خانواده‌ی سنجاب‌ماهیان ژرف‌زی Berycidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی سنجاب‌ماهی‌سانیان، از راسته‌ی سنجاب‌ماهی‌سانان و از رده‌ی پرتوبالگان هستند. این خانواده دربرگیرنده‌ی ۱۰ گونه است که در ۲ سرده دسته‌بندی شده‌اند. تاکنون ۲ گونه از خانواده‌ی سنجاب‌ماهیان ژرف‌زی نابود شده و از میان رفته‌اند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان آلفونسینو و آلفونسینو باشکوه را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی سنجاب‌ماهیان ژرف‌زی در ژرفای ۱۰ تا ۱۳۰۰ متری آب‌های گرمسیری و معتدل سراسر جهان زندگی می‌کنند. هرچند بیشتر گونه‌ها در ژرفای ۲۰۰ تا ۶۰۰ متری یافت می‌شوند. این جانوران بدنی کشیده، لوزی‌مانند، فشرده و پوشیده از پولک دارند. همچنین بدن آنان بیشتر به‌رنگ سرخ و پولک‌های‌شان خاردار است. این ماهیان دهانی بزرگ، چشمانی درشت و باله‌ی دُمی دوشاخه دارند. باله‌ی مخرجی تا اندازه‌ای کشیده و باله‌های سینه‌ای آنان دارای یک خار هستند. گونه‌های این خانواده دریازی، شب‌زی و ژرف‌زی هستند و خوراک آنان سخت‌پوستان، سرپایان و ماهیان کوچک است. Centroberyx rubricaudus (در فهرست زیر نیست.) با درازای ۱۴/۷ سانتی‌متر و آلفونسینو با درازای ۱۰۰ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی سنجاب‌ماهیان ژرف‌زی به‌شمار می‌روند. در این نوشته با ۶ گونه‌ی این خانواده آشنا می‌شویم.

سرده‌ی Beryx

نام: آلفونسینو Alfonsino
نام علمی: Beryx decadactylus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۱۰ تا ۱۳۰۰ (بیشتر ۲۰۰ تا ۸۰۰) متری آب‌های معتدل و گرمسیری همه‌ی اقیانوس‌های جهان (به‌جز شرق اقیانوس آرام)، میان مدارهای ۷۰ درجه‌ی شمالی تا ۴۸ درجه‌ی جنوبی و ۱۸۰ درجه‌ی غربی تا ۱۸۰ درجه‌ی شرقی از عرض جغرافیایی (شرق اقیانوس اطلس: از جزیره‌ی گرینلند وابسته به کشور دانمارک و همچنین کشورهای ایسلند و نروژ در غرب قاره‌ی اروپا تا کشورهای صحرای غربی و آفریقای جنوبی در غرب قاره‌ی آفریقا، دربرگیرنده‌ی غرب دریای مدیترانه؛ غرب اقیانوس اطلس: از جزیره‌ی گرینلند وابسته به کشور دانمارک در شمال شرقی آمریکای شمالی تا کشورهای برزیل و آرژانتین در شرق آمریکای جنوبی؛ اقیانوس‌های هند و آرام: از شرق قاره‌ی آفریقا تا کشور ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا و کشورهای استرالیا و نیوزیلند در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: وزن ۴ کیلوگرم، بدن به درازای ۱۰۰ سانتی‌متر
نگاره: Dr. Ken Sulak, USGS

نام: آلفونسینو باشکوه Splendid alfonsino
نام علمی: Beryx splendens
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۲۵ تا ۱۳۰۰ (بیشتر ۴۰۰ تا ۶۰۰) متری آب‌های نیمه‌گرمسیری همه‌ی اقیانوس‌های جهان (به‌جز شمال شرقی اقیانوس آرام و دریای مدیترانه)، میان مدارهای ۴۵ درجه‌ی شمالی تا ۴۳ درجه‌ی جنوبی و ۱۸۰ درجه‌ی غربی تا ۱۸۰ درجه‌ی شرقی از عرض جغرافیایی (غرب اقیانوس اطلس: از شاخاب مین تا شاخاب مکزیک در شرق آمریکای شمالی؛ شرق اقیانوس اطلس: از جنوب غربی قاره‌ی اروپا و گروه‌جزیره‌ی قناری وابسته به کشور اسپانیا تا کشور آفریقای جنوبی در جنوب قاره‌ی آفریقا؛ اقیانوس‌های هند و آرام: از شرق قاره‌ی آفریقا تا کشور ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا و گروه‌جزیره‌ی هاوایی و کشورهای استرالیا و نیوزیلند در قاره‌ی اقیانوسیه؛ شرق اقیانوس آرام: کرانه‌های کشور شیلی در جنوب غربی آمریکای جنوبی)
اندازه: وزن ۴ کیلوگرم، بدن به درازای ۷۰ سانتی‌متر
نگاره: NOAA Photo Library

سرده‌ی Centroberyx

نام: سرخ‌ماهی Redfish
نام علمی: Centroberyx affinis
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۰ تا ۴۵۰ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری غرب اقیانوس آرام، میان مدارهای ۱۹ درجه‌ی جنوبی تا ۴۱ درجه‌ی جنوبی و ۱۴۸ درجه‌ی شرقی تا ۱۷۸ درجه‌ی غربی از عرض جغرافیایی (کرانه‌های کشورهای استرالیا و نیوزیلند و گروه‌جزیره‌ی کالدونیای نو (از سرزمین‌های فرادریایی فرانسه) در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: وزن ۲ کیلوگرم، بدن به درازای ۵۰ سانتی‌متر
نگاره: Graham Edgar

نام: سرخ‌ماهی خم‌کران Bight redfish
نام علمی: Centroberyx gerrardi
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۰ تا ۵۰۰ متری آب‌های معتدل شرق اقیانوس هند، میان مدارهای ۳۱ درجه‌ی جنوبی تا ۴۵ درجه‌ی جنوبی و ۱۱۴ درجه‌ی شرقی تا ۱۵۰ درجه‌ی شرقی از عرض جغرافیایی (کرانه‌های کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۶۶ سانتی‌متر
نگاره: German Soler

نام: دم‌پرستویی Swallow-tail
نام علمی: Centroberyx lineatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۵ تا ۲۸۰ (بیشتر ۶۰ تا ؟) متری آب‌های معتدل غرب اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام (غرب اقیانوس هند: کرانه‌های کشور جزیره‌ای ماداگاسکار در شرق قاره‌ی آفریقا، غرب اقیانوس آرام: از کشور ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا تا کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۴۶ سانتی‌متر
نگاره: Antonia Cooper

نام: آلفونسینو کوتاه Short alfonsino
نام علمی: Centroberyx spinosus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های ژرف غرب اقیانوس هند (کرانه‌های کشور آفریقای جنوبی در جنوب قاره‌ی آفریقا)
اندازه: بدن به درازای ۲۰ سانتی‌متر
نگاره: -

بن‌مایگان: wikipedia - fishbase
گردآوری: فرتورچین