خانوادهی گندراسویان Mephitidae، خانوادهای از زیرراستهی سگسانیان، از راستهی گوشتخوارسانان و از ردهی پستانداران هستند. این خانواده دربرگیرندهی ۱۲ گونه است که در ۴ سرده دستهبندی شدهاند. تاکنون ۱۶ گونه از خانوادهی گندراسویان نابود شده و از میان رفتهاند. از برجستهترین گونههای این خانواده میتوان گندراسوی خوکبینی آمریکایی و گندراسوی راهراه را نام برد. گونههای خانوادهی گندراسویان در قارهی آمریکا و چهار کشور اندونزی، مالزی، برونئی و فیلیپین در جنوب شرقی قارهی آسیا زندگی میکنند. این جانوران بدنی کشیده، پاهایی کوتاه، دُمی کموبیش دراز و و خزی کوتاه و پُرپشت دارند. همچنین آنان سری کوچک، پوزهای دراز همانند پوزهی خوک، چشمهایی کوچک و گوشهایی کوتاه دارند. گندراسوها ۵ انگشت در دستها و پاهایشان دارند. پنجههای پاهای جلویی آنان بسیار بلند است و برای کندن زمین بهکار میروند. گونههای خانوادهی گندراسویان همگی پنجهرو هستند و بر روی انگشتان پا راه میروند. همچنین همهی آنان حس بویایی و شنوایی نیرومندی دارند، ولی بینایی آنان کمتوان است؛ بهگونهای که نمیتوانند چیزها را در بازهی بیش از ۳ متر ببینند.
گندراسوها در زمان دفاع پاهایشان را محکم به زمین میکوبند و سپس روی دو دست بلند میشوند و مایع بسیار بدبویی را از غدههایی که در زیر دُمشان جای گرفتهاند، به بیرون و بهسوی دشمن میپاشند. این مایع بسیار بدبوست و میتواند باعث تهوع، سوزش چشم و کوری زودگذر شود. بوی این ماده بهاندازهای نیرومند است که میتواند تا ۸۰۰ متری پراکنده شود و روزها و هفتهها ماندگار بماند. گندراسوها هدفگیری بسیار خوبی دارند، بهگونهای که مایع بدبوی آنان از بازهی ۳/۵ متری با دقت به هدف برخورد میکند. این جانوران تنها ۵ تا ۶ بار میتوانند این مادهی شیمیایی را بهکارگیری کنند و برای ساخت یک مادهی تازه تا ۱۰ روز زمان نیاز است. گونههای خانوادهی گندراسویان تنهازیست، شبزی و همهچیزخوارند. گندراسوی لکهدار کوتوله با وزن ۱۵۰ تا ۳۲۰ گرم و درازای ۱۸ تا ۴۶ سانتیمتر و گندراسوی خوکبینی آمریکایی با وزن ۱/۱ تا ۴/۵ کیلوگرم و درازای ۵۶ تا ۱۳۴ سانتیمتر، کوچکترین و بزرگترین گونههای خانوادهی گندراسویان بهشمار میروند. در این نوشته با ۱۲ گونهی این خانواده آشنا میشویم.
