خانوادهی شاهینان Falconidae، خانوادهای از راستهی شاهینسانان و از ردهی پرندگان هستند. از برجستهترین گونههای این خانواده میتوان کاراکارای تاجدار، دلیجه معمولی، دلیجه آمریکایی، ترمتای، بالابان، شنقار و شاهین بحری را نام برد. گونههای خانوادهی شاهینان در سراسر جهان بهجز جنوبگان، شمالگان، جنگلهای انبوه آفریقای مرکزی و برخی جزیرههای قارهی اقیانوسیه یافت میشوند. این پرندگان بدنی باریک، بالهایی دراز، مخروطی و نوکتیر، دُمی بلند، چشمانی درشت و نوکی تیز، خمیده و قلابمانند دارند. همچنین آنان پاهایی نیرومند و پنجههایی بلند، نوکتیز و خمیده دارند. گردن شاهینها ۱۵ مهره دارد، از همین روی دارای توانایی چرخش ۱۸۰ درجه است. هرچند چشمان این پرندگان نیز دارای شعاع دید ۲۲۰ درجه هستند تا نیازی به گردش گردنشان نباشد. بیشتر گونههای خانوادهی شاهینان روزگرد و تکهمسر و همهی آنان گوشتخوارند. اگرچه گونههای شاهین، شکارگر و گونههای کاراکارا، لاشهخوارند. شاهینها پرندگان بسیار سریعی هستند. آنان بهوارون دیگر پرندگان شکاری که با پنجههای خود شکار میکنند، با نوک خود شکار میکنند. بیشتر شاهینها آشیانهای برای خود نمیسازند. آنان بیشتر در شکاف صخرههای بلند، یا آشیانهی رها شدهی دیگر پرندگان و در شهرها، در سوراخها و شکافهای ساختمانهای بلند یا پشتبامها بهسر میبرند. شاهینک رانسیاه با وزن ۵۵ گرم و درازای ۱۷ سانتیمتر و شنقار با وزن ۲۱۰۰ گرم و درازای ۶۵ سانتیمتر، کوچکترین و بزرگترین گونهی خانوادهی شاهینان بهشمار میروند. در این نوشته که به بخش نخست خانوادهی شاهینان میپردازد با ۳۱ گونه (از ۶۳ گونه) آشنا میشویم.
زیرخانوادهی Herpetotherinae
سردهی Herpetotheres
نام: شاهین خندان Laughing falcon
نام علمی: Herpetotheres cachinnans
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، جنگلهای باتلاقی گرمسیری یا نیمهگرمسیری و گرمدشتهای خشک جنوب کشور مکزیک در جنوب آمریکای شمالی، سراسر آمریکای مرکزی و همهی کشورهای آمریکای جنوبی (بهجز شیلی و اروگوئه)
اندازه: وزن ۴۰۸ تا ۸۰۰ گرم، بدن به درازای ۴۵ تا ۵۶ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۷۹ تا ۹۴ سانتیمتر (مادهها بزرگتر و سنگینترند.)
