خانوادهی شاهینان Falconidae، خانوادهای از راستهی شاهینسانان و از ردهی پرندگان هستند. در این نوشته که به بخش دوم خانوادهی شاهینان میپردازد با ۳۲ گونه (از ۶۳ گونه) آشنا میشویم.
دنبالهی زیرخانوادهی شاهینیان Falconinae
دنبالهی سردهی شاهینها Falcon
نام: دلیجه صخرهای Rock kestrel
نام علمی: Falco rupicolus
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقههای خشک جنوب قارهی آفریقا
اندازه: وزن ۱۳۶ تا ۳۱۴ گرم، بدن به درازای ۳۳ سانتیمتر
نگاره: Adam Buckham
نام: دلیجه بزرگ (دلیجه چشمسفید) Greater kestrel
نام علمی: Falco rupicoloides
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: گرمدشتهای خشک، درختچهزارها و سبزهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری و بیابانهای داغ کشورهای نامیبیا، بوتسوانا، زیمبابوه، آنگولا، زامبیا، آفریقای جنوبی، کنیا، تانزانیا، اتیوپی، اریتره و سومالی در جنوب و شرق قارهی آفریقا
اندازه: وزن ۱۷۸ تا ۳۳۴ گرم، بدن به درازای ۳۷ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۶۸ تا ۸۴ سانتیمتر
نگاره: Steve McInnis
نام: دلیجه روباه Fox kestrel
نام علمی: Falco alopex
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: گرمدشتهای خشک، منطقههای سنگی و بیابانهای داغ کشورهای بنین، بورکینافاسو، کامرون، جمهوری آفریقای مرکزی، جمهوری دموکراتیک کنگو، چاد، ساحل عاج، جیبوتی، اریتره، اتیوپی، گامبیا، غنا، گینه، گینهی بیسائو، کنیا، لیبریا، مالی، موریتانی، نیجر، نیجریه، سنگال، سیرالئون، سودان جنوبی، توگو و اوگاندا در شمال زیر صحرای بزرگ آفریقا
اندازه: وزن ۲۵۰ تا ۳۰۰ گرم، بدن به درازای ۳۲ تا ۳۸ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۷۶ تا ۸۸ سانتیمتر
نگاره: Robert Rodrigues
نام: دلیجه کوچک Lesser kestrel
نام علمی: Falco naumanni
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: گرمدشتهای خشک، سبزهزارهای معتدل، سبزهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، سبزهزارهای بلندیهای گرمسیری یا نیمهگرمسیری، منطقههای سنگی، بیابانهای داغ، زمینهای کشاورزی، چراگاهها و منطقههای شهری جنوب قارهی اروپا، منطقهی قفقاز، شمال کشور ایران، آسیای میانه، کشور مغولستان و بخشهایی از چین در شرق قارهی آسیا (زمستانها: قارهی آفریقا و کشور پاکستان و گاهی کشورهای هند و عراق)
اندازه: وزن ۱۳۸ تا ۲۱۰ گرم، بدن به درازای ۳۲ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۵۸ تا ۷۳ سانتیمتر
نگاره: Joaquin Matamales
نام: دلیجه خاکستری Grey kestrel
نام علمی: Falco ardosiaceus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: گرمدشتهای خشک، سبزهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، کشتزارها و باغهای روستایی غرب و مرکز قارهی آفریقا
اندازه: وزن ۱۹۵ تا ۳۰۰ گرم، بدن به درازای ۲۸ تا ۳۳ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۵۸ تا ۷۲ سانتیمتر
نگاره: Niall D Perrins
نام: دلیجه دیکینسون Dickinson's kestrel
نام علمی: Falco dickinsoni
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، گرمدشتهای خشک، سبزهزارهای تندابی یا نمناک موسمی گرمسیری یا نیمهگرمسیری، تالابها همچون خلاشها، مردابها، باتلاقها، پودابها و پودهزارها، زمینهای کشاورزی و کشتزارهای کشورهای موزامبیک، زیمبابوه، زامبیا، مالاوی، شمال شرقی آفریقای جنوبی، شمال بوتسوانا، شمال شرقی نامیبیا، شرق آنگولا، جنوب جمهوری دموکراتیک کنگو و بخشهایی از تانزانیا در جنوب قارهی آفریقا
