا، جنوب غربی فرانسه و شمال شرقی اسپانیا در جنوب غربی قاره‌ی اروپا
اندازه: بدن به درازای ۱۰/۵ تا ۱۲ سانتی‌متر برای نرها و ۱۱ تا ۱۴ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم کوتاه‌تر از یک دوم درازای بدن
نگاره: Matthijs Hollanders

سرده‌ی سمندرک‌های آتش‌دل Cynops

نام: سمندرک آتش‌دل چوشیونگ Chuxiong fire-bellied newt
نام علمی: Cynops cyanurus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های کوهستانی نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی، استخرها و مرداب‌های آب شیرین موسمی و دوره‌ای، زمین‌های آبیاری شده (دربرگیرنده‌ی کانال‌های آبیاری)، و زمین‌های کشاورزی تندابی موسمی استان‌های گوئیژو در جنوب کشور چین در شرق قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۸ سانتی‌متر برای نرها و ۱۰ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم کوتاه‌تر از یک دوم درازای بدن
نگاره: Wuyuxuan

نام: سمندرک دم‌شمشیری Sword-tail newt
نام علمی: Cynops ensicauda
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی، استخرها و مرداب‌های آب شیرین موسمی و دوره‌ای، آبگیرها و زمین‌های آبیاری شده (دربرگیرنده‌ی کانال‌های آبیاری) در جزیره‌های ریوکیوی کشور ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۲/۸ سانتی‌متر برای نرها و ۱۸ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم یک دوم درازای بدن
نگاره: Benoit_Segerer

نام: سمندرک آتش‌دل فودینگ Fuding fire belly newt
نام علمی: Cynops fudingensis
پایندگی: گونه‌ی رو به نابودی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، استخرها و مرداب‌های آب شیرین موسمی و دوره‌ای، زمین‌های کشت‌پذیر و کلان‌کشتزارهای شمال شرقی استان فوجی‌آن در جنوب شرقی کشور چین در شرق قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۷ تا ۹ سانتی‌متر، دُم یک دوم درازای بدن
نگاره: Yuki503

نام: سمندرک آتش‌دل چینی Chinese fire belly newt
نام علمی: Cynops orientalis
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، استخرها و مرداب‌های آب شیرین موسمی و دوره‌ای، زمین‌های کشت‌پذیر و کلان‌کشتزارهای استان‌های آن‌هوئی، گوانگ‌شی، فوجی‌آن، هنان، هوبئی، هون‌آن، جیانگ‌سو و چجیانگ در شرق کشور چین در شرق قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۴ سانتی‌متر برای نرها و ۴/۵ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم کوتاه‌تر از این اندازه (بدن به درازای ۶ تا ۶/۵ سانتی‌متر برای نرها و ۸ سانتی‌متر برای ماده‌ها)
نگاره: Jorge Gois

نام: سمندرک آتش‌دل ژاپنی Japanese fire belly newt
نام علمی: Cynops pyrrhogaster
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل، درختچه‌زارهای معتدل، سبزه‌زارهای معتدل، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، دریاچه‌ها، استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی، چشمه‌ها و واحه‌های آب شیرین، آبگیرها، آبگیرهای آبزی‌پروری و زمین‌های آبیاری شده (دربرگیرنده‌ی کانال‌های آبیاری) در جزیره‌های هونشو، کیوشو و شیکوکو وابسته به کشور ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۴/۳ تا ۶/۴ سانتی‌متر برای نرها و ۴/۹ تا ۷/۵ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم کم‌وبیش همین اندازه (بدن به درازای ۸ تا ۱۵ سانتی‌متر)
نگاره: Takashi Ando

سرده‌ی Echinotriton

نام: سمندرک تمساح اندرسون Anderson's crocodile newt
نام علمی: Echinotriton andersoni
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، سبزه‌زارهای تندابی یا نمناک موسمی نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها، استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی و کلان‌کشتزارهای جزیره‌های ریوکیوی کشور ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۶/۹ سانتی‌متر، دُم کوتاه‌تر از یک دوم درازای بدن
نگاره: Henk Wallays

سرده‌ی سمندرهای کوهستانی اروپایی Euproctus

نام: سمندر جویباری کرس Corsican brook salamander
نام علمی: Euproctus montanus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل، درختچه‌زارهای معتدل، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی، و استخرها و مرداب‌های آب شیرین موسمی و دوره‌ای جزیره‌ی کرس وابسته به کشور فرانسه در دریای مدیترانه در جنوب قاره‌ی اروپا
اندازه: بدن به درازای ۸ تا ۱۰ سانتی‌متر، دُم یک دوم درازای بدن
نگاره: Giuseppe_Molinari

