خانواده‌ی شاخی‌مارمولکان Phrynosomatidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی مارمولک‌سانیان، از راسته‌ی پولک‌داران و از رده‌ی خزندگان هستند. از برجسته‌ترین گونه‌های این خانواده می‌توان مارمولک‌های شاخ‌دار و خاردار را نام برد. گونه‌های خانواده‌ی شاخی‌مارمولکان در کشورهای آمریکا و مکزیک و شمال آمریکای مرکزی زندگی می‌کنند. این جانوران بدنی باریک و پوشیده از پولک، دُمی دراز و دست‌ها و پاهایی کوتاه با انگشتانی پنجه‌دار دارند. هرچند سرده‌ی مارمولک‌های شاخ‌دار بدنی پهن و دُمی کوتاه دارند. بیشتر گونه‌های خانواده‌ی شاخی‌مارمولکان در بیابان‌های شنی و گرم زندگی می‌کنند، اگرچه مارمولک‌های خاردار، بیابان‌های سنگی و لبه‌ی جنگل‌های کم‌وبیش نمناک را بیشتر می‌پسندند و مارمولک‌های شاخ‌دار نیز در سبزه‌زارها و درمنه‌ها زندگی می‌کنند. مارمولک شاخ‌دار دُم‌کوتاه با درازای ۸ سانتی‌متر و مارمولک سنگی آبی باخا با درازای ۴۵ تا ۵۰ سانتی‌متر، کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه‌های خانواده‌ی شاخی‌مارمولکان به‌شمار می‌روند. در این نوشته که به بخش نخست خانواده‌ی شاخی‌مارمولکان می‌پردازد با ۲۸ گونه (از ۸۳ گونه) آشنا می‌شویم.
چند نکته برای آشنایی بیشتر با مارمولک‌ها: بیشتر مارمولک‌ها دارای ۴ دست و پا هستند و با شیوه‌ی گام برداشتن، جابه‌جا می‌شوند. شمار اندکی از آنان مانند مارمولک‌های بی‌پا، دست و پا ندارند و همانند مارها هستند. برخی از مارمولک‌ها همچون مارمولک‌های پرنده دارای توانایی گونه‌ای پرواز به‌نام گلاید کردن یا سُر خوردن هستند. آنان در این روش می‌توانند تا ۶۰ متر پرواز کنند. برخی دیگر از مارمولک‌ها می‌توانند رو دو پای خود بایستند و بدوند. مارمولک‌های باسیلیسک نیز این توانایی را دارند که روی آب بدوند. بدن مارمولک‌ها پوشیده از پولک است. پولک‌ها از بخار شدن آب بدن جلوگیری می‌کنند و بدین‌گونه مارمولک می‌تواند در زیستگاه‌های خشک نیز زندگی کند. مارمولک‌ها جانورانی خونسرد بوده و نمی‌توانند دمای بدن خود را تنظیم کنند. آنان برای دریافت گرما به خورشید وابسته هستند. از همین روی جانورانی روزگرد هستند (به‌جز گکوها).
مارمولک‌ها دید پیشرفته‌ای دارند و می‌توانند رنگ‌ها را ببینند. برخی از آنان همچون ایگواناها دارای چشم سومی بر روی سر خود هستند. این اندام تنها عدسی و شبکیه داشته و توانایی تصویرسازی ندارد، ولی می‌تواند تاریکی یا روشنایی و حرکت جانوران شکارگر پیرامون مارمولک را شناسایی کند. مارمولک‌ها برای دفاع در برابر جانوران شکارگر، شیوه‌ها و ابزارهایی همچون زهر، خودوابُری و پوشیدگی یا هم‌رنگی با پیرامون خود را به‌کارگیری می‌کنند. خودوابُری یا بریدن اندام، رفتاری دفاعی است که در ایگواناها دیده می‌شود. مارمولک‌ها برای فرار از چنگ شکارگران و گیج کردن آنان، یک یا چند اندام بدن خود را وابریده و می‌اندازند. آنان می‌توانند اندام جدا شده‌ی خود را دوباره بازسازی کنند. بیشتر مارمولک‌ها تخم‌گذارند. نزدیک به ۲۰ درصد از آنان زنده‌زا هستند و شمار کمی می‌توانند بکرزایی کنند. بکرزایی گونه‌ای زادآوری است که در آن از تخمک بارور نشده، جانوری کامل زاده شود.

