خانوادهی لاکپشتگِلیان Kinosternidae، خانوادهای از زیرراستهی نهانگردنسانیان، از راستهی لاکپشتسانان و از ردهی خزندگان هستند. به لاکپشتهایی که میتوانند سر و گردن خود را به زیر لاک بکشند، نهانگردن گفته میشود. از برجستهترین گونههای این خانواده میتوان لاکپشتهای گلی زرد، گلی شرقی، مشکین سرگنده و مشکین غولپیکر را نام برد. گونههای خانوادهی لاکپشتگلیان تنها در قارهی آمریکا یافت میشوند. این جانوران پوستی کلفت و پولکدار، دستها و پاهایی کلفت، پردهدار و پنجهدار، دُمی کوتاه و آروارههایی پُرتوان دارند. آنان در زمان پریشانی و ترس، مُشکی بدبو از غدههای زیر لاکهایشان تراوش میکنند. گونههای خانوادهی لاکپشتگلیان در آب شیرین زندگی میکنند. همهی آنان گوشتخوارند، ولی گاهی گیاهان آبزی هم میخورند. لاکپشت مشکین پهن با درازای ۷/۵ تا ۱۱/۴ سانتیمتر و لاکپشت مشکین غولپیکر با درازای ۳۸ سانتیمتر، کوچکترین و بزرگترین گونههای خانوادهی لاکپشتگلیان بهشمار میروند. در این نوشته با ۲۱ گونهی این خانواده آشنا میشویم.
چند نکته برای آشنایی بیشتر با لاکپشتها: لاکپشتها خزندگانی با لاک استخوانی یا غضروفی هستند. این لاک یا صدف، استخوانها و بخشهای نرم و آسیبپذیر بدن را میپوشاند. ستون مهرهها، دندهها و چند استخوان دیگر لاکپشت به رویهی درونی این لاک پیوند دارند. از همین روست که جانورانی کُندرو و کموبیش سنگینوزن هستند. آنان در هنگام ترس میتوانند سر، دست و پای خود را به درون لاک کشیده و پنهان شوند. لاک پشتی آنان پشتلاک و لاک زیرینشان زیرلاک نام دارند. در بیشتر لاکپشتها رویهی بیرونی لاک آنان، با پولکهای بزرگ، زبر و تیزی بهنام سپرچه پوشیده شده است. برخی دیگر از لاکپشتها همچون لاکپشتهای چرمی و لاکپشتهای نرملاک، لاکی چرمی و سبک دارند. سبکی لاک این لاکپشتها سرعت آنان را در شنا افزایش داده و از فرو رفتن آنان در آب جلوگیری میکند.
پوست بدن لاکپشتها کلفت و پولکدار است. پوست این جانوران در برابر خشکی، سرما، گرما و پرتو فرابنفش پایدار است و بدینگونه زندگی در آب و هواهای سخت را برای آنان آسان میکند. گونههای خشکیزی این جانوران دارای دستها و پاهایی با ۵ انگشت پنجهدار هستند، ولی گونههای آبزی دستها و پاهایی بالهمانند دارند. لاکپشتها آروارههایی نیرومند و بدون دندان دارند. در پیرامون این آروارهها، استخوانها و برآمدگیهای شاخمانندی جای دارد که در لاکپشتان گیاهخوار، پهن و در لاکپشتان گوشتخوار بسیار تیز هستند. لاکپشتان گیاهخوار با برآمدگیهای پهن خود گیاهان را میجوند و لاکپشتان گوشتخوار با برآمدگیهای تیز، شکار را تکهتکه میکنند. این جانوران بینایی و بویایی بسیار خوبی دارند، ولی از آنجا که گوش بیرونی ندارند، شنوایی آنان کمتوان است. گسترهی شنوایی لاکپشتها میان ۲۰۰ تا ۷۵۰ هرتز است، ولی گسترهی شنوایی آدمیان میان ۲۰ تا ۲۰۰۰۰ هرتز است.
