خانوادهی مکندگان Catostomidae، خانوادهای از زیرراستهی مکندهسانیان، از راستهی کپورماهیسانان و از ردهی پرتوبالگان هستند. این خانواده دربرگیرندهی ۷۹ گونه است که در ۱۴ سرده دستهبندی شدهاند. تاکنون ۱۴ گونه از خانوادهی مکندگان نابود شده و از میان رفتهاند. از برجستهترین گونههای این خانواده میتوان مکندههای درازبینی، چابمکندهی دریاچهای، گاومیشماهی دهانکوچک، گاومیشماهی دهانبزرگ و مکندهی چینی را نام برد. گونههای خانوادهی مکندگان در زیستگاههای آبهای شیرین آمریکای شمالی یافت میشوند؛ بهجز گونهی مکندهی درازبینی Catostomus catostomus که در شمال شرقی منطقهی سیبری در کشور روسیه و گونهی مکندهی چینی Myxocyprinus asiaticus که در کشور چین زندگی میکنند. بیشتر گونههای این خانواده در زیستگاههای آب شیرین همچون جویبارها و رودها زندگی میکنند، ولی در میان آنان گونههای آب لبشور نیز یافت میشوند.
این جانوران بدنی کشیده، دوکیمانند و پوشیده از پولک دارند. همچنین آنان دهانی زیرین و لبهایی کلفت و گوشتی دارند. این ماهیان یک بالهی پشتی و بالهی دُمی دوشاخه دارند. بالهی پشتی در میان بدن و کموبیش روبهروی بالههای شکمی جای گرفته است. گونههای خانوادهی مکندگان، گوشتخوارند و خوراک آنان مواد آواری، جانداران کفزی همچون سختپوستان و کرمها، حشرات روی آب، خرچنگ، مهرهداران کوچک زمینی و ماهیان است. گاومیشماهی دهانبزرگ با ۱۲۷ سال سن، در میان ماهیان استخوانی آب شیرین درازترین زندگانی را دارد. Catostomus conchos (در فهرست زیر نیست.) با درازای ۲/۵ سانتیمتر و گاومیشماهی دهانبزرگ با درازای ۱۲۳ سانتیمتر، کوچکترین و بزرگترین گونههای خانوادهی مکندگان بهشمار میروند. در این نوشته که به بخش نخست خانوادهی مکندگان میپردازد با ۲۳ گونه (از ۴۷ گونه) آشنا میشویم.
زیرخانوادهی مکندگیان Catostominae
سردهی مکندهها Catostomus
نام: مکندهی درازبینی Longnose sucker
نام علمی: Catostomus catostomus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ؟ تا ۱۸۰ متری آبهای معتدل دریاچهها و شاخههای جویباری آنها و گاهی آبهای لبشور آمریکای شمالی و همچنین حوضهی شمالگانی منطقهی سیبری در کشور روسیه، میان مدارهای ۳۸ درجهی شمالی تا ۳۲ درجهی شمالی از عرض جغرافیایی (سراسر کشور کانادا و ایالت آلاسکا؛ شیب اقیانوس اطلس بهسوی جنوب تا زهکشی رود دلاور در ایالت نیویورک کشور آمریکا؛ حوضهی دریاچههای بزرگ؛ زهکشی رود مونونگهیلا در ایالتهای مریلند و ویرجینیای غربی کشور آمریکا؛ زهکشی رود میسوری بهسوی جنوب تا ایالتهای نبراسکا و کلرادو کشور آمریکا؛ و همچنین سیستم رود کلمبیا در کشورهای کانادا و آمریکا)
اندازه: وزن ۳/۳ کیلوگرم، بدن به درازای ۶۴ سانتیمتر
نگاره: Audrey Lafrenaye
نام: مکندهی بیابانی (مکندهی کوهستان هیلا) Desert sucker
نام علمی: Catostomus clarkii
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای معتدل رودهای آمریکای شمالی، میان مدارهای ۴۳ درجهی شمالی تا ۳۱ درجهی شمالی از عرض جغرافیایی (زهکشی رود کلرادو پایینی در ایالت نوادای کشور آمریکا؛ رود ویرجین در ایالتهای یوتا، آریزونا و نوادای کشور آمریکا؛ رود بیل ویلیامز در ایالت آریزونای کشور آمریکا؛ و رود هیلا در ایلالتهای نیومکزیکو و آریزونای کشور آمریکا و شمال ایالت سونورای کشور مکزیک)
