خانواده‌ی فُکان بی‌گوش یا فُکان راستین Phocidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی سگ‌سانیان، از راسته‌ی گوشت‌خوارسانان و از رده‌ی پستانداران هستند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان فک‌های فیلی، فک‌های راهب، فک سرپوش‌دار و فک کاسپین را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی فکان گوش‌دار در اقیانوس‌های هر دو نیم‌کره‌ی زمین یافت می‌شوند. این جانوران بدنی باریک و کشیده، سری گِرد، پوزه‌ای کم‌وبیش پهن، دست و پایی باله‌مانند و پرده‌دار و دُمی کوتاه دارند. بیشتر آنان در زیر پوست خود لایه‌ی کلفتی از چربی دارند که کار آن فراهم کردن انرژی و گرما برای شنا در آب‌های بسیار سرد است. فک‌ها پستاندارانی نیمه‌آبزی هستند و بیشتر زمان خودر را در دریا می‌گذرانند. آنان تنها برای استراحت، زایمان فرزندان و شیر دادن به خشکی می‌آیند.
گونه‌های خانواده‌ی فکان بی‌گوش با بدن دوکی‌مانند و دست‌ها و پاهای باله‌مانند خود می‌توانند تا ژرفای ۱۰۰۰ متری در آب فرو روند. باله‌هایی جلویی فکان بی‌گوش کوتاه‌تر از باله‌های جلویی فکان گوش‌دار است. همچنین باله‌های پشتی آنان، رو به جلو خم نمی‌شوند. بنابراین نمی‌توانند با دست و پای باله‌مانند خود به آسانی در خشکی راه بروند و بدوند. همچنین گوش‌های گونه‌های این خانواده در زیر پوست جای دارند، بنابراین دیده نمی‌شوند. فُک حلقه‌دار با وزن ۴۵ کیلوگرم و درازای ۱۱۷ سانتی‌متر و فُک فیلی جنوبی با وزن ۴۰۰۰ کیلوگرم و درازای ۵۸۰ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های این خانواده به‌شمار می‌روند. در این نوشته با ۱۸ گونه‌ی این خانواده آشنا می‌شویم.

زیرخانواده‌ی فک‌های جنوبی Monachinae
سرده‌ی فک‌های راهب Monachus

نام: فک راهب مدیترانه‌ای Mediterranean monk seal
نام علمی: Monachus monachus
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: کرانه‌ها و جزیره‌های دریای مدیترانه، دریای سیاه و شرق اقیانوس اطلس (شمال غربی قاره‌ی آفریقا)
اندازه: وزن ۳۲۰ کیلوگرم برای نرها و ۳۰۰ کیلوگرم برای ماده‌ها، بدن به درازای ۲۴۰ سانتی‌متر
نگاره: Doug Perrine

سرده‌ی فک‌های نو راهب Neomonachus

نام: فک راهب هاوایی Hawaiian monk seal
نام علمی: Neomonachus schauinslandi
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: کرانه‌های گروه‌جزیره‌ی هاوایی در اقیانوس آرام
اندازه: وزن ۱۴۰ تا ۱۸۰ کیلوگرم برای نرها و ۱۸۰ تا ۲۷۰ کیلوگرم برای ماده‌ها، بدن به درازای ۲۱۰ سانتی‌متر برای نرها و ۲۴۰ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Vera Cober

سرده‌ی فک‌های فیلی Mirounga

نام: فک فیلی شمالی Northern elephant seal
نام علمی: Mirounga angustirostris
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: کرانه‌های شرقی اقیانوس آرام، از شاخاب آلاسکا تا ایالت باخا کالیفرنیای مکزیک در غرب آمریکای شمالی
اندازه: وزن ۱۵۰۰ تا ۲۳۰۰ (گاه تا ۳۷۰۰) کیلوگرم برای نرها و ۴۰۰ تا ۹۰۰ کیلوگرم برای ماده‌ها، بدن به درازای ۴۰۰ تا ۵۰۰ سانتی‌متر برای نرها و ۲۵۰ تا ۳۶۰ سانتی‌متر برای ماده‌ها (نرها نزدیک به ۳ برابر سنگین‌ترند.)
نگاره: Tom Blandford
(آشنایی بیشتر با فک فیلی شمالی)

