خانوادهی قرقاولان یا تذروان Phasianidae، خانوادهای از زیرراستهی قرقاولسانیان، از راستهی ماکیانسانان و از ردهی پرندگان هستند. این خانواده دربرگیرندهی ۱۸۵ گونه است که در ۵۴ سرده دستهبندی شدهاند. تاکنون ۲۰ سرده از خانوادهی قرقاولان نابود شده و از میان رفتهاند. قرقاولان خانوادهای از پرندگان هستند که دربرگیرندهی قرقاولها، کبکها، کاکلپریها، سیاهخروسها، بوقلمونها، طاووسها، مرغهای جنگلی، مرغ، دراجها، تیهوها و بلدرچینهای جهان دیرین میشوند. از برجستهترین گونههای این خانواده میتوان کاکلپری هیمالیایی، بوقلمون وحشی، سیاهخروس یالدار، سیاهخروس دمسیخ بزرگ، ستبرخروس اوراسیایی، کبک خاکستری، کبک معمولی، قرقاول معمولی، آرگوس بزرگ، طاووس هندی، مرغ جنگلی سرخ، مرغ، تیهو و بلدرچین معمولی را نام برد. گونههای خانوادهی قرقاولان در قارههای اروپا و آسیا (بهجز شمالیترین بخشها)، قارهی آفریقا (بهجز خشکترین بیابانها) و جنوب و شرق کشور استرالیا زندگی میکنند. هرچند بیشترین گوناگونی در جنوب شرقی قارهی آسیا و قارهی آفریقا رخ میدهد.
این پرندگان بدنی فربه با اندازهای کوچک تا بزرگ دارند. همچنین آنان گردنی کلفت، سری کوچک و نوکی کوتاه و خمیده دارند. گونههای خانوادهی قرقاولان دارای بالهایی پهن، گِرد و کموبیش کوتاه هستند. همچنین آنان دارای پاهایی نیرومند و پنجههایی کوتاه، کُند و خمیده هستند. بسیاری از آنان روی هر یک از پاهای خود دارای یک خار و شمار اندکی دارای دو خار هستند. خار پای این پرندگان، برآمدگی سفت و نوکتیزیست که از استخوان پای آنان بیرون زده و کاربرد دفاعی دارد. خار در برخی پرندگان، در پاها و در برخی، در بالهای آنان رشد میکند. خار بالها سالی یکبار و در زمان پرریزی پرندگان بههمراه پرهای بالها میریزد، ولی خار پاها هرگز نمیافتد. برخی گونههای خانوادهی قرقاولان دارای شانه، غبغب، تاج و یا چهرهای برهنه هستند. همچنین نرها در این خانواده، بزرگتر از مادهها و بیشتر نرهای گونههای بزرگ، دارای پرهایی با رنگ روشن هستند.
گونههای خانوادهی قرقاولان روزگرد و بیشتر خشکیزی یا زمینی هستند. همچنین بسیاری از آنان بهجای پرواز، گرایش بیشتری به راه رفتن دارند. هرچند برخی نیز بازههای کوتاهی را پرواز میکنند. بیشتر گونههای این خانواده کوچرو نیستند. اگرچه شمار کمی از گونهها در دستههای بزرگ گِرد آمده و راههای درازی را کوچ میکنند. بسیاری از گونههای خانوادهی قرقاولان آشیانهی خود را بر روی زمین و برخی همچون گونههای سردهی قرقاولهای شاخدار، آشیانهی خود را بر روی درختان میسازند. نرهای برخی از گونههای این خانواده در زمان زادآوری و جفتیابی، با حرکتهای نمایشی همچون پرواز کوتاه و بال زدنهای نیرومند و همچنین بهنمایش گذاشتن و لرزاندن پرهای دُم، پرندهی ماده را بهسوی خود میکشند، که به این رفتار خرامیدن گفته میشود. بلدرچین شاهی با درازای ۱۵ سانتیمتر، کوچکترین، بوقلمون وحشی با وزن ۵ تا ۱۱ (گاه ۱۶/۸) کیلوگرم، سنگینترین و آرگوس کاکلی ویتنامی با درازای ۱۹۰ تا ۲۳۹ سانتیمتر، طاووس هندی با درازای ۲۰۰ تا ۲۳۰ سانتیمتر و طاووس سبز با درازای ۱۸۰ تا ۲۵۰ سانتیمتر بزرگترین گونههای خانوادهی قرقاولان بهشمار میروند. در این نوشته که به بخش نخست خانوادهی قرقاولان میپردازد با ۳۰ گونه (از ۱۷۷ گونه) آشنا میشویم.
