جانوران مهره‌دار - خزندگان: گونه‌های خانواده‌ی لاک‌پشتان برکه‌ای (بخش نخست)

جانوران مهره‌دار - خزندگان: گونه‌های خانواده‌ی لاک‌پشتان برکه‌ای (بخش نخست)

خانواده‌ی لاک‌پشتان برکه‌ای Emydidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی نهان‌گردن‌سانیان، از راسته‌ی لاک‌پشت‌سانان و از رده‌ی خزندگان هستند. به لاک‌پشت‌هایی که می‌توانند سر و گردن خود را به زیر لاک بکشند، نهان‌گردن گفته می‌شود. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان لاک‌پشت‌های نقشه‌دار، شکم‌سرخ، لغزنده و جعبه‌ای را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی لاک‌پشتان برکه‌ای به‌جز دو گونه‌ی سرده‌ی برکه‌ای‌های اروپایی، تنها در قاره‌ی آمریکا یافت می‌شوند. این جانوران پوستی کلفت و پولک‌دار، دست‌ها و پاهایی کلفت با ۵ انگشت پنجه‌دار، دُمی کوتاه و آرواره‌هایی پُرتوان دارند. همچنین گونه‌های آبزی این خانواده، پاهایی پرده‌دار دارند. بیشتر گونه‌های خانواده‌ی لاک‌پشتان برکه‌ای در آب شیرین زندگی می‌کنند. هرچند زیستگاه برخی از آنان همانند لاک‌پشت پشت‌الماسی در آب شور است. همچنین لاک‌پشت‌های جعبه‌ای نیز خشکی‌زی هستند. برخی از گونه‌های این خانواده همچون لاک‌پشت شکم‌سرخ شمالی بیشتر گیاه‌خوار و برخی دیگر همچون لاک‌پشت برکه‌ای اروپایی بیشتر گوشت‌خوارند. لاک‌پشت باتلاقی با درازای ۹ سانتی‌متر و لاک‌پشت لغزنده‌ی آمریکای میانه با درازای ۴۸ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی لاک‌پشتان برکه‌ای به‌شمار می‌روند. در این نوشته که به بخش نخست خانواده‌ی لاک‌پشتان برکه‌ای می‌پردازد با ۲۴ گونه (از ۴۵ گونه) آشنا می‌شویم.
چند نکته برای آشنایی بیشتر با لاک‌پشت‌ها: لاک‌پشت‌ها خزندگانی با لاک استخوانی یا غضروفی هستند. این لاک یا صدف، استخوان‌ها و بخش‌های نرم و آسیب‌پذیر بدن را می‌پوشاند. ستون مهره‌ها، دنده‌ها و چند استخوان دیگر لاک‌پشت به رویه‌ی درونی این لاک پیوند دارند. از همین روست که جانورانی کُندرو و کم‌وبیش سنگین‌وزن هستند. آنان در هنگام ترس می‌توانند سر، دست و پای خود را به درون لاک کشیده و پنهان شوند. لاک پشتی آنان پشت‌لاک و لاک زیرین‌شان زیرلاک نام دارند. در بیشتر لاک‌پشت‌ها رویه‌ی بیرونی لاک آنان، با پولک‌های بزرگ، زبر و تیزی به‌نام سپرچه پوشیده شده است. برخی دیگر از لاک‌پشت‌ها همچون لاک‌پشت‌های چرمی و لاک‌پشت‌های نرم‌لاک، لاکی چرمی و سبک دارند. سبکی لاک این لاک‌پشت‌ها سرعت آنان را در شنا افزایش داده و از فرو رفتن آنان در آب جلوگیری می‌کند.
پوست بدن لاک‌پشت‌ها کلفت و پولک‌دار است. پوست این جانوران در برابر خشکی، سرما، گرما و پرتو فرابنفش پایدار است و بدین‌گونه زندگی در آب و هواهای سخت را برای آنان آسان می‌کند. گونه‌های خشکی‌زی این جانوران دارای دست‌ها و پاهایی با ۵ انگشت پنجه‌دار هستند، ولی گونه‌های آب‌زی دست‌ها و پاهایی باله‌مانند دارند. لاک‌پشت‌ها آرواره‌هایی نیرومند و بدون دندان دارند. در پیرامون این آرواره‌ها، استخوان‌ها و برآمدگی‌های شاخ‌مانندی جای دارد که در لاک‌پشتان گیاه‌خوار، پهن و در لاک‌پشتان گوشت‌خوار بسیار تیز هستند. لاک‌پشتان گیاه‌خوار با برآمدگی‌های پهن خود گیاهان را می‌جوند و لاک‌پشتان گوشت‌خوار با برآمدگی‌های تیز، شکار را تکه‌تکه می‌کنند. این جانوران بینایی و بویایی بسیار خوبی دارند، ولی از آن‌جا که گوش بیرونی ندارند، شنوایی آنان کم‌توان است. گستره‌ی شنوایی لاک‌پشت‌ها میان ۲۰۰ تا ۷۵۰ هرتز است، ولی گستره‌ی شنوایی آدمیان میان ۲۰ تا ۲۰۰۰۰ هرتز است.

