نام: نهنگ راستین جنوبی Southern right whale
نام علمی: Eubalaena australis
فرمان‌رو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پستانداران
راسته: جفت‌سم‌سانان
زیرراسته: نهنگ‌اسب‌آبی‌سانیان
فروراسته: آب‌بازسانان
خردراسته: نهنگان بی‌دندان
خانواده: نهنگان
سرده: نهنگ‌های راستین
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زمان زیست: دوره‌ی میوسن (۲۳/۰۳ تا ۵/۳۳۳ میلیون سال پیش) تا دوره‌ی هولوسن (۱۱۷۰۰ سال پیش تاکنون)
زیستگاه: اقیانوس‌های جنوب خط استوا، میان مدارهای ۲۰ تا ۶۰ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی (زمستان‌ها: زیرجنوبگان و تابستان‌ها: بیشتر کرانه‌های کشورهای آرژانتین، برزیل، شیلی، پرو، اروگوئه، نامیبیا، موزامبیک، ماداگاسکار، آفریقای جنوبی، استرالیا، نیوزلند و جزیره‌ی تریستان دا کونا (از سرزمین‌های فرادریایی بریتانیا))
زندگانی: ۷۰ تا ۱۰۰ سال
سن بلوغ: ۱۰ سالگی
زادآوری: زنده‌زا، ۱ نوزاد، با ۱۲ ماه زمان بارداری (نهنگ راستین جنوبی هر ۳ سال یک‌بار زادآوری می‌کند.)
خوراک: شکار زئوپلانکتون‌ها همچون کریل‌ها، پاروپایان و لارو سخت‌پوستان
شکارگران: آدمی و نهنگ قاتل
رنگ: خاکستری تیره تا سیاه، دارای پینه‌های سفید بر روی سر و برخی دارای لکه‌های سفید روی شکم (پینه‌های سفید روی سر نهنگ‌های راستین جنوبی بی‌همتا هستند و برای شناسایی آنان کاربرد دارند. همچون اثر انگشت آدمی)
اندازه: وزن ۳۶ تا ۷۳ تن، سر و بدن به درازای ۱۶ تا ۱۸ متر (ماده‌ها بزرگ‌ترند.)
درباره‌ی جانور: نهنگ راستین جنوبی جانوری دریازی و به‌جز زمان زادآوری، جانوری تنهازیست است. این نهنگ‌ها به‌تنهایی یا در گروه‌هایی کوچک زندگی می‌کنند. این جانوران بدنی دوکی‌مانند، دو باله‌ی سینه‌ای و یک باله‌ی دُمی دارند. باله‌های آنان کم‌وبیش کوتاه و پهن هستند. افزون بر این، آنان باله‌ی پشتی ندارند. همچنین آنان سری بسیار بزرگ دارند، به‌گونه‌ای که نزدیک به یک سوم درازای بدن‌شان را دربرگرفته است. نهنگ‌های راستین جنوبی بر روی سرشان پینه‌ها یا لکه‌های زبر پوستی دارند و سفیدی این پینه‌ها از آن روست که انگل‌هایی به‌نام شپش نهنگ روی آنها را پوشانده‌اند. این نهنگ‌ها آرواره‌ی بالایی باریک و کمانی‌مانند دارند که نمایی همچون کمان به دهان‌شان می‌دهد. آنان در دهان‌شان به‌جای دندان، صفحه‌های عمودی شانه‌ای دارند که از جنس کراتین ساخته شده‌اند و کار آنها پالایش آب و به‌دام انداختن جانداران کوچک سخت‌پوست است. این جانوران برای شکار سخت‌پوستان ریزی همچون کریل‌ها، نخست آب فراوانی را فرو برده و سپس با بستن دهان‌شان، آب را به بیرون فشار می‌دهند. در این زمان صفحه‌های شانه‌ای همچون یک الک، جلو بیرون رفتن جانوران ریز را گرفته و نهنگ‌ها می‌توانند آنان را با زبان خود گِرد آورده و بخورند. نهنگ‌های راستین جنوبی لایه‌ای کلفت از پیه یا چربی در زیر پوست‌شان دارند. این لایه‌ی چربی که پُر از رگ‌های خونی‌ست، توانایی شنا در آب‌های سرد و توانایی شناور بودن در آب را به آنان می‌دهد. افزون بر این، این لایه‌ی چربی انرژی‌ای که نهنگ‌های راستین جنوبی در زمان کوچ نیاز دارند را برای‌شان فراهم کرده و همچنین آنان را در برابر آب و هوای خشن و شکارگران نگهداری می‌کند. نزدیک به ۴۰ درصد وزن بدن نهنگ‌های راستین جنوبی را پیه یا چربی دربرگرفته که دارای چگالی کم است. از همین روی به‌وارون بیشتر نهنگ‌ها، لاشه‌ی این نهنگ‌ها پس از مرگ بر روی آب شناور می‌ماند. این جانوران به‌جای بینی، دارای دو سوراخ دم‌وبازدم هستند. سوراخ دم‌وبازدم لوله‌ای بالای سر نهنگ‌هاست که آنان با هر بار آمدن به روی آب، با آن دم‌وبازدم انجام می‌دهند. از آن‌جا که این سوراخ در بالای سر این جانوران جای گرفته، آنان برای انجام دم‌وبازدم نیازی به بیرون آوردن کامل سر از آب ندارند. در فرایند دَم، هوای دارای اکسیژن به درون شُش‌ها کشیده می‌شود و در بازدَم، فواره‌ای از آب بدون اکسیژن، از سوراخ دم‌وبازدم بیرون می‌رود.
بن‌مایگان: wikipedia - animaldiversity
نگاره: Timon Koch - Sdm Diving
گردآوری: فرتورچین
