نام: پرستشگاه بوروبودور Borobudur Temple
نام ثبت شده در میراث جهانی یونسکو:
محوطه‌های پرستشگاه بوروبودور Borobudur Temple Compounds
(پرستشگاه بوروبودور به‌عنوان بخشی از «محوطه‌های پرستشگاه بوروبودور»، در میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.)
گونه: فرهنگی
تاریخ ثبت: ۱۹۹۱
شماره‌ی ثبت: ۵۹۲
کشور: اندونزی
جایگاه: شهر ماگلانگ، استان جاوه‌ی مرکزی
گستره: ۲۵/۵۱ هکتار (همه‌ی محوطه‌های پرستشگاه بوروبودور)
ساخت: سده‌های ۸ و ۹ میلادی
به فرمان: پادشاهان دودمان سیلندرا
معمار: گونادارما
شیوه‌ی معماری: بودایی جاوایی
درباره‌ی میراث: پرستشگاه بوروبودور بزرگ‌ترین پرستشگاه بودایی جهان است و در نزدیکی شهر ماگِلانگ جای دارد. واژه‌ی «بوروبودور» به معنای «پرستشگاه بالای تپه» است و این نام‌گذاری از آن روست که این پرستشگاه اندرونی ندارد و بر روی یک تپه‌ی طبیعی ساخته شده است.
پرستشگاه بوروبودور به‌گونه‌ی هرمی و پلکانی و با ۵۵۰۰۰ متر مربع سنگ آندزیت و بدون ملات ساخته شده است. این پرستشگاه ۳۵ متر بلندا دارد. همچنین پایه‌ی بنیادین آن چهارگوش است و اندازه‌ی هر ضلع این چهارگوش ۱۲۳ متر است. در مرکز هر یک از ضلع‌های آن نیز یک راه‌پله‌ی بلند برای بالا رفتن از پرستشگاه جای گرفته است.
پرستشگاه بوروبودور از ۶ سکوی چهارگوش، ۳ سکوی گِرد و یک گنبد مرکزی برپا شده است. همچنین گنبد مرکزی را ۷۲ تندیس بودا فراگرفته‌اند که هر کدام درون یک استوپای مشبک یا سوراخ‌دار جای دارند. این استوپاها زنگوله‌مانند یا همانند گنبدی کوچک هستند. شمار استوپاهای روی هر یک از ۳ سکوی گِرد بالای گنبد ناهمسان است. سکوی نخست دارای ۳۲ استوپا، سکوی دوم دارای ۲۴ استوپا و سکوی سوم دارای ۱۶ استوپاست. به‌جز ۷۲ تندیسِ درون استوپاها، ۴۳۲ تندیس بودای نشسته نیز در تراس‌ها جای گرفته‌اند که روی هم رفته، شمار تندیس‌های بودای پرستشگاه ۵۰۴ تاست.
در سرتاسر دیوارهای پرستشگاه ۲۶۷۲ نقش‌برجسته دیده می‌شود که زندگی و آموزه‌های بودا را بازگو می‌کنند. گستره‌ی این نقش‌برجسته‌ها به ۲۵۰۰ متر مربع می‌رسد.
پرستشگاه بوروبودور همانند یک استوپا یا گنبد بسیار بزرگ ساخته شده و زمانی که از بالا به آن می‌نگریم، همانند یک ماندالای بزرگ و غول‌پیکر بودایی «تانتری» دیده می‌شود که نشان‌دهنده‌ی کیهان‌شناسی بودایی و طبیعت ذهن است. کیهان‌شناسی بودایی دربرگیرنده‌ی ۳ بخش است. 
بخش نخست «كامه دهَتو لُكه Kamadhatu-Loka» یا «جهان آرزوها» نام دارد. این جهان جایگاه مردمانی‌ست که همه‌ی زندگی خویش را در جهان زیرین به‌سر می‌برند و گرفتار شهوت‌هایشان هستند. بخش دوم «روپَه دهَتو لُكه Rupadhatu-Loka» یا «جهان شکل‌ها» نامیده می‌شود. این جهان جایگاه کسانی‌ست که میل‌ها را نادیده می‌گیرند، ولی در جهان شکل‌ها می‌مانند. آنان شکل‌ها را می‌بینند، ولی در آن‌ها گم نمی‌شوند. بخش سوم «آروپیه دهَتو لُكه Arupyadhatu-Loka» یا «جهان بی‌شکل» نام دارد. این جهان جایگاه مردمانی‌ست که راستی و درستی را در جهان نیروانا می‌بینند. واژه‌ی «نیروانا» به‌معنای «به خوبی و پرهیزگاری رسیدن» است.
برخی بر این باورند که بخش‌های پایه‌ای پرستشگاه بوروبودور نشانگر جایگاه مردمان «جهان آرزوها»، سکوهای چهارگوش نشانگر جایگاه مردمان «جهان شکل‌ها» و سکوهای گِرد نشانگر جایگاه مردمان «جهان بی‌شکل» است.
محوطه‌های پرستشگاه بوروبودور:
«محوطه‌های پرستشگاه بوروبودور» که «پرستشگاه بوروبودور» بخشی از آن‌ها هستند، ۲۵/۵۱ هکتار گستردگی دارند و در ۴۰ کیلومتری شمال غربی شهر «یوگیاکارتا» جای گرفته‌اند. این محوطه‌ها دربرگیرنده‌ی پرستشگاه بوروبودور، پرستشگاه‌های مندوت و پاوون و همچنین ویرانه‌های چند پرستشگاه دیگر همچون «گونونگ» و «نگاون» است. سه پرستشگاه بوروبودور، مندوت و پاوون در یک خط راست جای دارند. چرایی هم‌راستا بودن آنان ناشناخته است، ولی گمان می‌رود میان آن‌ها پیوندی آیینی و دینی استوار باشد. همچنین موزه‌های «کارماوی‌بهانگا» و «سامودرا راکسا» در محوطه‌های پرستشگاه بوروبودور جای دارند.