سردهی گورکنهای بدبو Mydaus
نام: گورکن بدبوی سوندا Sunda stink badger
نام علمی: Mydaus javanensis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، جنگلهای دشت نمناک و کوهستانی نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، درختچهزارهای نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، سبزهزارهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، زمینهای کشتپذیر، چراگاهها، کلانکشتزارها، باغهای روستایی، منطقههای شهری و جنگلهای پیشین بهسختی ویران شدهی نیمهگرمسیری یا گرمسیری کشورهای اندونزی، مالزی و برونئی در جزیرهی بورنئو و جزیرههای جاوه و سوماترا و جزیرههای ناتونای شمالی وابسته به کشور اندونزی در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: وزن ۱/۴ تا ۳/۶ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۳۷ تا ۵۱ سانتیمتر، دُم به درازای ۵ تا ۷/۵ سانتیمتر
نگاره: HUANG QIN
نام: گورکن بدبوی پالاوان Palawan stink badger
نام علمی: Mydaus marchei
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، جنگلهای دشت نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، جنگلهای دارای پوشش گیاهی مانگرو نیمهگرمسیری یا گرمسیری بالاتر از تراز کشندی، جنگلهای باتلاقی نیمهگرمسیری یا گرمسیری، درختچهزارهای خشک و نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، زمینهای کشتپذیر، کلانکشتزارها، باغهای روستایی، منطقههای شهری و جنگلهای پیشین بهسختی ویران شدهی نیمهگرمسیری یا گرمسیری جزیرههای پالاوان، بوسوانگا و کالویت وابسته به کشور فیلیپین در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: وزن ۰/۸۵ تا ۲/۵ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۳۲ تا ۴۶ سانتیمتر، دُم به درازای ۱/۵ تا ۴/۵ سانتیمتر
نگاره: Daniel Heuclin / Biosphoto (alamy.com)
سردهی خوکبینیها Conepatus
نام: گندراسوی خوکبینی مولینا Molina's hog-nosed skunk
نام علمی: Conepatus chinga
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: گرمدشتهای خشک، درختچهزارهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، درختچهزارهای بلندیهای نیمهگرمسیری یا گرمسیری و سبزهزارهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری کشورهای پرو، بولیوی، شیلی، پاراگوئه، اروگوئه، شمال آرژانتین و جنوب برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۲/۳ تا ۴/۵ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۴۶ تا ۹۰ سانتیمتر
نگاره: Carlos Fabian Danti
نام: گندراسوی خوکبینی هامبولت Humboldt's hog-nosed skunk
نام علمی: Conepatus humboldtii
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: درختچهزارهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، سبزهزارهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری و منطقههای صخرهای (پرتگاههای درونبومی و قلههای کوهستانی) در جنوب کشورهای آرژانتین و شیلی در جنوب آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۱/۵ تا ۳ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۳۰ تا ۳۴ سانتیمتر، دُم به درازای ۱۷ تا ۲۱ سانتیمتر
نگاره: Alejandro Insegna
نام: گندراسوی خوکبینی آمریکایی American hog-nosed skunk
نام علمی: Conepatus leuconotus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل، جنگلهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، جنگلهای کوهستانی نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، منطقههای صخرهای (پرتگاههای درونبومی و قلههای کوهستانی) و بیابانهای معتدل جنوب مرکز کشور آمریکا، سراسر کشور مکزیک (بهجز شبهجزیرهی یوکاتان و شبهجزیرهی باخا کالیفرنیا) در جنوب آمریکای شمالی و بخشهایی از کشورهای گواتمالا، السالوادور، هندوراس و نیکاراگوئه در آمریکای مرکزی
اندازه: وزن ۱/۱ تا ۴/۵ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۴۴/۴ تا ۹۳/۴ سانتیمتر، دُم به درازای ۱۲/۲ تا ۴۱ سانتیمتر (نرها ۱۰ درصد سنگینترند.)
نگاره: Jake Scott
(آشنایی بیشتر با گندراسوی خوکبینی آمریکایی)
نام: گندراسوی خوکبینی راهراه Striped hog-nosed skunk
نام علمی: Conepatus semistriatus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، درختچهزارهای نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری و سبزهزارهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری جنوب کشور مکزیک در جنوب آمریکای شمالی، بخشهایی از کشورهای بلیز، کاستاریکا، هندوراس، نیکاراگوئه و پاناما در آمریکایی مرکزی و شمال کشور ونزوئلا، شمال کلمبیا، غرب اکوادور، شمال غربی پرو و بخشهایی از شرق برزیل در آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۱/۴ تا ۳/۵ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۳۴ تا ۵۰ سانتیمتر، دُم به درازای ۱۶/۶ تا ۳۱ سانتیمتر
