خانواده‌ی مکش‌ماهیان Cyclopteridae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی لنگرماهی‌سانیان، از راسته‌ی عقرب‌ماهی‌سانان و از رده‌ی پرتوبالگان هستند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان لامپ‌ماهی (مکش‌ماهی) و مکش‌ماهی خاردار آرام را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی مکش‌ماهیان در آب‌های سرد اقیانوس شمالگان، شمال اقیانوس آرام و شمال اقیانوس اطلس زندگی می‌کنند. همچنین بیشتر آنان کف‌زی هستند و روی بسترهای سنگی یا گلی تا ژرفای ۱۷۰۰ متر یافت می‌شوند. هرچند برخی گونه‌ها که در ژرفای بیشتری زندگی می‌کنند، لجه‌زی هستند. این جانوران بدنی گوی‌مانند و بدون پولک دارند. همچنین آنان باله‌های سینه‌ای بزرگ، دو باله‌های پشتی و یک باله‌ی دُمی بزرگ و کم‌وبیش گِرد دارند. در برخی گونه‌ها پوست پشت این ماهیان بیش از اندازه رشد کرده و روی باله‌ی پشتی نخست را پوشانده است؛ از همین روی باله‌ی پشتی نخست دیده نمی‌شود. گونه‌های خانواده‌ی مکش‌ماهیان چشمانی کوچک و دهانی کم‌وبیش کوچک با دندان‌های مخروطی کوچک دارند. همچنین آنان بادکنک شناوری ندارند. بسیاری از گونه‌ها دارای برآمدگی‌های کوچک و زگیل‌مانند بر روی سر و بدن‌شان هستند. باله‌های شکمی این ماهیان دگرگون شده و به‌مانند یک دیسک چسبناک درآمده است. آنان با این دیسک‌ها به سنگ‌های آب‌های کم‌ژرف دریا می‌چسبند. گونه‌های این خانواده دریازی و شناگرانی کم‌توان هستند. همچنین آنان گوشت‌خوار هستند و خوراک گونه‌های کف‌زی: پرتاران، سخت‌پوستان و نرم‌تنان و خوراک گونه‌های لجه‌زی: عروس‌های دریایی و شانه‌داران است. در زمان زادآوری، ماده‌ها در آب‌های کم‌ژرف شمار فراوانی تخم می‌گذارند و نرها با از خودگذشتگی از تخم‌ها نگهداری می‌کنند؛ چرا که تخم‌ها در هنگام جزر از زیر آب نمایان شده و پرندگان دریایی را به‌سوی خود می‌کشانند. بسیاری از نرها برای نگهداری از تخم‌ها در برابر پرندگان دریایی جان خود را از دست می‌دهند. مکش‌ماهی ژاپنی با درازای ۲ سانتی‌متر و لامپ‌ماهی (مکش‌ماهی) با درازای ۶۱ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌ی خانواده‌ی مکش‌ماهیان به‌شمار می‌روند. در این نوشته با ۹ گونه‌ی این خانواده آشنا می‌شویم.

سرده‌ی Aptocyclus

نام: لامپ‌ماهی نرم (مکش‌ماهی نرم) Smooth lumpfish
نام علمی: Aptocyclus ventricosus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۶۱۲ تا ۱۷۰۰ متری آب‌های معتدل شمال اقیانوس آرام (از کرانه‌های کشور کره‌ی شمالی در شرق قاره‌ی آسیا تا شاخاب آنادیر در دریای برینگ، همچنین از گروه‌جزیره‌ی آلیوتی وابسته به ایالت آلاسکا به‌سوی جنوب شرقی تا استان بریتیش کلمبیای کشور کانادا در شمال غربی آمریکای شمالی)
اندازه: وزن ۲/۳ کیلوگرم، بدن به درازای ۴۱ سانتی‌متر
نگاره: Alaskasealife

سرده‌ی Cyclopterus

نام: لامپ‌ماهی (مکش‌ماهی) Lumpfish
نام علمی: Cyclopterus lumpus
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۸۶۸ (بیشتر ۵۰ تا ۱۵۰) متری آب‌های قطبی غرب و شرق اقیانوس اطلس، میان مدارهای ۸۰ درجه‌ی شمالی تا ۳۲ درجه‌ی شمالی و ۹۵ درجه‌ی غربی تا ۴۹ درجه‌ی شرقی از عرض جغرافیایی (غرب اقیانوس اطلس: از کشور کانادا تا ایالت نیوجرسی کشور آمریکا در شمال شرقی آمریکای شمالی؛ شرق اقیانوس اطلس: از دریای بارنتز، کشور ایسلند و جزیره‌ی گرینلند وابسته به کشور دانمارک تا کشور اسپانیا در جنوب غربی قاره‌ی اروپا)
اندازه: وزن ۹/۵ کیلوگرم، بدن به درازای ۶۱ سانتی‌متر
نگاره: Halvard Aas Midtun