نام: سمندر جویباری ساردینیا Sardinian brook salamander
نام علمی: Euproctus platycephalus
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل، درختچه‌زارهای معتدل، درختچه‌زارهای دارای پوشش گیاهی بوته‌ای مدیترانه‌ای، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، رودها و جویبارهای موسمی، دوره‌ای و نامنظم، استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی، استخرها و مرداب‌های آب شیرین موسمی و دوره‌ای، کارست‌ها و دیگر سیستم‌های آبی زیرزمینی، غارها و آبگیرهای شرق جزیره‌ی ساردینیا وابسته به کشور ایتالیا در دریای مدیترانه در جنوب قاره‌ی اروپا
اندازه: بدن به درازای ۱۲ تا ۱۴ سانتی‌متر برای نرها و ۱۰ تا ۱۳ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم یک دوم درازای بدن
نگاره: Frank Deschandol

سرده‌ی Ichthyosaura

نام: سمندرک آلپی Alpine newt
نام علمی: Ichthyosaura alpestris
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل، درختچه‌زارهای معتدل، سبزه‌زارهای معتدل، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها؛ دریاچه‌ها، استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی، دریاچه‌ها، استخرها و مرداب‌های آب شیرین موسمی و دوره‌ای، چراگاه‌ها، باغ‌های روستایی، منطقه‌های ذخیره‌سازی آب، آبگیرها، حفاری‌های باز، و جوی‌ها، آبراهه‌های زهکشی و کانال‌های کشورهای آلبانی، اتریش، بلژیک، بوسنی و هرزگوین، بلغارستان، کرواسی، چک، دانمارک، فرانسه، آلمان، یونان، مجارستان، ایتالیا، لیختن‌اشتاین، لوکزامبورگ، مونته‌نگرو، هلند، مقدونیه شمالی، لهستان، رومانی، صربستان، اسلواکی، اسلوونی، اسپانیا، سوئیس و اوکراین در قاره‌ی اروپا
اندازه: بدن به درازای ۷ تا ۱۲ سانتی‌متر، دُم یک دوم درازای بدن
نگاره: Russell Scott

سرده‌ی سمندرک‌های کوچک Lissotriton

نام: سمندرک بوسکا Bosca's newt
نام علمی: Lissotriton boscai
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل، درختچه‌زارهای دارای پوشش گیاهی بوته‌ای مدیترانه‌ای، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، رودها و جویبارهای موسمی، دوره‌ای و نامنظم، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها؛ دریاچه‌ها، استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی، دریاچه‌ها، استخرها و مرداب‌های آب شیرین موسمی و دوره‌ای، زمین‌های کشت‌پذیر، چراگاه‌ها، باغ‌های روستایی، منطقه‌های ذخیره‌سازی آب و آبگیرهای کشور پرتغال و غرب کشور اسپانیا در شبه‌جزیره‌ی ایبری در جنوب غربی قاره‌ی اروپا
اندازه: بدن به درازای ۷/۵ سانتی‌متر برای نرها و ۹/۴ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم یک دوم درازای بدن
نگاره: Aitor Montes

نام: سمندرک هموار یونانی Greek smooth newt
نام علمی: Lissotriton graecus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل، درختچه‌زارهای معتدل، درختچه‌زارهای دارای پوشش گیاهی بوته‌ای مدیترانه‌ای، سبزه‌زارهای معتدل، استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی، استخرها و مرداب‌های آب شیرین موسمی و دوره‌ای، چشمه‌ها و واحه‌های آب شیرین، چراگاه‌ها، باغ‌های روستایی، آبگیرها، و حفاری‌های باز کشورهای آلبانی، بوسنی و هرزگوین، بلغارستان، کرواسی، یونان، مونته‌نگرو، مقدونیه شمالی و صربستان در جنوب شرقی قاره‌ی اروپا
اندازه: -
نگاره: Frank Deschandol

نام: سمندرک پالمیت Palmate newt
نام علمی: Lissotriton helveticus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل، درختچه‌زارهای معتدل، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، رودها و جویبارهای موسمی، دوره‌ای و نامنظم، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها؛ دریاچه‌ها، استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی، دریاچه‌ها، استخرها و مرداب‌های آب شیرین موسمی و دوره‌ای، زمین‌های کشت‌پذیر، چراگاه‌ها، کلان‌کشتزارها، باغ‌های روستایی، منطقه‌های شهری، منطقه‌های ذخیره‌سازی آب، آبگیرها، حفاری‌های باز، و جوی‌ها، آبراهه‌های زهکشی و کانال‌های کشورهای بلژیک، چک، فرانسه، آلمان، لوکزامبورگ، هلند، پرتغال، اسپانیا، سوئیس و بریتانیا و جزیره‌های گرنزی، جرزی و من وابسته به کشور بریتانیا در غرب قاره‌ی اروپا
اندازه: بدن به درازای ۸/۵ سانتی‌متر برای نرها و ۹/۵ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم کوتاه‌تر از یک دوم درازای بدن
نگاره: Jonathan Ball