نام: فک فیلی جنوبی Southern elephant seal
نام علمی: Mirounga leonina
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: کرانه‌ها و جزیره‌های قاره‌ی جنوبگان در جنوب اقیانوس‌های آرام، اطلس و هند
اندازه: وزن ۱۵۰۰ تا ۳۷۰۰ کیلوگرم برای نرها و ۳۵۰ تا ۹۰۰ کیلوگرم برای ماده‌ها، بدن به درازای ۵۸۰ سانتی‌متر برای نرها و ۲۶۰ تا ۳۰۰ سانتی‌متر برای ماده‌ها (نرها نزدیک به ۳ تا ۴ برابر سنگین‌ترند.)
نگاره: Fernando Rosselot
(آشنایی بیشتر با فک فیلی جنوبی)

سرده‌ی چشمی‌فک‌ها Ommatophoca

نام: فک راس Ross seal
نام علمی: Ommatophoca rossii
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: کرانه‌های یخی قاره‌ی جنوبگان
اندازه: وزن ۱۲۹ تا ۲۱۶ کیلوگرم برای نرها و ۱۵۹ تا ۲۰۴ کیلوگرم برای ماده‌ها، بدن به درازای ۱۶۸ تا ۲۰۸ سانتی‌متر برای نرها و ۱۹۰ تا ۲۵۰ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Justin Hofman

سرده‌ی آویزه‌داردندان‌ها Lobodon

نام: فک خرچنگ‌خوار (فک کریل‌خوار) Crabeater seal
نام علمی: Lobodon carcinophaga
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: کرانه‌های یخی قاره‌ی جنوبگان
اندازه: وزن ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم، بدن به درازای ۲۰۳ تا ۲۴۱ سانتی‌متر برای نرها و ۲۱۶ تا ۲۴۱ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: François Guerraz

سرده‌ی آب‌کارگرها Hydrurga

نام: فک پلنگی Leopard seal
نام علمی: Hydrurga leptonyx
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: کرانه‌های یخی قاره‌ی جنوبگان
اندازه: وزن ۲۰۰ تا ۶۰۰ کیلوگرم، بدن به درازای ۲۴۰ تا ۳۵۰ سانتی‌متر (ماده‌ها کمی بزرگ‌ترند.)
نگاره: Ross Shaw
(آشنایی بیشتر با فک پلنگی)

سرده‌ی باریک‌پنجه‌ها Leptonychotes

نام: فک ودل Weddell seal
نام علمی: Leptonychotes weddellii
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: کرانه‌های یخی قاره‌ی جنوبگان
اندازه: وزن ۴۰۰ تا ۶۰۰ کیلوگرم، بدن به درازای ۲۵۰ تا ۲۹۰ سانتی‌متر برای نرها و ۳۵۰ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: PSeubert

زیرخانواده‌ی فک‌های شمالی Phocinae
سرده‌ی بادکنک‌دارها Cystophora

نام: فک سرپوش‌دار Hooded seal
نام علمی: Cystophora cristata
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: کرانه‌های جزیره‌ی یان ماین در شمال شرقی نروژ، استان نیوفاندلند و لابرادور کانادا، شاخاب سنت لورنس در جنوب شرقی کانادا و تنگه‌ی دیویس در جزیره‌ی گرینلند وابسته به کشور دانمارک در اقیانوس اطلس شمالی
اندازه: وزن ۳۰۰ تا ۴۱۰ کیلوگرم برای نرها و ۱۴۵ تا ۳۰۰ کیلوگرم برای ماده‌ها، بدن به درازای ۲۶۰ تا ۳۵۰ سانتی‌متر برای نرها و ۲۰۰ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Alamy.com
(آشنایی بیشتر با فک سرپوش‌دار)

سرده‌ی سنگین‌آرواره‌ها Erignathus

نام: فک ریش‌دار Bearded seal
نام علمی: Erignathus barbatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: کرانه‌های کشورهای روسیه، نروژ و کانادا و همچنین ایالت آلاسکا در اقیانوس یخ‌بسته‌ی شمالی و شمال اقیانوس‌های آرام و اطلس
اندازه: وزن ۲۰۰ تا ۴۳۰ کیلوگرم، بدن به درازای ۲۱۰ تا ۲۷۰ سانتی‌متر (ماده‌ها کمی بزرگ‌ترند.)
نگاره: Nicnac1000

