نام: موس Moose
نام علمی: Alces alces
فرمان‌رو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پستانداران
راسته: جفت‌سم‌سانان
زیرراسته: نشخوارکننده‌سانیان
خانواده: گوزنان
زیرخانواده: گوزنیان جهان نو
سرده: موس‌ها
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زمان زیست: دوره‌ی پلیستوسن پسین یا تارانشین (۰/۱۲۶ تا ۰/۰۱۱۷ میلیون سال پیش) تا دوره‌ی هولوسن (۱۱۷۰۰ سال پیش تاکنون)
زیستگاه: جنگل‌های شمالی یا تایگا و جنگل‌های معتدل پهن‌برگ و مخلوط شمال نیم‌کره‌ی شمالی زمین (شمال آمریکای شمالی و شمال قاره‌های اروپا و آسیا) (آمریکای شمالی: ایالت آلاسکا، کشور کانادا و بخش‌هایی از کشور آمریکا؛ قاره‌ی اروپا: کشورهای نروژ، سوئد، فنلاند، روسیه، لتونی، استونی، لهستان، جنوب جمهوری چک، بلاروس و شمال اوکراین؛ قاره‌ی آسیا: کشور روسیه و بخش‌هایی از مغولستان و شمال شرقی چین)
زندگانی: ۸ تا ۱۵ سال (بیشینه ۲۲ سال)
سن بلوغ: نرها ۲ تا ۵ سالگی و ماده‌ها ۱۶ تا ۲۸ ماهگی
زادآوری: زنده‌زا، ۱ تا ۲ نوزاد، با ۲۳۱ روز زمان بارداری
خوراک: گیاهان به‌ویژه سرشاخه‌ها و برگ‌ها و جوانه‌های شاخه‌های درختانی همچون بید و توس، همچنین گیاهان گل‌ده و گیاهان آبزی همانند نیلوفرهای آبی و سبزه‌های هرز آبی
شکارگران: گرگ خاکستری، خرس قهوه‌ای، خرس سیاه آمریکایی، کایوت، ببر سیبری (زیرگونه‌ی ببر)، شیر کوهی و آدمی
رنگ: سیاه تا قهوه‌ای یا قهوه‌ای گراینده به خاکستری؛ پایین پاها روشن‌تر
اندازه: وزن ۳۸۰ تا ۷۰۰ کیلوگرم برای نرها و ۲۰۰ تا ۴۹۰ کیلوگرم برای ماده‌ها، سر و بدن به درازای ۲۴۰ تا ۳۱۰ سانتی‌متر، دُم به درازای ۸ تا ۱۲ سانتی‌متر، بلندای بدن تا شانه‌ها ۱۴۰ تا ۲۱۰ سانتی‌متر (نرها ۴۰ درصد سنگین‌ترند.)
درباره‌ی جانور: موس بزرگ‌ترین، سنگین‌ترین و بلندترین گوزن جهان است. همچنین موس بلندترین جانور خشکی‌زی آمریکای شمالی و دومین جانور بزرگ خشکی‌زی آمریکای شمالی پس از گاومیش کوهان‌دار آمریکایی یا بوفالوی آمریکایی است. این گوزن در آمریکای شمالی موس Moose و در قاره‌های اروپا و آسیا اِلک Elk نامیده می‌شود. هرچند گوزن دیگری نیز هست که واپیتی Wapiti نام دارد و در آمریکای شمالی و شرق قاره‌ی آسیا زندگی می‌کند. نام دیگر واپیتی نیز اِلک Elk است و نباید با نام دیگر موس که اِلک Elk نام دارد، اشتباه گرفته شود. نام «موس» از یکی از زبان‌های خانواده‌ی «زبان‌های آلگانکی» که بومی آمریکای شمالی است، گرفته شده و گمان می‌رود به‌معنای «سرشاخه‌خوار» باشد. موس جانوری روزگرد و به‌جز زمان زادآوری، تنهازیست است. این جانوران بدنی تنومند، پاهایی بلند، دست‌هایی کوتاه‌تر از پاها، دُمی بسیار کوتاه و موهایی انبوه و کوتاه دارند. همچنین آنان گردنی کوتاه و کلفت، سری کشیده، پوزه‌ای دراز، بینی برآمده و آویزان و دهانی چهارگوش دارند. افزون بر این، موس‌ها گوش‌هایی بزرگ و بیضی‌مانند به بلندای ۲۵ سانتی‌متر و چشمانی کم‌وبیش کوچک دارند. این جانوران دارای برآمدگی کوژمانندی روی شانه‌ها و غبغبی آویزان در گلوی‌شان هستند. موس‌های نر ۲ شاخ به بلندای ۱۲۰ تا ۱۵۰ (گاه ۱۸۰ تا ۲۰۰) سانتی‌متر دارند. موس‌های ماده نیز بدون شاخ هستند. شاخ‌ها یک جفت استخوان بلند و شاخک‌دار هستند که بر روی سر موس‌ها جای گرفته‌اند. این شاخ‌ها همیشگی نیستند و هر ساله می‌افتند و به جای‌شان شاخ‌های تازه و بزرگ‌تری می‌رویند. موس‌ها شاخ‌ها را برای دفاع و در زمان جفت‌یابی، آن‌ها را برای پیکار با دیگر هم‌گونه‌ها به‌کارگیری می‌کنند. این جانوران سُم‌رو هستند و بر روی نوک انگشتان پا راه می‌روند. موس‌ها ۲ انگشت بزرگ در هر یک از پاهای خود دارند که با سُم بزرگی پایان می‌یابند. سُم، پوششی سخت در نوک انگشتان پای پستانداران سُم‌دار است که از جنس کراتین ساخته شده و از بخش نرم ته پاهای آنان در برابر آسیب‌ها جلوگیری می‌کند. موس‌ها شنوایی و بویای خوبی دارند، ولی بینایی آنان کم‌توان است. این جانوران شناگرانی خوب و دوندگانی سریع هستند و می‌توانند با سرعت ۵۶ کیلومتر بر ساعت بدوند. همچنین آنان می‌توانند ۹/۵ کیلومتر بر ساعت شنا کنند.
بن‌مایگان: wikipedia - animaldiversity - a-z-animals
نگاره: Gerry - Hilary Bralove
گردآوری: فرتورچین
