نام: نهنگ گوژپشت Humpback whale
نام علمی: Megaptera novaeangliae
فرمان‌رو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پستانداران
راسته: جفت‌سم‌سانان
زیرراسته: نهنگ‌اسب‌آبی‌سانیان
فروراسته: آب‌بازسانان
خردراسته: نهنگان بی‌دندان
خانواده: بزرگ‌باله‌ایان
سرده: بزرگ‌باله‌ها
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زمان زیست: دوره‌ی میوسن پسین (۱۱/۶۰۸ تا ۵/۳۳۲ میلیون سال پیش) تا دوره‌ی هولوسن (۱۱۷۰۰ سال پیش تاکنون)
زیستگاه: آب‌های اقیانوس‌ها و دریاهای سراسر جهان (به‌جز برخی منطقه‌های استوا، شمالگان و برخی از دریاهای بسته) (نهنگ‌های گوژپشت هر ساله ۱۶۰۰۰ کیلومتر کوچ می‌کنند. آنان در آب‌های قطبی شکار می‌کنند و برای زادآوری به آب‌های گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری کوچ می‌کنند.)
زندگانی: ۷۷ سال (بیشینه ۹۵ سال)
سن بلوغ: ۴ تا ۵ سالگی
زادآوری: زنده‌زا، ۱ نوزاد، با ۱۱ تا ۱۱/۵ ماه زمان بارداری (نهنگ گوژپشت هر ۲ سال یک‌بار زادآوری می‌کند.)
خوراک: شکار زئوپلانکتون‌ها همچون کریل‌ها، پاروپایان و دیگر پلانکتون‌ها و همچنین ماهیان کوچک همانند خردماهی، ماهی خال‌خالی اطلس، شاه‌ماهی‌ها (از خانواده‌ی شگ‌ماهیان) و نیزه‌ماسه‌ها
شکارگران: آدمی، نهنگ قاتل و کوسه‌ی سفید بزرگ
رنگ: سیاه در پشت و سیاه و سفید در شکم، نهنگ‌های نیم‌کره‌ی جنوبی دارای رنگ‌دانه‌های سفید، همچنین زیر باله‌ها سفید و برخی دارای باله‌های سراسر سفید
اندازه: وزن ۴۰ تن، سر و بدن به درازای ۱۴ تا ۱۵ (گاه ۱۷) متر (ماده‌ها بزرگ‌ترند.)
درباره‌ی جانور: نهنگ گوژپشت یا نهنگ کوهان‌دار جانوری دریازی و گروه‌زیست است. این جانوران بدنی دوکی‌مانند، سری کشیده، دو باله‌ی سینه‌ای، یک باله‌ی پشتی و یک باله‌ی دُمی دارند. باله‌های سینه‌ای نهنگ‌های گوژپشت بسیار دراز هستند، به‌گونه‌ای که می‌توانند نزدیک به یک سوم درازای بدن‌شان باشند. همچنین آنان چین‌ها یا شیارهای پوستی‌ای در زیر بدن‌شان دارند که از زیر دهان تا ناف آنان کشیده شده‌اند. این شیارها به آنان کمک می‌کنند تا دهان‌شان را در هنگام خوردن خوراک بسیار باز کنند. شیارهای این نهنگ‌ها از نهنگ‌های دیگر پهن‌تر و ژرف‌تر بوده و ۱۴ تا ۳۵ تاست. نهنگ‌های گوژپشت در دهان‌شان به‌جای دندان، صفحه‌های عمودی شانه‌ای دارند که از جنس کراتین ساخته شده‌اند و کار آن‌ها پالایش آب و به‌دام انداختن جانداران کوچک سخت‌پوست است. این نهنگ‌ها برای شکار سخت‌پوستان ریزی همچون کریل‌ها، نخست آب فراوانی را فرو برده و سپس با بستن دهان‌شان، آب را به بیرون فشار می‌دهند. در این زمان صفحه‌های شانه‌ای همچون یک الک، جلو بیرون رفتن جانوران ریز را گرفته و نهنگ‌ها می‌توانند آنان را با زبان خود گِرد آورده و بخورند. نهنگ‌های گوژپشت لایه‌ای کلفت از پیه یا چربی در زیر پوست‌شان دارند. این لایه‌ی چربی که پُر از رگ‌های خونی‌ست، توانایی شنا در آب‌های سرد و توانایی شناور بودن در آب را به آنان می‌دهد. افزون بر این، این لایه‌ی چربی انرژی‌ای که نهنگ‌های گوژپشت در زمان کوچ نیاز دارند را برای‌شان فراهم کرده و همچنین آنان را در برابر آب و هوای خشن و شکارگران نگهداری می‌کند. این جانوران به‌جای بینی، دارای دو سوراخ دم‌وبازدم هستند. سوراخ دم‌وبازدم لوله‌ای بالای سر نهنگ‌هاست که آنان با هر بار آمدن به روی آب، با آن دم‌وبازدم انجام می‌دهند. از آن‌جا که این سوراخ در بالای سر این جانوران جای گرفته، آنان برای انجام دم‌وبازدم نیازی به بیرون آوردن کامل سر از آب ندارند. در فرایند دَم، هوای دارای اکسیژن به درون شُش‌ها کشیده می‌شود و در بازدَم، فواره‌ای از آب بدون اکسیژن، از سوراخ دم‌وبازدم بیرون می‌رود. نهنگ‌های گوژپشت جهش‌های بلندی به بیرون از آب انجام می‌دهند و سپس خود را به آب می‌اندازند. همچنین آنان آهسته شنا می‌کنند، به‌گونه‌ای که سرعت آنان ۷/۹ تا ۱۵/۱ کیلومتر در ساعت است؛ اگرچه در هنگام هشدار این سرعت به ۲۷ کیلومتر در ساعت می‌رسد. همچنین آنان می‌توانند تا ژرفای ۶۱۶ متری آب دریا فرو روند و ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در زیر آب بمانند.
بن‌مایگان: wikipedia - animaldiversity
نگاره: Phil Davison - NOAA Office
گردآوری: فرتورچین
