خانواده‌ی دلفینان یا دلفینان اقیانوسی Delphinidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی نهنگ‌اسب‌آبی‌سانیان، از راسته‌ی جفت‌سم‌سانان و از رده‌ی پستانداران هستند. در این نوشته که به بخش دوم خانواده‌ی دلفینان می‌پردازد با ۱۸ گونه (از ۳۸ گونه) آشنا می‌شویم.

دنباله‌ی زیرخانواده‌ی Lissodelphininae
سرده‌ی صاف‌دلفین‌ها Lissodelphis

نام: دلفین صاف شمالی Northern right whale dolphin
نام علمی: Lissodelphis borealis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بخش دریامیانی یا پلاژیک و بخش نورگیر یا اپی‌پلاژیک (۰ تا ۲۰۰ متر) در شمال اقیانوس آرام (آب‌های سرد و زیرشمالگانی تا معتدل با دمای ۸ تا ۲۴ درجه‌ی سانتیگراد) (میان مدارهای ۳۴ درجه‌ی شمالی تا ۵۵ درجه‌ی شمالی و ۱۴۵ درجه‌ی غربی تا ۱۱۸ درجه‌ی شرقی از عرض جغرافیایی) (از شمال کشور ژاپن و گروه‌جزیره‌ی کوریل وابسته به کشور روسیه در شرق قاره‌ی آسیا، تا کشورهای کانادا، آمریکا و شمال مکزیک در غرب آمریکای شمالی)
اندازه: وزن ۱۱۵ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۳۰۷ سانتی‌متر
نگاره: Robin Gwen Agarwal

نام: دلفین صاف جنوبی Southern right whale dolphin
نام علمی: Lissodelphis peronii
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بخش دریامیانی یا پلاژیک، بخش نورگیر یا اپی‌پلاژیک (۰ تا ۲۰۰ متر) و بخش میان‌دریایی یا مزوپلاژیک (۲۰۰ تا ۱۰۰۰ متر) در نیم‌کره‌ی جنوبی زمین (آب‌های معتدل تا زیرجنوبگانی با دمای ۱ تا ۲۰ درجه‌ی سانتیگراد) (میان مدارهای ۳۰ درجه‌ی جنوبی تا ۶۵ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی)
اندازه: وزن ۶۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۲۹۷ سانتی‌متر برای نرها و ۲۳۰ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Pablo Caceres Contreras

زیرخانواده‌ی Globicephalinae
سرده‌ی کشنده‌های کوچک Feresa

نام: نهنگ قاتل کوتوله Pygmy killer whale
نام علمی: Feresa attenuata
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بخش نورگیر یا اپی‌پلاژیک (۰ تا ۲۰۰ متر)، بخش میان‌دریایی یا مزوپلاژیک (۲۰۰ تا ۱۰۰۰ متر) و بخش ژرف‌دریایی یا باتی‌پلاژیک (۱۰۰۰ تا ۴۰۰۰ متر) در همه‌ی اقیانوس‌های جهان (ژرفای ۱۱۳ تا ۲۸۶۲ متری آب‌های معتدل، نیمه‌گرمسیری و گرمسیری) (میان مدارهای ۴۰ درجه‌ی شمالی تا ۳۵ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی)
اندازه: وزن ۱۱۰ تا ۱۷۰ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۲۱۰ تا ۲۶۰ سانتی‌متر
نگاره: James Watt

سرده‌ی گوی‌سرها Globicephala

نام: نهنگ خلبان باله‌کوتاه Short-finned pilot whale
نام علمی: Globicephala macrorhynchus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بخش نورگیر یا اپی‌پلاژیک (۰ تا ۲۰۰ متر)، بخش میان‌دریایی یا مزوپلاژیک (۲۰۰ تا ۱۰۰۰ متر) و بخش ژرف‌دریایی یا باتی‌پلاژیک (۱۰۰۰ تا ۴۰۰۰ متر) در اقیانوس‌های اطلس، هند و آرام (ژرفای ۷۰۰ تا ۱۰۱۸ (بیشتر ۶۰۹) متری آب‌های گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری) (میان مدارهای ۵۰ درجه‌ی شمالی تا ۴۰ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی)
اندازه: وزن ۳/۲ (گاه ۴) تن برای نرها و ۱/۵ تن برای ماده‌ها، سر و بدن به درازای ۴ تا ۶ (گاه ۷/۲) متر برای نرها و ۳ تا ۵ متر برای ماده‌ها
نگاره: Sergio Hanquet
(آشنایی بیشتر با نهنگ خلبان باله‌کوتاه)

