خانوادهی وزغماهیان یا قورباغهماهیان Batrachoididae، خانوادهای از راستهی وزغماهیسانان و از ردهی پرتوبالگان هستند. از برجستهترین گونههای این خانواده میتوان وزغماهیهای اویستر، باشکوه، شرقی و برودبنت را نام برد. گونههای خانوادهی وزغماهیان در آبهای گرمسیری و نیمهگرمسیری اقیانوسهای اطلس، هند و آرام زندگی میکنند. وزغماهیها کفزی هستند. آنان بیشتر زمان خود را در آبهای کمژرف کرانهای تا آبهای ژرف و در شکافهای سنگها، پوشش گیاهی یا گلولای کف آب میگذرانند.
این جانوران بدنی دراز و بدون پولک دارند. همچنین آنان سری بزرگ، پهن و هموار و دهانی بزرگ دارند. چشمهای وزغماهیها بر روی سرشان جای گرفتهاند. بیشتر آنان در چهرهیشان سبیلکها یا آویختههای پوستی دارند. گونههای این خانواده خارهایی تیز (برای دفاع) در نخستین بالهی پشتیشان دارند. این خارها در برخی از گونهها، زهرآگین هستند. بالهی دوم پشتی و بالهی مخرجی وزغماهیها دراز است. همچنین بالههای شکمی آنان جلوتر از بالههای سینهایشان است.
وزغماهیها این توانایی را دارند که تا ۲۴ ساعت بیرون از آب زنده بمانند. از دیگر ویژگیهای وزغماهی آواز خواندن آن در زمان جفتیابی است. ماهی نر میتواند با یاری بادکنکِ شناوری خود آواز خوانده و ماهی ماده را بهسوی خود بکشاند. بادکنکِ شناوری اندامی است پُر از گاز که ماهی را در کنترل شناور بودنش یاری میکند. همچنین این اندام بهمانند کیسهی تشدیدگر صدا در قورباغهها و وزغها کار میکند. پس از تخمگذاری ماهی ماده، ماهی نر در برابر شکارگران از تخمها و نوزادان خود نگهداری میکند. نوزادان تا زمانی که به اندازهی بایسته بزرگ شوند و از پس خود برآیند، در کنار ماهی نر میمانند.
این ماهیها همهچیزخوارند. خوراک آنان کرمهای دریایی، سختپوستان، نرمتنان و ماهیان است. بیشتر گونههای این خانواده دریازی هستند، ولی در میان آنان گونههای آب لبشور و آب شیرین نیز یافت میشود. وزغماهی آمازون با درازای ۹/۳ سانتیمتر و وزغماهی لوسیتانیایی با درازای ۵۰ سانتیمتر، کوچکترین و بزرگترین گونههای خانوادهی وزغماهیان بهشمار میروند. (وزغماهی پاکوما یکی دیگر از گونههای این خانواده است که ۵۷ سانتیمتر درازا دارد و بزرگترین گونهی این خانواده بهشمار میرود. از آنجا که عکس درخوری از آن یافت نشد، در این فهرست آورده نشده است). در این نوشته با ۱۷ گونهی این خانواده آشنا میشویم.
زیر خانوادهی Batrachoidinae
سردهی Opsanu
نام: وزغماهی شاخاب Gulf toadfish
نام علمی: Opsanus beta
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای نیمهگرمسیری غرب اقیانوس اطلس (در کرانههای کشورهای آمریکا، باهاما و مکزیک در شاخاب مکزیک در شرق آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۳۰ سانتیمتر
نگاره: Kent Miller
نام: وزغماهی اویستر Oyster toadfish
نام علمی: Opsanus tau
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱ تا ۵ متری آبهای نیمهگرمسیری غرب اقیانوس اطلس (در کرانههای کشور آمریکا در شرق آمریکای شمالی)
اندازه: وزن ۲/۲ کیلوگرم، بدن به درازای ۴۳/۲ سانتیمتر
نگاره: -
سردهی Sanopus
نام: وزغماهی خالسفید Whitespotted toadfish
نام علمی: Sanopus astrifer
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۵ تا ۳۰ متری آبهای گرمسیری غرب مرکز اقیانوس اطلس (در کرانههای کشورهای بلیز و هندوراس در شرق آمریکای مرکزی)
اندازه: بدن به درازای ۲۷/۸ سانتیمتر
نگاره: -
نام: وزغماهی باشکوه Splendid toadfish
نام علمی: Sanopus splendidus
پایندگی: گونهی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۸ تا ۲۵ متری (بیشتر ۱۰ تا ۱۵ متری) آبهای گرمسیری غرب اقیانوس اطلس (در کرانههای جزیرهی کوزومل وابسته به کشور مکزیک در شرق آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۲۴ سانتیمتر
نگاره: Khrystyna
زیر خانوادهی Halophryninae
سردهی Allenbatrachus
نام: وزغماهی خرخرو Grunting toadfish
نام علمی: Allenbatrachus grunniens
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای گرمسیری اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام (در کرانههای کشورهای شاخاب فارس در غرب قارهی آسیا و دلتای رود مکونگ در جنوب کشور ویتنام در جنوب شرقی قارهی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۳۰ سانتیمتر
نگاره: 5snake5
سردهی Austrobatrachus
نام: وزغماهی پازلی Puzzled toadfish
نام علمی: Austrobatrachus foedus
