نام: شاخ‌چنگالی Pronghorn
نام علمی: Antilocapra americana
فرمان‌رو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پستانداران
راسته: جفت‌سم‌سانان
زیرراسته: نشخوارکننده‌سانیان
خانواده: شاخ‌چنگالان
زیرخانواده: شاخ‌چنگالیان
سرده: شاخ‌چنگال‌ها
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زمان زیست: دوره‌ی پلیستوسن پیشین (۲/۵۸ تا ۰/۷۸۱ میلیون سال پیش) تا دوره‌ی هولوسن (۱۱۷۰۰ سال پیش تاکنون)
زیستگاه: سبزه‌زارها، درختچه‌زارهای مریم‌گلی یا چاپارل و بیابان‌های جنوب استان‌های آلبرتا و ساسکاچوان در جنوب غربی کانادا، نیمه‌ی غربی کشور آمریکا و شمال مکزیک در غرب آمریکای شمالی
زندگانی: ۱۰ تا ۱۶ سال (دربند ۱۱ تا ۱۲ سال)
سن بلوغ: نرها ۱ تا ۳ سالگی و ماده‌ها ۵ تا ۱۶ ماهگی
زادآوری: زنده‌زا، ۱ تا ۲ نوزاد، با ۲۵۲ روز زمان بارداری
خوراک: گیاهان همچون ساقه‌ها، برگ‌ها، سبزه‌ها، درختچه‌ها، درمنه‌ها، گیاهان گل‌ده و کاکتوس‌ها
شکارگران: شیر کوهی، گرگ، کایوت، گربه‌ی دم‌کوتاه، جگوار و خرس گریزلی (زیرگونه‌ی خرس قهوه‌ای) (بچه‌ها: عقاب طلایی)
رنگ: قهوه‌ای در پشت و سفید در شکم، گردن و پیرامون دُم، نرها دارای یالی سیاه بر روی گردن و نوار افقی سیاه در پیشانی
اندازه: وزن ۴۰ تا ۶۵ کیلوگرم برای نرها و ۳۴ تا ۴۸ کیلوگرم برای ماده‌ها، سر و بدن به درازای ۱۳۰ تا ۱۵۰ سانتی‌متر، دُم به درازای ۸ تا ۱۵ سانتی‌متر، بلندای بدن تا شانه‌ها ۸۱ تا ۱۰۴ سانتی‌متر
درباره‌ی جانور: شاخ‌چنگالی تنها گونه‌ی به‌جا مانده از خانواده‌ی شاخ‌چنگالان است. همچنین شاخ‌چنگالی جانوری شب‌زی و گروه‌زیست است. این جانوران در سه گروه زندگی می‌کنند: نرهای بالغ قلمروخواه، گله‌ی نرهای جوان و گله‌ی ماده‌ها و بچه‌های‌شان. تابستان‌ها نرهای بالغ تنهازیست هستند و نرهای جوان و همچنین ماده‌ها و بچه‌های‌شان هر کدام جداگانه گله‌هایی کوچک برپا می‌کنند؛ ولی زمستان‌ها همگی در گله‌هایی بزرگ گرد هم می‌آیند. این جانوران بدنی باریک، پاهایی بلند، دست‌هایی کوتاه‌تر از پاها، دُمی کوتاه و موهایی انبوه و کوتاه دارند. همچنین آنان گردنی بلند، سری کشیده، گوش‌هایی بزرگ و بیضی‌مانند و چشمانی درشت دارند. افزون بر این، شاخ‌چنگالی‌های نر یالی کوتاه به بلندای ۷ تا ۱۰ سانتی‌متر بر روی گردن‌شان دارند. شاخ‌چنگالی‌ها دارای ۲ شاخ با یک شاخک یا تیغه‌ی کوتاه هستند. شاخ‌های نرها ۱۲/۵ تا ۴۳ و شاخ‌های ماده‌ها ۳ تا ۱۵ سانتی‌متر بلندا دارند. شاخ‌ها برجستگی‌های نوک‌تیزی هستند که بر روی سر این جانوران جای گرفته‌اند. این اندام‌ها از بخش درونی استخوانی با پوششی از کراتین و دیگر پروتئین‌ها ساخته شده‌اند و شاخ‌چنگالی‌ها آن‌ها را برای دفاع و در زمان جفت‌یابی، آن‌ها را برای پیکار با دیگر هم‌گونه‌ها به‌کارگیری می‌کنند. هر ساله یک روکش تازه در زیر روکش کهنه‌ی شاخ‌های این جانور ساخته می‌شود و پس از دوره‌ی جفت‌گیری در پاییز، روکش‌های کهنه می‌ریزند و روکش‌های تازه نمایان می‌شوند.
این جانوران سُم‌رو هستند و بر روی نوک انگشتان پا راه می‌روند. شاخ‌چنگالی‌ها ۲ انگشت بزرگ در هر یک از پاهای خود دارند که با سُم بزرگی پایان می‌یابند. همچنین آنان دارای ۲ انگشت یا سُم کوچک و کاهش یافته هستند که بالاتر از ۲ سُم بزرگ و اصلی جای گرفته‌اند و در هنگام راه رفتن جانور، هیچ برخوردی با زمین پیدا نمی‌کنند. سُم، پوششی سخت در نوک انگشتان پای پستانداران سُم‌دار است که از جنس کراتین ساخته شده و از بخش نرم ته پاهای آنان در برابر آسیب‌ها جلوگیری می‌کند. شاخ‌چنگالی‌ها جانورانی نشخوارکننده هستند. هرگاه جانور گیاه‌خواری، گیاه خورده شده‌ی خود را از معده به دهان برگردانده، بِجَود و دوباره فرو برد، نشخوار کرده است. همچنین فرایند جویدن دوباره‌ی نشخوار که برای جداسازی بیشتر مواد گیاهی و برانگیختن گوارش انجام می‌شود، نشخوار کردن نامیده می‌شود. جانوران نشخوارکننده به سرعت چرا می‌کنند و سپس در زمان استراحت، خوراک خورده شده را برگردانده و به‌خوبی می‌جوند. شاخ‌چنگالی‌ها سریع‌ترین پستاندار خشکی‌زی قاره‌ی آمریکا هستند. آنان می‌توانند ۶/۵ کیلومتر را با سرعت ۵۶ کیلومتر بر ساعت، ۱/۵ کیلومتر را با سرعت ۶۸ کیلومتر بر ساعت و ۸۰۰ متر را با سرعت ۸۸/۵ کیلومتر بر ساعت بدوند.
بن‌مایگان: wikipedia - animaldiversity
نگاره: Chewbacca1025 - Hilary Bralove
گردآوری: فرتورچین