اندازه: وزن ۱۶۹ تا ۲۳۵ گرم، بدن به درازای ۲۷ تا ۳۰ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۶۱ تا ۶۸ سانتیمتر
نگاره: Duncan McKenzie
نام: دلیجه نواری (دلیجه نواری ماداگاسکار) Banded kestrel
نام علمی: Falco zoniventris
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک و کوهستانی نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، جنگلهای مانگرو گرمسیری یا نیمهگرمسیری، گرمدشتهای خشک، درختچهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، کشتزارها و جنگلهای پیشین ویران شدهی کشور جزیرهای ماداگاسکار در شرق قارهی آفریقا
اندازه: وزن ۱۸۰ تا ۲۴۰ گرم، بدن به درازای ۲۷ تا ۳۰ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۶۰ تا ۶۸ سانتیمتر
نگاره: Nick Athanas
نام: شاهین گردنسرخ Red-necked falcon
نام علمی: Falco chicquera
پایندگی: گونهی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، درختچهزارها و سبزهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، گرمدشتهای خشک و سبزهزارهای تندابی یا نمناک موسمی گرمسیری یا نیمهگرمسیری زیر صحرای بزرگ آفریقا، شبهقارهی هند و جنوب شرقی کشور ایران در جنوب قارهی آسیا
اندازه: وزن ۱۳۹ تا ۳۰۵ گرم، بدن به درازای ۳۰ تا ۳۶ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۵۵ تا ۶۰ سانتیمتر
نگاره: Arun Prasad
نام: شاهین پاسرخ Red-footed falcon
نام علمی: Falco vespertinus
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای شمالی و معتدل، گرمدشتهای خشک، سبزهزارهای معتدل، درختچهزارها و سبزهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، تالابها همچون خلاشها، مردابها، باتلاقها، پودابها و پودهزارها، زمینهای کشاورزی و چراگاههای شرق قارهی اروپا و شمال قارهی آسیا (زمستانها قارهی آفریقا)
اندازه: وزن ۱۱۵ تا ۱۹۷ گرم، بدن به درازای ۲۸ تا ۳۴ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۶۵ تا ۷۷ سانتیمتر
نگاره: Loic Le Comte
نام: شاهین آمور Amur falcon
نام علمی: Falco amurensis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل، گرمدشتهای خشک، سبزهزارهای معتدل، سبزهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری و تالابها همچون خلاشها، مردابها، باتلاقها، پودابها و پودهزارهای جنوب شرقی کشور روسیه، شرق مغولستان، شمال شرقی چین و بخشهایی از کرهی شمالی در شرق قارهی آسیا
اندازه: وزن ۹۷ تا ۱۸۸ گرم، بدن به درازای ۳۰ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۶۳ تا ۷۱ سانتیمتر
نگاره: Derek Keats
نام: شاهین الئونورا Eleonora's falcon
نام علمی: Falco eleonorae
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل، جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، درختچهزارها و سبزهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، صخرههای دریایی و جزیرههای فراکرانهای صخرهای، تالابها همچون دریاچههای آب شیرین، رودها، جویبارها و آبگیرها و زمینهای کشاورزی پیرامون دریای مدیترانه (کشورهای مراکش، الجزایر، تونس، کرواسی، ایتالیا، یونان، قبرس و ترکیه، گروهجزیرهی بالئاری و گروهجزیرهی قناری وابسته به کشور اسپانیا و جزیرههای دریای اژه) (زمستانها: کشور جزیرهای ماداگاسکار در شرق قارهی آفریقا)
اندازه: وزن ۳۴۰ تا ۴۶۰ گرم، بدن به درازای ۳۶ تا ۴۲ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۸۴ تا ۱۰۵ سانتیمتر
نگاره: Iosto Doneddu
