نام: شبه‌نهنگ تک‌شاخ Narwhal
نام علمی: Monodon monoceros
فرمان‌رو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پستانداران
راسته: جفت‌سم‌سانان
زیرراسته: نهنگ‌اسب‌آبی‌سانیان
فروراسته: آب‌بازسانان
خردراسته: نهنگان دندان‌دار
خانواده: تک‌دندانان یا شبه‌نهنگیان
سرده: تک‌دندان‌ها
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زمان زیست: دوره‌ی میوسن پسین (۱۱/۶۰۸ تا ۵/۳۳۲ میلیون سال پیش) تا دوره‌ی هولوسن (۱۱۷۰۰ سال پیش تاکنون)
زیستگاه: ژرفای ۱ تا ۹۰۰ متری آب‌های شمالگانی کشورهای کانادا و روسیه و همچنین جزیره‌ی گرینلند وابسته به کشور دانمارک، میان مدارهای ۷۰ درجه‌ی شمالی تا ۸۰ درجه‌ی شمالی از عرض جغرافیایی
زندگانی: ۴۰ تا ۵۰ سال
سن بلوغ: نرها ۸ تا ۹ سالگی و ماده‌ها ۴ تا ۷ سالگی
زادآوری: زنده‌زا، ۱ تا ۲ نوزاد، با ۱۴ ماه زمان بارداری (شبه‌نهنگ‌های تک‌شاخ ماده هر ۲ یا ۳ سال یک‌بار زادآوری می‌کنند.)
خوراک: شکار ماهیان همچون روغن‌ماهی قطبی، روغن‌ماهی شمالگانی، لوزی‌ماهی گرینلند و سوف سرخ، همچنین شکار ماهیان مرکب همانند سرپاور قلاب‌دست اطلس بورئو
شکارگران: آدمی، گراز دریایی، نهنگ قاتل، کوسه‌ی گرینلند و خرس قطبی
رنگ: قهوه‌ای یا خاکستری تیره‌ی خال‌دار در پشت و سفید در شکم (رنگ همه‌ی بدن با بالا رفتن سن سفید می‌شود.)
اندازه: وزن ۸۰۰ تا ۱۶۰۰ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۳ تا ۵/۵ متر (نرها ۷۰ سانتی‌متر درازتر و بیش از ۷۵ درصد سنگین‌ترند.)
درباره‌ی جانور: شبه‌نهنگ تک‌شاخ یا ناروال یا نیزه‌ماهی، جانوری دریازی و گروه‌زیست است. آنان دسته‌هایی با ۲ تا ۲۵ نهنگ برپا می‌کنند. هرچند در زمان کوچ، دسته‌های آنان دربرگیرنده‌ی ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ نهنگ است. این جانوران بدنی دوکی‌مانند، سری گوی‌مانند و کوچک، پیشانی برآمده و چشمانی کوچک دارند. همچنین آنان دارای پوزه‌ای بسیار کوتاه و کلفت هستند. افزون بر این، شبه‌نهنگ‌های تک‌شاخ دو باله‌ی سینه‌ای کوچک و خمیده و یک باله‌ی دُمی دارند. آنان باله‌ی پشتی ندارند، ولی در پشت‌شان خمیدگی کوچکی دیده می‌شود. این نهنگ‌ها گردن کم‌وبیش نرمش‌پذیری دارند؛ آنان می‌توانند سر خود را به سوهای گوناگون بچرخانند. برجسته‌ترین ویژگی شبه‌نهنگ‌های تک‌شاخ، داشتن دندان عاج‌مانند و مارپیچ است. آنان تنها دارای ۲ دندان در آرواره‌ی بالایی‌شان هستند. در ماده‌ها، دندان‌ها ناکارآمد هستند و درون استخوان می‌مانند. در نرها، دندان سمت راست در استخوان می‌ماند، ولی دندان سمت چپ از سمت چپ آرواره‌ی بالایی بیرون می‌زند و ۱/۵ تا ۳ متر رشد می‌کند. این عاج درونی تهی دارد و می‌تواند تا ۷/۴۵ کیلوگرم وزن داشته باشد. گاهی دندان سمت راست نرها نیز از سمت راست آرواره‌ی بالایی‌شان بیرون می‌زند. چنانچه شبه‌نهنگ تک‌شاخی دو عاج داشته باشد، عاج سمت چپ همیشه بزرگ‌تر است. دندان‌های شمار اندکی از ماده‌ها نیز رشد می‌کنند، ولی عاج‌ها کوچک‌تر از عاج‌های نرهاست و مارپیچ‌های بسیار کمتری دارند. پیشانی برآمده‌ی این نهنگ‌ها خربزه‌ای نام دارد که آنان را در پدیدآوردن امواج صوتی و پژواک‌یابی یاری می‌کند. شبه‌نهنگ‌های تک‌شاخ با پیشانی برآمده‌ی خود امواجی صوتی پدید می‌آورند که پژواک آن‌ها از راه گیرنده‌های صوتی درون آرواره‌های‌شان دریافت می‌شود. پژواک‌یابی روشی بر پایه‌ی به‌کارگیری سونار یا ناوبری و فاصله‌یابی صوتی است که این جانوران برای موقعیت‌یابی، جهت‌یابی و یافتن شکار از آن بهره می‌برند. آنان صدایی را به پیرامون خود می‌فرستند و سپس با گوش دادن و بررسی پژواک آن، از جای اشیاء پیرامون خود آگاه می‌شوند. این جانوران به‌جای بینی، دارای یک سوراخ دم‌وبازدم هستند. سوراخ دم‌وبازدم لوله‌ای بالای سر نهنگ‌هاست که آنان با هر بار آمدن به روی آب، با آن دم‌وبازدم انجام می‌دهند. از آن‌جا که این سوراخ در بالای سر این جانوران جای گرفته، آنان برای انجام دم‌وبازدم نیازی به بیرون آوردن کامل سر از آب ندارند. در فرایند دَم، هوای دارای اکسیژن به درون شُش‌ها کشیده می‌شود و در بازدَم، فواره‌ای از آب بدون اکسیژن، از سوراخ دم‌وبازدم بیرون می‌رود. این نهنگ‌ها دارای حس بینایی و شنوایی نیرومند و بدون حس بویایی هستند. شبه‌نهنگ‌های تک‌شاخ شناگرانی توانا هستند. آنان می‌توانند تا ژرفای ۸۰۰ تا ۹۰۰ متری آب دریا فرو روند و هر بار تا ۲۵ دقیقه در زیر آب بمانند.
بن‌مایگان: wikipedia - animaldiversity
نگاره: Dotted Yeti - Dotted Yeti
گردآوری: فرتورچین
