خانواده‌ی شیب‌دارماهیان Clinidae، خانواده‌ای از زیر راسته‌ی بلنی‌سانیان، از راسته‌ی بلنی‌سانان و از رده‌ی پرتوبالگان هستند. این خانواده دربرگیرنده‌ی ۸۹ گونه است که در ۲۶ سرده دسته‌بندی شده‌اند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان ماهی کتانجک خال‌دار و ماهی کتانجک غول‌پیکر را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی شیب‌دارماهیان در آب‌های اقیانوس‌های اطلس، آرام و هند زندگی می‌کنند. آنان بیشتر در آب‌های معتدل هر دو نیم‌کره‌ی جنوبی و شمالی یافت می‌شوند. به‌ویژه که در آب‌های کشور آفریقای جنوبی و جنوب کشور استرالیا گوناگون هستند. شیب‌دارماهیان زمان خود را بیشتر در سبزه‌های دریایی و جلبک‌ها می‌گذرانند. بیشتر گونه‌های این خانواده دریازی هستند، ولی در میان آنان گونه‌های آب لب‌شور نیز یافت می‌شوند.
این جانوران بدنی کشیده و پوشیده از پولک دارند. هرچند پولک‌های آنان ناپیدا و دایره‌ای هستند. همچنین این ماهیان باله‌های پشتی و مخرجی دراز دارند. باله‌ی مخرجی آنان دربرگیرنده‌ی ۲ خار است. بیشتر گونه‌های خانواده‌ی شیب‌دارماهیان تخم‌گذار هستند. اگرچه برخی از آنان زنده‌زا هستند. همچنین ماهیان نر این خانواده تخم‌ها را تا زمان زاده شدن نوزادان نگهداری می‌کنند. خوراک گونه‌های این خانواده سخت‌پوستان کوچک و نرم‌تنان است. ماهی علف هرز کویتر با درازای ۶ سانتی‌متر و ماهی کتانجک غول‌پیکر با درازای ۶۱ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی شیب‌دارماهیان به‌شمار می‌روند. در این نوشته با ۲۷ گونه‌ی این خانواده آشنا می‌شویم.

سرده‌ی Clinitrachus

نام: کلاین Cline
نام علمی: Clinitrachus argentatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری شمال شرقی اقیانوس اطلس، میان مدارهای ۴۶ درجه‌ی شمالی تا ۲۰ درجه‌ی شمالی و ۱۸ درجه‌ی غربی تا ۳۶ درجه‌ی شرقی از عرض جغرافیایی (کرانه‌های کشورهای پرتغال و مراکش؛ همچنین دریای مدیترانه، دریای مرمره و تنگه‌ی بسفر)
اندازه: بدن به درازای ۱۰ سانتی‌متر
نگاره: Alessandro Falleni

سرده‌ی Clinus

نام: -
نام علمی: Clinus arborescens
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل جنوب غربی اقیانوس هند (کرانه‌های کشور آفریقای جنوبی در جنوب قاره‌ی آفریقا)
اندازه: بدن به درازای ۲۲ سانتی‌متر
نگاره: Tessattwood

نام: ماهی کتانجک بی‌نوک‌بینی Bluntnose klipfish
نام علمی: Clinus cottoides
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری جنوب شرقی اقیانوس اطلس (کرانه‌های کشور آفریقای جنوبی در جنوب قاره‌ی آفریقا)
اندازه: بدن به درازای ۱۵ سانتی‌متر
نگاره: Tessattwood

نام: ماهی کتانجک موزاییکی Mosaic klipfish
نام علمی: Clinus musaicus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۹ تا ۱۰ متری آب‌های معتدل جنوب شرقی اقیانوس اطلس (کرانه‌های کشور آفریقای جنوبی در جنوب قاره‌ی آفریقا)
اندازه: بدن به درازای ۱۸/۳ سانتی‌متر
نگاره: Guido Zsilavecz

نام: ماهی کتانجک سوپر Super klipfish
نام علمی: Clinus superciliosus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری جنوب شرقی اقیانوس اطلس، میان مدارهای ۱۹ درجه‌ی جنوبی تا ۳۵ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی (از شمال کشور نامیبیا تا جنوب شرقی کشور آفریقای جنوبی در جنوب قاره‌ی آفریقا)
اندازه: بدن به درازای ۳۰ سانتی‌متر
نگاره: Peter Southwood