اندازه: بدن به درازای ۳۳ سانتیمتر
نگاره: Ryan O'Donnell
نام: مکندهی لبپلی Bridgelip sucker
نام علمی: Catostomus columbianus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای معتدل لبهی دریاچهها، جویبارها و رودهای آمریکای شمالی، میان مدارهای ۵۵ درجهی شمالی تا ۴۳ درجهی شمالی از عرض جغرافیایی (شیب اقیانوس آرام از زهکشی رود فریزر در استان بریتیش کلمبیای کانادا بهسوی جنوب از راه زهکشی رود کلمبیا در استان بریتیش کلمبیای کانادا و در ایالتهای آیداهو، واشینگتن، اورگان و نوادای کشور آمریکا و همچنین حوضهی رود هارنی در شرق ایالت اورگن کشور آمریکا)
اندازه: بدن به درازای ۳۰ سانتیمتر
نگاره: Ernest Keeley
نام: مکندهی سفید White sucker
نام علمی: Catostomus commersonii
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ؟ تا ۳۰ متری آبهای معتدل استخرها، دریاچهها، جویبارها و رودهای آمریکای شمالی، میان مدارهای ۶۸ درجهی شمالی تا ۳۴ درجهی شمالی از عرض جغرافیایی (سراسر کشور کانادا تا کرانههای اقیانوس اطلس، بهسوی جنوب و از راه ایالت کارولینای شمالی تا ایالت نیومکزیکوی کشور آمریکا)
اندازه: وزن ۲/۹ کیلوگرم، بدن به درازای ۶۵ سانتیمتر
نگاره: USFWS
نام: مکندهی سرآبی Bluehead sucker
نام علمی: Catostomus discobolus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای معتدل رودهای آمریکای شمالی، میان مدارهای ۴۴ درجهی شمالی تا ۳۵ درجهی شمالی از عرض جغرافیایی (سیستم رود اسنیک در زهکشی رود کلمبیا در ایالتهای وایومینگ و آیداهوی کشور آمریکا؛ حوضهی دریاچهی بونویل در ایالتهای آیداهو، وایومینگ و یوتای کشور آمریکا؛ بهسوی جنوب از راه زهکشی رود کلرادو بالایی در ایالتهای وایومینگ، کلرادو، یوتا، نیومکزیکو و آریزونای کشور آمریکا)
اندازه: بدن به درازای ۴۱ سانتیمتر
نگاره: Bruce D. Taubert
نام: مکندهی سونورا Sonora sucker
نام علمی: Catostomus fumeiventris
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای معتدل جویبارها و رودهای آمریکای شمالی، میان مدارهای ۳۵ درجهی شمالی تا ۳۱ درجهی شمالی از عرض جغرافیایی (سیستم های رودهای هیلا و بیل ویلیامز در زهکشی رود کلرادو در ایالتهای نیومکزیکو و آریزونای کشور آمریکا و شمال ایالت سونورای کشور مکزیک)
اندازه: بدن به درازای ۸۰ سانتیمتر
نگاره: Joel Sartore
نام: مکندهی دهانفلانلی Flannelmouth sucker
نام علمی: Catostomus latipinnis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای معتدل رودهای آمریکای شمالی، میان مدارهای ۳۸ درجهی شمالی تا ۳۲ درجهی شمالی از عرض جغرافیایی (زهکشی رود کلرادو از جنوب غربی ایالت وایومینگ تا جنوب ایالت آریزونای کشور آمریکا)
اندازه: وزن ۹۲۰ گرم، بدن به درازای ۵۶ سانتیمتر
نگاره: Joel Sartore
نام: مکندهی درشتپولک Largescale sucker
