خانواده‌ی خورشیدماهیان اقیانوسی Molidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی بادکنک‌ماهی‌سانیان، از راسته‌ی چهاردندان‌سانان و از رده‌ی پرتوبالگان هستند. این خانواده دربرگیرنده‌ی ۵ گونه است که در ۳ سرده دسته‌بندی شده‌اند. تاکنون ۷ گونه از خانواده‌ی خورشیدماهیان اقیانوسی نابود شده و از میان رفته‌اند. خورشیدماهیان اقیانوسی در آب‌های گرمسیری تا معتدل سراسر جهان یافت می‌شوند. آنان دور از کرانه‌ها و در منطقه‌ی دریامیانی یا پلاژک و تا ژرفای ۴۰۰ متر زندگی می‌کنند. بیشتر گونه‌های این خانواده دریازی هستند، ولی در میان آنان گونه‌های آب لب‌شور نیز یافت می‌شوند. این جانوران بدنی کوتاه و بدون پولک دارند. بدن آنان در پشت باله‌ی پشتی به‌پایان می‌رسد. خورشیدماهیان پوستی کلفت، چرم‌مانند و زبر دارند. اگرچه ماهیان جوان بدنی خاردار داشته و با ماهیان بالغ بسیار ناهمسانند. گونه‌های این خانواده با داشتن ۱۶ مهره در ستون مهره‌ها، دارای کمترین مهره در میان همه‌ی ماهیان هستند. هر سوی سر این ماهیان دارای دو سوراخ بویایی کوچک است. آنان دهانی کوچک، دندان‌هایی پیوسته و منقارمانند و آرواره‌هایی با دو دندان دوکی‌مانند دارند. همچنین آنان باله‌های سینه‌ای کوچک دارند. دهانه‌ی آبششی کوچک بوده و در جلو باله‌ی سینه‌ای باز می‌شود. باله‌های پشتی و مخرجی این ماهیان روبه‌روی یکدیگر هستند. آن‌ها بلند و بدون پرتو هستند و با صفحه‌های غضروفی پشتیبانی می‌شوند. همچنین باله‌های پشتی و مخرجی بدون خار هستند، هرچند توانایی پدید آوردن انرژی برای حرکت را دارند. خورشیدماهیان بدون پایه‌ی باله‌ی دُمی، بدون باله‌ی دُمی، بدون باله‌های شکمی، بدون خط کناری و بدون بادکنک شناوری هستند. گونه‌های خانواده‌ی خورشیدماهیان اقیانوسی شنای آرامی دارند و خوراک‌شان پلانکتون‌های منطقه‌ی نورگیر یا منطقه‌ی نور خورشید و گاهی عروس دریایی و نیز جلبک، سخت‌پوستان و ماهیان است. خورشیدماهی باریک با درازای ۱۰۰ سانتی‌متر و خورشیدماهی دم‌تیز با درازای ۳۳۷ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی خورشیدماهیان اقیانوسی به‌شمار می‌روند. در این نوشته با ۵ گونه‌ی این خانواده آشنا می‌شویم.

سرده‌ی Masturus

نام: خورشیدماهی دم‌تیز Sharptail mola
نام علمی: Masturus lanceolatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ؟ تا ۶۷۰ متری آب‌های گرمسیری تا نیمه‌گرمسیری همه‌ی اقیانوس جهان، میان مدارهای ۳۷ درجه‌ی شمالی تا ۳۵ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی
اندازه: وزن ۲۰۰۰ کیلوگرم، بدن به درازای ۳۳۷ سانتی‌متر
نگاره: Gonzalo Mucientes Sandoval

سرده‌ی Mola

نام: خورشیدماهی اقیانوسی Ocean sunfish
نام علمی: Mola mola
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۳۰ تا ۱۵۱۵ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری همه‌ی اقیانوس جهان، میان مدارهای ۷۵ درجه‌ی شمالی تا ۶۵ درجه‌ی جنوبی و ۱۸۰ درجه‌ی غربی تا ۱۸۰ درجه‌ی شرقی از عرض جغرافیایی
اندازه: وزن ۲۳۰۰ کیلوگرم، بدن به درازای ۳۳۳ سانتی‌متر
نگاره: Christine Zenino

نام: خورشیدماهی غول‌پیکر Giant sunfish
نام علمی: Mola alexandrini
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۴۸۰ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری همه‌ی اقیانوس جهان
اندازه: وزن ۲۳۰۰ کیلوگرم، بدن به درازای ۳۰۰ سانتی‌متر
نگاره: Frank Krasovec

نام: خورشیدماهی کلاه‌چشمک‌زن Hoodwinker sunfish
نام علمی: Mola tecta
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل نیم‌کره‌ی جنوبی و گاهی نیم‌کره‌ی شمالی (جنوب شرقی کشور استرالیا، پیرامون کشور نیوزیلند، نزدیک کشور آفریقای جنوبی و پیرامون کشور شیلی)
اندازه: بدن به درازای ۲۴۲ سانتی‌متر
نگاره: Pat Webster @underwaterpat

سرده‌ی Ranzania

نام: خورشیدماهی باریک Slender sunfish
نام علمی: Ranzania laevis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱ تا ۱۴۰ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری همه‌ی اقیانوس جهان، میان مدارهای ۷۱ درجه‌ی شمالی تا ۵۵ درجه‌ی جنوبی و ۱۸۰ درجه‌ی غربی تا ۱۸۰ درجه‌ی شرقی از عرض جغرافیایی (غرب اقیانوس اطلس: پیرامون ایالت فلوریدای کشور آمریکا در شرق آمریکای شمالی، جزیره‌ی مارتینیک (از سرزمین‌های فرادریایی فرانسه) در دریای کارائیب و کشورهای ونزوئلا و برزیل در آمریکای جنوبی؛ شرق اقیانوس اطلس: از گروه‌جزیره‌ی مادیرا وابسته به کشور پرتغال تا منطقه‌ی اسکاندیناوی در غرب قاره‌ی اروپا، همچنین پیرامون کشورهای سنگال، سیرالئون و آفریقای جنوبی؛ شرق اقیانوس آرام: از مرکز ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا در غرب آمریکای شمالی تا کشور شیلی در غرب آمریکای جنوبی؛ اقیانوس هند: پیرامون کشورهای ماداگاسکار و موریس، جزیره‌ی رئونیون (از سرزمین‌های فرادریایی فرانسه) و کشورهای ایران و استرالیا؛ غرب اقیانوس آرام: پیرامون کشورهای ژاپن و چین، جزیره‌ی تایوان و کشور نیوزیلند)
اندازه: بدن به درازای ۱۰۰ سانتی‌متر
نگاره: Kraken Slayer

بن‌مایگان: wikipedia - fishbase
گردآوری: فرتورچین