نام: ماهی کتانجک لکه‌دار Speckled klipfish
نام علمی: Clinus venustris
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری جنوب شرقی اقیانوس اطلس، میان مدارهای ۲۷ درجه‌ی جنوبی تا ۳۵ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی (کرانه‌های کشورهای نامیبیا و آفریقای جنوبی در جنوب قاره‌ی آفریقا)
اندازه: بدن به درازای ۱۲ سانتی‌متر
نگاره: Robert J. Koch

سرده‌ی Cristiceps

نام: ماهی علف هرز پهلونقره‌ای Silverside weedfish
نام علمی: Cristiceps argyropleura
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۲۰ تا ۶۰ متری آب‌های معتدل اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام (از ایالت نیو ساوت ولز تا تنگه‌ی باس در جنوب کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۱۸ سانتی‌متر
نگاره: John Sear

نام: ماهی علف هرز طلایی Golden weedfish
نام علمی: Cristiceps aurantiacus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۳۰ متری آب‌های معتدل جنوب غربی اقیانوس آرام (کرانه‌های کشور نیوزیلند و ایالت نیو ساوت ولز کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۲۲ سانتی‌متر
نگاره: Erik Schlogl

نام: ماهی علف هرز تاج‌دار جنوبی Southern crested weedfish
نام علمی: Cristiceps australis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ؟ تا ۳۰ متری آب‌های معتدل اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام (کرانه‌های جنوبی کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۱۸ سانتی‌متر
نگاره: Nathan Litjens

سرده‌ی Ericentrus

نام: کلاین نارنجی Orange clinid
نام علمی: Ericentrus rubrus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۳۰ متری آب‌های معتدل جنوب غربی اقیانوس آرام (کرانه‌های کشور نیوزیلند در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۱۰/۵ سانتی‌متر
نگاره: Malcolm Francis

سرده‌ی Gibbonsia

نام: ماهی کتانجک خال‌دار Spotted kelpfish
نام علمی: Gibbonsia elegans
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ؟ تا ۵۶ (بیشتر ؟ تا ۲۰) متری آب‌های نیمه‌گرمسیری شرق اقیانوس آرام، میان مدارهای ۳۶ درجه‌ی شمالی تا ۲۲ درجه‌ی شمالی و ۱۲۱ درجه‌ی غربی تا ۱۱۰ درجه‌ی غربی از عرض جغرافیایی (از مرکز ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا تا جنوب ایالت باخا کالیفرنیای کشور مکزیک در غرب آمریکای شمالی؛ دربرگیرنده‌ی گروه‌جزیره‌ی گالاپاگوس وابسته به کشور اکوادور)
اندازه: بدن به درازای ۱۶ سانتی‌متر
نگاره: CallieSanDiego

نام: ماهی کتانجک راه‌راه Striped kelpfish
نام علمی: Gibbonsia metzi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۹ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری شرق اقیانوس آرام، میان مدارهای ۵۱ درجه‌ی شمالی تا ۲۷ درجه‌ی شمالی و ۱۲۹ درجه‌ی غربی تا ۱۱۴ درجه‌ی غربی از عرض جغرافیایی (از استان بریتیش کلمبیای کشور کانادا تا مرکز ایالت باخا کالیفرنیای کشور مکزیک در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۲۴ سانتی‌متر
نگاره: Francesca Heras

نام: ماهی کتانجک شکاف‌دار Crevice kelpfish
نام علمی: Gibbonsia montereyensis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ؟ تا ۲۱ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری شرق اقیانوس آرام، میان مدارهای ۵۱ درجه‌ی شمالی تا ۲۷ درجه‌ی شمالی و ۱۲۹ درجه‌ی غربی تا ۱۱۴ درجه‌ی غربی از عرض جغرافیایی (از استان بریتیش کلمبیای کشور کانادا تا شمال ایالت باخا کالیفرنیای کشور مکزیک در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۱۱ سانتی‌متر
نگاره: Randall Spangler

سرده‌ی Heteroclinus

نام: ماهی علف هرز آدلاید Adelaide's weedfish
نام علمی: Heteroclinus adelaidae
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ؟ تا ۱۵ متری آب‌های معتدل اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام (کرانه‌های جنوبی کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۹ سانتی‌متر
نگاره: Rachel Price

نام: ماهی علف هرز اوگیلبی Ogilby's weedfish
نام علمی: Heteroclinus heptaeolus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام (کرانه‌های جنوبی کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۱۰ سانتی‌متر
نگاره: Matt Tank

