نام: پلیکان سفید بزرگ Great white pelican
نام علمی: Pelecanus onocrotalus
فرمان‌رو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پرندگان
راسته: پلیکان‌سانان
زیرراسته: پلیکان‌سانیان
خانواده: پلیکانان
سرده: پلیکان‌ها
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
پیدایش: دوره‌ی پریابونین (۳۷/۲ تا ۳۳/۹ میلیون سال پیش)
زیستگاه: خلاش‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها، پوداب‌ها و پوده‌زارها؛ استخرها و مرداب‌های قلیایی یا لب‌شور یا آب شور همیشگی، آب‌سنگ‌های صخره‌ای و صخره‌های زیرکشندی، کرانه‌های شنی، ریگی و صخره‌ای آزاد زیرکشندی، کرانه‌های ماسه‌ای و گلی‌ماسه‌ای زیرکشندی، جلبک‌های دریایی یا کتانجک، علف‌های دریایی (زیرآبی) و کرانه‌های گلی و پهنه‌های گلی میان‌کشندی کشورهای هند، بنگلادش، میانمار، ایران، پاکستان، افغانستان، ترکمنستان، قزاقستان، ازبکستان، عربستان، عراق، کویت، یمن و اسرائیل در قاره‌ی آسیا، کشورهای روسیه، ترکیه، آذربایجان، ارمنستان، گرجستان، بلغارستان، قبرس، یونان، مقدونیه شمالی، رومانی، اوکراین، آلبانی و بوسنی و هرزگوین در قاره‌ی اروپا و کشورهای کامرون، چاد، اتیوپی، نیجریه، آفریقای جنوبی، تانزانیا، کنیا، موریتانی، نامیبیا، سنگال، سودان جنوبی، آنگولا، بنین، بوتسوانا، بورکینافاسو، بوروندی، جمهوری آفریقای مرکزی، جمهوری کنگو، جمهوری دموکراتیک کنگو، ساحل عاج، جیبوتی، مصر، اریتره، گابن، گامبیا، غنا، گینه، گینه‌ی بیسائو، مالاوی، مالی، موزامبیک، نیجر، رواندا، سیرالئون، سومالی، سودان، توگو، اوگاندا، زامبیا و زیمبابوه در قاره‌ی آفریقا
زندگانی: ۱۵/۵ سال (بیشینه ۲۸ سال) (دربند ۵۱ سال)
سن بلوغ: ۳ تا ۴ سالگی
زادآوری: تخم‌گذار، ۱ تا ۳ تخم، با ۲۹ تا ۳۶ روز زمان ماندن در تخم (پلیکان‌های سفید بزرگ سالی یک‌بار زادآوری می‌کنند. زمان زادآوری آنان سراسر سال در قاره‌ی آفریقا و از آوریل تا اوت در قاره‌ی اروپاست.)
خوراک: شکار ماهیان همچون کپورماهیان، کفال‌ماهیان و سیکلیدها (۸۰ درصد)، ماهیان مرکب، میگوها، کرم‌ها، دوزیستان و تخم و جوجه‌ی پرندگان همچون باکلان دماغه، سفیدغاز دماغه و کاکایی دومینیکن
شکارگران: آدمی و گاهی تمساح نیل، شیر، کفتاران و شغال‌ها (از خانواده‌ی سگان) در قاره‌ی آفریقا (تخم‌ها و جوجه‌ها: روباه‌ها (از خانواده‌ی سگان)، کلاغ‌ها (سرده‌ای از خانواده‌ی کلاغان)، کاکاییان، کاکایی‌اقیانوسیان، سینه‌بادکنکیان، لک‌لک مارابو و عقاب دریایی آفریقایی (از خانواده‌ی بازان))
رنگ: سفید؛ دارای نوکی صورتی و زرد و کیسه‌ی نوک به‌رنگ زرد کم‌رنگ؛ همچنین دارای پاهایی زرد تا نارنجی گراینده به صورتی و بال‌هایی با شاهپرنخستین‌ها و شاهپردومی‌های سیاه؛ دارای چشمانی قهوه‌ای-سرخ تا قهوه‌ای تیره و پوست برهنه‌ی پیرامون چشم‌ها به‌رنگ صورتی (در زمان زادآوری، پرهای پلیکان‌های سفید بزرگ به‌رنگ صورتی گلگون دگرگون شده و لکه‌ای به‌رنگ قهوه‌ای گراینده به زرد بر روی سینه‌ی آنان نمایان می‌شود. پوست برهنه‌ی پیرامون چشمان نرها به‌رنگ صورتی و ماده‌ها به‌رنگ نارنجی‌ست. نوک به‌رنگ خاکستری گراینده به آبی با سر سرخ و لبه‌ی آرواره‌ی بالایی گراینده به سرخ است.)