سرده‌ی Callisaurus

نام: مارمولک دم‌گورخری Zebra-tailed lizard
نام علمی: Callisaurus draconoides
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های ایالت‌های کالیفرنیا، نوادا، آریزونا و نیومکزیکو در جنوب غربی کشور آمریکا و ایالت‌های باخا کالیفرنیا، باخا کالیفرنیا سور، سونورا و سینالوآ در شمال غربی مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۷ تا ۹/۳ سانتی‌متر برای نرها و ۶/۵ تا ۷/۵ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم کمی بلندتر
نگاره: Nicholas March
(آشنایی بیشتر با مارمولک دم‌گورخری)

سرده‌ی Cophosaurus

نام: مارمولک بی‌گوش بزرگ Greater earless lizard
نام علمی: Cophosaurus texanus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های ایالت‌های آریزونا، نیومکزیکو و تگزاس در جنوب غربی کشور آمریکا و ایالت‌های چی‌واوا، کواویلا، دورانگو، نوئوو لئون، سن لوئیس پوتوسی، سونورا، تامائولیپاس و تامائولیپاس در شمال مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۷/۵ تا ۸/۸ سانتی‌متر برای نرها و ۵ تا ۶/۷ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم کمی بلندتر
نگاره: Bill Gorum
(آشنایی بیشتر با مارمولک بی‌گوش بزرگ)

سرده‌ی مارمولک‌های بی‌گوش کوچک Holbrookia

نام: مارمولک بی‌گوش خال‌دار Speckled earless lizard
نام علمی: Holbrookia approximans
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های ایالت‌های آریزونا، نیومکزیکو و تگزاس در جنوب غربی کشور آمریکا و شمال مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: -
نگاره: Bill Gorum

نام: مارمولک بی‌گوش برازنده Elegant earless lizard
نام علمی: Holbrookia elegans
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های ایالت نیومکزیکو در جنوب کشور آمریکا و ایالت چی‌واوا در شمال مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۷/۶ سانتی‌متر، دُم کمی بلندتر
نگاره: Jonathan Mays

نام: مارمولک بی‌گوش دم‌خال‌دار Spot-tailed earless lizard
نام علمی: Holbrookia lacerata
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های جنوب ایالت تگزاس در جنوب کشور آمریکا و ایالت‌های کواویلا، نوئوو لئون و تامائولیپاس در شمال شرقی مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۵/۴ سانتی‌متر، دُم کمی بلندتر
نگاره: Terry Hibbitts

نام: مارمولک بی‌گوش کوچک Lesser earless lizard
نام علمی: Holbrookia maculata
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌ها، سبزه‌زارها و درختچه‌زارهای مرکز و جنوب غربی کشور آمریکا و شمال مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: بدن به درازای ۱۰ تا ۱۳ سانتی‌متر
نگاره: Jake Scott

نام: مارمولک بی‌گوش تیغه‌دار Keeled earless lizard
نام علمی: Holbrookia propinqua
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های مخلوط بلوط، بوته‌زارهای کهور، کشت‌زارهای بی‌درخت، سبزه‌زارهای کرانه‌ای و سبزه‌زارهای جنوب ایالت تگزاس در جنوب کشور آمریکا و ایالت‌های تامائولیپاس و وراکروز در شمال شرقی مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۵ تا ۶ سانتی‌متر برای نرها و ۴/۸ تا ۵/۶ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم ۱/۱ تا ۱/۴ برابر این اندازه
نگاره: Trevor Persons

نام: مارمولک بی‌گوش خاردم جنوبی Southern spot-tailed earless lizard
نام علمی: Holbrookia subcaudalis
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های جنوب ایالت تگزاس کشور آمریکا و شمال مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: بدن به درازای ۱۱/۵ تا ۱۵/۴ سانتی‌متر
نگاره: Mike Duran

سرده‌ی مارمولک‌های سنگی کالیفرنیا Petrosaurus

نام: مارمولک سنگی نواری Banded rock lizard
نام علمی: Petrosaurus mearnsi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: دامنه‌های سنگی ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا و ایالت باخا کالیفرنیای مکزیک در غرب آمریکای شمالی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۶/۲ تا ۸/۷ سانتی‌متر، دُم دو برابر این اندازه
نگاره: Rye Jones

نام: مارمولک سنگی آبی باخا Baja blue rock lizard
نام علمی: Petrosaurus thalassinus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: دامنه‌های سنگی ایالت باخا کالیفرنیای کشور مکزیک در غرب آمریکای شمالی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۸/۷ تا ۱۷/۵ سانتی‌متر، دُم دو برابر این اندازه
نگاره: Joachim S. Müller