 

زیرخانواده‌ی رنگارنگیان Deirochelyinae
سرده‌ی نگارین‌ها Chrysemys

 

لاک‌پشت نگارین

نام: لاک‌پشت نگارین Painted turtle
نام علمی: Chrysemys picta
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: رودها، جویبارها، دریاچه‌ها، آبگیرها، مرداب‌ها و باتلاق‌های جنوب کانادا، سراسر کشور آمریکا و شمال مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: وزن ۳۰۰ گرم برای نرها و ۵۰۰ گرم برای ماده‌ها، لاک به درازای ۷ تا ۱۵ سانتی‌متر برای نرها و ۱۰ تا ۲۵ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Jake Scott
(آشنایی بیشتر با لاک‌پشت نگارین)

 

سرده‌ی مرغی‌ها Deirochelys

 

لاک‌پشت مرغی

نام: لاک‌پشت مرغی Chicken turtle
نام علمی: Deirochelys reticularia
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبگیرهای کم‌ژرف، دریاچه‌های طوقی، گودال‌ها، باتلاق‌ها، مرداب‌ها و شاخاب‌های کارولینا در جنوب شرقی کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: لاک به درازای ۱۶/۵ سانتی‌متر برای نرها و ۲۶ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Robert Hentschel

 

سرده‌ی نقشه‌دارها Graptemys

 

لاک‌پشت نقشه‌دار باربور

نام: لاک‌پشت نقشه‌دار باربور Barbour's map turtle
نام علمی: Graptemys barbouri
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: رودهای آپالاچیکولا و چیپولا و شاخه‌های آن‌ها در ایالت‌های آلاباما، جورجیا و فلوریدا در جنوب شرقی کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: لاک به درازای ۹ تا ۱۴ سانتی‌متر برای نرها و ۱۵ تا ۳۲ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Kevin Stohlgren

 

لاک‌پشت نقشه‌دار کاگل

نام: لاک‌پشت نقشه‌دار کاگل Cagle's map turtle
نام علمی: Graptemys caglei
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: رودهای گوادالوپه، سن آنتونیو و سن مارکو در ایالت تگزاس در جنوب کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: لاک به درازای ۱۰ سانتی‌متر برای نرها و ۱۸ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Bill Hughes

 

لاک‌پشت نقشه‌دار اسکامبیا

نام: لاک‌پشت نقشه‌دار اسکامبیا Escambia map turtle
نام علمی: Graptemys ernsti
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: رودهای جنوب ایالت آلاباما و غرب ایالت فلوریدا در جنوب شرقی کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: لاک به درازای ۱۳ سانتی‌متر برای نرها و ۲۸ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Kenny Wray

 

لاک‌پشت نقشه‌دار لکه‌زرد

نام: لاک‌پشت نقشه‌دار لکه‌زرد Yellow-blotched map turtle
نام علمی: Graptemys flavimaculata
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: رود پسکگولا و شاخه‌های آن در ایالت می‌سی‌سی‌پی در جنوب کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: وزن ۵۰ تا ۲۲۶ گرم برای نرها و ۹۸ تا ۱۱۸۳ گرم برای ماده‌ها، لاک به درازای ۴/۷ تا ۱۱ سانتی‌متر برای نرها و ۸ تا ۱۸ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Luke Pearson

 

لاک‌پشت نقشه‌دار شمالی

نام: لاک‌پشت نقشه‌دار شمالی Northern map turtle
نام علمی: Graptemys geographica
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبگیرها، رودها و دریاچه‌های شرق کشور آمریکا و جنوب شرقی کانادا در آمریکای شمالی
اندازه: وزن ۱۵۰ تا ۴۰۰ گرم برای نرها و ۶۷۰ تا ۲۵۰۰ گرم برای ماده‌ها، لاک به درازای ۱۰ تا ۱۶ سانتی‌متر برای نرها و ۱۸ تا ۲۷ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Peter Paplanus