نگاره: Michael Woodruff
سردهی شاهینهای جنگلی Micrastur
نام: شاهین جنگلی نواری Barred forest falcon
نام علمی: Micrastur ruficollis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک و کوهستانی نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری و کشتزارهای جنوب کشور مکزیک در جنوب آمریکای شمالی، سراسر آمریکای مرکزی و همهی کشورهای آمریکای جنوبی (بهجز شیلی و اروگوئه)
اندازه: وزن ۱۴۴ تا ۲۸۴ گرم برای نرها و ۲۰۰ تا ۳۲۲ گرم برای مادهها، بدن به درازای ۳۱ تا ۳۹ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۴۶ تا ۶۰ سانتیمتر
نگاره: Roger Robb
نام: شاهین جنگلی سربی Plumbeous forest falcon
نام علمی: Micrastur plumbeus
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک و کوهستانی نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری بخشهایی از غرب کشورهای کلمبیا و اکوادور در شمال غربی آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۱۷۲ تا ۱۸۸ گرم برای نرها و ۱۸۰ تا ۲۱۳ گرم برای مادهها، بدن به درازای ۳۷ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۵۱ تا ۵۵ سانتیمتر
نگاره: Alex Luna
نام: شاهین جنگلی خطدار Lined forest falcon
نام علمی: Micrastur gilvicollis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری و جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری کشورهای بولیوی، برزیل، کلمبیا، اکوادور، گویان فرانسه، گویان، پرو، سورینام و ونزوئلا در آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۱۷۰ تا ۲۶۲ گرم، بدن به درازای ۳۳ تا ۳۸ سانتیمتر
نگاره: Fabyano Costa
نام: شاهین جنگلی پنهانگر Cryptic forest falcon
نام علمی: Micrastur mintoni
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری کشورهای برزیل و بولیوی در آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۱۷۱ تا ۲۳۸ گرم برای نرها و ۱۷۰ تا ۲۶۴ گرم برای مادهها، بدن به درازای ۳۰ تا ۳۵ سانتیمتر
نگاره: Jonathan Slifkin
نام: شاهین جنگلی پشتتوسی Slaty-backed forest falcon
نام علمی: Micrastur mirandollei
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری کشورهای کاستاریکا و پاناما در آمریکای مرکزی و کشورهای کلمبیا، ونزوئلا، گویان، گویان فرانسه، سورینام، برزیل، اکوادور، بولیوی و پرو در آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۴۲۰ گرم برای نرها و ۵۰۰ تا ۵۵۶ گرم برای مادهها، بدن به درازای ۴۰ تا ۴۵ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۶۵ تا ۷۱ سانتیمتر
نگاره: Doug Norwood
نام: شاهین جنگلی یقهدار (شاهین جنگلی طوقی) Collared forest falcon
نام علمی: Micrastur semitorquatus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، جنگلهای مانگرو گرمسیری یا نیمهگرمسیری و درختچهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری جنوب کشور مکزیک در جنوب آمریکای شمالی، سراسر آمریکای مرکزی و همهی کشورهای آمریکای جنوبی (بهجز شیلی و اروگوئه)
اندازه: وزن ۴۶۷ تا ۶۴۶ گرم برای نرها و ۶۴۹ تا ۹۴۰ گرم برای مادهها، بدن به درازای ۴۶ تا ۵۸ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۷۲ تا ۸۶ سانتیمتر
نگاره: Luke Seitz
نام: شاهین جنگلی بوکلی (شاهین جنگلی یقهدار کوچک) Buckley's forest falcon
نام علمی: Micrastur buckleyi
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری کشور بولیوی، غرب برزیل، شرق اکوادور و شرق پرو و شاید کلمبیا و ونزوئلا در آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۴۱ تا ۵۱ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۶۱ تا ۷۲ سانتیمتر
نگاره: Daniel Lopez-Velasco
زیرخانوادهی کاراکارایان Caracarinae یا Polyborinae
سردهی کاراکاراهای سیاه Daptrius
نام: کاراکارای سیاه Black caracara
نام علمی: Daptrius ater
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، جنگلهای مانگرو گرمسیری یا نیمهگرمسیری، گرمدشتهای خشک و جنگلهای پیشین ویران شدهی کشورهای بولیوی، برزیل، کلمبیا، اکوادور، گویان فرانسه، گویان، پرو، سورینام و ونزوئلا در آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۳۳۰ گرم برای نرها و ۳۵۰ تا ۴۴۰ گرم برای مادهها، بدن به درازای ۴۱ تا ۴۷ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۹۱ تا ۱۰۰ سانتیمتر
