خانواده‌ی دروغین‌آب‌ششان یا ریولاین‌های آفریقایی Nothobranchiidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی ساده‌لب‌سانیان، از راسته‌ی کپوردندان‌ماهی‌سانان و از رده‌ی پرتوبالگان هستند. این خانواده دربرگیرنده‌ی ۳۰۴ گونه است که در ۱۲ سرده دسته‌بندی شده‌اند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان پانچکس دم‌چنگی، کیلی نوارسرخ، کیلی جوئل، کیلی دلقک، کیلی خال‌دار، گولاریس آبی، نوتوی خال‌سیاه و نوتوی باله‌آبی را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی دروغین‌آب‌ششان در زیستگاه‌های آب شیرین منطقه‌های گرمسیری زیر صحرای بزرگ آفریقا زندگی می‌کنند؛ هرچند در میان آنان گونه‌های آب لب‌شور نیز یافت می‌شوند.
این جانوران بدنی کشیده، بیضی‌مانند و پوشیده از پولک دارند. همچنین آنان چشمانی درشت و باله‌ی دُمی پهن و گِرد دارند. باله‌ها تنها دارای پرتوهای نرم و بدون پرتوهای سخت هستند. باله‌های پشتی و مخرجی این ماهیان در نزدیکی باله‌ی دُمی‌شان جای گرفته و بزرگند. همچنین پایه‌های باله‌های شکمی نزدیک به‌هم هستند و باله‌های سینه‌ای در پایین بدن جای گرفته‌اند. Aphyosemion malumbresi (در فهرست زیر نیست.) با درازای ۲/۱ سانتی‌متر و گولاریس آبی درازای ۱۳ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی دروغین‌آب‌ششان به‌شمار می‌روند. در این نوشته که به بخش نخست خانواده‌ی دروغین‌آب‌ششان می‌پردازد با ۲۸ گونه (از ۱۳۹ گونه) آشنا می‌شویم.

سرده‌ی Aphyosemion

نام: -
نام علمی: Aphyosemion abacinum
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارهای جنگلی زهکشی رود ایویندو بالایی در شمال شرقی کشور گابن در غرب قاره‌ی آفریقا، میان مدارهای ۲ درجه‌ی شمالی تا ۵ درجه‌ی جنوبی و ۸ درجه‌ی شرقی تا ۱۵ درجه‌ی شرقی از عرض جغرافیایی
اندازه: بدن به درازای ۳/۵ سانتی‌متر
نگاره: Karel Zahradka

نام: -
نام علمی: Aphyosemion ahli
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری باتلاق‌ها، جویبارها و استخرهای تندابی جنگل‌های بارانی کرانه‌ای غرب و جنوب غربی کشور کامرون به‌سوی جنوب تا زهکشی رود بنیتو در غرب کشور گینه‌ی استوایی در غرب قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۶ سانتی‌متر
نگاره: Russell Tate

نام: کیلی باله‌سرخ Red-finned killi
نام علمی: Aphyosemion amoenum
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارها و رودهای کشور کامرون در غرب قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۵ سانتی‌متر
نگاره: Greg (PlantedTank)

نام: پانچکس دم‌چنگی (کیلی دم‌بربطی) Lyretail panchax
نام علمی: Aphyosemion australe
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارها و رودهای کشورهای آنگولا، گابن، کامرون، جمهوری کنگو و جمهوری دموراتیک کنگو در مرکز قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۶ سانتی‌متر
نگاره: Francisco Falcon

نام: کیلی بامیلک Bamileke killi
نام علمی: Aphyosemion bamilekorum
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارهای بلندی‌های کشور کامرون در غرب قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۴ سانتی‌متر
نگاره: Christophe Aubin

نام: کیلی دوخط Two-striped Aphyosemion
نام علمی: Aphyosemion bitaeniatum
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارهای کوچک جنگل‌های بارانی کرانه‌ای در جنوب کشورهای توگو، بنین و نیجریه در غرب قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۵ سانتی‌متر
نگاره: Mirko Rosenau