زیرخانوادهی کبکیان کاکلی Rollulinae
سردهی کبکهای جنگلی Xenoperdix
نام: کبک جنگلی اودزونگوا Udzungwa forest partridge
نام علمی: Xenoperdix udzungwensis
پایندگی: گونهی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای کوهستانی نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری شرق کشور تانزانیا در شرق قارهی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۲۹ سانتیمتر
نگاره: Heinrich Human
سردهی Caloperdix
نام: کبک آهنیرنگ (کبک حنایی) Ferruginous partridge
نام علمی: Caloperdix oculeus
پایندگی: گونهی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، جنگلهای دشت نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، درختچهزارهای خشک و نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری و جنگلهای پیشین بهسختی ویران شدهی نیمهگرمسیری یا گرمسیری کشورهای میانمار، تایلند، اندونزی و مالزی در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: وزن ۱۹۱ تا ۲۳۰ گرم، بدن به درازای ۲۷ تا ۳۲ سانتیمتر
نگاره: Rajkumar Das
سردهی کبکهای کاکلی Rollulus
نام: کبک کاکلی (کبک تاجدار) Crested partridge
نام علمی: Rollulus rouloul
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک و کوهستانی نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری کشورهای میانمار، تایلند، برونئی، اندونزی و مالزی در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: وزن ۲۲۵ تا ۲۷۵ گرم، بدن به درازای ۲۶ سانتیمتر
نگاره: Henry Koh
سردهی کبکهای تپه Arborophila
نام: کبک تپه Hill partridge
نام علمی: Arborophila torqueola
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک و کوهستانی نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری و درختچهزارهای بلندیهای نیمهگرمسیری یا گرمسیری شمال کشور هند، جنوب چین، نپال، بوتان، شمال لائوس، شمال میانمار و شمال ویتنام در جنوب و شرق قارهی آسیا
اندازه: وزن ۲۶۱ تا ۴۳۰ گرم، بدن به درازای ۲۷ تا ۳۰ سانتیمتر
نگاره: Sudip Simha
نام: کبک سیچوان Sichuan partridge
نام علمی: Arborophila rufipectus
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای کوهستانی نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری جنوب استان سیچوان در جنوب غربی کشور چین در شرق قارهی آسیا
اندازه: وزن ۳۵۰ تا ۴۷۰ گرم، بدن به درازای ۳۱ سانتیمتر
نگاره: Argrit Boonsanguan
نام: کبک سینهبلوطی Chestnut-breasted partridge
نام علمی: Arborophila mandellii
پایندگی: گونهی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل و جنگلهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری شمال شرقی کشور هند، جنوب چین، بوتان و شمال میانمار در جنوب قارهی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲۸ سانتیمتر
نگاره: Harish Thangaraj
نام: کبک گردنبندسفید White-necklaced partridge
نام علمی: Arborophila gingica
پایندگی: گونهی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک و کوهستانی نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری جنوب شرقی کشور چین در شرق قارهی آسیا
اندازه: وزن ۲۵۳ تا ۳۲۰ گرم، بدن به درازای ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر
نگاره: Henry Koh
نام: کبک گلوحنایی Rufous-throated partridge
نام علمی: Arborophila rufogularis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک و کوهستانی نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری و درختچهزارهای نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری شمال کشور هند، جنوب کشور چین و کشورهای نپال، بوتان، بنگلادش، میانمار، لائوس، تایلند و ویتنام در جنوب و جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: وزن ۳۲۵ تا ۴۳۰ گرم برای نرها و ۲۶۱ تا ۳۸۶ گرم برای مادهها، بدن به درازای ۲۶ تا ۲۹ سانتیمتر
نگاره: Rajkumar Das
نام: کبک نوکسرخ Red-billed partridge
نام علمی: Arborophila rubrirostris
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک و کوهستانی نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری و درختچهزارهای بلندیهای نیمهگرمسیری یا گرمسیری جزیرهی سوماترای کشور اندونزی در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲۸ سانتیمتر
نگاره: Koel Ko
نام: کبک سربلوطی Chestnut-headed partridge
نام علمی: Arborophila cambodiana
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک و کوهستانی نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری جنوب کشور کامبوج و جنوب غربی کشور تایلند در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲۹ سانتیمتر
نگاره: Se Chea
نام: کبک هاینان Hainan partridge
نام علمی: Arborophila ardens
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک و کوهستانی نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری جزیرهی هاینان در جنوب کشور چین در شرق قارهی آسیا
اندازه: وزن ۳۰۰ گرم برای نرها و ۲۳۷ گرم برای مادهها، بدن به درازای ۲۶ تا ۲۸ سانتیمتر
نگاره: Joshua Bergmark | Ornis Birding Expeditions
نام: کبک تایوانی Taiwan partridge
نام علمی: Arborophila crudigularis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل جزیرهی تایوان در شرق قارهی آسیا
اندازه: وزن ۳۱۱ گرم برای نرها و ۲۱۲ گرم برای مادهها، بدن به درازای ۲۸ سانتیمتر
نگاره: Yung-Kuan Lee
نام: کبک گونهسفید White-cheeked partridge
نام علمی: Arborophila atrogularis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک و کوهستانی نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری شمال شرقی کشور هند، بوتان، شمال شرقی بنگلادش و شمال میانمار در جنوب قارهی آسیا
اندازه: وزن ۲۰۰ تا ۳۱۲ گرم، بدن به درازای ۲۸ سانتیمتر
نگاره: Xi Hong
نام: کبک پشتنواری Bar-backed partridge
نام علمی: Arborophila brunneopectus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک و کوهستانی نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری جنوب غربی کشور چین و کشورهای کامبوج، میانمار، تایلند و ویتنام در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲۸ سانتیمتر
نگاره: Jack
نام: کبک گردننارنجی Orange-necked partridge
نام علمی: Arborophila davidi
پایندگی: گونهی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، درختچهزارهای نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری و کلانکشتزارهای شرق کشور کامبوج و جنوب کشور ویتنام در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: وزن ۲۴۱ گرم، بدن به درازای ۲۷ سانتیمتر
نگاره: Henry Koh
نام: کبک سینهسرخ Red-breasted partridge
نام علمی: Arborophila hyperythra
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای کوهستانی نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری کشورهای اندونزی و مالزی در جزیرهی بورنئو در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: وزن ۲۷۰ گرم، بدن به درازای ۲۷ سانتیمتر
نگاره: Saravanan Krishnamurthy
نام: کبک مالایی (کبک مالزی) Malayan partridge
نام علمی: Arborophila campbelli
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک و کوهستانی نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری کشور مالزی در شبهجزیرهی مالایی در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲۸ سانتیمتر
نگاره: Lawrence Neo
نام: کبک رول Roll's partridge
نام علمی: Arborophila rolli
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک و کوهستانی نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری شمال جزیرهی سوماترای کشور اندونزی در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲۸ سانتیمتر
نگاره: Boas Emmanuel
نام: کبک سوماترایی Sumatran partridge
نام علمی: Arborophila sumatrana
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک و کوهستانی نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری جزیرهی سوماترای کشور اندونزی در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲۸ سانتیمتر
نگاره: Johannes Pfleiderer
نام: کبک شکمبلوطی Chestnut-bellied partridge
نام علمی: Arborophila javanica