نام: نهنگ خلبان باله‌بلند (نهنگ سرقابلمه‌ای) Long-finned pilot whale
نام علمی: Globicephala melas
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بخش نورگیر یا اپی‌پلاژیک (۰ تا ۲۰۰ متر)، بخش میان‌دریایی یا مزوپلاژیک (۲۰۰ تا ۱۰۰۰ متر) و بخش ژرف‌دریایی یا باتی‌پلاژیک (۱۰۰۰ تا ۴۰۰۰ متر) در اقیانوس‌های نیم‌کره‌ی جنوبی زمین (ژرفای ۳۰ تا ۱۸۰۰ متری آب‌های خنک با دمای ۱۳ تا ۳۰ درجه‌ی سانتیگراد) (میان مدارهای ۱۶ تا ۶۰ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی) (همچنین نهنگ‌های خلبان باله‌بلند زیستگاهی جدا در شمال اقیانوس اطلس دارند.)
اندازه: وزن ۳/۸ تن برای نرها و ۱/۸ تن برای ماده‌ها، سر و بدن به درازای ۸/۵ متر برای نرها و ۶ متر برای ماده‌ها
نگاره: Olivier Larrey
(آشنایی بیشتر با نهنگ خلبان باله‌بلند)

سرده‌ی گردسرها Grampus

نام: دلفین یونس (دلفین ریسو) Risso's dolphin
نام علمی: Grampus griseus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بخش نورگیر یا اپی‌پلاژیک (۰ تا ۲۰۰ متر)، بخش میان‌دریایی یا مزوپلاژیک (۲۰۰ تا ۱۰۰۰ متر) و بخش ژرف‌دریایی یا باتی‌پلاژیک (۱۰۰۰ تا ۴۰۰۰ متر) در همه‌ی اقیانوس‌های جهان (ژرفای ۴۰۰ تا ۱۲۰۰ متری آب‌های معتدل، نیمه‌گرمسیری و گرمسیری با دمای ۱۰ تا ۲۰ درجه‌ی سانتیگراد)
اندازه: وزن ۳۰۰ تا ۵۰۰ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۲/۵ تا ۵ متر
نگاره: Nova Atlantis
(آشنایی بیشتر با دلفین یونس)

سرده‌ی پخ‌باله‌ها Orcaella

نام: دلفین نهنگی پوزه‌کوتاه Irrawaddy dolphin
نام علمی: Orcaella brevirostris
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرنده‌ی آبشارها)، بخش دریامیانی یا پلاژیک، پای‌رودها، و کرانه‌های لب‌شور، کولاب‌های شور و دریاچه‌های دریایی شرق اقیانوس هند و غرب مرکز اقیانوس آرام (ژرفای ۰ تا ۵۰ (بیشتر ۲/۵ تا ۱۸) متری آب‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری) (کرانه‌های کشورهای هند، بنگلادش، کامبوج، لائوس، میانمار، تایلند، ویتنام، سنگاپور، برونئی، فیلیپین، مالزی و اندونزی در جنوب و جنوب شرقی قاره‌ی آسیا)
اندازه: وزن ۱۱۴ تا ۱۴۳ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۱۴۶ تا ۲۷۵ سانتی‌متر
نگاره: aDam Wildlife

نام: دلفین پخ‌باله استرالیایی Australian snubfin dolphin
نام علمی: Orcaella heinsohni
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بخش دریامیانی یا پلاژیک، آب‌سنگ‌های مرجانی، علف‌های دریایی (زیرآبی) و پای‌رودهای شرق اقیانوس هند و غرب مرکز اقیانوس آرام (ژرفای ۰ تا ۲۰ متری آب‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری) (کرانه‌های شمالی کشور استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه)
اندازه: وزن ۱۱۴ تا ۱۳۳ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۲۱۰ تا ۲۴۰ سانتی‌متر
نگاره: PR Handout

سرده‌ی سرخربزه‌ای‌ها Peponocephala

نام: نهنگ سرخربزه‌ای Melon-headed whale
نام علمی: Peponocephala electra
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بخش نورگیر یا اپی‌پلاژیک (۰ تا ۲۰۰ متر)، بخش میان‌دریایی یا مزوپلاژیک (۲۰۰ تا ۱۰۰۰ متر) و بخش ژرف‌دریایی یا باتی‌پلاژیک (۱۰۰۰ تا ۴۰۰۰ متر) در همه‌ی اقیانوس‌های جهان (ژرفای ۳۰۰ تا ۲۰۰۰ متری آب‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری ژرف) (میان مدارهای ۴۰ درجه‌ی شمالی تا ۳۰ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی)
اندازه: وزن ۲۲۵ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۱۴۳ تا ۲۷۵ سانتی‌متر
نگاره: Andy Murch
(آشنایی بیشتر با نهنگ سرخربزه‌ای)