نام: شاهین دودی Sooty falcon
نام علمی: Falco concolor
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، گرمدشتهای خشک، درختچهزارهای خشک و نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، بیابانهای داغ، منطقههای سنگی، صخرههای دریایی و جزیرههای فراکرانهای صخرهای پیرامون دریای سرخ، شاخاب فارس و دریای عمان در شمال شرقی قارهی آفریقا و جنوب غربی قارهی آسیا (زمستانها: کشور جزیرهای ماداگاسکار و کرانههای کشور موزامبیک در شرق قارهی آفریقا)
اندازه: بدن به درازای ۳۲ تا ۳۷ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۷۸ تا ۹۰ سانتیمتر
نگاره: Nitay Haiun
نام: دلیجه آمریکایی American kestrel
نام علمی: Falco sparverius
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، گرمدشتهای خشک، درختچهزارها و سبزهزارهای معتدل، درختچهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، سبزهزارهای بلندیهای گرمسیری یا نیمهگرمسیری، تالابها همچون خلاشها، مردابها، باتلاقها، پودابها و پودهزارها، بیابانهای داغ، چراگاهها و منطقههای شهری سراسر قارهی آمریکا (آمریکای شمالی، آمریکای مرکزی و آمریکای جنوبی)
اندازه: وزن ۸۰ تا ۱۴۳ گرم برای نرها و ۸۶ تا ۱۶۵ گرم برای مادهها، ، بدن به درازای ۲۲ تا ۳۱ سانتیمتر (دُم ۱۱ تا ۱۵ سانتیمتر)، بازهی میان دو سر بالها ۵۱ تا ۶۱ سانتیمتر
نگاره: K. Schmidt
(آشنایی بیشتر با دلیجه آمریکایی)
نام: دلیجه آپلومادو Aplomado falcon
نام علمی: Falco femoralis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: گرمدشتهای خشک، سبزهزارهای معتدل، سبزهزارهای تندابی یا نمناک موسمی گرمسیری یا نیمهگرمسیری، سبزهزارهای بلندیهای گرمسیری یا نیمهگرمسیری، تالابها همچون خلاشها، مردابها، باتلاقها، پودابها و پودهزارها، بیابانهای داغ و جنگلهای پیشین ویران شدهی جنوب کشور آمریکا و بخشهایی از کشور مکزیک در آمریکای شمالی، بخشهایی از آمریکای مرکزی و سراسر آمریکای جنوبی
اندازه: وزن ۲۰۸ تا ۳۰۵ گرم برای نرها و ۲۷۱ تا ۴۶۰ گرم برای مادهها، بدن به درازای ۳۸ تا ۴۳ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۹۰ سانتیمتر
نگاره: BayAreaBirders
نام: ترمتای (مرلین) Merlin
نام علمی: Falco columbarius
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای شمالی و معتدل، سبزهزارهای سرددشت و معتدل، سبزهزارهای تندابی یا نمناک موسمی گرمسیری یا نیمهگرمسیری، درختچهزارهای شمالی و معتدل، تالابها همچون خلاشها، مردابها، باتلاقها، پودابها و پودهزارها، پهنههای کشندی، نمکزارها، شورمردابها، زمینهای کشاورزی، چراگاهها، کشتزارها و منطقههای شهری شمال قارههای آسیا و اروپا و شمال آمریکای شمالی (زمستانها: جنوب قارهی آسیا، جنوب اروپا، شمال آفریقا، جنوب آمریکای شمالی، سراسر آمریکای مرکزی و شمال آمریکای جنوبی)
اندازه: وزن ۱۲۵ تا ۲۱۰ گرم برای نرها و ۱۹۰ تا ۳۰۰ گرم برای مادهها، بدن به درازای ۲۴ تا ۳۳ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۵۰ تا ۷۳ سانتیمتر
نگاره: Ron Kube
(آشنایی بیشتر با ترمتای یا مرلین)
نام: شاهین خفاشی Bat falcon
نام علمی: Falco rufigularis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، گرمدشتهای خشک، منطقههای شهری و جنگلهای پیشین ویران شدهی بخشهایی از کشور مکزیک در جنوب آمریکای شمالی، بخشهایی از آمریکای مرکزی و همهی کشورهای آمریکای جنوبی (بهجز شیلی و اروگوئه)