 

لاک‌پشت نقشه‌دار پسکگولا

نام: لاک‌پشت نقشه‌دار پسکگولا Pascagoula map turtle
نام علمی: Graptemys gibbonsi
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: رود پسکگولا و شاخه‌های آن در ایالت می‌سی‌سی‌پی در جنوب کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: وزن ۳۴۰ گرم برای نرها و ۳۱۵۰ گرم برای ماده‌ها، لاک به درازای ۱۲/۴ سانتی‌متر برای نرها و ۲۹/۵ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Groverbrown

 

لاک‌پشت نقشه‌دار قبه‌سیاه

نام: لاک‌پشت نقشه‌دار قبه‌سیاه Black-knobbed map turtle
نام علمی: Graptemys nigrinoda
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: رودهای ایالت‌های آلاباما و می‌سی‌سی‌پی در جنوب شرقی کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: لاک به درازای ۷/۶ تا ۱۰/۲ سانتی‌متر برای نرها و ۱۵/۲ تا ۱۷/۸ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Kimberly Colette Micallef

 

لاک‌پشت نقشه‌دار حلقه‌دار

نام: لاک‌پشت نقشه‌دار حلقه‌دار Ringed map turtle
نام علمی: Graptemys oculifera
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: رود پرل در ایالت‌های می‌سی‌سی‌پی و لوئیزیانا در جنوب کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: لاک به درازای ۱۱ سانتی‌متر برای نرها و ۲۲ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Louisianaherps

 

لاک‌پشت نقشه‌دار اواچیتا

نام: لاک‌پشت نقشه‌دار اواچیتا Ouachita map turtle
نام علمی: Graptemys ouachitensis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: رودهای می‌سی‌سی‌پی و اواچیتا در جنوب و مرکز کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: لاک به درازای ۱۰ تا ۱۴ سانتی‌متر برای نرها و ۲۰ تا ۲۴ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Jake Scott

 

لاک‌پشت نقشه‌دار رود پرل

نام: لاک‌پشت نقشه‌دار رود پرل Pearl River map turtle
نام علمی: Graptemys pearlensis
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: رود پرل در ایالت‌های می‌سی‌سی‌پی و لوئیزیانا در جنوب کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: لاک به درازای ۱۲ سانتی‌متر برای نرها و ۲۹/۵ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Armin Meier

 

لاک‌پشت نقشه‌دار دروغین

نام: لاک‌پشت نقشه‌دار دروغین False map turtle
نام علمی: Graptemys pseudogeographica
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: رودهای میزوری و می‌سی‌سی‌پی در جنوب و مرکز کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: وزن ۱۱۰۰ تا ۱۸۰۰ گرم، لاک به درازای ۹ تا ۱۵ سانتی‌متر برای نرها و ۱۲ تا ۲۷ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Jake Scott

 

لاک‌پشت نقشه‌دار آلاباما

نام: لاک‌پشت نقشه‌دار آلاباما Alabama map turtle
نام علمی: Graptemys pulchra
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: رودهای ایالت‌های آلاباما، جورجیا، فلوریدا، می‌سی‌سی‌پی و لوئیزیانا در جنوب و جنوب شرقی کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: وزن ۸۴ تا ۲۰۸ گرم برای نرها و ۱۱۷۰ تا ۱۹۴۰ گرم برای ماده‌ها، لاک به درازای ۱۱/۳ تا ۱۲/۷ سانتی‌متر برای نرها و ۲۷/۳ تا ۲۹/۲ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Groverbrown

 

لاک‌پشت نقشه‌دار تگزاس

نام: لاک‌پشت نقشه‌دار تگزاس Texas map turtle
نام علمی: Graptemys versa
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: رود کلرادو و شاخه‌های آن در ایالت تگزاس در جنوب کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: لاک به درازای ۶/۳ تا ۱۰ سانتی‌متر برای نرها و ۱۲/۷ تا ۲۰/۳ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Kenny Wray

 

سرده‌ی پشت‌الماسی‌ها Malaclemys

 

لاک‌پشت پشت‌الماسی

نام: لاک‌پشت پشت‌الماسی Diamondback terrapin
نام علمی: Malaclemys terrapin
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: زیستگاه‌های آب شور، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پای‌رودها و کرانه‌های دریاهای شرق و جنوب کشور آمریکا در آمریکای شمالی و گروه‌جزیره‌ی برمودا (از سرزمین‌های فرادریایی بریتانیا) در شمال اقیانوس اطلس
اندازه: وزن ۳۰۰ گرم برای نرها و ۵۰۰ گرم برای ماده‌ها، بدن به درازای ۱۳ سانتی‌متر برای نرها و ۱۹ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Bob Ferguson