نگاره: Tom Spine
سردهی Ibycter
نام: کاراکارای گلوسرخ Red-throated caracara
نام علمی: Ibycter americanus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک و کوهستانی نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری و کشتزارهای جنوب کشور مکزیک در جنوب آمریکای شمالی، کشورهای کاستاریکا، السالوادور، هندوراس، گواتمالا، نیکاراگوئه و پاناما در آمریکای مرکزی و کشورهای برزیل، بولیوی، کلمبیا، اکوادور، گویان فرانسه، گویان، پرو و ونزوئلا در آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۵۱۰ تا ۷۷۰ گرم، بدن به درازای ۶۱ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۹۶ تا ۱۲۴ سانتیمتر
نگاره: Gabriel Leboff
سردهی Phalcoboenus
نام: کاراکارای غبغبدار Carunculated caracara
نام علمی: Phalcoboenus carunculatus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: درختچهزارها و سبزهزارهای بلندیهای گرمسیری یا نیمهگرمسیری و جنگلهای پیشین ویران شدهی بخشهایی از کشورهای کلمبیا و اکوادور در شمال غربی آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۵۰ تا ۵۶ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۱۱۲ تا ۱۱۹ سانتیمتر
نگاره: Pedro Bernal
نام: کاراکارای کوهی Mountain caracara
نام علمی: Phalcoboenus megalopterus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: سبزهزارهای بلندیهای گرمسیری یا نیمهگرمسیری رشتهکوه آند در بخشهایی از کشورهای اکوادور، پرو، بولیوی، آرژانتین و شیلی در غرب آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۵۵ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۱۱۱ تا ۱۲۴ سانتیمتر
نگاره: Ilya Povalyaev
نام: کاراکارای گلوسفید (کاراکارای داروین) White-throated caracara
نام علمی: Phalcoboenus albogularis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگها، درختچهزارها و سبزهزارهای معتدل جنوب کشورهای آرژانتین و شیلی در جنوب آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۴۹ تا ۵۵ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۱۱۰ تا ۱۲۴ سانتیمتر
نگاره: Antoine Rabussier
نام: کاراکارای راهراه (کاراکارای فورستر) Striated caracara
نام علمی: Phalcoboenus australis
پایندگی: گونهی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: سبزهزارهای معتدل، کرانههای سنگی و استخرهای کشندی جنوب کشورهای آرژانتین و شیلی و همچنین گروهجزیرهی فالکلند (از سرزمینهای فرادریایی بریتانیا) در جنوب آمریکای جنوبی
اندازه: بدن به درازای ۵۳ تا ۶۵ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۱۱۶ تا ۱۲۵ سانتیمتر
نگاره: Gunnlaugursig
سردهی Caracara
نام: کاراکارای تاجدار Crested caracara
نام علمی: Caracara plancus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: درختچهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، درختچهزارهای بلندیهای گرمسیری یا نیمهگرمسیری، سبزهزارهای معتدل، سبزهزارهای تندابی یا نمناک موسمی گرمسیری یا نیمهگرمسیری، تالابها همچون خلاشها، مردابها، باتلاقها، پودابها و پودهزارها، زمینهای کشاورزی، چراگاهها، کشتزارها و جنگلهای پیشین ویران شدهی جنوب و جنوب شرقی کشور آمریکا و همچنین کشور مکزیک در آمریکای شمالی، برخی جزیرههای دریای کارائیب و سراسر آمریکای مرکزی و جنوبی
اندازه: وزن ۹۰۰ تا ۱۶۰۰ گرم، بدن به درازای ۵۰ تا ۶۵ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۱۲۰ تا ۱۳۲ سانتیمتر
نگاره: Claudio Dias Timm
سردهی Milvago
نام: کاراکارای سرزرد Yellow-headed caracara
نام علمی: Daptrius chimachima
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: گرمدشتهای خشک و نمناک، درختچهزارهای خشک و نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، سبزهزارهای تندابی یا نمناک موسمی گرمسیری یا نیمهگرمسیری، چراگاهها و جنگلهای پیشین ویران شدهی کشورهای نیکاراگوئه، کاستاریکا و پاناما در آمریکای مرکزی و همهی کشورهای آمریکای جنوبی (بهجز شیلی)