سرده‌ی مارمولک‌های شاخ‌دار Phrynosoma

نام: مارمولک شاخ‌دار غول‌پیکر Giant horned lizard
نام علمی: Phrynosoma asio
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های ایالت‌های اوآخاکا، گررو، میچوآکان، میچوآکان، چیاپاس و چیاپاس در جنوب کشور مکزیک در جنوب آمریکای شمالی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۱۲/۴ سانتی‌متر، دُم یک دوم این اندازه
نگاره: Elí García-Padilla

نام: مارمولک شاخ‌کوتاه بائور Baur's short-horned lizard
نام علمی: Phrynosoma bauri
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: سبزه‌زارها، درخت‌زارهای کاج پینیون و اُرس و جنگل‌های کاج و صنوبر داگلاس ایالت‌های کلرادو و نبراسکا، جنوب شرقی وایومینگ و شمال شرقی نیومکزیکوی کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۷/۵ سانتی‌متر برای نرها و ۸/۶ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم کوتاه
نگاره: Andrew DuBois

نام: مارمولک شاخ‌دار سن دیگو San Diego horned lizard
نام علمی: Phrynosoma blainvillii
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های باز شنی و کوه‌پایه‌های مرکز و جنوب ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا و شمال ایالت باخا کالیفرنیای مکزیک در غرب آمریکای شمالی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۶/۳ تا ۱۱/۴ سانتی‌متر، دُم کوتاه
نگاره: Spencer Dybdahl Riffle

نام: مارمولک شاخ‌دار دم‌کوتاه Short-tailed horned lizard
نام علمی: Phrynosoma braconnieri
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: درخت‌زارهای کاج و بلوط و درختچه‌زارهای خشک ایالت‌های پوئبلا و اوآخاکا در کشور مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۶/۸ سانتی‌متر، دُم بسیار کوتاه (کوتاه‌تر از درازای سر)
نگاره: Klaus Rudloff

نام: مارمولک شاخ‌دار تگزاس Texas horned lizard
نام علمی: Phrynosoma cornutum
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های خشک و نیمه‌خشک جنوب شرقی ایالت آریزونا، تگزاس، اکلاهما، نیومکزیکو، جنوب شرقی کلرادو، کانزاس و شمال غربی لوئیزیانا در جنوب مرکز کشور آمریکا و ایالت‌های سونورا، چی‌واوا، دورانگو، کواویلا، نوئوو لئون، تامائولیپاس و سن لوئیس پوتوسی در شمال شرقی مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: وزن ۲۵ تا ۹۰ گرم، پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۹/۴ سانتی‌متر برای نرها و ۱۱/۴ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم کوتاه
نگاره: Steven Wong
(آشنایی بیشتر با مارمولک شاخ‌دار تگزاس)

نام: مارمولک شاخ‌دار کرانه Coast horned lizard
نام علمی: Phrynosoma coronatum
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های خشک ایالت باخا کالیفرنیا سور در شمال غربی کشور مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۶/۵ تا ۱۰/۵ سانتی‌متر، دُم کوتاه
نگاره: Alice Abela

نام: مارمولک شاخ‌دار سنگی Rock horned lizard
نام علمی: Phrynosoma ditmarsi
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های سنگی، درخت‌زارهای برگریز و درختچه‌زارهای خاردار ایالت سونورا در شمال غربی کشور مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۷/۶ تا ۹ سانتی‌متر، دُم بسیار کوتاه
نگاره: Scott Trageser

نام: مارمولک شاخ‌کوتاه کوتوله Pygmy short-horned lizard
نام علمی: Phrynosoma douglasii
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های باز سنگی یا شنی، درخت‌زارهای کاج پینیون و اُرس و جنگل‌های باز کاج جنوب استان بریتیش کلمبیا در جنوب غربی کشور کانادا و ایالت‌های واشینگتن، اورگن، شمال کالیفرنیا، شمال نوادا، شمال غربی یوتا، آیداهو، غرب وایومینگ و غرب مونتانا در شمال غربی کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۳/۲ تا ۶/۳ سانتی‌متر، دُم بسیار کوتاه
نگاره: Doug's Graphics

نام: مارمولک شاخ‌دار سونورا Sonoran horned lizard
نام علمی: Phrynosoma goodei
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های ایالت آریزونا در جنوب غربی کشور آمریکا و ایالت سونورا در شمال غربی مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: -
نگاره: Jeff Martineau