نمای ماندالای پرستشگاه بوروبودور - نگاره‌ی ۱: Gunawan Kartapranata

نمای هوایی - نگاره‌ی ۲: PT.Taman Wisata

نمای بیرونی - نگاره‌ی ۳: Geigerwe

نمای بیرونی - نگاره‌ی ۴: Ababhastopographer

پله‌های پرستشگاه - نگاره‌ی ۵: Jean-Claude De Groote

تندیس کنار پله‌ها - نگاره‌ی ۶: Xiquinho Silva

تندیس شیر نگهبان در کنار پله‌ها - نگاره‌ی ۷: Xiquinho Silva

بخش‌هایی از پله‌های پرستشگاه - نگاره‌ی ۸: Xiquinho Silva

تندیس‌های پرشمار بودا - نگاره‌ی ۹: Jason Risley

از تندیس‌های بودا - نگاره‌ی ۱۰: Anandajoti Bhikkhu

از تندیس‌های بودا - نگاره‌ی ۱۱: Anandajoti Bhikkhu

از تندیس‌های بودا - نگاره‌ی ۱۲: Anandajoti Bhikkhu

گنبد مرکزی و استوپاهای پیرامون آن - نگاره‌ی ۱۳: -

از استوپاهای پیرامون گنبد مرکزی - نگاره‌ی ۱۴: Trouvaille Blue

از استوپاهای پیرامون گنبد مرکزی - نگاره‌ی ۱۵: M Fauzie

از استوپاهای پیرامون گنبد مرکزی - نگاره‌ی ۱۶: Xiquinho Silva

تندیس بودای درون یکی از استوپاها - نگاره‌ی ۱۷: Yap0

تندیس بودای یکی از دو استوپای بدون کلاهک - نگاره‌ی ۱۸: Alvaro Filbert Liko

تندیس بودای یکی از دو استوپای بدون کلاهک - نگاره‌ی ۱۹: Trouvaille Blue

از آب‌پران‌ها یا دهانه‌اژدرها - نگاره‌ی ۲۰: Oliver

دیوارهای نقش‌برجسته‌دار راه‌روها - نگاره‌ی ۲۱: Indiana Jones

دیوارهای نقش‌برجسته‌دار راه‌روها - نگاره‌ی ۲۲: Fabian Dreier

دیوارهای نقش‌برجسته‌دار راه‌روها - نگاره‌ی ۲۳: Jorge Franganillo

دیوارهای نقش‌برجسته‌دار راه‌روها - نگاره‌ی ۲۴: -

از نقش‌برجسته‌های دیوارها - نگاره‌ی ۲۵: Chris Hoare

از نقش‌برجسته‌های دیوارها - نگاره‌ی ۲۶: ClaudeMarie

از نقش‌برجسته‌های دیوارها - نگاره‌ی ۲۷: ClaudeMarie

از نقش‌برجسته‌های دیوارها - نگاره‌ی ۲۸: Rpmiller23

از نقش‌برجسته‌های دیوارها - نگاره‌ی ۲۹: Frederic pauvreau

از نقش‌برجسته‌های دیوارها - نگاره‌ی ۳۰: Gábor Tikos

بن‌مایگان: wikipedia - wikipedia
گردآوری: فرتورچین