زیرخانوادهی لاکپشتگلیها Kinosterninae
سردهی لاکپشتهای گلی Kinosternon
نام: لاکپشت گلی تاباسکو Tabasco mud turtle
نام علمی: Kinosternon acutum
پایندگی: گونهی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جویبارها، مردابها و آبگیرهای ایالتهای وراکروز و تاباسکو در شرق و جنوب شرقی کشور مکزیک و شمال کشورهای گواتمالا و بلیز در آمریکای مرکزی
اندازه: لاک به درازای ۱۲ سانتیمتر
نگاره: Wouterbeukema
نام: لاکپشت گلی آلاموس Alamos mud turtle
نام علمی: Kinosternon alamosae
پایندگی: گونهی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبگیرها و جویبارهای ایالتهای سینالوآ و سونورا در غرب و شمال غربی کشور مکزیک در جنوب آمریکای شمالی
اندازه: لاک به درازای ۹ تا ۱۲ سانتیمتر برای نرها و ۹/۵ تا ۱۰ سانتیمتر برای مادهها
نگاره: Ivan Ahumada
نام: لاکپشت گلی راهراه Striped mud turtle
نام علمی: Kinosternon baurii
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبگیرها و جویبارهای جنوب شرقی کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: لاک به درازای ۱۲/۸ سانتیمتر
نگاره: Jay Paredes
نام: لاکپشت گلی خالیسکو Jalisco mud turtle
نام علمی: Kinosternon chimalhuaca
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبگیرها و جویبارهای ایالتهای کولیما و خالیسکو در غرب کشور مکزیک در جنوب آمریکای شمالی
اندازه: لاک به درازای ۱۵/۷ سانتیمتر برای نرها و ۱۲/۷ سانتیمتر برای مادهها
نگاره: Vivanatura
نام: لاکپشت گلی چیندار Creaser's mud turtle
نام علمی: Kinosternon creaseri
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبگیرهای جنگلها و درختچهزارهای ایالتهای کامپچه، کینتانا رو و یوکاتان در جنوب کشور مکزیک در جنوب آمریکای شمالی
اندازه: لاک به درازای ۱۰ تا ۱۲ سانتیمتر
نگاره: Andrew DuBois
نام: لاکپشت گلی دان Dunn's mud turtle
نام علمی: Kinosternon dunni
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقههای باتلاقی و جویبارهای جنگلی کشور کلمبیا در شمال آمریکای جنوبی
اندازه: لاک به درازای ۱۷ تا ۱۸ سانتیمتر برای نرها و ۱۵ سانتیمتر برای مادهها
نگاره: German Forero-Medina
نام: لاکپشت گلی زرد Yellow mud turtle
نام علمی: Kinosternon flavescens
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبگیرها و جویبارهای مرکز و جنوب کشور آمریکا و شمال مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: وزن ۳۹۱ گرم، لاک به درازای ۱۴ سانتیمتر برای نرها و ۱۱/۴ سانتیمتر برای مادهها
نگاره: Jake Scott
نام: لاکپشت گلی هررا Herrera's mud turtle
نام علمی: Kinosternon herrerai
پایندگی: گونهی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبگیرها و جویبارهای غرب کشور مکزیک در جنوب آمریکای شمالی
اندازه: لاک به درازای ۱۷ سانتیمتر
نگاره: Arturo3
نام: لاکپشت گلی پازبر Rough-footed mud turtle
نام علمی: Kinosternon hirtipes
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبگیرها و جویبارهای جنوب غربی کشور آمریکا و شمال مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: لاک به درازای ۹/۵ تا ۱۵/۲ سانتیمتر برای نرها و ۸/۲ تا ۱۴ سانتیمتر برای مادهها
نگاره: Noah K. Fields
نام: لاکپشت گلی مکزیکی Mexican mud turtle
نام علمی: Kinosternon integrum
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: رودها، دریاچهها و آبگیرهای جنگلهای گرمسیری کشور مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: لاک به درازای ۱۶ سانتیمتر
نگاره: Mike Pingleton
نام: لاکپشت گلی لبسفید White-lipped mud turtle
نام علمی: Kinosternon leucostomum
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبگیرها و جویبارهای جنوب کشور مکزیک، سراسر آمریکای مرکزی و کشورهای کلمبیا، اکوادور و پرو در شمال آمریکای جنوبی
اندازه: لاک به درازای ۱۷ سانتیمتر
نگاره: Matthieu Berroneau
نام: لاکپشت گلی عقرب Scorpion mud turtle