سرده‌ی دندان‌کلفت‌ها Pseudorca

نام: نهنگ قاتل دروغین (نهنگ دندان‌کلفت) False killer whale
نام علمی: Pseudorca crassidens
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بخش دریامیانی یا پلاژیک، بخش نورگیر یا اپی‌پلاژیک (۰ تا ۲۰۰ متر)، بخش میان‌دریایی یا مزوپلاژیک (۲۰۰ تا ۱۰۰۰ متر) و بخش ژرف‌دریایی یا باتی‌پلاژیک (۱۰۰۰ تا ۴۰۰۰ متر) در همه‌ی اقیانوس‌های جهان (ژرفای ۰ تا ۲۰۰۰ متری آب‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری و گاهی آب‌های گرم و معتدل) (میان مدارهای ۵۰ درجه‌ی شمالی تا ۵۲ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی)
اندازه: وزن ۲/۳ تن برای نرها و ۱/۲ تن برای ماده‌ها، سر و بدن به درازای ۳/۷ تا ۶/۱ متر برای نرها و ۳/۵ تا ۵ متر برای ماده‌ها (نرها نزدیک به ۱۰ تا ۱۵ درصد بزرگ‌ترند.)
نگاره: Richard Robinson
(آشنایی بیشتر با نهنگ قاتل دروغین یا نهنگ دندان‌کلفت)

سرده‌ی پوزه‌باریک‌ها Steno

نام: دلفین سخت‌دندان Rough-toothed dolphin
نام علمی: Steno bredanensis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بخش دریامیانی یا پلاژیک و بخش نورگیر یا اپی‌پلاژیک (۰ تا ۲۰۰ متر) در همه‌ی اقیانوس‌های جهان (ژرفای ۵ تا ۲۰۰۰ متری آب‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری با دمای ۲۵ درجه‌ی سانتیگراد) (میان مدارهای ۴۰ درجه‌ی شمالی تا ۳۵ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی)
اندازه: وزن ۹۰ تا ۱۶۰ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۲۰۰ تا ۲۶۵ سانتی‌متر (نرها بزرگ‌ترند.)
نگاره: Masa Ushioda
(آشنایی بیشتر با دلفین سخت‌دندان)

زیرخانواده‌ی Orcininae
سرده‌ی گرگ‌های دریا یا قاتل‌ها Orcinus

نام: نهنگ قاتل (ارکا) Orca
نام علمی: Orcinus orca
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بخش دریامیانی یا پلاژیک، پای‌رودها، بخش نورگیر یا اپی‌پلاژیک (۰ تا ۲۰۰ متر) و بخش میان‌دریایی یا مزوپلاژیک (۲۰۰ تا ۱۰۰۰ متر) در همه‌ی اقیانوس‌های جهان (ژرفای ۲۰ تا ۳۰۰ (بیشتر ۲۰ تا ۶۰) متری بیشتر آب‌های سرد و کمتر آب‌های گرمسیری) (از شمال اقیانوس شمالگان تا جنوب اقیانوس جنوبگان) (گمان می‌رود نهنگ قاتل پس از آدمی، دومین گونه‌ی پستاندار با پراکندگی گسترده بر روی کره‌ی زمین باشد.)
اندازه: وزن ۶ (گاه ۱۰) تن برای نرها و ۳ تا ۴ تن برای ماده‌ها، سر و بدن به درازای ۶ تا ۸ (گاه ۹/۸) متر برای نرها و ۵ تا ۷ (گاه ۸/۵) متر برای ماده‌ها
نگاره: Chris & Monique Fallows
(آشنایی بیشتر با نهنگ قاتل یا ارکا)

دسته‌بندی ناشناخته Incerta Sedis
گونه‌های زیر در هیچ زیرخانواده و سرده‌ای دسته‌بندی نشده‌اند. 

نام: دلفین نوک‌سفید White-beaked dolphin
نام علمی: Lagenorhynchus albirostris
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بخش دریامیانی یا پلاژیک و بخش نورگیر یا اپی‌پلاژیک (۰ تا ۲۰۰ متر) در شمال اقیانوس اطلس (آب‌های معتدل و سرد زیرشمالگانی) (از دماغه‌ی کاد در شمال شرقی کشور آمریکا در شرق آمریکای شمالی تا گروه‌جزیره‌ی سوالبارد وابسته به کشور نروژ در شمال و به‌سوی جنوب تا شمال کشور فرانسه در غرب قاره‌ی اروپا)
اندازه: وزن ۱۸۰ تا ۳۵۴ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۲۳۰ تا ۳۱۰ سانتی‌متر
نگاره: Judith Scott