 

سرده‌ی شکم‌سرخ‌ها Pseudemys

 

لاک‌پشت شکم‌سرخ آلاباما

نام: لاک‌پشت شکم‌سرخ آلاباما Alabama red-bellied cooter
نام علمی: Pseudemys alabamensis
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: رود موبایل در شهرستان‌های موبایل و بالدوین ایالت آلاباما در جنوب شرقی کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: لاک به درازای ۳۰ سانتی‌متر برای نرها و ۳۶ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Kenny Wray

 

لاک‌پشت رودخانه

نام: لاک‌پشت رودخانه River cooter
نام علمی: Pseudemys concinna
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: رودها، دریاچه‌ها و مرداب‌های مرکز و شرق کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: وزن ۵ کیلوگرم، لاک به درازای ۲۲/۳ سانتی‌متر برای نرها و ۲۸/۷ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Kevin Stohlgren

 

لاک‌پشت دشت کرانه‌ای

نام: لاک‌پشت دشت کرانه‌ای Coastal plain cooter
نام علمی: Pseudemys floridana
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: دریاچه‌ها، باتلاق‌ها و آبگیرهای دشت‌های کرانه‌ای جنوب و جنوب شرقی کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: وزن ۲/۵ تا ۳/۵ کیلوگرم، لاک به درازای ۲۳ تا ۳۳ سانتی‌متر
نگاره: Mitchberk

 

لاک‌پشت ریو گرانده

نام: لاک‌پشت ریو گرانده Rio Grande cooter
نام علمی: Pseudemys gorzugi
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: تالاب‌ها و شاخه‌های رود ریو گرانده در جنوب کشور آمریکا و شمال مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: لاک به درازای ۲۸ سانتی‌متر برای نرها و ۳۷ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: CarlsbadCavernsNPS

 

لاک‌پشت شکم‌سرخ فلوریدا

نام: لاک‌پشت شکم‌سرخ فلوریدا Florida red-bellied cooter
نام علمی: Pseudemys nelsoni
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: دریاچه‌ها، آبگیرها و رودهای ایالت فلوریدا و جنوب شرقی ایالت جورجیا در جنوب شرقی کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: وزن ۱/۸ کیلوگرم برای نرها و ۴ کیلوگرم برای ماده‌ها، لاک به درازای ۲۵ سانتی‌متر برای نرها و ۳۰ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Matt Aresco

 

لاک‌پشت شبه‌جزیره

نام: لاک‌پشت شبه‌جزیره Peninsula cooter
نام علمی: Pseudemys peninsularis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: رودها، آبگیرها، دریاچه‌ها، تالاب‌ها و باتلاق‌های شبه‌جزیره‌ی فلوریدا در جنوب شرقی کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: وزن ۲/۳ تا ۶/۸ کیلوگرم، لاک به درازای ۲۳ تا ۳۳ سانتی‌متر
نگاره: Jake Scott

 

لاک‌پشت شکم‌سرخ شمالی

نام: لاک‌پشت شکم‌سرخ شمالی Northern red-bellied cooter
نام علمی: Pseudemys rubriventris
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: دریاچه‌ها، آبگیرها، رودها و جویبارهای ایالت‌های ماساچوست، نیوجرسی، پنسیلوانیا، دلاویر، مریلند، ویرجینیا و کارولینای شمالی در شرق کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: وزن ۳ تا ۴ کیلوگرم، لاک به درازای ۲۶ تا ۳۲ سانتی‌متر
نگاره: Jonathan Mays

 

لاک‌پشت رودخانه‌ای تگزاس

نام: لاک‌پشت رودخانه‌ای تگزاس Texas river cooter
نام علمی: Pseudemys texana
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: رودهای برازوس، سن برنارد، کلرادو، گوادالوپه، سن آنتونیو و نوئِسِس و شاخه‌های آن‌ها در ایالت تگزاس در جنوب کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: لاک به درازای ۸/۹ تا ۱۹/۱ سانتی‌متر برای نرها و ۲۲/۳ تا ۲۷/۴ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Jellyfishmambo

 

گونه‌های خانواده‌ی لاک‌پشتان برکه‌ای (بخش نخست) - (بخش دوم)

 

بن‌مایگان: wikipedia - animaldiversity - allturtles - encyclopedia
گردآوری: فرتورچین

۵
از ۵
۴ مشارکت کننده