نام: دلفین رودخانه‌ای آمازون Amazon river dolphin
نام علمی: Inia geoffrensis
فرمان‌رو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پستانداران
راسته: جفت‌سم‌سانان
زیرراسته: نهنگ‌اسب‌آبی‌سانیان
فروراسته: آب‌بازسانان
خردراسته: نهنگان دندان‌دار
خانواده: اورینوکوئیان یا شبه‌دلفینیان
سرده: دلفین‌های اورینوکو
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زمان زیست: دوره‌ی میوسن (۲۳/۰۳ تا ۵/۳۳۲ میلیون سال پیش) تا دوره‌ی هولوسن (۱۱۷۰۰ سال پیش تاکنون)
زیستگاه: حوضه‌ی رودهای آمازون و اورینوکو و شاخه‌های اصلی آن‌ها در کشورهای بولیوی، برزیل، کلمبیا، اکوادور، پرو و ونزوئلا در آمریکای جنوبی
زندگانی: در طبیعت ناشناخته (دربند ۱۰ تا ۳۰ سال)
سن بلوغ: ۵ سالگی
زادآوری: زنده‌زا، ۱ نوزاد، با ۱۱ ماه زمان بارداری
خوراک: شکار ماهیان همچون شوریده‌ماهیان، سیکلیدها، کاراسینان و دندانه‌شکمان، همچنین شکار خرچنگ‌های آب شیرین و لاک‌پشت سه‌دکمه‌ای رودخانه‌ی آمازون (از خانواده‌ی لاک‌پشتان سربزرگ ماداگاسکار و آمریکای جنوبی)
شکارگران: ندارد. (گاهی آدمی، کیمن سیاه، گاوکوسه، جگوار و مارهای آناکوندا)
رنگ: صورتی؛ نرها پررنگ‌تر، نوزادان و نوجوان‌ها به‌رنگ خاکستری تیره و جوانان به‌رنگ خاکستری روشن
اندازه: وزن ۲۰۷ کیلوگرم برای نرها و ۱۵۴ کیلوگرم برای ماده‌ها، سر و بدن به درازای ۲۵۵ سانتی‌متر برای نرها و ۲۱۸ سانتی‌متر برای ماده‌ها (نرها ۱۶ درصد درازتر و ۵۵ درصد سنگین‌ترند.)
درباره‌ی جانور: دلفین رودخانه‌ای آمازون یا دلفین رودخانه‌ای صورتی Pink river dolphin یا بوتو Boto، تنها گونه‌ی به‌جا مانده از خانواده‌ی اورینوکوئیان یا شبه‌دلفینیان Iniidae است. همچنین این دلفین جانوری دریازی و تنهازیست است. آنان گاهی در گروه‌های کوچک بیش از سه دلفین دیده می‌شوند. هرچند دلفین‌های رودخانه‌ای آمازون در منطقه‌های دارای خوراک فراوان گروه‌زیست هستند. این جانوران بدنی دوکی‌مانند، گردنی نرمش‌پذیر، پیشانی برآمده، چشمانی کوچک و پوزه‌ای دراز و منقارمانند دارند. همچنین آنان دو باله‌ی سینه‌ای بزرگ و یک باله‌ی دُمی دارند. دلفین‌های رودخانه‌ای آمازون به‌جای باله‌ی پشتی، دارای گوژی سه‌گوش با درازای ۳۰ تا ۶۱ سانتی‌متر هستند. همچنین آنان دارای ۲۵ تا ۲۸ دندان مخروطی در هر سوی آرواره‌های‌شان هستند. پیشانی برآمده‌ی این دلفین‌ها خربزه‌ای نام دارد که آنان را در پدیدآوردن امواج صوتی و پژواک‌یابی یاری می‌کند. دلفین‌های رودخانه‌ای آمازون با پیشانی برآمده‌ی خود امواجی صوتی پدید می‌آورند که پژواک آن‌ها از راه گیرنده‌های صوتی درون آرواره‌های‌شان دریافت می‌شود. پژواک‌یابی روشی بر پایه‌ی به‌کارگیری سونار یا ناوبری و فاصله‌یابی صوتی است که این جانوران برای موقعیت‌یابی، جهت‌یابی و یافتن شکار از آن بهره می‌برند. آنان صدایی را به پیرامون خود می‌فرستند و سپس با گوش دادن و بررسی پژواک آن، از جای اشیاء پیرامون خود آگاه می‌شوند. این جانوران به‌جای بینی، دارای یک سوراخ دم‌وبازدم هستند. سوراخ دم‌وبازدم لوله‌ای بالای سر دلفین‌هاست که آنان با هر بار آمدن به روی آب، با آن دم‌وبازدم انجام می‌دهند. از آن‌جا که این سوراخ در بالای سر این جانوران جای گرفته، آنان برای انجام دم‌وبازدم نیازی به بیرون آوردن کامل سر از آب ندارند. در فرایند دَم، هوای دارای اکسیژن به درون شُش‌ها کشیده می‌شود و در بازدَم، فواره‌ای از آب بدون اکسیژن، از سوراخ دم‌وبازدم بیرون می‌رود. دم‌وبازدم این دلفین‌ها هر ۳۰ تا ۱۱۰ ثانیه یک‌بار انجام می‌شود. دلفین‌های رودخانه‌ای آمازون دارای حس بینایی و شنوایی نیرومند و بدون حس بویایی هستند. همچنین آنان در برابر دیگر دلفین‌ها شناگرانی کُند هستند. سرعت شنای این دلفین‌ها ۱/۵ تا ۳/۲ کیلومتر در ساعت است. هرچند آنان می‌توانند شتاب ناگهانی ۱۴ تا ۲۲ کیلومتر در ساعت داشته باشند.
بن‌مایگان: wikipedia - animaldiversity - a-z-animals
نگاره: Sexecutioner - Arco / Therin-Weise
گردآوری: فرتورچین