نام: دم‌چنگی دوخط Twostripe lyretail
نام علمی: Aphyosemion bivittatum
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارهای جنگل‌های بارانی کرانه‌ای در جنوب شرقی نیجریه و جنوب غربی کامرون در غرب قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۵ سانتی‌متر
نگاره: G. Lacz

نام: -
نام علمی: Aphyosemion bualanum
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارها و باتلاق‌های سبزه‌زارهای باز و نمناک گرم‌دشت‌ها در بلندی‌های شمال کشور کامرون، غرب جمهوری آفریقای مرکزی، جنوب شرقی چاد و شاید شرق نیجریه در قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۵ سانتی‌متر
نگاره: Yukinobu Ichikawa

نام: -
نام علمی: Aphyosemion buytaerti
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری رود اکوما در نزدیکی رود اوگوئه در جنوب کشور کنگو در مرکز قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۵ سانتی‌متر
نگاره: Anthony Terceira

نام: -
نام علمی: Aphyosemion callipteron
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارها و رودهای کشورهای گابن و گینه‌ی استوایی در غرب قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۴ سانتی‌متر
نگاره: Joseph Cutler

نام: دم‌چنگی پرچمی Banner lyretail
نام علمی: Aphyosemion calliurum
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری باتلاق‌ها، جویبارها و استخرهای جنگل‌های بارانی کرانه‌ای در جنوب کشور بنین، جنوب نیجریه تا جنوب غربی کامرون در غرب قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۵ سانتی‌متر
نگاره: Zierfische.de

نام: کیلی کامرون Cameroon killi
نام علمی: Aphyosemion cameronense
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری باتلاق‌ها و جویبارهای جنگل‌های بارانی دشت‌های درونی کشورهای کامرون، گینه‌ی استوایی، گابن و شمال غربی جمهوری کنگو در قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۵ سانتی‌متر
نگاره: Jokuyken15

نام: -
نام علمی: Aphyosemion campomaanense
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رود انتم در جنوب کشور کامرون در غرب قاره‌ی آفریقا، میان مدارهای ۳ درجه‌ی شمالی تا ۲ درجه‌ی شمالی و ۱۰ درجه‌ی شرقی تا ۱۱ درجه‌ی شرقی از عرض جغرافیایی
اندازه: بدن به درازای ۴/۱ سانتی‌متر برای نرها و ۵/۵ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Christophe Aubin

نام: -
نام علمی: Aphyosemion celiae
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری زهکشی سیستم رود مونگو میانی در غرب کشور کامرون در غرب قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۵ سانتی‌متر
نگاره: Christophe Aubin

نام: -
نام علمی: Aphyosemion chauchei
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری سیستم رود لیکونا در حوضه‌ی رود کنگو میانی در کشور جمهوری کنگو در مرکز قاره‌ی آفریقا، میان مدارهای ۱ درجه‌ی شمالی تا ۵ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی
اندازه: بدن به درازای ۵ سانتی‌متر
نگاره: Gwili Gibbon

نام: دم‌چنگی کریستی Christy's lyretail
نام علمی: Aphyosemion christyi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارها، استخرها و باتلاق‌های کشور جمهوری دموکراتیک کنگو در مرکز قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۶ سانتی‌متر
نگاره: Steffen Hellner

نام: -
نام علمی: Aphyosemion citrineipinnis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری رود انگونی در مرکز کشور گابن در غرب قاره‌ی آفریقا، میان مدارهای ۱ درجه‌ی شمالی تا ۲ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی
اندازه: بدن به درازای ۵ سانتی‌متر
نگاره: Karel Zahradka

نام: کیلی آسمان آبی Sky-blue killi
نام علمی: Aphyosemion coeleste
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری باتلاق‌ها و جویبارهای جنگل‌های بارانی دشت‌ها و تپه‌های درونی کشورهای جمهوری کنگو، جمهوری دموکراتیک کنگو و گابن در قاره‌ی آفریقا، میان مدارهای ۱ درجه‌ی شمالی تا ۵ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی
اندازه: بدن به درازای ۵ سانتی‌متر
نگاره: Gina Walsh