نام علمی: Catostomus macrocheilus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱ تا ۸۰ متری آبهای معتدل استخرها، دریاچهها و رودهای آمریکای شمالی، میان مدارهای ۵۴ درجهی شمالی تا ۴۱ درجهی شمالی از عرض جغرافیایی (حوضهی شمالگانی کشور کانادا از زهکشی رود پیس در استان بریتیش کلمبیا تا زهکشی رود اسموکی در استان آلبرتا؛ شیب اقیانوس آرام از رود ناس در استان بریتیش کلمبیای کشور کانادا تا زهکشی رود اسنیک در ایالتهای آیداهو و نوادای کشور آمریکا و همچنین رود کوکیل در ایالت اورگن کشور آمریکا)
اندازه: بدن به درازای ۶۱ سانتیمتر
نگاره: J Floer
نام: مکندهی ساکرامنتو Sacramento sucker
نام علمی: Catostomus occidentalis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای نیمهگرمسیری استخرها، آبگیرها، دریاچهها و جویبارهای آمریکای شمالی، میان مدارهای ۴۳ درجهی شمالی تا ۳۶ درجهی شمالی از عرض جغرافیایی (شیب اقیانوس آرام کشور آمریکا از رود مد در شمال ایالت کالیفرنیا تا رود سالیناس در مرکز ایالت کالیفرنیا؛ همچنین سراسر زهکشی ساکرامنتو-سن خواکین از دریاچهی گوس در ایالت اورگن تا رود کرن در ایالت کالیفرنیا)
اندازه: بدن به درازای ۶۰ سانتیمتر
نگاره: Naiad_Lad
نام: مکندهی کوهی Mountain sucker
نام علمی: Catostomus platyrhynchus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای معتدل جویباها و رودهای کوهستانی آمریکای شمالی، میان مدارهای ۵۴ درجهی شمالی تا ۳۸ درجهی شمالی از عرض جغرافیایی (کشورهای کانادا و آمریکا از سیستم رود ساسکاچوان و زهکشی رود فریزر بهسوی جنوب و از راه زهکشی رودهای میسوری بالایی و کلرادو تا ایالتهای کلرادو و یوتای کشور آمریکا؛ حوضهی رود لاهونتان در کشور آمریکا؛ سیستم رود ساکرامنتو بالایی در ایالت کالیفرنیا و از راه ایالتهای اورگن و واشینگتن کشور آمریکا تا جنوب استان بریتیش کلمبیای کشور کانادا)
اندازه: بدن به درازای ۲۵ سانتیمتر
نگاره: Ernest Keeley
نام: مکندهی ریو گرانده Rio Grande sucker
نام علمی: Catostomus plebeius
پایندگی: گونهی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای معتدل استخرها و رودهای آمریکای شمالی، میان مدارهای ۳۸ درجهی شمالی تا ۳۲ درجهی شمالی از عرض جغرافیایی (زهکشی رود ریو گراندهی بالایی در جنوب ایالتهای کلرادو و نیومکزیکوی کشور آمریکا بهسوی جنوب و از راه زهکشیهای شیب اقیانوس آرام تا ایالتهای دورانگو و زاکاتکاس کشور مکزیک)
اندازه: بدن به درازای ۲۰ سانتیمتر
نگاره: Joel Sartore
نام: مکندهی ریزپولک کلمت Klamath smallscale sucker
نام علمی: Catostomus rimiculus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای معتدل استخرها و رودهای آمریکای شمالی، میان مدارهای ۴۳ درجهی شمالی تا ۴۲ درجهی شمالی از عرض جغرافیایی (زهکشی رود روگ در جنوب غربی ایالت اورگن بهسوی جنوب تا زهکشی رود ترینیتی در شمال غربی ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا)
اندازه: بدن به درازای ۵۰ سانتیمتر
نگاره: Andre Giraldi
نام: مکندهی سانتا آنا Santa Ana sucker
نام علمی: Catostomus santaanae