نام: سمندرک ایتالیایی Italian newt
نام علمی: Lissotriton italicus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل، درختچه‌زارهای معتدل، درختچه‌زارهای دارای پوشش گیاهی بوته‌ای مدیترانه‌ای، دریاچه‌ها، استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی، دریاچه‌ها، استخرها و مرداب‌های آب شیرین موسمی و دوره‌ای، زمین‌های کشت‌پذیر، چراگاه‌ها، منطقه‌های ذخیره‌سازی آب، آبگیرها، و جوی‌ها، آبراهه‌های زهکشی و کانال‌های منطقه‌های مارکه، ابروتزو، مولیزه، لاتزیو، کامپانیا، پولیا، باسیلیکاتا و کالابریا در مرکز و جنوب کشور ایتالیا در جنوب قاره‌ی اروپا
اندازه: بدن به درازای ۸ سانتی‌متر، دُم یک دوم درازای بدن
نگاره: Frank Deschandol

نام: سمندرک هموار قفقازی Caucasian smooth newt
نام علمی: Lissotriton lantzi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل، سبزه‌زارهای سرددشت، سبزه‌زارهای معتدل، استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی، زمین‌های کشت‌پذیر، باغ‌های روستایی، آبگیرها، و جوی‌ها، آبراهه‌های زهکشی و کانال‌های کشور گرجستان و جنوب غربی کشور روسیه در منطقه‌ی قفقاز در جنوب شرقی قاره‌ی اروپا
اندازه: بدن به درازای ۹/۲ سانتی‌متر، دُم یک دوم درازای بدن
نگاره: Александр Гончаров

نام: سمندرک کارپات (سمندرک مونتاندون) Carpathian newt
نام علمی: Lissotriton montandoni
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، رودها و جویبارهای موسمی، دوره‌ای و نامنظم، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها؛ دریاچه‌ها، استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی، استخرها و مرداب‌های آب شیرین موسمی و دوره‌ای، چشمه‌ها و واحه‌های آب شیرین، زمین‌های کشت‌پذیر، چراگاه‌ها، باغ‌های روستایی، آبگیرها، و جوی‌ها، آبراهه‌های زهکشی و کانال‌های کشورهای جمهوری چک، لهستان، رومانی، اسلواکی و اوکراین در مرکز قاره‌ی اروپا
اندازه: بدن به درازای ۱۰ سانتی‌متر، دُم یک دوم درازای بدن
نگاره: Sebastian Voitel

نام: سمندرک هموار اشمیتلر Schmidtler's smooth newt
نام علمی: Lissotriton schmidtleri
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل، درختچه‌زارهای دارای پوشش گیاهی بوته‌ای مدیترانه‌ای، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی، زمین‌های کشت‌پذیر، باغ‌های روستایی، آبگیرها، زمین‌های آبیاری شده (دربرگیرنده‌ی کانال‌های آبیاری)، و جوی‌ها، آبراهه‌های زهکشی و کانال‌های شمال غربی کشور یونان، جنوب شرقی بلغارستان و شمال غربی ترکیه در جنوب شرقی قاره‌ی اروپا
اندازه: بدن به درازای ۱۱ سانتی‌متر، دُم یک دوم درازای بدن
نگاره: Frank Deschandol

نام: سمندرک هموار (سمندرک معمولی) Smooth newt
نام علمی: Lissotriton vulgaris
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های شمالی، جنگل‌های زیرشمالگانی، جنگل‌های معتدل، درختچه‌زارهای معتدل، درختچه‌زارهای دارای پوشش گیاهی بوته‌ای مدیترانه‌ای، سبزه‌زارهای معتدل، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، تالاب‌های بیشتر درختچه‌ای، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها؛ دریاچه‌ها، استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی، دریاچه‌ها، استخرها و مرداب‌های آب شیرین موسمی و دوره‌ای، زمین‌های کشت‌پذیر، چراگاه‌ها، کلان‌کشتزارها، باغ‌های روستایی، منطقه‌های شهری، آبگیرها، آبگیرهای آبزی‌پروری، حفاری‌های باز، زمین‌های آبیاری شده (دربرگیرنده‌ی کانال‌های آبیاری)، و جوی‌ها، آبراهه‌های زهکشی و کانال‌های قاره‌ی اروپا
اندازه: بدن به درازای ۹ تا ۱۱ سانتی‌متر برای نرها و ۸ تا ۹/۵ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم یک دوم درازای بدن
نگاره: Russell Scott
(آشنایی بیشتر با سمندرک هموار یا سمندرک معمولی)

