نام: شاخ‌چنگی Topi
نام علمی: Damaliscus lunatus
فرمان‌رو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پستانداران
راسته: جفت‌سم‌سانان
زیرراسته: نشخوارکننده‌سانیان
خانواده: گاوان
زیرخانواده: گاوگوزنیان
سرده: شاخ‌چنگی‌ها
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زمان زیست: دوره‌ی میوسن پسین (۱۱/۶۰۸ تا ۵/۳۳۲ میلیون سال پیش) تا دوره‌ی هولوسن (۱۱۷۰۰ سال پیش تاکنون)
زیستگاه: سبزه‌زارها، دشت‌های باز بی‌درخت و گرم‌دشت‌های کم درختِ بخش‌های کوچک و تکه تکه‌ی زیر صحرای بزرگ آفریقا
زندگانی: ۱۵ سال
سن بلوغ: نرها ۳ تا ۴ سالگی و ماده‌ها ۱/۵ تا ۲ سالگی
زادآوری: زنده‌زا، ۱ نوزاد، با ۸ ماه زمان بارداری
خوراک: گیاهان به‌ویژه سبزه‌ها
شکارگران: شیر، یوزپلنگ، سگ وحشی آفریقایی، کفتار خال‌دار و آدمی (بچه‌ها: شغال‌ها (از خانواده‌ی سگان))
رنگ: قهوه‌ای شاه‌بلوطی یا قهوه‌ای گراینده به سرخ، پاها به‌رنگ زرد تا زرد گراینده به قهوه‌ای و بالای پاها به‌رنگ خاکستری یا ارغوانی تیره یا سیاه گراینده به آبی، همچنین دارای نقابی سیاه بر چهره و دُمی سیاه
اندازه: وزن ۶۸ تا ۱۶۰ کیلوگرم (میانگین: وزن ۱۳۷ کیلوگرم برای نرها و ۱۲۰ کیلوگرم برای ماده‌ها)، سر و بدن به درازای ۱۵۰ تا ۲۱۰ سانتی‌متر، دُم به درازای ۴۰ تا ۶۰ سانتی‌متر، بلندای بدن تا شانه‌ها ۱۰۴ تا ۱۲۶ سانتی‌متر برای نرها و ۱۰۵ تا ۱۱۸ سانتی‌متر برای ماده‌ها
درباره‌ی جانور: شاخ‌چنگی جانوری روزگرد و گروه‌زیست است. شاخ‌چنگی‌ها در گله‌هایی با یک نر بالغ، چندین ماده و بچه‌های‌شان زندگی می‌کنند. نرهای جوان نیز گله‌هایی بزرگ برپا می‌کنند. این جانوران بدنی باریک، پاهایی بلند و باریک، دُمی بلند و موهایی انبوه و کوتاه دارند. همچنین آنان گوژی میان پشت و گردن، گردنی بلند، سری کشیده، گوش‌هایی بیضی‌مانند و چشمانی درشت دارند. شاخ‌چنگی‌ها ۲ شاخ دارند که همانند چنگ هستند. شاخ‌های نرها ۴۰ و شاخ‌های ماده‌ها ۳۷ سانتی‌متر بلندا دارند. شاخ‌ها برجستگی‌های نوک‌تیزی هستند که بر روی سر شاخ‌چنگی‌ها جای گرفته‌اند. این اندام‌ها از بخش درونی استخوانی با پوششی از کراتین و دیگر پروتئین‌ها ساخته شده‌اند و شاخ‌چنگی‌ها آن‌ها را برای دفاع و در زمان جفت‌یابی، آن‌ها را برای پیکار با دیگر هم‌گونه‌ها به‌کارگیری می‌کنند. این جانوران سُم‌رو هستند و بر روی نوک انگشتان پا راه می‌روند. شاخ‌چنگی‌ها ۲ انگشت بزرگ در هر یک از پاهای خود دارند که با سُم بزرگی پایان می‌یابند. سُم، پوششی سخت در نوک انگشتان پای پستانداران سُم‌دار است که از جنس کراتین ساخته شده و از بخش نرم ته پاهای آنان در برابر آسیب‌ها جلوگیری می‌کند.
بن‌مایگان: wikipedia - animaldiversity
نگاره: Craig Vershaw - Tony (tickspics)
گردآوری: فرتورچین
