نام: کوسه‌ی ماکوی کوتاه‌باله Shortfin mako shark
نام علمی: Isurus oxyrinchus
فرمان‌رو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: غضروف‌ماهیان
راسته: کوسه‌سانان
خانواده: سفیدکوسگان
سرده: کوسه‌های ماکو
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زمان زیست: دوره‌ی الیگوسن پیشین یا روپلین (۳۳/۹ تا ۲۸/۴ میلیون سال پیش) تا دوره‌ی هولوسن (۱۱۷۰۰ سال پیش تاکنون)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۸۸۸ (بیشتر ۱۰۰ تا ۱۵۰) متری آب‌های نیمه‌گرمسیری همه‌ی اقیانوس‌های جهان، میان مدارهای ۶۵ درجه‌ی شمالی تا ۵۴ درجه‌ی جنوبی و ۱۸۰ درجه‌ی غربی تا ۱۸۰ درجه‌ی شرقی از عرض جغرافیایی (غرب اقیانوس اطلس: از شاخاب مین در شمال شرقی کشور آمریکا در شرق آمریکای شمالی تا کشورهای برزیل و آرژانتین در شرق آمریکای جنوبی، دربرگیرنده‌ی شاخاب مکزیک و دریای کارائیب؛ شرق اقیانوس اطلس: از کشور نروژ در شمال قاره‌ی اروپا تا کشور آفریقای جنوبی در جنوب قاره‌ی آفریقا، دربرگیرنده‌ی دریای مدیترانه؛ اقیانوس‌های هند و آرام: از شرق قاره‌ی آفریقا تا گروه‌جزیره‌ی هاوایی در قاره‌ی اقیانوسیه؛ شمال تا سرزمین پریمورسکی کشور روسیه در شرق قاره‌ی آسیا و جنوب تا کشورهای استرالیا و نیوزیلند در قاره‌ی اقیانوسیه؛ شرق اقیانوس آرام: جنوب گروه‌جزیره‌ی آلیوتی وابسته به ایالت آلاسکا و از جنوب ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا در غرب آمریکای شمالی تا کشور شیلی در غرب آمریکای جنوبی)
زندگانی: ۲۹ تا ۳۲ سال
سن بلوغ: نرها ۸ سالگی و ماده‌ها ۱۸ سالگی
زادآوری: تخم‌گذار زنده‌زا، ۸ تا ۱۰ نوزاد، با ۴ تا ۲۵ (میانگین: ۹) ماه زمان بارداری (کوسه‌های ماکوی کوتاه‌باله هر ۲ تا ۳ سال یک‌بار زادآوری می‌کنند. همچنین در روش تخم‌زنده‌زایی، جنین در زهدان مادر با بهره‌گیری از زرده که بیشتر همانند زرده تخم مرغ است رشد می‌کند. جنین روبه‌رشد خوراک خود را از بدن مادر نمی‌گیرد و مواد درون کیسه زرده را می‌خورد.)
خوراک: شکار ماهیان همچون آبی‌ماهی، ماهی خال‌خالی اطلس، شاه‌ماهی اطلسی، شمشیرماهی، بونیتوها و ماهیان تن همانند تن باله‌دراز، شکار سرپایان همچون مرکب‌ماهی درازباله‌ی کرانه‌ای و مرکب‌ماهی کوتاه‌باله‌ی شمالی، کوسه‌های دیگر، سفره‌ماهی‌ها، گرازماهیان، دلفین‌ها همانند دلفین معمولی نوک‌کوتاه و دلفین خال‌دار گرمسیری (از خانواده‌ی دلفینیان)، لاک‌پشتان دریایی همچون لاک‌پشت دریایی سبز، پرندگان دریایی و گاهی پستانداران دریایی
شکارگران: آدمی، کوسه‌ی سفید بزرگ و نهنگ قاتل
رنگ: آبی متالیک روشن در پشت و سفید در شکم، زیر پوزه و پیرامون دهان به‌رنگ سفید و چشمانی سیاه، کوسه‌های ماکوی جوان دارای لکه‌ای روشن گراینده به سیاه در نوک پوزه
اندازه: وزن ۵۰۵/۸ کیلوگرم، بدن به درازای ۴۴۵ سانتی‌متر (میانگین: وزن ۲۵۰ تا ۳۲۰ کیلوگرم، بدن به درازای ۶۰ تا ۱۴۰ سانتی‌متر) (ماده‌ها بزرگ‌ترند.)