نام: دلفین پهلوسفید اطلس Atlantic white-sided dolphin
نام علمی: Lagenorhynchus acutus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بخش دریامیانی یا پلاژیک و بخش نورگیر یا اپی‌پلاژیک (۰ تا ۲۰۰ متر) در شمال اقیانوس اطلس (ژرفای ۴۰ تا ۲۷۰ متری آب‌های معتدل سرد تا زیرشمالگانی) (از جنوب دماغه‌ی کاد در شمال شرقی کشور آمریکا در شرق آمریکای شمالی تا جنوب گروه‌جزیره‌ی سوالبارد وابسته به کشور نروژ در شمال و به‌سوی جنوب تا کشور فرانسه در غرب قاره‌ی اروپا)
اندازه: وزن ۱۸۰ تا ۲۳۰ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۲۸۰ سانتی‌متر برای نرها و ۲۵۰ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: PSeubert

نام: دلفین پیل (دلفین چانه‌سیاه) Peale's dolphin
نام علمی: Lagenorhynchus australis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بخش دریامیانی یا پلاژیک و جلبک‌های دریایی یا کتانجک در جنوب غربی اقیانوس اطلس و جنوب شرقی اقیانوس آرام (ژرفای ۰ تا ۳۰۰ متری آب‌های سرد و معتدل) (کرانه‌های کشورهای شیلی و آرژانتین و گروه‌جزیره‌ی فالکلند (از سرزمین‌های فرادریایی بریتانیا) در جنوب آمریکای جنوبی)
اندازه: وزن ۱۱۵ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۱۵۰ تا ۳۱۰ سانتی‌متر
نگاره: Jim Gilbert

نام: دلفین ساعت‌شنی Hourglass dolphin
نام علمی: Lagenorhynchus cruciger
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بخش دریامیانی یا پلاژیک و بخش نورگیر یا اپی‌پلاژیک (۰ تا ۲۰۰ متر) در جنوب اقیانوس‌های هند، آرام و اطلس (آب‌های سرد و خنک کرانه‌های قاره‌ی جنوبگان) (میان مدارهای ۴۵ درجه‌ی جنوبی تا ۶۷ درجه‌ی جنوبی از عرض جغرافیایی)
اندازه: وزن ۹۰ کیلوگرم برای نرها و ۷۰ تا ۹۰ کیلوگرم برای ماده‌ها، سر و بدن به درازای ۱۸۰ سانتی‌متر برای نرها و ۱۶۰ تا ۱۸۰ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Oceanwide-Expeditions

نام: دلفین پهلوسفید آرام Pacific white-sided dolphin
نام علمی: Lagenorhynchus obliquidens
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بخش دریامیانی یا پلاژیک، پای‌رودها و بخش نورگیر یا اپی‌پلاژیک (۰ تا ۲۰۰ متر) در شمال اقیانوس آرام (آب‌های سرد تا معتدل) (میان مدارهای ۳۵ درجه‌ی شمالی تا ۴۷ درجه‌ی شمالی از عرض جغرافیایی) (از شرق قاره‌ی آسیا تا غرب آمریکای شمالی)
اندازه: وزن ۲۰۰ کیلوگرم برای نرها و ۱۵۰ کیلوگرم برای ماده‌ها، سر و بدن به درازای ۱۵۰ سانتی‌متر برای نرها و ۲۳۰ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Tory Kallman

نام: دلفین سربی (دلفین تیره یا تاریک) Dusky dolphin
نام علمی: Lagenorhynchus obscurus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بخش دریامیانی یا پلاژیک، بخش نورگیر یا اپی‌پلاژیک (۰ تا ۲۰۰ متر)، بخش میان‌دریایی یا مزوپلاژیک (۲۰۰ تا ۱۰۰۰ متر) و بخش ژرف‌دریایی یا باتی‌پلاژیک (۱۰۰۰ تا ۴۰۰۰ متر) در بخش‌های تکه‌تکه و پراکنده‌ی جنوب نیم‌کره‌ی جنوبی زمین (آب‌های گرم تا معتدل خنک) (کرانه‌های کشورهای پرو، شیلی و آرژانتین و گروه‌جزیره‌ی فالکلند (از سرزمین‌های فرادریایی بریتانیا) در جنوب آمریکای جنوبی، کشورهای آنگولا، نامیبیا و آفریقای جنوبی در جنوب غربی قاره‌ی آفریقا، کشورهای نیوزیلند و استرالیا در قاره‌ی اقیانوسیه، جزیره‌های سنت هلن، اسنشن و تریستان دا کونا (از سرزمین‌های فرادریایی بریتانیا) در جنوب اقیانوس اطلس و جزیره‌های سنت پل و آمستردام (از سرزمین‌های جنوبی و جنوبگانی فرانسه) و جزیره‌های پرنس ادوارد وابسته به کشور آفریقای جنوبی در جنوب اقیانوس هند)
اندازه: وزن ۱۰۰ کیلوگرم، سر و بدن به درازای ۲۱۰ سانتی‌متر
نگاره: Sergio Bitran M

گونه‌های خانواده‌ی دلفینان (بخش نخست) - (بخش دوم)

بن‌مایگان: wikipedia - animaldiversity
گردآوری: فرتورچین