نگاره: Frederico Acaz Sonntag
سردهی لکهدارها Spilogale
نام: گندراسوی لکهدار جنوبی Southern spotted skunk
نام علمی: Spilogale angustifrons
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، منطقههای صخرهای (پرتگاههای درونبومی و قلههای کوهستانی) و چراگاههای جنوب کشور مکزیک در جنوب آمریکای شمالی و بخشهایی از کشورهای گواتمالا، هندوراس، السالوادور، نیکاراگوئه، کاستاریکا و بلیز در آمریکای مرکزی
اندازه: وزن ۰/۵ تا ۱ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۳۴ سانتیمتر، دُم به درازای ۲۳ سانتیمتر
نگاره: Allam H. Tzab Pech
نام: گندراسوی لکهدار غربی Western spotted skunk
نام علمی: Spilogale gracilis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل، درختچهزارهای معتدل، سبزهزارهای معتدل، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرندهی آبشارها)، منطقههای صخرهای (پرتگاههای درونبومی و قلههای کوهستانی)، زمینهای کشتپذیر، چراگاهها، کلانکشتزارها و منطقههای شهری جنوب غربی ایالت بریتیش کلمبیا در جنوب غربی کشور کانادا، نیمهی غربی کشور آمریکا و شمال کشور مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: وزن ۳۳۶ تا ۷۳۴ گرم برای نرها و ۲۲۷ تا ۴۸۲ گرم برای مادهها، بدن به درازای ۴۲/۳ سانتیمتر برای نرها و ۳۶ سانتیمتر برای مادهها، دُم به درازای ۱۳/۴ سانتیمتر برای نرها و ۱۲/۹ سانتیمتر برای مادهها
نگاره: Tbjwildlife
نام: گندراسوی لکهدار شرقی Eastern spotted skunk
نام علمی: Spilogale putorius
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل، درختچهزارهای معتدل، سبزهزارهای معتدل و منطقههای صخرهای (پرتگاههای درونبومی و قلههای کوهستانی) در بخش کوچکی از جنوب مرکز کشور کانادا، نیمهی شرقی کشور آمریکا و بخش کوچکی از شمال شرقی کشور مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: وزن ۷۰۰ گرم برای نرها و ۴۵۰ گرم برای مادهها، بدن به درازای ۴۶/۳ تا ۶۸/۸ سانتیمتر برای نرها و ۳۵ تا ۵۴/۴ سانتیمتر برای مادهها، دُم یک سوم درازای بدن
نگاره: Jay L. Keller
نام: گندراسوی لکهدار کوتوله Pygmy spotted skunk
نام علمی: Spilogale pygmaea
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، جنگلهای دشت نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، درختچهزارهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری و تلماسههای شنی کرانهای در کرانههای اقیانوس آرام غرب کشور مکزیک در جنوب آمریکای شمالی
اندازه: وزن ۱۵۰ تا ۳۲۰ گرم، سر و بدن به درازای ۱۱/۵ تا ۳۴/۵ سانتیمتر، دُم به درازای ۷ تا ۱۲ سانتیمتر
نگاره: Giant Eland
سردهی گندراسوها Mephitis
نام: گندراسوی کلاهکدار Hooded skunk
نام علمی: Mephitis macroura
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل، درختچهزارهای خشک و نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، سبزهزارهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، منطقههای صخرهای (پرتگاههای درونبومی و قلههای کوهستانی)، بیابانهای معتدل، زمینهای کشتپذیر، چراگاهها، کلانکشتزارها و منطقههای شهری جنوب غربی کشور آمریکا و بیشتر کشور مکزیک در جنوب آمریکای شمالی و بخشهایی از کشورهای گواتمالا، هندوراس، نیکاراگوئه و کاستاریکا در آمریکای مرکزی
اندازه: وزن ۰/۴ تا ۲/۷ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۱۹/۵ تا ۲۹/۵ سانتیمتر، دُم به درازای ۳۵/۷ تا ۴۰ سانتیمتر، بلندای بدن تا شانهها ۱۷/۸ تا ۲۰/۳ سانتیمتر
نگاره: Kenny
نام: گندراسوی راهراه Striped skunk
نام علمی: Mephitis mephitis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل، درختچهزارهای معتدل، سبزهزارهای معتدل، زمینهای کشتپذیر، چراگاهها، کلانکشتزارها، باغهای روستایی و منطقههای شهری جنوب کشور کانادا، سراسر کشور آمریکا و شمال کشور مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: وزن ۰/۷ تا ۶/۳ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۴۶/۵ تا ۸۱/۵ سانتیمتر، دُم به درازای ۱۷ تا ۴۰ سانتیمتر (نرها ۱۰ درصد سنگینترند.)
نگاره: Ethan Ellis
(آشنایی بیشتر با گندراسوی راهراه)
بنمایگان: wikipedia - animaldiversity
گردآوری: فرتورچین