نام علمی: Kinosternon scorpioides
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: رودهای آرام، باتلاقها و جنگلهای نمناک کشور مکزیک، سراسر آمریکای مرکزی و شمال آمریکای جنوبی
اندازه: لاک به درازای ۲۷ سانتیمتر برای نرها و ۱۸/۵ سانتیمتر برای مادهها
نگاره: Jake Scott
نام: لاکپشت گلی سونورا Sonora mud turtle
نام علمی: Kinosternon sonoriense
پایندگی: گونهی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: آبگیرها و جویبارهای جنگلی ایالتهای آریزونا و نیومکزیکو در جنوب کشور آمریکا و ایالتهای چیواوا و سونورا در شمال مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: لاک به درازای ۱۸ سانتیمتر
نگاره: Joe Crowley
نام: لاکپشت گلی شرقی Eastern mud turtle
نام علمی: Kinosternon subrubrum
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جویبارها، رودها، آبگیرها، دریاچهها و باتلاقهای جنوب شرقی و شرق کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: وزن ۸۸ تا ۲۰۶ گرم برای نرها و ۱۰۰ تا ۲۶۳ گرم برای مادهها، لاک به درازای ۷/۸ تا ۱۰/۸ سانتیمتر برای نرها و ۷/۵ تا ۱۲ سانتیمتر برای مادهها
نگاره: Jake Scott
(آشنایی بیشتر با لاکپشت گلی شرقی)
سردهی مُشکینها Sternotherus
نام: لاکپشت مشکین پشتتیغی Razor-backed musk turtle
نام علمی: Sternotherus carinatus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: رودها، جویبارها، دریاچهها و باتلاقهای جنوب مرکز کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: لاک به درازای ۱۰/۲ تا ۱۱/۷ سانتیمتر
نگاره: Laurent Lebois
نام: لاکپشت مشکین پهن Flattened musk turtle
نام علمی: Sternotherus depressus
پایندگی: گونهی رو به نابودی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: رودهای کوچک و آبگیرهای جنوب شرقی کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: لاک به درازای ۷/۵ تا ۱۱/۴ سانتیمتر
نگاره: Kenny Wray
نام: لاکپشت مشکین سرگنده Loggerhead musk turtle
نام علمی: Sternotherus minor
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: چشمهها، آبگیرها، رودها، باتلاقها و دریاچههای طوقی جنوب شرقی کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: لاک به درازای ۱۲ سانتیمتر برای نرها و ۱۴/۵ سانتیمتر برای مادهها
نگاره: Jake Scott
نام: لاکپشت مشکین شرقی Eastern musk turtle
نام علمی: Sternotherus odoratus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جویبارها، آبگیرها، رودها و دریاچههای شرق کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: وزن ۳۱۸ گرم، لاک به درازای ۸ تا ۱۴ سانتیمتر
نگاره: -
(آشنایی بیشتر با لاکپشت مشکین شرقی)
زیرخانوادهی مشکینهای بزرگ Staurotypinae
سردهی مشکینهای باریکپل Claudius
نام: لاکپشت مشکین باریکپل Narrow-bridged musk turtle
نام علمی: Claudius angustatus
پایندگی: گونهی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جویبارها، آبگیرها و مردابهای جنوب کشور مکزیک و کشورهای گواتمالا و بلیز در آمریکای مرکزی
اندازه: لاک به درازای ۱۶/۵ سانتیمتر
نگاره: Jake Scott
سردهی مشکینهای مکزیکی Staurotypus
نام: لاکپشت مشکین غولپیکر Giant musk turtle
نام علمی: Staurotypus salvinii
پایندگی: گونهی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جویبارها، رودها و آبگیرهای جنوب کشور مکزیک و کشورهای بلیز، السالوادور، گواتمالا و غرب هندوراس در آمریکای مرکزی
اندازه: لاک به درازای ۳۸ سانتیمتر
نگاره: Jo Kuyken
نام: لاکپشت مشکین مکزیکی Mexican musk turtle
نام علمی: Staurotypus triporcatus
پایندگی: گونهی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: رودها و دریاچههای جنوب کشور مکزیک، شمال شرقی گواتمالا و غرب هندوراس در آمریکای مرکزی
اندازه: لاک به درازای ۳۶ سانتیمتر
نگاره: Kimberly Colette Micallef
بنمایگان: wikipedia - encyclopedia
گردآوری: فرتورچین