نام: مارمولک شاخ‌کوتاه بزرگ Greater short-horned lizard
نام علمی: Phrynosoma hernandesi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: سبزه‌زارها، بیابان‌های درمنه و جنگل‌های اُرس، کاج و نَراد ایالت‌های آریزونا، نیومکزیکو، غرب تگزاس، جنوب غربی کلرادو، یوتا، نوادا، جنوب آیداهو و جنوب شرقی اورگن در غرب کشور آمریکا و شمال شرقی ایالت سونورا و شمال غربی ایالت چی‌واوا در شمال مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: وزن ۱۰ گرم برای نرها و ۱۸ گرم برای ماده‌ها، پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۵/۱ تا ۱۲/۷ سانتی‌متر
نگاره: Patrick Alexander
(آشنایی بیشتر با مارمولک شاخ‌کوتاه بزرگ)

نام: مارمولک شاخ‌دار دم‌تخت Flat-tail horned lizard
نام علمی: Phrynosoma mcallii
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های جنوب غربی ایالت آریزونا و جنوب شرقی ایالت کالیفرنیا در جنوب غربی کشور آمریکا و شمال غربی ایالت سونورا و شمال شرقی ایالت باخا کالیفرنیا در شمال غربی مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۶/۳ تا ۸/۶ سانتی‌متر، دُم کوتاه
نگاره: Roger Uzun

نام: مارمولک شاخ‌دار دم‌گرد Roundtail horned lizard
نام علمی: Phrynosoma modestum
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های نیمه‌خشک سنگی و شنی جنوب شرقی ایالت آریزونا، غرب تگزاس و نیومکزیکو در جنوب کشور آمریکا و ایالت‌های سونورا، چی‌واوا، شمال شرقی دورانگو، کواویلا، غرب نوئوو لئون، غرب تامائولیپاس، شمال شرقی ساکاتکاس، شمال غربی سن لوئیس پوتوسی و آگوئاسکالینتس در شمال مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۶/۶ سانتی‌متر برای نرها و ۷/۱ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم کوتاه
نگاره: Patrick Alexander

نام: مارمولک شاخ‌دار فلات مکزیکی Mexican Plateau horned lizard
نام علمی: Phrynosoma orbiculare
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: درختچه‌زارهای خشک، جنگل‌های اُرس، کاج و بلوط و کشت‌زارهای ایالت‌های چی‌واوا، دورانگو، مورلوس، نوئوو لئون، پوئبلا و وراکروز در شمال و مرکز کشور مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۷/۸ تا ۹ سانتی‌متر، دُم کوتاه
نگاره: Ricardo Ramírez

نام: مارمولک شاخ‌دار بیابانی Desert horned lizard
نام علمی: Phrynosoma platyrhinos
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های سونورا و موهاوی در غرب ایالت آریزونا، شرق یوتا، شرق اورگن، جنوب آیداهو، نوادا و جنوب غربی کالیفرنیا در جنوب غربی کشور آمریکا و شمال غربی ایالت سونورا و باخا کالیفرنیا در شمال غربی مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۷/۲ تا ۹ سانتی‌متر، دُم کوتاه
نگاره: David Jahn

نام: مارمولک شاخ‌دار شاهی Regal horned lizard
نام علمی: Phrynosoma solare
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های جنوب ایالت آریزونا و نیومکزیکو در جنوب غربی کشور آمریکا و ایالت‌های سونورا، باخا کالیفرنیا و شمال سینالوآ در شمال غربی مکزیک در آمریکای شمالی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۹/۵ سانتی‌متر برای نرها و ۱۱/۷ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم کوتاه
نگاره: Kevin

سرده‌ی مارمولک‌های خاردار Sceloporus

نام: مارمولک خاردار بوکورت Bocourt's spiny lizard
نام علمی: Sceloporus acanthinus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: کشور گواتمالا در آمریکای مرکزی و شرق ایالت چیاپاس کشور مکزیک در جنوب آمریکای شمالی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۹/۸ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Matt Wicks

نام: مارمولک درمنه‌ی تلماسه Dunes sagebrush lizard
نام علمی: Sceloporus arenicolus
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: تپه‌های شنی جنوب شرقی ایالت نیومکزیکو و غرب ایالت تگزاس کشور آمریکا در آمریکای شمالی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۷ سانتی‌متر برای نرها و ۶/۵ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Lee Fitzgerald

نام: مارمولک فنس جزیره Island fence lizard
نام علمی: Sceloporus becki
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: گروه‌جزیره‌ی چنل وابسته به ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا در غرب آمریکای شمالی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۷ سانتی‌متر، دُم ۱/۵ برابر این اندازه
نگاره: Mike Pingleton

گونه‌های خانواده‌ی شاخی‌مارمولکان (بخش نخست) - (بخش دوم) - (بخش سوم)

بن‌مایگان: wikipedia - animaldiversity
گردآوری: فرتورچین