خانوادهی ماهیان چشمچراغی Anomalopidae، خانوادهای از زیرراستهی لیزابهسرسانیان، از راستهی لیزابهسرسانان و از ردهی پرتوبالگان هستند. از برجستهترین گونههای این خانواده میتوان چشمچراغی بالهشکافته را نام برد. گونههای خانوادهی ماهیان چشمچراغی در آبهای گرمسیری سراسر جهان، ولی بیشتر اقیانوسهای هند و آرام زندگی میکنند. این جانوران بدنی کشیده، بیضیمانند، فشرده و پوشیده از پولک دارند. همچنین آنان بالهی دُمی دوشاخه و چشمانی درشت دارند. در زیر چشمان این ماهیها اندامی نورزا جای گرفته که دربرگیرندهی باکتریهای درخشان است. آنان با چینهایی پوستی، نور این اندامها را کاهش یا افزایش میدهند. ماهیان چشمچراغی از این اندام برای پیوند و رساندن پیام به دیگر ماهیان، شکار و فرار از شکارگران بهره میبرند.
گونههای این خانواده دریازی، شبزی و ژرفزی هستند. بیشتر گونهها شبها به روی آبهای کمژرف نزدیک شده و زئوپلانکتونها را خوراک خود میسازند. چشمچراغی بالهتک با درازای ۱۲ سانتیمتر و چشمچراغی بالهشکافته با درازای ۳۵ سانتیمتر، کوچکترین و بزرگترین گونههای خانوادهی ماهیان چشمچراغی بهشمار میروند. (Parmops coruscans یکی دیگر از گونههای این خانواده است که ۴/۸ سانتیمتر درازا دارد و کوچکترین گونهی این خانواده بهشمار میرود. از آنجا که عکس درخوری از آن یافت نشد، در این فهرست آورده نشده است.) در این نوشته با ۳ گونهی این خانواده آشنا میشویم.
سردهی Anomalops
نام: چشمچراغی بالهشکافته Splitfin flashlightfish
نام علمی: Anomalops katoptron
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۲ تا ۴۰۰ متری آبهای گرمسیری اقیانوس آرام (در کرانههای کشورهای فیلیپین و اندونزی در جنوب شرقی قارهی آسیا تا گروهجزیرهی توآموتو وابسته به پلینزی فرانسه (از سرزمینهای فرادریایی فرانسه) در قارهی اقیانوسیه، در کرانههای کشور ژاپن در شرق قارهی آسیا تا استرالیا در قارهی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۳۵ سانتیمتر
نگاره: Borut Furlan
سردهی Kryptophanaron
نام: چشمچراغی اطلس Atlantic flashlightfish
نام علمی: Kryptophanaron alfredi
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۲۵ تا ۲۰۰ متری آبهای گرمسیری غرب مرکز اقیانوس اطلس (در کرانههای جزیرههای کیمن (از سرزمینهای فرادریایی بریتانیا) و گروهجزیرهی آنتیل در دریای کارائیب)
اندازه: بدن به درازای ۱۲/۵ سانتیمتر
نگاره: Mickey Charteris
سردهی Photoblepharon
نام: چشمچراغی بالهتک One-fin flashlightfish
نام علمی: Photoblepharon palpebratum
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۵۰ متری (بیشتر ۰ تا ۱۵ متری) آبهای گرمسیری اقیانوس آرام (در کرانههای کشور فیلیپین در جنوب شرقی قارهی آسیا تا گروهجزیرهی انجمن وابسته به پلینزی فرانسه (از سرزمینهای فرادریایی فرانسه) و جنوب تا گروهجزیرهی کالدونیای نو (از سرزمینهای فرادریایی فرانسه) در قارهی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۱۲ سانتیمتر
نگاره: -
بنمایگان: wikipedia - fishbase
گردآوری: فرتورچین