اندازه: وزن ۹ تا ۱۵ کیلوگرم برای نرها و ۵/۴ تا ۹ کیلوگرم برای ماده‌ها، بدن به درازای ۱۷۵ تا ۱۸۰ سانتی‌متر برای نرها و ۱۴۸ سانتی‌متر برای ماده‌ها، نوک به درازای ۳۴/۷ تا ۴۷/۱ سانتی‌متر برای نرها و ۲۸/۹ تا ۴۰ سانتی‌متر برای ماده‌ها، بازه‌ی میان دو سر بال‌ها ۲۲۶ تا ۳۶۰ سانتی‌متر (پلیکان‌های سفید بزرگ، درازترین بازه‌ی میان دو سر بال‌ها را پس از آلباتروس‌های بزرگ دارند.) (نرها نزدیک به ۳۰ درصد سنگین‌ترند.)
درباره‌ی جانور: پلیکان سفید بزرگ یا مرغ سقای سفید بزرگ یا پلیکان سفید شرقی Eastern white pelican، پرنده‌ای روزگرد و گروه‌زیست است و در دسته‌هایی بزرگ زندگی می‌کند. جفت‌ها در موسم زادآوری تک‌همسر هستند، ولی پس از این زمان از هم جدا می‌شوند. این پرندگان بدنی بسیار بزرگ دارند. همچنین آنان گردنی دراز و نوکی بسیار دراز دارند. سر نوک بالا، قلاب‌مانند است و نوک پایین دارای کیسه‌ای بزرگ است. شاخه‌های باریک نوک پایینی و ماهیچه‌های نرمش‌پذیر زبان، کیسه را به سبدی برای گرفتن ماهی دگرگون می‌کند. هرچند زبان کوچک است و جلو فرو بردن ماهیان بزرگ را نمی‌گیرد. پلیکان‌های سفید بزرگ پاهایی کوتاه و نیرومند دارند. انگشتان آنان دراز و پرده‌دار و دارای پنجه‌هایی کوتاه و خمیده هستند. همچنین آنان بال‌هایی بلند و پهن و دُمی کوتاه و چهارگوش دارند. بال‌های آنان دربرگیرنده‌ی ۳۰ تا ۳۵ شاهپردوم هستند. این پرندگان در زمان زادآوری، تاجی کوتاه و پُرپشت در پشت سرشان دارند. پلیکان‌های سفید بزرگ در استخوان‌بدنی و همچنین زیر پوست‌شان، شبکه‌ای از کیسه‌های هوا دارند که در سراسر بخش شکمی خود همچون گلو، سینه و زیر بال‌ها جای گرفته‌اند. این کیسه‌های هوا به راه‌های سامانه‌ی دم‌وبازدم پیوند دارند و این پرندگان می‌توانند با بستن چاکنای یا دهانه‌ی نای خود، کیسه‌های هوا را باد نگه دارند؛ هرچند شیوه‌ی باد شدن کیسه‌های هوا ناشناخته است. پلیکان‌های سفید بزرگ با این کیسه‌های هوا، این توانایی را پیدا می‌کنند که هم بر روی آب شناور شوند و هم در زیر آب دم‌وبازدم انجام دهند.
بن‌مایگان: wikipedia - animaldiversity
نگاره: Daniel J. Field - David M. Bell
گردآوری: فرتورچین