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک و کوهستانی نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری جزیرهی جاوه وابسته به کشور اندونزی در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: وزن ۲۵۷ تا ۲۸۶ گرم، بدن به درازای ۲۸ سانتیمتر
نگاره: UncleFai
نام: کبک سینهخاکستری Grey-breasted partridge
نام علمی: Arborophila orientalis
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای کوهستانی نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری شرق جزیرهی جاوه وابسته به کشور اندونزی در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۲۸ سانتیمتر
نگاره: Ivan Leshukov
زیرخانوادهی قرقاولیان Phasianinae
سردهی Lerwa
نام: کبک برفی Snow partridge
نام علمی: Lerwa lerwa
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: درختچهزارهای معتدل و سبزهزارهای معتدل رشتهکوه هیمالیا در شمال کشورهای پاکستان، هند، نپال و بوتان و جنوب مرکز کشور چین در جنوب قارهی آسیا
اندازه: وزن ۵۵۰ تا ۷۰۰ گرم برای نرها و ۴۵۰ تا ۵۸۰ گرم برای مادهها، بدن به درازای ۳۸ تا ۴۰ سانتیمتر
نگاره: Kalyan Singh Sajwan
سردهی Ithaginis
نام: قرقاول خونی (کبک خونی) Blood pheasant
نام علمی: Ithaginis cruentus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل و درختچهزارهای معتدل رشتهکوه هیمالیا در شمال کشورهای هند، نپال، بوتان و میانمار و جنوب مرکز کشور چین در جنوب قارهی آسیا
اندازه: وزن ۵۵۰ تا ۶۵۰ گرم، بدن به درازای ۴۸ سانتیمتر
نگاره: Vincent Wang
سردهی قرقاولهای شاخدار Tragopan
نام: قرقاول شاخدار غربی Western tragopan
نام علمی: Tragopan melanocephalus
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل رشتهکوه هیمالیا در شمال کشورهای پاکستان و هند در جنوب قارهی آسیا
اندازه: وزن ۱/۸ تا ۲/۲ کیلوگرم برای نرها و ۱/۲ تا ۱/۴ کیلوگرم برای مادهها، بدن به درازای ۵۵ تا ۶۰ سانتیمتر برای نرها و ۴۸ تا ۵۰ سانتیمتر برای مادهها
نگاره: Jainy Kuriakose
نام: قرقاول شاخدار ساتیر Satyr tragopan
نام علمی: Tragopan satyra
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل رشتهکوه هیمالیا در شمال کشورهای هند، نپال، بوتان و جنوب مرکز کشور چین در جنوب قارهی آسیا
اندازه: وزن ۱/۶ تا ۲/۱ کیلوگرم، بدن به درازای ۶۷ تا ۷۲ سانتیمتر
نگاره: Nik Borrow
نام: قرقاول شاخدار تمینیک Temminck's tragopan
نام علمی: Tragopan temminckii
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل و درختچهزارهای معتدل شمال شرقی کشور هند، مرکز چین، شمال میانمار و شمال غربی ویتنام در شرق قارهی آسیا
اندازه: وزن ۹۷۰ تا ۱۱۲۰ گرم، بدن به درازای ۶۴ سانتیمتر
نگاره: Rajkumar Das
نام: قرقاول شاخدار بلایث Blyth's tragopan
نام علمی: Tragopan blythii
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای باتلاقی نیمهگرمسیری یا گرمسیری شمال شرقی کشور هند، شرق بوتان، شمال میانمار و جنوب مرکز چین در جنوب قارهی آسیا
اندازه: وزن ۱ تا ۱/۵ کیلوگرم، بدن به درازای ۶۵ تا ۷۰ سانتیمتر
نگاره: Klaus Rudloff
نام: قرقاول شاخدار کبوت Cabot's tragopan
نام علمی: Tragopan caboti
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل جنوب شرقی کشور چین در شرق قارهی آسیا
اندازه: وزن ۱/۴ کیلوگرم، بدن به درازای ۶۱ سانتیمتر
نگاره: Kunal Bamby
سردهی کبکهای کاکلپری یا تذروقرقاولها Tetraophasis
نام: کبک کاکلپری گلوبلوطی (کبک کاکلپری ورو) Chestnut-throated monal-partridge
نام علمی: Tetraophasis obscurus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل، درختچهزارهای معتدل و سبزهزارهای معتدل مرکز کشور چین در شرق قارهی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۴۸ سانتیمتر
نگاره: Ian Davies
نام: کبک کاکلپری گلونخودی Buff-throated monal-partridge
نام علمی: Tetraophasis szechenyii
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل، درختچهزارهای معتدل و سبزهزارهای معتدل مرکز جنوب کشور چین و شمال شرقی کشور هند در شرق قارهی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۵۰ سانتیمتر
نگاره: Henry Koh
گونههای خانوادهی قرقاولان (بخش نخست) - (بخش دوم) - (بخش سوم) - (بخش چهارم) - (بخش پنجم) - (بخش ششم)
بنمایگان: wikipedia - animaldiversity
گردآوری: فرتورچین