سرده‌ی Eumicrotremus

نام: لامپ‌ماهی سیبری (مکش‌ماهی سیبری) Siberian lumpsucker
نام علمی: Eumicrotremus asperrimus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۲۰ تا ۹۰۰ متری آب‌های معتدل شمال غربی اقیانوس آرام (از دریای برینگ به‌سوی جنوب تا دریای اختسک تا دریای ژاپن در نزدیکی جزیره‌ی هوکایدو کشور ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۱۲ سانتی‌متر
نگاره: Joel Sartore

نام: مکش‌ماهی ژاپنی Japanese Lumpsucker
نام علمی: Eumicrotremus awae
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۲۰ متری آب‌های معتدل شمال غربی اقیانوس آرام (کرانه‌ّای کشور ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۲ سانتی‌متر
نگاره: Sekainochuushin

نام: مکش‌ماهی باله‌چرمی Leatherfin lumpsucker
نام علمی: Eumicrotremus derjugini
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۵ تا ۱۰۳۸ متری آب‌های قطبی اقیانوس شمالگان، شمال غربی اقیانوس اطلس و شمال غربی اقیانوس آرام، میان مدارهای ۸۴ درجه‌ی شمالی تا ۵۰ درجه‌ی شمالی و ۱۸۰ درجه‌ی غربی تا ۱۸۰ درجه‌ی شرقی از عرض جغرافیایی (از شمالگان کشور کانادا تا شاخاب هادسون، شاخاب اونگاوا و استان نیوفاندلند و لابرادور در شمال شرقی کشور کانادا؛ همچنین اقیانوس شمالگان، دریای بارنتز، گروه‌جزیره‌ی سرزمین فرانتس یوزف وابسته به کشور روسیه، جزیره‌ی اسپیتس‌برگن از گروه‌جزیره‌ی سوالبارد وابسته به کشور نروژ، شرق جزیره‌ی گرینلند وابسته به کشور دانمارک و دریاهای کارا، لاپتف، سیبری، چوکچی و اختسک)
اندازه: بدن به درازای ۱۰ سانتی‌متر
نگاره: Halvard Aas Midtun

نام: مکش‌ماهی خاردار آرام Pacific spiny lumpsucker
نام علمی: Eumicrotremus orbis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۵۷۵ متری آب‌های معتدل شمال اقیانوس آرام، میان مدارهای ۶۶ درجه‌ی شمالی تا ۴۶ درجه‌ی شمالی از عرض جغرافیایی (از دریای چوکچی و دریای اختسک تا جزیره‌ی هوکایدو کشور ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا؛ همچنین از جزیره‌ی آمچیتکا از گروه‌جزیره‌ی آلیوتی وابسته به ایالت آلاسکا تا ایالت واشینگتن کشور آمریکا در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: وزن ۱۰۰ گرم، بدن به درازای ۱۸ سانتی‌متر
نگاره: Sara Thiebaud

نام: مکش‌ماهی خال‌دار Spotted lumpsucker
نام علمی: Eumicrotremus pacificus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۲۳۲ متری آب‌های معتدل شمال غربی اقیانوس آرام (از جنوب دریای اختسک و جنوب گروه‌جزیره‌ی کوریل وابسته به کشور روسیه تا نزدیکی جزیره‌ی هوکایدو کشور ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۲۰ سانتی‌متر
نگاره: Masahiro Suzuki

نام: مکش‌ماهی خاردار اطلس Atlantic spiny lumpsucker
نام علمی: Eumicrotremus spinosus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۳۰ تا ۴۰۰ (بیشتر ۶۰ تا ۲۰۰) متری آب‌های قطبی اقیانوس شمالگان، شمال غربی و شمال شرقی اقیانوس اطلس، میان مدارهای ۸۳ درجه‌ی شمالی تا ۴۲ درجه‌ی شمالی و ۱۳۶ درجه‌ی غربی تا ۶۹ درجه‌ی شرقی از عرض جغرافیایی (از دریای بارنتز تا گروه‌جزیره‌ی سرزمین فرانتس یوزف وابسته به کشور روسیه، جزیره‌ی اسپیتس‌برگن از گروه‌جزیره‌ی سوالبارد وابسته به کشور نروژ، جزیره‌ی گرینلند وابسته به کشور دانمارک و به‌سوی جنوب در راستای کرانه‌های آمریکای شمالی تا ایالت ماساچوست کشور آمریکا؛ دربرگیرنده‌ی کشورهای ایسلند و نروژ، همچنین شمالگان کشور کانادا تا شاخاب هادسون در کشور کانادا)
اندازه: بدن به درازای ۱۳/۲ سانتی‌متر
نگاره: Halvard Aas Midtun

نام: -
نام علمی: Eumicrotremus taranetzi
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۷ متری آب‌های معتدل شمال غربی اقیانوس آرام (از جنوب غربی دریای برینگ تا گروه‌جزیره‌ی کوریل وابسته به کشور روسیه، شرق و جنوب دریای اختسک و شمال دریای ژاپن)
اندازه: بدن به درازای ۵/۹ سانتی‌متر
نگاره: Joel Sartore

بن‌مایگان: wikipedia - fishbase
گردآوری: فرتورچین