درباره‌ی جانور: کوسه‌ی ماکوی کوتاه‌باله یا کوسه‌ی بونیتو Bonito shark، جانوری دریازی و به‌جز زمان زادآوری، جانوری تنهازیست است. واژه‌ی ماکو در زبان مائوری به‌معنای کوسه و دندان کوسه است. نام این کوسه در ایران نیز، کوسه‌ی وحشی یا کوسه‌ی دم‌کوتاه است. این جانوران بدنی کشیده، دوکی‌مانند، استوانه‌ای و پوشیده از پولک دارند. همچنین آنان سری کشیده، چشمانی درشت، پوزه‌ای نوک‌تیز، دهانی زیرین و دندان‌هایی بزرگ، مخروطی و بسیار تیز دارند. دندان‌های این کوسه‌ها در زمان بسته شدن دهان نیز نمایان و بیرون‌زده هستند. کوسه‌های ماکوی کوتاه‌باله دارای باله‌های سینه‌ای بسیار کوتاه هستند. درازای این باله‌ها کوتاه‌تر از سر آنان است. همچنین آنان دارای باله‌ی مخرجی کوچک و ۲ باله‌ی پشتی هستند. باله‌ی پشتی نخست از باله‌ی پشتی دوم بسیار بزرگ‌تر است. همچنین باله‌ی پشتی دوم بلند، ایستاده، زاویه‌دار و تا اندازه‌ای گِرد است. کوسه‌های ماکوی کوتاه‌باله باله‌ی دُمی دگرباله‌ای یا هتروسرکال (ناهمسان) دارند. همچنین آنان کیل‌های کناری نیروند در پایه‌ی باله‌ی دمی هلالی‌مانندشان دارند. چشمان این کوسه‌ها دارای پوسته‌ی پلکی یا پلک سوم هستند. پلک سوم شفاف یا نیمه‌شفاف است و می‌تواند از گوشه‌ی چشم تا سراسر چشم گسترش یابد. همچنین پلک سوم توانایی باز و بسته شدن دارد و در کنار نگهداری از چشم، آن را نمناک می‌کند. کوسه‌های ماکوی کوتاه‌باله ۵ شکاف آبششی بزرگ دارند که پنجمین آن‌ها جلوی پایه‌ی باله‌ی سینه‌ای باز می‌شود. به‌وارون بیشتر ماهیان که خون‌سرد هستند، این کوسه خون‌گرم است؛ از همین روی می‌تواند دمای بدن خود را تنظیم کند و خود را با دمای گوناگون آب‌ها سازگار سازد. کوسه‌های ماکوی کوتاه‌باله دارای حس شنوایی، بویایی و بینایی نیرومندی هستند. همچنین آنان بر روی سرشان گیرنده‌های الکتریکی دارند. این کوسه‌ها می‌توانند میدان‌های الکتریکی پیرامون ماهیان دیگر را ردیابی و آنان را شکار کنند. کوسه‌های ماکوی کوتاه‌باله دارای دندان‌ها و آرواره‌هایی پُرتوان هستند. آنان می‌توانند دندان‌های از دست داده یا شکسته‌ی خود را با دندان‌های تازه جایگزین کنند. همچنین این کوسه‌ها شناگران سریعی هستند. آنان می‌توانند با سرعت ۳۲ کیلومتر در ساعت شنا کنند. همچنین آنان می‌توانند تا ۵۵ کیلومتر در روز شنا کنند. کوسه‌ی ماکوی کوتاه‌باله سریع‌ترین گونه‌ی کوسه است که می‌تواند به سرعت ۷۴ کیلومتر در ساعت دست یابد.
بن‌مایگان: wikipedia - animaldiversity - fishbase
نگاره: Patrick Doll - Andy Murch
گردآوری: فرتورچین