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای نیمهگرمسیری جنوب شرقی اقیانوس اطلس (در کرانههای کشور آفریقای جنوبی در جنوب قارهی آفریقا)
اندازه: بدن به درازای ۲۷ سانتیمتر
نگاره: Fishbiosystem
سردهی Batrachomoeus
نام: وزغماهی شرقی Eastern frogfish
نام علمی: Batrachomoeus dubius
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای نیمهگرمسیری جنوب غربی اقیانوس آرام (در کرانههای کشور استرالیا در قارهی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۳۵ سانتیمتر
نگاره: Samantha De Smet
نام: وزغماهی برودبنت Broadbent's frogfish
نام علمی: Batrachomoeus trispinosus
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۳۶ متری آبهای گرمسیری اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام (در کرانههای کشورهای اندونزی، تایلند و ویتنام در جنوب شرقی قارهی آسیا و کرانههای کشورهای پاپوآ گینهی نو و استرالیا در قارهی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۳۱ سانتیمتر
نگاره: Ria Tan
سردهی Bifax
نام: وزغماهی دوچهره Two-faced toadfish
نام علمی: Bifax lacinia
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۶ تا ۸ متری آبهای گرمسیری غرب اقیانوس هند (در کرانههای کشور عمان در غرب قارهی آسیا)
اندازه: بدن به درازای ۳۳ سانتیمتر
نگاره: John Hoover
سردهی Halobatrachus
نام: وزغماهی لوسیتانیایی Lusitanian toadfish
نام علمی: Halobatrachus didactylus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱۰ تا ۵۰ متری آبهای نیمهگرمسیری شرق اقیانوس اطلس (در کرانههای کشور فرانسه در شاخاب بیسکی در غرب قارهی اروپا تا کشور غنا در غرب قارهی آفریقا، همچنین کرانههای کشورهای پیرامون غرب دریای مدیترانه)
اندازه: بدن به درازای ۵۰ سانتیمتر
نگاره: Vasco Ferreira
سردهی Halophryne
نام: وزغماهی خالچشمی Ocellate frogfish
نام علمی: Halophryne ocellatus
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای گرمسیری غرب اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام (در کرانههای کشور استرالیا در قارهی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۲۶ سانتیمتر
نگاره: Keith Ross-Jones
نام: وزغماهی تندیسی Sculptured frogfish
نام علمی: Halophryne queenslandiae
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۲۵ متری آبهای گرمسیری جنوب غربی اقیانوس آرام (در کرانههای کشور استرالیا در قارهی اقیانوسیه)
اندازه: بدن به درازای ۳۰ سانتیمتر
نگاره: Ian Shaw
سردهی Triathalassothia
نام: -
نام علمی: Triathalassothia argentina
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای نیمهگرمسیری جنوب غربی اقیانوس اطلس (در کرانههای کشورهای اروگوئه و آرژانتین در شرق آمریکای جنوبی)
اندازه: بدن به درازای ۳۰ سانتیمتر
نگاره: Mariano Rodriguez
زیر خانوادهی Porichthyinae
سردهی ناوبانماهیها Porichthys
نام: ناوبانماهی هموارباله Plainfin midshipman
نام علمی: Porichthys notatus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۳۶۶ متری آبهای نیمهگرمسیری شرق اقیانوس آرام (در کرانههای ایالت آلاسکا تا ایالت باخا کالیفرنیای مکزیک در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: بدن به درازای ۳۸ سانتیمتر
نگاره: Divindk
نام: ناوبانماهی اطلس Atlantic midshipman
نام علمی: Porichthys plectrodon
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ۱ تا ۱۰۰ متری آبهای گرمسیری غرب اقیانوس اطلس (در کرانههای ایالت ویرجینیای کشور آمریکا در شرق آمریکای شمالی تا شمال آمریکای جنوبی)
اندازه: بدن به درازای ۲۹ سانتیمتر
نگاره: Joel Sartore
زیر خانوادهی Thalassophryninae
سردهی Thalassophryne
نام: وزغماهی آمازون Amazon toadfish
نام علمی: Thalassophryne amazonica
پایندگی: گونهی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبهای گرمسیری رود آمازون و شاخههای آن در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۹/۳ سانتیمتر
نگاره: Zierfische
نام: -
نام علمی: Thalassophryne nattereri
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: ژرفای ؟ تا ۶۰ متری آبهای گرمسیری غرب اقیانوس اطلس (در کرانههای کشور جزیرهای ترینیداد و توباگو تا ایالت سائو پائولوی کشور برزیل در شرق آمریکای جنوبی)
اندازه: بدن به درازای ۲۱/۳ سانتیمتر
نگاره: Frank Schäfer
بنمایگان: wikipedia - fishbase
گردآوری: فرتورچین