نام: پانچکس خال‌سرخ Redspot panchax
نام علمی: Aphyosemion cognatum
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری حوضه‌ی رود کنگو پایینی و میانی در کشورهای جمهوری کنگو و جمهوری دموکراتیک کنگو  در مرکز قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۵ سانتی‌متر
نگاره: Christophe Aubin

نام: کیلی کنگو Congo killi
نام علمی: Aphyosemion congicum
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری برخی جویبارهای جنگلی میان رودهای کوانگو و گامبا در جنوب شرقی شهر کینشاسا در کشور جمهوری دموکراتیک کنگو در مرکز قاره‌ی آفریقا، میان مدارهای ۴ درجه‌ی جنوبی تا ۷ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی
اندازه: بدن به درازای ۴/۵ سانتی‌متر
نگاره: Peter Maguire

نام: ماهی جوئل گابن (ماهی جواهر گابن یا ماهی گوهرین گابن) Gabon jewelfish
نام علمی: Aphyosemion cyanostictum
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری سیستم زهکشی رود ایویندو در شمال کشورهای گابن و جمهری کنگو در قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۶/۵ سانتی‌متر
نگاره: Debunix

نام: کیلی امبام Mbam killi
نام علمی: Aphyosemion dargei
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارها و رودهای کشور کامرون در غرب قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۵ سانتی‌متر
نگاره: Cichlidexchange

نام: -
نام علمی: Aphyosemion decorsei
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری زهکشی رود اوبانگی میانی در جنوب کشور جمهوری آفریقای مرکزی و شاید شمال کشورهای جمهوری کنگو و جمهوری دموکراتیک کنگو در مرکز قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۵ سانتی‌متر
نگاره: Peter Maguire

نام: کیلی ادیا Edea killi
نام علمی: Aphyosemion edeanum
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری جویبارها و رودهای کشور کامرون در غرب قاره‌ی آفریقا، میان مدارهای ۷ درجه‌ی شمالی تا ۲ درجه‌ی شمالی از عرض جغرافیایی
اندازه: بدن به درازای ۵ سانتی‌متر
نگاره: Yukinobu Ichikawa

نام: کیلی نوارسرخ Red barred killi
نام علمی: Aphyosemion elberti
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری رود بنوئه بالایی در حوضه‌ی رود نیجر، رود لوگون بالایی در حوضه‌ی رود چاد، رودهای ساناگا و مامبره در حوضه‌ی رود کنگو میانی و رود اوهام در کشورهای نیجریه، کامرون و جمهوری آفریقای مرکزی در قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۴ سانتی‌متر
نگاره: Christophe Aubin

نام: کیلی اشریش Escherich's killi
نام علمی: Aphyosemion escherichi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری باتلاق‌ها و جویبارهای جنگل‌های بارانی کرانه‌ای کشورهای گابن، آنگولا و جمهوری دموکراتیک کنگو در قاره‌ی آفریقا (همچنین حوضه‌ی رود کنگو پایینی)
اندازه: بدن به درازای ۵ سانتی‌متر
نگاره: Christophe Aubin

نام: کیلی جوئل دروغین (کیلی جواهر دروغین یا کیلی گوهرین دروغین) False jewel killi
نام علمی: Aphyosemion exigoideum
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری باتلاق‌ها و جویبارهای جنگل‌های بارانی کرانه‌ای غرب کشور گابن در غرب قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۶ سانتی‌متر
نگاره: Garnelio.de

نام: کیلی جوئل (کیلی جواهر یا کیلی گوهرین) Jewel killi
نام علمی: Aphyosemion exiguum
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آب‌های گرمسیری باتلاق‌ها و جویبارهای جنگل‌های بارانی دشت‌های درونی کشورهای کامرون، گینه‌ی استوایی، گابن، جمهوری کنگو، جمهوری دموکراتیک کنگو و شاید جمهوری آفریقای مرکزی در قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۴ سانتی‌متر
نگاره: Peter Maguire

گونه‌های خانواده‌ی دروغین‌آب‌ششان (بخش نخست) - (بخش دوم) - (بخش سوم) - (بخش چهارم) - (بخش پنجم)

بن‌مایگان: wikipedia - fishbase
گردآوری: فرتورچین