پایندگی: گونهی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای معتدل استخرها و رودهای آمریکای شمالی، میان مدارهای ۳۵ درجهی شمالی تا ۳۳ درجهی شمالی از عرض جغرافیایی (زهکشیهای رودهای لس آنجلس، سن گابریل و سانتا آنا در جنوب ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا)
اندازه: بدن به درازای ۲۵ سانتیمتر
نگاره: Joel Sartore
نام: مکندهی تایی Tyee sucker
نام علمی: Catostomus tsiltcoosensis
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای معتدل جویبارها و دریاچههای کرانهای آمریکای شمالی (از رود سیوسلاو بهسوی جنوب تا رود سیکسز در ایالت اورگن کشور آمریکا)
اندازه: بدن به درازای ۴/۴ سانتیمتر
نگاره: Zoltshmack
نام: مکندهی تابستانی Summer sucker
نام علمی: Catostomus utawana
پایندگی: گونهی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای معتدل دریاچهها و جویبارهای آمریکای شمالی (زهکشیهای رود سنت لارنس و هادسون در کوههای آدیرونداک در ایالت نیویورک کشور آمریکا)
اندازه: بدن به درازای ۱۰ سانتیمتر برای نرها و ۱۱ سانتیمتر برای مادهها
نگاره: Eric C. Maxwell
سردهی چابمکندهها Erimyzon
نام: چابمکندهی جویباری غربی Western creek chubsucker
نام علمی: Erimyzon claviformis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای نیمهگرمسیری استخرها، جویبارها و رودهای کوچک آمریکای شمالی (دریاچههای بزرگ پایینی و حوضههای رود میسیسیپی از جنوب ایالت میشیگان و جنوب شرقی ایالت ویسکانسین بهسوی جنوب تا شاخاب مکزیک؛ شیب زهکشی شاخاب مکزیک از زهکشی رود آپالاچیکولا در ایالت جورجیا تا رود سن جاسینتو در ایالت تگزاس کشور آمریکا)
اندازه: بدن به درازای ۲۳ سانتیمتر
نگاره: Joel Sartore
نام: چابمکندهی جویباری شرقی Eastern creek chubsucker
نام علمی: Erimyzon oblongus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای نیمهگرمسیری استخرها، جویبارها، رودهای کوچک و گاهی دریاچههای آمریکای شمالی، میان مدارهای ۴۴ درجهی شمالی تا ۲۹ درجهی شمالی از عرض جغرافیایی (از ایالت مین تا رود آلتاماها در ایالت جورجیا؛ زهکشی دریاچهی انتاریو در ایالت نیویورک؛ از رود چاتاهوچی در ایالت آلاباما و رود اسکامبیا در ایالت فلوریدا تا رود سن جاسینتو در ایالت تگزاس؛ از دریاچههای بزرگ پایینی و حوضههای رود میسیسیپی از ایالتهای میشیگان و ویسکانسین تا شاخاب مکزیک در کشور آمریکا)
اندازه: بدن به درازای ۳۷/۶ سانتیمتر
نگاره: Rkluzco
نام: چابمکندهی دریاچهای Lake chubsucker
نام علمی: Erimyzon sucetta
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای معتدل دریاچهها، باتلاقها، آبگیرها، لجنزارها، آبگرفتگیها و گاهی جویبارهای آمریکای شمالی، میان مدارهای ۴۴ درجهی شمالی تا ۲۶ درجهی شمالی از عرض جغرافیایی (دریاچههای بزرگ و منطقههای پست حوضهی رود میسیسیپی از جنوب استان انتاریو کشور کانادا تا ایالت ویسکانسین کشور آمریکا و بهسوی جنوب تا شاخاب مکزیک در کشور آمریکا؛ شیب اقیانوس اطلس از جنوب ایالت ویرجینیا تا جنوب ایالت فلوریدای کشور آمریکا؛ شیب زهکشیهای شاخاب مکزیک از بندر شارلوت در ایالت فلوریدا تا رود گوادالوپ در ایالت تگزاس کشور آمریکا)