نام: ماهی علف هرز جانستون Johnston's weedfish
نام علمی: Heteroclinus johnstoni
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۵۰ متری آب‌های معتدل اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام (کرانه‌های جنوبی کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۴۰ سانتی‌متر
نگاره: Ron Greer

نام: ماهی علف هرز کویتر Kuiters weedfish
نام علمی: Heteroclinus kuiteri
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۵ تا ۱۳ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری شرق اقیانوس هند (کرانه‌های جنوبی کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۶ سانتی‌متر
نگاره: Tiffany Kosch

نام: ماهی علف هرز بزرگ‌بینی Large-nose weedfish
نام علمی: Heteroclinus nasutus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱ تا ۱۰ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری جنوب غربی اقیانوس آرام (از مرکز ایالت نیو ساوت ولز تا ایالت ویکتوریای کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۹ سانتی‌متر
نگاره: Josh Moloney

نام: ماهی علف هرز معمولی Common weedfish
نام علمی: Heteroclinus perspicillatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل شرق اقیانوس هند (کرانه‌های جنوبی کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۲۰ سانتی‌متر
نگاره: Nathan Litjens

نام: ماهی علف هرز گلگون Rosy weedfish
نام علمی: Heteroclinus roseus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل اقیانوس آرام (کرانه‌های کشور ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا و کشور استرالیا و جزیره‌های پلی‌نزی در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۱۵ سانتی‌متر
نگاره: Henrycarrick

نام: ماهی علف هرز تیزبینی Sharp-nose weedfish
نام علمی: Heteroclinus tristis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام (کرانه‌های جنوبی کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۳۰ سانتی‌متر
نگاره: James Peake

نام: ماهی علف هرز نواری Banded weedfish
نام علمی: Heteroclinus whiteleggii
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل غرب اقیانوس آرام (کرانه‌های کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۱۰ سانتی‌متر
نگاره: Jono Dashper

سرده‌ی Heterostichus

نام: ماهی کتانجک غول‌پیکر Giant kelpfish
نام علمی: Heterostichus rostratus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۴۰ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری شرق اقیانوس آرام، میان مدارهای ۴۲ درجه‌ی شمالی تا ۱۴ درجه‌ی شمالی و ۱۲۵ درجه‌ی غربی تا ۹۲ درجه‌ی غربی از عرض جغرافیایی (از ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا تا جنوب ایالت باخا کالیفرنیای کشور مکزیک در غرب آمریکای شمالی؛ دربرگیرنده‌ی گروه‌جزیره‌ی گالاپاگوس وابسته به کشور اکوادور)
اندازه: بدن به درازای ۶۱ سانتی‌متر
نگاره: Alexis

سرده‌ی Myxodes

نام: ماهی علف هرز زمردین Emerald weedfish
نام علمی: Myxodes viridis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ؟ تا ۵۰ متری آب‌های گرمسیری جنوب شرقی اقیانوس آرام (از جنوب کشور پرو تا مرکز کشور شیلی در غرب آمریکای جنوبی)
اندازه: بدن به درازای ۱۳/۵ سانتی‌متر
نگاره: Daniel Stange

سرده‌ی Pavoclinus

نام: ماهی کتانجک طاووسی Peacock klipfish
نام علمی: Pavoclinus pavo
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های نیمه‌گرمسیری جنوب شرقی اقیانوس اطلس، میان مدارهای ۲۷ درجه‌ی جنوبی تا ۳۵ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی (کرانه‌های کشورهای نامیبیا و آفریقای جنوبی در جنوب قاره‌ی آفریقا)
اندازه: بدن به درازای ۱۵ سانتی‌متر
نگاره: Guido Zsilavecz

سرده‌ی Peronedys

نام: بلنی مارماهی Eel blenny
نام علمی: Peronedys anguillaris
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های معتدل اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام (کرانه‌های جنوبی کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۱۳ سانتی‌متر
نگاره: H. Kuiter

سرده‌ی Ribeiroclinus

نام: ماهی علف هرز آمریکای جنوبی South American weedfish
نام علمی: Ribeiroclinus eigenmanni
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ؟ تا ۱۷ متری آب‌های نیمه‌گرمسیری غرب اقیانوس اطلس (از جنوب کشور برزیل تا مرکز کشور آرژانتین در شرق آمریکای جنوبی)
اندازه: بدن به درازای ۹/۲ سانتی‌متر
نگاره: Jonatan Ferrada

بن‌مایگان: wikipedia - animaldiversity - fishbase
گردآوری: فرتورچین