اندازه: وزن ۲۲۷ تا ۳۳۵ گرم برای نرها و ۳۰۷ تا ۳۶۴ گرم برای مادهها، بدن به درازای ۴۰ تا ۴۵ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۷۴ تا ۹۵ سانتیمتر
نگاره: Lesley Mattuchio
نام: کاراکارای چیمانگو Chimango caracara
نام علمی: Milvago chimango
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: درختچهزارها و سبزهزارهای معتدل، درختچهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، درختچهزارهای بلندیهای گرمسیری یا نیمهگرمسیری، زمینهای کشاورزی، چراگاهها، منطقههای شهری و جنگلهای پیشین ویران شدهی کشورهای آرژانتین، بولیوی، برزیل، شیلی، پاراگوئه و اروگوئه در آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۱۷۰ تا ۲۶۰ گرم، بدن به درازای ۳۲ تا ۴۳ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۸۰ تا ۹۹ سانتیمتر
نگاره: Raphael Kurz Clasen de Oliveira
زیرخانوادهی شاهینیان Falconinae
سردهی Spiziapteryx
نام: شاهینک بالنقطهای Spot-winged falconet
نام علمی: Spiziapteryx circumcincta
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، درختچهزارها و سبزهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری و گرمدشتهای خشک کشورهای آرژانتین، بولیوی، پاراگوئه و شاید اروگوئه در آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۱۴۹ تا ۲۴۹ گرم، بدن به درازای ۲۵ تا ۳۱ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۴۷ تا ۵۸ سانتیمتر
نگاره: Robert Hagen
سردهی شاهینکها Microhierax
نام: شاهینک یقهدار (شاهینک طوقی) Collared falconet
نام علمی: Microhierax caerulescens
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل، جنگلهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری و جنگلهای پیشین ویران شدهی کشورهای هند، بنگلادش، بوتان، کامبوج، لائوس، میانمار، نپال، تایلند، مالزی و ویتنام در شبهقارهی هند و جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: وزن ۳۰ تا ۵۰ گرم، بدن به درازای ۱۸ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۲۸ تا ۳۴ سانتیمتر
نگاره: Balaji P B
نام: شاهینک رانسیاه Black-thighed falconet
نام علمی: Microhierax fringillarius
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، زمینهای کشاورزی و جنگلهای پیشین ویران شدهی کشورهای میانمار، تایلند، برونئی، مالزی، سنگاپور و اندونزی در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: وزن ۲۸ تا ۵۵ گرم، بدن به درازای ۱۷ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۲۷ تا ۳۴ سانتیمتر
نگاره: Tank Msia
نام: شاهینک پیشانیسفید (شاهینک بورنئو) White-fronted falconet
نام علمی: Microhierax latifrons
پایندگی: گونهی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک و کوهستانی نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری و زمینهای کشاورزی ایالتهای صباح و ساراواک کشور مالزی و شمال شرقی بخش کالیمانتان کشور اندونزی در جزیرهی بورنئو در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: وزن ۳۵ تا ۶۵ گرم، بدن به درازای ۱۷ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۲۸ تا ۳۱ سانتیمتر
نگاره: Stanley T Shao
نام: شاهینک فیلیپینی Philippine falconet
نام علمی: Microhierax erythrogenys
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری کشور فیلیپین در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: وزن ۳۷ تا ۵۲ گرم، بدن به درازای ۱۸ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۳۲ تا ۳۷ سانتیمتر
نگاره: Robert Hutchinson
نام: شاهینک پیسه (شاهینک ابلق) Pied falconet
نام علمی: Microhierax melanoleucos
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل، کشتزارها و تالابها همچون رودها، جویبارها و آبگیرهای کشورهای هند، بنگلادش، بوتان، چین، هنگ کنگ، لائوس و ویتنام در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: وزن ۵۵ تا ۷۵ گرم، بدن به درازای ۱۹ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۳۳ تا ۳۷ سانتیمتر
نگاره: Peter Pang
سردهی Polihierax
نام: شاهین کوتوله (شاهین کوتولهی آفریقایی) Pygmy falcon
نام علمی: Polihierax semitorquatus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: گرمدشتهای خشک و درختچهزارها و سبزهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری شرق و جنوب قارهی آفریقا
