نام: نهنگ نیزه‌ای جنوبگانی Antarctic minke whale
نام علمی: Balaenoptera bonaerensis
فرمان‌رو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پستانداران
راسته: جفت‌سم‌سانان
زیرراسته: نهنگ‌اسب‌آبی‌سانیان
فروراسته: آب‌بازسانان
خردراسته: نهنگان بی‌دندان
خانواده: بزرگ‌باله‌ایان
سرده: تیغ‌باله‌ها
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زمان زیست: دوره‌ی پلیوسن (۵/۳۳۲ تا ۲/۵۸۸ میلیون سال پیش) تا دوره‌ی هولوسن (۱۱۷۰۰ سال پیش تاکنون)
زیستگاه: آب‌های قطبی تا گرمسیری نیم‌کره‌ی جنوبی، در جنوب مدار ۶۰ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی
زندگانی: ۷۳ سال
سن بلوغ: ۷ سالگی
زادآوری: زنده‌زا، ۱ نوزاد، با ۱۰ ماه زمان بارداری
خوراک: شکار زئوپلانکتون‌ها همچون کریل‌ها، پاروپایان و دوجورپایان، گاهی ماهیان کوچک همانند کپور جنوبگان، یخ‌ماهیان تمساحی، یخ‌ماهیان روغنی و فانوس‌ماهی
شکارگران: آدمی و نهنگ قاتل
رنگ: خاکستری تیره در پشت و سفید در شکم
اندازه: وزن ۵/۸ تا ۹/۱ تن، سر و بدن به درازای ۷/۲ تا ۱۰/۷ متر (ماده‌ها بزرگ‌ترند.)
درباره‌ی جانور: نهنگ نیزه‌ای جنوبگانی یا نهنگ نیزه‌ای جنوبی Southern minke whale، جانوری دریازی و گروه‌زیست است. آنان بیشتر در دسته‌هایی با ۲ تا ۴ و گاه تا ۱۵ نهنگ دیده می‌شوند. این جانوران بدنی دوکی‌مانند، سری کشیده، پوزه‌ای نوک‌تیز، دو باله‌ی سینه‌ای، یک باله‌ی پشتی و یک باله‌ی دُمی دارند. همچنین آنان ۴۲ تا ۴۴ چین یا شیار پوستی در زیر بدن‌شان دارند که از زیر دهان تا ناف آنان کشیده شده‌اند. این شیارها به آنان کمک می‌کنند تا دهان‌شان را در هنگام خوردن خوراک بسیار باز کنند. این جانوران از پوزه‌ی نوک‌تیزشان برای شکستن یخ‌ها در جنوبگان و باز کردن سوراخی برای انجام دم‌وبازدم در آن‌ها بهره می‌گیرند. نهنگ‌های نیزه‌ای جنوبگانی در دهان‌شان به‌جای دندان، صفحه‌های عمودی شانه‌ای دارند که از جنس کراتین ساخته شده‌اند و کار آن‌ها پالایش آب و به‌دام انداختن جانداران کوچک سخت‌پوست است. این نهنگ‌ها برای شکار سخت‌پوستان ریزی همچون کریل‌ها، نخست آب فراوانی را فرو برده و سپس با بستن دهان‌شان، آب را به بیرون فشار می‌دهند. در این زمان صفحه‌های شانه‌ای همچون یک الک، جلو بیرون رفتن جانوران ریز را گرفته و نهنگ‌ها می‌توانند آنان را با زبان خود گِرد آورده و بخورند. نهنگ‌های نیزه‌ای جنوبگانی لایه‌ای کلفت از پیه یا چربی در زیر پوست‌شان دارند. این لایه‌ی چربی که پُر از رگ‌های خونی‌ست، توانایی شنا در آب‌های سرد و توانایی شناور بودن در آب را به آنان می‌دهد. افزون بر این، این لایه‌ی چربی انرژی‌ای که نهنگ‌های نیزه‌ای جنوبگانی در زمان کوچ نیاز دارند را برای‌شان فراهم کرده و همچنین آنان را در برابر آب و هوای خشن و شکارگران نگهداری می‌کند. این جانوران به‌جای بینی، دارای دو سوراخ دم‌وبازدم هستند. سوراخ دم‌وبازدم لوله‌ای بالای سر نهنگ‌هاست که آنان با هر بار آمدن به روی آب، با آن دم‌وبازدم انجام می‌دهند. از آن‌جا که این سوراخ در بالای سر این جانوران جای گرفته، آنان برای انجام دم‌وبازدم نیازی به بیرون آوردن کامل سر از آب ندارند. در فرایند دَم، هوای دارای اکسیژن به درون شُش‌ها کشیده می‌شود و در بازدَم، فواره‌ای از آب بدون اکسیژن، از سوراخ دم‌وبازدم بیرون می‌رود.
بن‌مایگان: wikipedia - animaldiversity
نگاره: Jean-Michel Mille - Jason Gedamke
گردآوری: فرتورچین