اندازه: بدن به درازای ۴۱ سانتیمتر
نگاره: Seth Patterson
نام: چابمکندهی تیزباله Sharpfin chubsucker
نام علمی: Erimyzon tenuis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای معتدل استخرها، جویبارها و رودهای کوچک آمریکای شمالی، میان مدارهای ۳۴ درجهی شمالی تا ۳۱ درجهی شمالی از عرض جغرافیایی (شیب شاخاب مکزیک از سیستم رود زرد در ایالتهای آلاباما و فلوریدا تا سیستم رود امیت در ایالتهای میسیسیپی و لوئیزیانای کشور آمریکا)
اندازه: بدن به درازای ۳۳ سانتیمتر
نگاره: Chrosomusenthusiast
سردهی مکندههای خوکی Hypentelium
نام: مکندهی خوکی آلاباما Alabama hog sucker
نام علمی: Hypentelium etowanum
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای معتدل جویبارها و رودهای کوچک آمریکای شمالی، میان مدارهای ۳۵ درجهی شمالی تا ۳۲ درجهی شمالی از عرض جغرافیایی (زهکشیهای رود چاتاهوچی و شاخاب موبایل در ایالتهای جورجیا، آلاباما، میسیسیپی و جنوب شرقی تنسی در کشور آمریکا)
اندازه: بدن به درازای ۲۳ سانتیمتر
نگاره: Alan Cressler
نام: مکندهی خوکی شمالی Northern hog sucker
نام علمی: Hypentelium nigricans
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای معتدل استخرها، جویبارها و رودهای کوچک و گاهی آبگیرها و رودهای بزرگ آمریکای شمالی، میان مدارهای ۴۶ درجهی شمالی تا ۳۰ درجهی شمالی از عرض جغرافیایی (دریاچههای بزرگ، شاخاب هادسون و حوضهی رود میسیسیپی از ایالت نیویورک کشور آمریکا و استان انتاریو کشور کانادا تا ایالت مینهسوتا و بهسوی جنوب تا ایالتهای آلاباما، آرکانزاس و لوئیزیانای کشور آمریکا؛ از رود موهاک-هادسون تا رود آلتاماها و از رود پاسکاگولا تا رود کمیته در کشور آمریکا)
اندازه: وزن ۴۸۰ گرم، بدن به درازای ۶۱ سانتیمتر
نگاره: Brian Gratwicke
نام: مکندهی خوکی روانوک Roanoke hog sucker
نام علمی: Hypentelium roanokense
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای معتدل استخرها، جویبارها و رودهای کوچک آمریکای شمالی، میان مدارهای ۳۸ درجهی شمالی تا ۳۶ درجهی شمالی از عرض جغرافیایی (زهکشی رود روانوک در ایالتهای ویرجینیا و کارولینای شمالی کشور آمریکا)
اندازه: بدن به درازای ۱۶ سانتیمتر
نگاره: Daniel Folds
سردهی مکندههای خالدار Minytrema
نام: مکندهی خالدار Spotted sucker
نام علمی: Minytrema melanops
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای نیمهگرمسیری استخرها و رودهای کوچک و گاهی جویبارها، آبگیرها و رودهای بزرگ آمریکای شمالی، میان مدارهای ۴۶ درجهی شمالی تا ۲۹ درجهی شمالی از عرض جغرافیایی (حوضههای دریاچههای بزرگ و رود میسیسیپی از ایالت پنسیلوانیا تا ایالت مینهسوتا و بهسوی جنوب تا شاخاب مکزیک در کشور آمریکا؛ شیب زهکشیهای اقیانوس اطلس و شاخاب مکزیک از رود کیپ فیر در ایالت کارولینای شمالی تا رود کلرادو در ایالت تگزاس کشور آمریکا)
اندازه: وزن ۱/۲ کیلوگرم، بدن به درازای ۵۰ سانتیمتر
نگاره: Thomas Menut
گونههای خانوادهی مکندگان (بخش نخست) - (بخش دوم)
بنمایگان: wikipedia - fishbase
گردآوری: فرتورچین