اندازه: وزن ۱۰۸ تا ۱۵۰ گرم برای نرها و ۱۷۷ تا ۲۴۲ گرم برای مادهها، بدن به درازای ۲۳ تا ۳۰ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۵۱ تا ۵۸ سانتیمتر برای نرها و ۶۵ تا ۶۷ سانتیمتر برای مادهها
نگاره: Jorge Eduardo Chinchilla Arroyo
نام: شاهین سینهنارنجی Orange-breasted falcon
نام علمی: Falco deiroleucus
پایندگی: گونهی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلها و درختچهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری و جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری جنوب کشور مکزیک در جنوب آمریکای شمالی، کشورهای بلیز، گواتمالا و پاناما در آمریکای مرکزی و همهی کشورهای آمریکای جنوبی (بهجز شیلی و اروگوئه)
اندازه: وزن ۳۳۰ تا ۶۵۴ گرم، بدن به درازای ۴۰ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۶۹ تا ۸۵ سانتیمتر
نگاره: Chris Sayers
نام: لیل اوراسیایی Eurasian hobby
نام علمی: Falco subbuteo
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای شمالی و معتدل، جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، سبزهزارها و درختچهزارهای معتدل، سبزهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، گرمدشتهای خشک، تالابها همچون رودها، جویبارها و آبگیرها، همچنین دیگر تالابها همانند خلاشها، مردابها، باتلاقها، پودابها و پودهزارها، زمینهای کشاورزی، چراگاهها و منطقههای شهری قارههای اروپا، آسیا و آفریقا
اندازه: وزن ۱۴۰ تا ۳۴۰ گرم، بدن به درازای ۲۹ تا ۳۶ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۶۸ تا ۸۴ سانتیمتر
نگاره: Onno Wildschut
نام: لیل آفریقایی African hobby
نام علمی: Falco cuvierii
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، گرمدشتهای خشک، منطقههای شهری و جنگلهای پیشین ویران شدهی مرکز و غرب قارهی آفریقا
اندازه: وزن ۱۲۵ تا ۲۲۴ گرم، بدن به درازای ۳۱ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۶۰ تا ۷۳ سانتیمتر
نگاره: Robert P Burgess
نام: لیل خاوری Oriental hobby
نام علمی: Falco severus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، جنگلهای مانگرو گرمسیری یا نیمهگرمسیری، سبزهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، منطقههای سنگی، زمینهای کشاورزی و کشتزارهای بخشهایی از شبهقارهی هند و جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: وزن ۱۶۸ تا ۲۴۹ گرم، بدن به درازای ۳۰ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۶۶ سانتیمتر
نگاره: Khalid Sharif
نام: لیل استرالیایی Australian hobby
نام علمی: Falco longipennis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل، جنگلهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، گرمدشتهای خشک، درختچهزارها و سبزهزارهای معتدل، تالابها همچون رودها، جویبارها و آبگیرها و منطقههای شهری کشورهای استرالیا و پاپوآ گینهی نو و بخشهایی از کشور اندونزی در قارهی اقیانوسیه
اندازه: وزن ۱۳۲ تا ۴۲۰ گرم، بدن به درازای ۳۵ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۶۶ تا ۸۷ سانتیمتر
نگاره: John Anderson
نام: شاهین نیوزیلند New Zealand falcon
نام علمی: Falco novaeseelandiae
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای معتدل، درختچهزارها و سبزهزارهای معتدل، چراگاهها و کشتزارهای کشور نیوزیلند در قارهی اقیانوسیه
اندازه: وزن ۲۵۰ تا ۶۰۰ گرم، بدن به درازای ۴۸ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۶۶ تا ۹۱ سانتیمتر
نگاره: Steve Attwood