سرده‌ی بی‌گوش‌فک‌ها Phoca

نام: فک بندرگاه Harbor seal
نام علمی: Phoca vitulina
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: کرانه‌های اقیانوس آرام شمالی و اقیانوس اطلس شمالی
اندازه: وزن ۸۰ تا ۱۷۰ کیلوگرم برای نرها و ۶۰ تا ۱۴۵ کیلوگرم برای ماده‌ها، بدن به درازای ۱۶۰ تا ۱۹۰ سانتی‌متر برای نرها و ۱۶۰ تا ۱۷۰ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Rick Derevan
(آشنایی بیشتر با فک بندرگاه)

نام: فک خال‌دار Spotted seal
نام علمی: Phoca largha
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: کرانه‌های اقیانوس آرام شمالی و کرانه‌های شرقی قاره‌ی آسیا
اندازه: وزن ۸۵ تا ۱۱۰ کیلوگرم برای نرها و ۶۵ تا ۱۱۵ کیلوگرم برای ماده‌ها، بدن به درازای ۱۶۱ تا ۱۷۶ سانتی‌متر برای نرها و ۱۵۱ تا ۱۶۹ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Douglas Chewning

سرده‌ی فک‌های خزرقطبی Pusa

نام: فک حلقه‌دار Ringed seal
نام علمی: Pusa hispida
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: سراسر اقیانوس یخ‌بسته‌ی شمالی و شمال اقیانوس‌های اطلس و آرام
اندازه: وزن ۳۲ تا ۱۴۰ کیلوگرم، بدن به درازای ۱۰۰ تا ۱۷۵ سانتی‌متر
نگاره: Pieter-jan D'Hondt

نام: فک بایکال Baikal seal
نام علمی: Pusa sibirica
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: دریاچه‌ی بایکال و رودهای وابسته به آن در منطقه‌ی سیبری در شمال قاره‌ی آسیا
اندازه: وزن ۶۳ تا ۷۰ کیلوگرم، بدن به درازای ۱۱۰ تا ۱۴۰ سانتی‌متر
نگاره: BurakovaLP

نام: فک کاسپین (فک خزری) Caspian seal
نام علمی: Pusa caspica
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: دریاچه‌ی خزر و رودهای وابسته به آن همچون ولگا و اورال
اندازه: وزن ۸۶ کیلوگرم، بدن به درازای ۱۲۶ تا ۱۲۹ سانتی‌متر
نگاره: -
(آشنایی بیشتر با فک کاسپین)

سرده‌ی یخ‌دوست‌ها Pagophilus

نام: فک چنگی (فک زین‌دار) Harp seal
نام علمی: Pagophilus groenlandicus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: اقیانوس یخ‌بسته‌ی شمالی و اقیانوس اطلس شمالی (در کرانه‌های کشورهای کانادا، گرینلند، ایسلند، نروژ، روسیه، سوالبارد و آمریکا)
اندازه: وزن ۱۳۵ کیلوگرم برای نرها و ۱۲۰ کیلوگرم برای ماده‌ها، بدن به درازای ۱۷۱ تا ۱۹۰ سانتی‌متر برای نرها و ۱۶۸ تا ۱۸۳ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Steeve Miousse
(آشنایی بیشتر با فک چنگی)

سرده‌ی نواری‌فک‌ها Histriophoca

نام: فک نواری Ribbon seal
نام علمی: Histriophoca fasciata
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: اقیانوس یخ‌بسته‌ی شمالی و اقیانوس آرام شمالی
اندازه: وزن ۷۲ تا ۹۰ کیلوگرم، بدن به درازای ۱۶۵ تا ۱۷۵ سانتی‌متر (نرها بزرگ‌ترند.)
نگاره: NOAA Photo Library

سرده‌ی قلاب‌بینی‌ها Halichoerus

نام: فک خاکستری Grey seal
نام علمی: Halichoerus grypus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: کرانه‌های غربی و شرقی اقیانوس اطلس شمالی
اندازه: وزن ۲۲۰ کیلوگرم برای نرها و ۱۵۰ کیلوگرم برای ماده‌ها، بدن به درازای ۲۲۰ سانتی‌متر برای نرها و ۱۸۰ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Aaron Stanley

بن‌مایگان: wikipedia - animaldiversity
گردآوری: فرتورچین