اندازه: وزن ۵۹ تا ۶۴ گرم، بدن به درازای ۲۰ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۳۷ تا ۴۰ سانتیمتر
نگاره: Jan Willem Steffelaar
سردهی Neohierax
نام: شاهین دمگاهسفید White-rumped falcon
نام علمی: Neohierax insignis
پایندگی: گونهی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری و گرمدشتهای خشک کشورهای کامبوج، لائوس، میانمار، تایلند و ویتنام در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: وزن ۸۴ تا ۱۱۲ گرم، بدن به درازای ۲۸ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۴۲ تا ۴۹ سانتیمتر
نگاره: Ayuwat Jearwattanakanok
سردهی شاهینها Falcon
نام: دلیجه مالاگاسی (دلیجه ماداگاسکار) Malagasy kestrel
نام علمی: Falco newtoni
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: گرمدشتهای خشک، درختچهزارها و سبزهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، تالابها همچون خلاشها، مردابها، باتلاقها، پودابها و پودهزارها، زمینهای کشاورزی، کشتزارها و منطقههای شهری کشورهای جزیرهای ماداگاسکار و کومور و جزیرهی مایوت (از سرزمینهای فرادریایی فرانسه) در شرق قارهی آفریقا
اندازه: وزن ۹۰ تا ۱۵۳ گرم، بدن به درازای ۲۵ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۴۹ تا ۶۳ سانتیمتر
نگاره: Chien Lee
نام: دلیجه سیشل Seychelles kestrel
نام علمی: Falco araeus
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، زمینهای کشاورزی، کشتزارها و منطقههای شهری کشور جزیرهای سیشل در شرق قارهی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۲۴ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۴۴ تا ۴۷ سانتیمتر
نگاره: Mark Van Beirs
نام: دلیجه موریس Mauritius kestrel
نام علمی: Falco punctatus
پایندگی: گونهی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، گرمدشتهای خشک، درختچهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، زمینهای کشاورزی و منطقههای شهری کشور جزیرهای موریس در شرق قارهی آفریقا
اندازه: وزن ۲۵۰ گرم، بدن به درازای ۲۶ تا ۳۰ سانتیمتر
نگاره: Andrea Parisi
نام: دلیجه خالدار Spotted kestrel
نام علمی: Falco moluccensis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: درختچهزارها و سبزهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، زمینهای کشاورزی و منطقههای شهری کشور اندونزی در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: وزن ۱۶۲ گرم، بدن به درازای ۲۶ تا ۳۲ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۵۹ تا ۷۱ سانتیمتر
نگاره: Sheau Torng Lim
نام: دلیجه نانکین (دلیجه استرالیایی) Nankeen kestrel
نام علمی: Falco cenchroides
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلها و سبزهزارهای معتدل، گرمدشتهای خشک، کرانههای دریاها، کرانههای سنگی، زمینهای کشاورزی و منطقههای شهری کشور استرالیا و کشورهای پاپوآ گینهی نو و اندونزی در جزیرهی گینهی نو در قارهی اقیانوسیه
اندازه: وزن ۱۲۱ تا ۱۹۵ گرم برای نرها و ۱۱۵ تا ۲۷۳ گرم برای مادهها، بدن به درازای ۲۸ تا ۳۵ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۶۶ تا ۷۸ سانتیمتر
نگاره: Beverley Van Praagh
نام: دلیجه معمولی (دلیجه اروپایی) Common kestrel
نام علمی: Falco tinnunculus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای شمالی و معتدل، درختچهزارهای مدیترانهای و معتدل، سبزهزارهای سرددشت و معتدل، سبزهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، تالابها همچون خلاشها، مردابها، باتلاقها، پودابها و پودهزارها، کرانههای سنگی، زمینهای کشاورزی، چراگاهها، کشتزارها و منطقههای شهری قارههای اروپا، آسیا و آفریقا
اندازه: وزن ۱۳۶ تا ۲۵۲ گرم برای نرها و ۱۵۴ تا ۳۱۴ گرم برای مادهها، بدن به درازای ۳۲ تا ۳۹ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۶۵ تا ۸۲ سانتیمتر (مادهها بزرگترند.)
نگاره: Steven Mcgrath
(آشنایی بیشتر با دلیجه معمولی یا دلیجه اروپایی)
گونههای خانوادهی شاهینان (بخش نخست) - (بخش دوم)
بنمایگان: wikipedia - animaldiversity
گردآوری: فرتورچین