نام: شاهین قهوهای Brown falcon
نام علمی: Falco berigora
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلها و سبزهزارهای معتدل، جنگلهای دشت نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، گرمدشتهای خشک، بیابانهای داغ، پهنههای کشندی، نمکزارها و زمینهای کشاورزی کشور استرالیا و کشورهای پاپوآ گینهی نو و اندونزی در جزیرهی گینهی نو در قارهی اقیانوسیه
اندازه: وزن ۴۳۰ تا ۸۶۰ گرم، بدن به درازای ۵۱ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۸۹ تا ۱۰۹ سانتیمتر
نگاره: Feather as a Light
نام: شاهین خاکستری Grey falcon
نام علمی: Falco hypoleucos
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: درختچهزارها و سبزهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری و تالابها همچون خلاشها، مردابها، باتلاقها، پودابها و پودهزارهای کشور استرالیا در قارهی اقیانوسیه
اندازه: بدن به درازای ۴۳ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۸۱ تا ۱۰۳ سانتیمتر
نگاره: Kazza21
نام: شاهین سیاه Black falcon
نام علمی: Falco subniger
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، درختچهزارها و سبزهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری و تالابها همچون خلاشها، مردابها، باتلاقها، پودابها و پودهزارهای کشور استرالیا در قارهی اقیانوسیه
اندازه: وزن ۶۱۰ تا ۱۰۰۰ گرم، بدن به درازای ۴۵ تا ۵۶ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۹۶ تا ۱۱۵ سانتیمتر
نگاره: James Preece
نام: لاچین Lanner falcon
نام علمی: Falco biarmicus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای کوهستانی نمناک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، سبزهزارهای معتدل، سبزهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، درختچهزارهای مدیترانهای، گرمدشتهای خشک، بیابانهای داغ، منطقههای سنگی، کشتزارها و منطقههای شهری قارهی آفریقا، جنوب شرقی اروپا، شبهجزیرهی عربستان و منطقهی قفقاز
اندازه: وزن ۷۰۰ تا ۹۰۰ گرم، بدن به درازای ۵۰ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۹۰ تا ۱۱۰ سانتیمتر
نگاره: Derek Keats
نام: شاهین بلوچی Laggar falcon
نام علمی: Falco jugger
پایندگی: گونهی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: گرمدشتهای خشک، درختچهزارها و سبزهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، زمینهای کشاورزی و چراگاههای کشورهای هند، نپال، بوتان، بنگلادش، پاکستان، شمال غربی میانمار، جنوب شرقی افغانستان و جنوب شرقی ایران در شبهقارهی هند
اندازه: وزن ۴۲۰ تا ۱۱۰۰ گرم، بدن به درازای ۴۶ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۸۸ تا ۱۱۵ سانتیمتر
نگاره: Birding and Photography
نام: بالابان (چرخ یا شاهین ساکر) Saker falcon
نام علمی: Falco cherrug
پایندگی: گونهی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلها و سبزهزارهای معتدل، درختچهزارها و سبزهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، مردابها و استخرهای آب شیرین، پهنههای کشندی، نمکزارها، زمینهای کشاورزی، چراگاهها و منطقههای شهری قارههای اروپا، آسیا و آفریقا (از شرق قارهی اروپا تا مرکز کشور چین در شرق قارهی آسیا و شمال قارهی آفریقا)
اندازه: وزن ۷۳۰ تا ۹۹۰ گرم برای نرها و ۹۷۰ تا ۱۳۰۰ گرم برای مادهها، بدن به درازای ۴۵ سانتیمتر برای نرها و ۵۵ سانتیمتر برای مادهها، بازهی میان دو سر بالها ۱۰۰ تا ۱۱۰ سانتیمتر برای نرها و ۱۲۰ تا ۱۳۰ سانتیمتر برای مادهها