سرده‌ی سمندرک‌های خال‌دار Neurergus

نام: سمندرک کوهستانی آذربایجان Azerbaijan mountain newt
نام علمی: Neurergus crocatus
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، رودها و جویبارهای موسمی، دوره‌ای و نامنظم، چشمه‌ها و واحه‌های آب شیرین و منطقه‌های صخره‌ای (پرتگاه‌های درون‌بومی و قله‌های کوهستانی) در غرب دریاچه ارومیه در شمال غربی کشور ایران، شمال شرقی عراق و جنوب شرقی ترکیه در غرب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۸ سانتی‌متر برای نرها و ۱۶ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم بلندتر از یک دوم درازای بدن
نگاره: Henk Wallays

نام: سمندرک کردستان Kurdistan newt
نام علمی: Neurergus derjugini
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، رودها و جویبارهای موسمی، دوره‌ای و نامنظم، چشمه‌ها و واحه‌های آب شیرین و منطقه‌های صخره‌ای (پرتگاه‌های درون‌بومی و قله‌های کوهستانی) در غرب کشور ایران در غرب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۴ تا ۱۵ سانتی‌متر، دُم بلندتر از یک دوم درازای بدن
نگاره: Parham Beyhaghi

نام: سمندرک لرستانی (سمندرک خال‌دار قیصر) Luristan newt
نام علمی: Neurergus kaiseri
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل، درختچه‌زارهای خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، رودها و جویبارهای موسمی، دوره‌ای و نامنظم، چشمه‌ها و واحه‌های آب شیرین و منطقه‌های صخره‌ای (پرتگاه‌های درون‌بومی و قله‌های کوهستانی) در جنوب استان لرستان و شمال استان خوزستان در غرب کشور ایران در غرب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۰/۹ تا ۱۳/۱ سانتی‌متر، دُم یک دوم درازای بدن
نگاره: Frank Deschandol

نام: سمندرک آناتولی (سمندرک خال‌دار اشتراخ) Anatolia newt
نام علمی: Neurergus strauchii
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، درختچه‌زارهای خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، سبزه‌زارهای خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، رودها و جویبارهای موسمی، دوره‌ای و نامنظم، چشمه‌ها و واحه‌های آب شیرین، تالاب‌های آلپی (دربرگیرنده‌ی آب‌های زودگذر برخاسته از آب شدن برف‌ها)، آبگیرهای آبزی‌پروری و زمین‌های آبیاری شده (دربرگیرنده‌ی کانال‌های آبیاری) در شرق کشور ترکیه در غرب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۳/۱ تا ۱۷/۶ سانتی‌متر برای نرها و ۱۲/۹ تا ۱۸/۱ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم یک دوم درازای بدن
نگاره: Sebastian Voitel

سرده‌ی سمندرک‌های آمریکای شمالی Notophthalmus

نام: سمندرک خال‌سیاه Black-spotted newt
نام علمی: Notophthalmus meridionalis
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، درختچه‌زارهای خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها؛ دریاچه‌ها، استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی، دریاچه‌ها، استخرها و مرداب‌های آب شیرین موسمی و دوره‌ای، و جوی‌ها، آبراهه‌های زهکشی و کانال‌ها جنوب ایالت تگزاس در جنوب کشور آمریکا و ایالت‌های تامائولیپاس، وراکروز، سن لوئیس پوتوسی، ایدالگو و پوئبلا در شرق کشور مکزیک در جنوب آمریکای شمالی
اندازه: بدن به درازای ۷ تا ۱۱ سانتی‌متر، دُم یک دوم درازای بدن
نگاره: Drewrdavis

نام: سمندرک راه‌راه Striped newt
نام علمی: Notophthalmus perstriatus
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل، درختچه‌زارهای معتدل، استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی، دریاچه‌ها، استخرها و مرداب‌های آب شیرین موسمی و دوره‌ای، و آبگیرهای جنوب ایالت جورجیا و شمال ایالت فلوریدا در جنوب شرقی کشور آمریکا در شرق آمریکای شمالی
اندازه: بدن به درازای ۵/۴ تا ۱۰/۵ سانتی‌متر، دُم یک دوم درازای بدن
نگاره: Jonathan Mays

نام: سمندرک شرقی Eastern newt
نام علمی: Notophthalmus viridescens
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، رودها و جویبارهای موسمی، دوره‌ای و نامنظم، خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها، استخرها و مرداب‌های آب شیرین همیشگی، و استخرها و مرداب‌های آب شیرین موسمی و دوره‌ای جنوب شرقی کشور کانادا و نیمه‌ی شرقی کشور آمریکا در شرق آمریکای شمالی
اندازه: بدن به درازای ۷ تا ۱۲/۴ سانتی‌متر، دُم یک دوم درازای بدن
نگاره: Patrick Randall

گونه‌های خانواده‌ی سمندران راستین (بخش نخست) - (بخش دوم) - (بخش سوم)

بن‌مایگان: wikipedia - animaldiversity - amphibiaweb
گردآوری: فرتورچین