نگاره: Avinash Bhagat
(آشنایی بیشتر با بالابان یا چرخ)
نام: شنقار Gyrfalcon
نام علمی: Falco rusticolus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای شمالی، درختچهزارهای معتدل، سبزهزارهای معتدل و سردشت، صخرههای دریایی و جزیرههای فراکرانهای صخرهای، منطقههای سنگی، تالابها همچون رودها، جویبارها و آبگیرها و زمینهای کشاورزی کرانههای شمالگان (کشورهای روسیه، نروژ، سوئد، فنلاند و ایسلند در شمال قارههای آسیا و اروپا و کشور کانادا، ایالت آلاسکای کشور آمریکا و جزیرهی گرینلند وابسته به کشور دانمارک در شمال آمریکای شمالی) (زمستانها: برخی منطقههای جنوبیتر)
اندازه: وزن ۸۰۵ تا ۱۳۵۰ گرم برای نرها و ۱۱۸۰ تا ۲۱۰۰ گرم برای مادهها، بدن به درازای ۴۸ تا ۶۱ سانتیمتر برای نرها و ۵۱ تا ۶۵ سانتیمتر برای مادهها، بازهی میان دو سر بالها ۱۱۰ تا ۱۳۰ سانتیمتر برای نرها و ۱۲۴ تا ۱۶۰ سانتیمتر برای مادهها
نگاره: Eyjolfur Vilbergsson
(آشنایی بیشتر با شنقار)
نام: شاهین مرغزار (شاهین دشتی) Prairie falcon
نام علمی: Falco mexicanus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: درختچهزارهای بلندیهای گرمسیری یا نیمهگرمسیری، سبزهزارهای معتدل و سردشت، تالابها همچون خلاشها، مردابها، باتلاقها، پودابها و پودهزارها و چراگاههای جنوب شرقی کشور کانادا، غرب کشور آمریکا و شمال کشور مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: وزن ۵۰۰ تا ۶۳۵ گرم برای نرها و ۷۶۲ تا ۹۷۰ گرم برای مادهها، بدن به درازای ۳۸ سانتیمتر برای نرها و ۴۵ سانتیمتر برای مادهها، بازهی میان دو سر بالها ۹۱ تا ۱۱۳ سانتیمتر
نگاره: Jeff Bleam
نام: شاهین بحری (شاهین پرگرین) Peregrine falcon
نام علمی: Falco peregrinus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: سراسر جهان بهجز جنگلهای بارانی و منطقههای سرد و خشک شمالگان (جنگلها و درختچهزارهای معتدل، جنگلهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، سبزهزارهای سردشت، درختچهزارها و سبزهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، گرمدشتهای خشک، بیابانهای داغ، منطقههای سنگی، تالابها همچون رودها، جویبارها، آبگیرها، دریاچههای آب شیرین، خلاشها، مردابها، باتلاقها، پودابها و پودهزارها، کرانهها، کرانههای صخرهای، صخرههای دریایی و جزیرههای فراکرانهای صخرهای، پهنههای کشندی، نمکزارها، شورمردابها و منطقههای شهری)
اندازه: وزن ۳۳۰ تا ۱۰۰۰ گرم برای نرها و ۷۰۰ تا ۱۵۰۰ گرم برای مادهها، بدن به درازای ۳۴ تا ۵۸ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۷۴ تا ۱۲۰ سانتیمتر (مادهها ۱۵ تا ۲۰ درصد بزرگتر و ۴۰ تا ۵۰ درصد سنگینترند.)
نگاره: Kevin Fox
(آشنایی بیشتر با شاهین بحری یا شاهین پرگرین)
نام: شاهین تایتا Taita falcon
نام علمی: Falco fasciinucha
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلها و درختچهزارهای خشک گرمسیری یا نیمهگرمسیری، گرمدشتهای خشک، منطقههای سنگی، زمینهای کشاورزی و چراگاههای کشورهای بوتسوانا، اتیوپی، کنیا، مالاوی، موزامبیک، آفریقای جنوبی، سودان جنوبی، تانزانیا، اوگاندا، زامبیا و زیمبابوه در شرق قارهی آفریقا
اندازه: وزن ۲۱۲ تا ۲۳۳ گرم برای نرها و ۲۹۷ تا ۳۴۶ گرم برای مادهها، بدن به درازای ۲۸ سانتیمتر، بازهی میان دو سر بالها ۶۱ تا ۷۲ سانتیمتر
نگاره: Joel Sartore
گونههای خانوادهی شاهینان (بخش نخست) - (بخش دوم)
بنمایگان: wikipedia - animaldiversity
گردآوری: فرتورچین